Uppreisn gegn karllægu tungumáli

  Íslenskan er mjög karllægt tungumál.  Jón Gnarr hefur tekið eftir því.  Hann stýrir skemmtilegum síðdegisþætti á Rás 2 á laugardögum (Sirkus Jóns Gnarr).  Þar sker hann meðvitað upp herör gegn þessum kynjahalla tungumálsins.  Heyrist þá glöggt hvað hallinn er yfirþyrmandi og allt í kring.  Þannig til að mynda ávarpar hann hlustendur með orðunum:  "Komið þið sælar hlustendur góðar."

  Svo einkennilega vill til að einstök erlend tungumál eru líka karllæg.  Eitt þeirra er enska.  Yfirstjórn breskra hermála gerir nú gangskör í að leiðrétta þetta.  Hún hefur tekið saman lista upp á tvær blaðsíður yfir orð sem má ekki nota í hernum og hvaða orð skuli nota í staðinn.  Dæmi (rauðu orðin eru bannorð.  Hin eiga að koma í þeirra stað):

Maður = fólk, persóna

Heiðursmannasamkomulag = óskráð samkomulag

Húsmóðir = heimavinnandi

Drenglyndi = sanngirni

  Önnur dæmi er erfitt að þýða yfir á íslensku öðruvísi en lenda á eintómum karllægum orðum.  Þar á meðal þessi:

Manpower = human resources

Forefathers = ancestors, forebears

Delivery man = delivery clerk, courier

Mankind = humanity, humankind, human race, people

  Margir breskir hermenn hafa brugðist ókvæða við.  Þeim finnst að herinn eigi að sinna hagnýtari hlutum en að endurskrifa tungumálið.  Talsmenn hersins segja á móti að þetta sé hagnýtt skref inn í framtíðina.  Það muni auðvelda yfirmönnum að ávinna sér virðingu og traust á meðal kvenna, samkynhneigðra, tvíkynhneigðra, kynskiptinga og svo framvegis.  Herinn þarf á því að halda.

   

Athugasemdir

[Stefán (IP-tala skráð) 31.1.2018 kl. 20:57]

Black Sabbath = Himneskt eyrnakonfekt með þungum djöfullegum undirtón.

[Jens Guð, 31.1.2018 kl. 21:57]

Stefán, þegar þungarokkið varð til um 1970 þá lagði Black Sabbath í púkkið þennan dimma fössgítar,  drunga,  djöfladaður og sitthvað fleira.  Allt sem einkennir þungarokkið enn í dag.  Mestu munaði um að þetta var matreitt svo skemmtilegt áheyrnar hjá Black Sabbath að það hefur staðist tímans tönn með glæsibrag..   

[Wilhelm Emilsson, 1.2.2018 kl. 09:49]

Mango=Humango

Hákarl=Hápersóna

[Jens Guð, 1.2.2018 kl. 19:53]

Wilhelm,  takk fyrir skemmtilegar tillögur.  Til gamans má geta að Færeyingar kalla hákarlinn hákerlingu.

[Pétur Þorbergsson (IP-tala skráð) 1.2.2018 kl. 21:48]

Sæll.

Þú gleymir eins og þessir (karlægt orð: hann femínistinn) femínista bullarar en það er að það er svo slæm karlæg orð notuð einnig um konur sem brjóta af sér og felast bak við karlæg orð.  

Ökufanntur, glæpamaður, barnanýðingur og fleira og fleira.  Konur eru barnanýðingar í einu af hverju þremur málum erlendis.  Samt er barnanýð bara tengt körlum hér á landi.  Gæti það verið vegna karlægra orða.

Hversu margar konur hafa verið settar inn fyrir barnaníð hér á Íslandi.  Við fáum sennilega ekki að vita það því það er bannað að gefa upp kyn þess sem fremur glæpinn.  

Bless Pétur 

[Halldór (IP-tala skráð) 2.2.2018 kl. 09:07]

Ég verð að viðurkenna að ég skil ekki svona bull, þvílík tímaeyðsla í eitthvað sem skiptir í raun engu máli... Maður er orð sem þýðir ekki karlmaður endilega heldur mannvera, við erum öll "maður"(man, as in Human, síðan er til male og female). Við karlkyns erum karlmenn og kvenkyns eru kvenmenn, í staðin fyrir að eyða tíma í að breyta þessu þá mætti endilega eyða meiri tíma í að upplýsa að við karlkynið strangt til tekið eigum ekki orðið maður, það á við bæði karl og kvenkyn.

Þurfum við þá að fara ókyngera alla hluti sem til eru, t.d. þyrla, flugvél og fleira? Hætta að nota bifreið og bíll og í staðin má bara nota ökutæki..

[Guðmundur Jónsson, 2.2.2018 kl. 19:07]

Íslenska fyrir fávita.

Hestur = Stóðhestur eða meri af ættkvísl spenndýra sem kallast Equus ferus caballus á latínu. 

Hundur = Rakki eða tík af ættkvísl spenndýra sem kallast Canis lupus familiaris á latínu. 

Maður = Karlmaður eða kvennmaður af ættkvísl spenndýra sem kallast Homo Sapiens á latínu (þýðing úr ensku wise man).

  

[Tobbi (IP-tala skráð) 3.2.2018 kl. 20:33]

Ágætt væri ef Pjesi lærði muninn á karllægur og karlægur.

Og ef Gvendur gerði sér grein fyrir því að latína er árþúsundum eldri en enska og latnesk áhrif á ensku eru veruleg en ensk áhrif á latínu eru hverfandi. Og að fleiri eru hestar en graddar og merar, til dæmis geldingar. Og rakki er bæði hundur og tík. Og að ættkvísl er ekki það sama og tegund.

Og vel smakkaðist skankinn í IKEA í dag.

[Jens Guð, 4.2.2018 kl. 18:10]

Pétur,  sæll frændi.  ég gleymi engu í bloggfærslunni.  Ég segi aðeins frétt af áhugaverðu uppátæki yfirstjórnar breska hersins.  Ég tek - í bloggfærslunni - enga afstöðu til uppátækisins.  Þvert á móti vitna ég til raka með og og á móti. 

[Jens Guð, 4.2.2018 kl. 18:12]

Halldór,  þegar stórt er spurt er fátt um svör. 

[Jens Guð, 4.2.2018 kl. 18:19]

Guðmundur,  takk fyrir fróðleiksmolana. 

[Jens Guð, 4.2.2018 kl. 18:21]

Tobbi,  ég votta að skankinn í IKEA smakkaðist vel í gær. 

[Guðmundur Jónsson, 4.2.2018 kl. 19:48]

Íslenska fyrir vitringa.

Á latínu til forna var notað orðasambandið Homo erctus Sem þýðir uppréttur maður, þegar þekking manna á þróun mannsins óx þurfti frekari aðgreiningu á þessu og 1758 byrjaði Carl Linnaeus að nota orðasambandið  Homo Sapiens fyrir nútímamanninn. sem er bein þýðing á enska heitinu wise man.

Rakki er orð sem í dag er notða yfir karlkyns hund af Hundaræktendum á Íslandi.  sjá hér t.d. hér  http://www.dif.is/hundarnir/hundar_grunnur_einstaklingur.php?id=2797

Það er hinsvegar rétt að þetta er nýlegt í málinu  en þessi orðnotkunn er viðtekin meðal hundaeiganda í dag. 

[Jens Guð, 7.2.2018 kl. 17:46]

Guðmundur (# 13),  skemmtilegur fróðleikur.  Takk fyrir hann.