Einelti og Upplyfting

  Samkvæmt athugun sem gerð hefur verið á elliheimilum í Danmörku er einelti þar verulegt vandamál.  Jafnvel verra en í grunnskólum.  Gamla fólkið er sérlega útsjónarsamt og lúmskt í eineltinu.  Sumir stunda það að etja fólki saman og stofna til illinda.  Baktal -  með tilheyrandi ýkjum,  rangtúlkunum,  hálfsannleik og lygum - er algengasta leiðin.  Einnig klíkumyndanir og að skilja fólk útundan.  Hrindingar og annað líkamlegt ofbeldi viðgengst þegar fáir sjá.  Kynferðislegt áreiti er vandamál.  Í þeim tilfellum eru ekki bara karlmenn gerendur. 

  Þetta kemur á óvart.  Samkvæmt öðrum rannsóknum hækkar siðferðisstuðull fólks jafnt og þétt eftir fertugsaldur.  Sú er ástæðan fyrir því að gamalt fólk stundar að öllu jöfnu ekki bílaþjófnaði eða innbrot.  En eineltisárátta og illgirni virðast færast í aukana með hækkandi aldri.  Það er full ástæða til að vera á varðbergi þegar gamalt fólk á í hlut.  Og ekki trúa því sem það segir um aðra.   

Upplyfting

  Í Nóatúni hitti ég Kristján Snorrason í dag.  Hann er æskufélagi norðan úr Skagafirði.  Mikill húmoristi.  Hann hefur spilað á hljómborð með hljómsveitinni Upplyftingu lengur en Ronnie Wood hefur spilað á gítar með Rolling Stones.  Ronnie gekk til liðs við Stóns ´76 og er ennþá, núna 31 ári síðar, jafnan kallaður nýi gaurinn í hljómsveitinni. 

  Eftir að hafa gegnt bankastjórnun áratugum saman fyrir sunnan flutti Kristján aftur norður á æskuslóðirnar í fyrra.  Fólk á það sameiginlegt með laxinum að margir sækja á æskuslóðir þegar aldurinn færist yfir.

  Magga, dóttir Kristjáns, sagði mér í fyrra frá því að Upplyfting væri komin í stúdíó að hljóðrita nýtt efni.  Aðspurður um hvernig gangi með það dæmi svaraði Kristján:  "Við erum tilbúnir í allt.  Erum meira að segja tilbúnir fyrir utanlandsmarkað.  Búnir að þýða nafn hljómsveitarinnar fyrir alþjóðamarkað.  Ef kallið kemur þá tökum við upp nafnið Viagra."

  Af því að spjallið var á þessum nótum þá sagði Kristján mér frá því að hann hitti um daginn kunnan eldri mann í Skagafirði.  Sá er kallaður Guddi.  Hann er það sem kallast einfeldningur eða "nævisti".  Er með hugsun barns.  En er ætíð snöggur til svars.  Guddi er alls ekki að reyna að vera fyndinn.  Hann er alvörugefinn.  En margt veltur skondið upp úr honum.  Kannski þarf maður samt að þekkja Gudda til að átta sig á því spaugilega í tilsvörum hans.  Guddi lifir í ævintýraheimi sem er honum raunveruleiki.  Segir frá því þegar villt nautahjörð réðist á hann.  Hans lífsbjörg var að snúa hvert brjálaða nautið á fætur öðru niður á hornunum þangað til hjörðin lá öll afvelta og bjargarlaus.  Annað í þeim dúr.

 Í fyrst skiptið sem ég hitti Gudda þuldi hann upp fyrir mér ýmis þrekvirki sem hann hafði unnið um ævina.  Í miðju spjalli segir hann:  "Mér líkar svo vel við þig að mig langar til að gefa þér eitthvað."  Svo reif hann upp peningaveskið sitt.  Það var tómt.  Þá reif hann sig úr skyrtunni og rétti mér hana sem gjöf.  Sat síðan ber að ofan og hélt áfram að segja ímyndaðar ævintýrasögur af sér.  

  Þegar Guddi og Kristján hittust um daginn kastaði Guddi skyndilega af sér vatni (það skiptir Gudda aldrei máli við hvaða aðstæður og innan um hvaða fólk hann pissar).  Kristján segir í stríðni við Gudda:  "Helvíti er hann lítill á þér."  Guddi svaraði:  "Hann passar víða."

  Rifjaðist þá upp fyrir mér þegar Guddi var að hjálpa okkur pabba að stinga út úr fjárhúsum.  Guddi keðjureykti.  Hann hafði þann hátt á að hafa sígarettuna stöðugt í munnvikunum til að hendurnar væru frjálsar við vinnuna.  Auðjón, bróðir minn, var þá 5 - 6 ára og fylgdist með.  Hann undraðist reykingar Gudda og spurði:  "Guddi, af hverju reykir þú svona mikið?"  Þá hrökk þetta gullkorn upp úr Gudda:  "Þeir sem vinna mikið þurfa að reykja mikið." 

Athugasemdir

[Daníel (IP-tala skráð) 15.2.2007 kl. 18:55]

Mig hefur lengi grunað þetta með gamla fólkið. Það er oft talað um hversu grimmir krakkar eru og á  meðan að athyglin er á krökkunum þá kemst gamla fólkið upp með allskonar svívirðingar. Svo er þetta lið að bjóða sig fram. Ef að við höldum að það sé spilling með núverandi ríkisstjórn, þá er rétt hægt að ímynda sér hvernig ástandið yrði með gamla fólkið með völd. Elliheimili eru afsökun stjórnvalda til að hafa allt þetta lið á einum og sama staðnum til að hægt sé að fylgjast með þeim. Betri lausn að gera það en að þau séu á flakki um á götum borgarinnar að brjótast inn og skapa til almennra illinda.