Plötudómur

 

  Ég var snöggur að fá mér í gær plötuna Ökutíma með Lay Low.  Hér örfáum færslum fyrir neðan sjáið þið ástæðurnar.  Nú hef ég rennt plötunni í gegn hátt í 20 sinnum.  Hér kemur umsögn.  Smá hlutdræg vegna þess hvað ég er hlynntur málefninu. En samt marktæk,  svona að mestu.

Titill:  Ökutímar

Undirtitill:  Tónlist úr leikritinu í flutningi Lay Low

Flytjandi:  Lay Low

Einkunn:  4 stjörnur af 5

  Fyrstu fimm lög plötunnar eru frumsamin af söngkonunni Lay Low.  Þau lög eru jafnframt bitastæðasti hlutinn.  Lay Low er frábær söngvahöfundur og túlkandi.  Lögin eru einföld,  falleg,  grípandi og flutningurinn jafn einfaldur.  Áreynslulaust og einfalt gítarpikk.  Söngurinn er raul (croon) í þess jákvæðustu merkingu.  Einlægni og innlifun geisla frá hverjum tóni.  Þessi einlægni skilar sér í heillandi upplifun hlustandans.  Þetta er næsti bær við að vera staddur inni í lítilli stofu með flytjandanum innan um um fámennan kunningjahóp.  Bergmál frá föður bandarískrar þjóðlagatónlistar,  Woody Guthrie,  var sterkara á fyrri sólóplötu Lay Low.  En töfrar hans koma einnig upp í huga við hlustun á þessa plötu.

  Stór hluti "sjarmans" er söngrödd Lay Low.  Þó að söngrödd hennar sé á þessari plötu hvergi hás þá er eins og stutt sé í smá hæsi.  Samt er söngröddin allstaðar hrein og tær.  En það er þessi tilfinning fyrir því að hún verði hás í næstu tónum sem er svo hrífandi.

  Upphaflagið heitir Ótal minningar.  Falleg og snotur laglína,  kassagítarleikur sem varla er eiginlegt "pikk" er þó ekki "strömm" heldur. 

  Næsta lag er Lítið lag. Kallar fram "I Ain´t Got No Home" eftir Woody Guthrie. En samt ekki sama lag.  Það er annað lag af fyrstu plötu hennar sem stendur því nær.

  Þriðja lagið,  Saman,  hefur hljómað í útvarpinu.  Virkilega fallegt og grípandi lag.  Þarna nýtur einfalt gítarpikkið sín eins og best verður á kosið.

  Fjórða lagið,  Gleðileg jól,  er samsöngslag.  Á áreiðanlega eftir að verða sívinsælt jólalag.  Þarna koma fleiri hljóðfæri til sögu en eru samt smekklega sparlega notuð.

  Fimmta lagið er Forboðin ást.  Enn er gert út á einfaldleika og fegurð.  Þessi fimm fyrstu lög plötunnar eru 5 stjörnu dæmi af fimm mögulegum.

  Við taka lög eftir bandarísku kántrýsöngkonuna Dolly Parton.  Þá fer lítillega að halla undan fæti.  Fleiri hljóðfæri bætast við.  Platan poppast.  Samt ekki til skaða ef við bara miðum við þetta fyrsta Dolly Parton lag á plötunni,  "Here I Am". 

  Sjöunda lagið er 9 to 5.  Þarna kemur píanóið við sögu og er til óþurftar.  Flutningurinn er of nálægur frumútgáfu Dolly Parton.  Lay Low er flottari söngkona en Dolly og þarna hefði mátt sleppa þykkri hljómsveitarútsetningu.  Þetta sama á við um öll hin 6 lög plötunnar sem ótalin eru.  Lay Low er flottust þegar hljóðfæri eru sem fæst.  Lay Low er svo hrífandi "spes" að það er ekki eins gaman þegar hún setur sig í það hlutverk að vera "venjuleg" poppsöngkona.   

  Það yrði endurtekningarstagl að tíunda Dolly Parton lögin frekar.  Lay Low er að sumu leyti betri lagahöfundur og betri túlkandi en Dolly Parton.  Lay Low er að taka pínulkítið niður fyrir sig með því að flytja lög Dollyar svona nálægt útsetningum kántrý-drottningarinnar.  Þessi hluti plötunnar er þó  ekki vondur.  Alls ekki.  En stendur töluvert að baki fyrstu lögum plötunnar.  Dolly er góður lagahöfundur og fín söngkona.  Samt ekki mín bjórdós.  Þannig lagað.  Lay Low sem flytjandi sinnar eigin músíkur er miklu glæsilegri og áhugaverðari en Dolly Parton.

  Seinni hluti plötunnar fer nálægt 3 stjörnum af 5.  Þegar allt er lagt í einn pott þá standa eftir 4 stjörnur af 5.

  Ef textar Dolly Partons hlutar plötunnar hefðu verið á íslensku og hljóðfæraleikur skorinn niður til samræmis við fyrri hluta plötunnar værum við áreiðanlega að tala um 5 stjörnu dæmi.  Samt.  Kaupið plötuna,  hafið góða skemmtun af henni og styðjið Aflið,  systursamtök Stígamóta á Norðurlandi með því að kaupa góða plötu.  Fyrstu 5 lögin eru gullmolar og hin eru alveg allt í lagi.

  www.aflid.muna.is

Kaupið plötuna Ökutíma eða ég lem ykkur!

 

  Æ,  nei,  þessi fyrirsögn er ekki við hæfi.  Er algjörlega á skjön við það sem ég ætlaði að segja.  Tek þetta til baka og verð að finna betri ástæðu til að hvetja ykkur til að kaupa plötuna Ökutíma.  Fyrirsögnin er bara aulahúmor af minni hálfu.

  Platan Ökutímar kom út í dag.  Ég brunaði í Smáralind til að kaupa 10 eintök.  En hún var ekki komin í sölu þar.  Samt sér Sena um dreifingu á henni og Skífan í Smáralind er í eigu sömu aðila (Bónus-feðga).  Hún hlýtur að vera komin í sölu á morgun.

  Ástæðan fyrir því að þið verðið að kaupa Ökutíma er eftirfarandi:  Þetta er önnur sólóplata Lay Low-ar.  Fyrri sólóplata hennar var frábær og Lay Low stimplaði sig inn á kortið sem einn merkasti tónlistarmaður landsins.  Hirti öll stærstu verðlaun Íslensku tónlistarverðlaunanna í fyrra.

  Nýja platan,  Ökutímar,  inniheldur 13 lög úr sýningu LA á samnefndu leikriti.  Þar af 5 frumsamin lög og hin lögin eru hennar snilldar túlkun á lögum bandarísku kántrý-drottningarinnar Dolly Pardon.  Nei,  nei.  Ekki fara í baklás.  Kántrý Dollyar er ekki það flottasta á markaðnum (nema kannski í eyrum Hallbjarnar Hjartar).  En hún er góður lagahöfundur og í flutningi Lay Low-ar eru lög Dollyar gullmolar.

  Það merkilegasta við þessa plötu er að Lay Low hefur ánafnað Aflinu,  systursamtökum Stígamóta á Norðurlandi,  allan og óskiptan ágóða af sölu plötunnar.  Þetta er þvílíkt höfðingleg gjöf Lay Low-ar að ég er næstum grátklökkur yfir uppátækinu.  Ekki einungis vegna þess að þetta færir fjársveltum samtökum sjálfboðaliða tekjustofn heldur einnig vegna þess að þetta vekur athygli á mikilvægri starfsemi Aflsins.

  Lay Low er flottust.  Leikfélag Akureyrar lætur jafnframt allan aðgöngueyri að síðustu sýningu LA á Ökutímum renna óskiptan til Aflsins. 

  Elskurnar mínar,  ekki taka mark á kjánalegri fyrirsögn þessarar bloggfærslu.  Sýnið frekar stuðning í verki gegn barnaníði og heimilisofbeldi með því að kaupa eins mörg eintök af Ökutímum og þið getið:  Til að gefa í afmælisgjafir,  tækifærisgjafir,  þess vegna jólagjafir (það eru ekki nema 11 mánuðir til næstu jóla).

  Ég ákalla jafnframt alla mína góðu bloggvini til að taka þetta erindi upp á ykkar vinsæla bloggi.  Allir saman nú!

  Lögin á plötunni Ökutímar eru:

1. Ótal minningar
2. Lítið lag
3. Saman
4. Gleðileg jól
5. Forboðin ást

6.  Here I Am

7.  9 to 5
8.  Fuel to the Flame
9.  Jolene
10.  Ping Pong
11.  Why, Why, Why
12.  I Will Always Love You
13.  Love Is Like a Butterfly

  www.aflid.muna.is 

Hver voru bestu lög Johns Lennons?

 

 Í nýjasta hefti breska tónlistartímaritsins Uncut eru tugir helstu lagasmiða rokksins fengnir til að komast að niðurstöðu um það hver eru bestu lögin sem liggja eftir John Lennon.  Þetta er lið á borð við Ray Davies (The Kinks),  Brian Wilson (The Beach Boys),  Neil Young,  Mick Jagger,  Billy Bragg,  Frank Black (Pixies),  Roger McGuinn (The Byrds),  Johnny Rotten (Sex Pistols),  Liam Gallagher (Oasis),  Paul Weller o.  fl. 

  Listanum fylgir ítarleg grein ásamt ljósmyndum af Friðarsúlunni í Viðey.  Þar kemur fram að útsendarar Uncut komu til Íslands í tilefni af vígslu súlunnar. 

  Þannig lítur listinn út yfir bestu lög Johns Lennons:

1.  Strawberry Fields Forever.  Á smáskífa með Bítlunum,  útg. í febrúar ´67.  Náði efst í 2. sæti breska vinsældalistans en toppsæti þess bandaríska. 

2.  Yer Blues.  Á Hvíta albúmi Bítlanna frá ´68.  Nú er ég hissa.  Að vísu held ég mikið upp á þetta hrjúfa og Led Zeppelin-lega blúslag.  En ég hefði aldrei veðjað á það sem næst besta lag Johns Lennons.

3.  Instant Karma.  Á sóló smáskífu ´70.  Komst í 5. sæti breska vinsældalistans og 3. sæti þess bandaríska.

4.  All You Need Is Love.  Á smáskífu með Bítlunum ´67.  Toppaði vinsældalista út um allan heim og stimplaði orðið "love" inn sem lykilorð hippahreyfingarinnar. 

5.  You´ve Got to Hide Your Love Away.  Á Bítlaplötunni Help frá ágúst ´65.

6.  In My Life.  Á Bítlaplötunni Rubber Soul frá desember ´65.

7.  Give Peace a Chance.  Sólósmáskífa frá ´69.  Lenti hálf neðanjarðar í Bandaríkjunum vegna þess að boðskapurinn passaði ekki við stríðsrekstur Bandaríkjanna í Víetnam,  Kambódíu og víðar.  Fjöldi bandarískra útvarpsstöðva,  plötubúða og tímarita sniðgekk lagið.  Lennon var neitað um vegabréfsáritun til Bandaríkjanna þegar platan kom út.  Samt náði lagið 14. sæti bandaríska vinsældalistans og 2. sæti þess breska.

8.  Revolution.  B-hlið smáskífunnar Hey Jude með Bítlunum frá ´68.  Þetta lag olli fyrsta alvöru ágreiningi Johns og Pauls McCartneys.  Paul var dauðhræddur við afleiðingar þess að í textanum deilir John harkalega á vinstri róttæklinga hippahreyfingarinnar.   Þekkjandi sinn gamla vin vissi Paul að óvarlegt væri að benda John á það.  Hann hefði brugðist þversum við og jafnvel umskrifað textann með miklu harkalegri gagnrýni.  Þess í stað sagði Paul að lagið væri óheppilegt til útgáfu.  Það væri alltof langt og alltof hægt.  Paul til vonbrigða tók John þessu sem góðri ábendingu.  Hann hljóðritaði lagið upp á nýtt í mun hraðari og styttri útgáfu.  Hin útfærsla lagsins endaði á Hvíta albúminu síðar sama ár.  Þar mildar Lennon gagnrýnina á róttæku hippana með því að lesa lágt orðið "in" ofan í orðið "out" þar sem hann syngur um að Mao-isminn fæli sig frá (count me out).

9.  Cold Turkey.  Sólósmáskífa frá ´69.  Textinn fjallar um kvalarfull fráhvarfseinkenni heróínneyslu en Lennon hafði ánetjast heróíni næstum tveimur árum áður.  Hart,  þungt og erfitt lag sem skoraði ekki hátt á vinsældalistum (#14 í Bretlandi og #30 í Bandaríkjunum).  Enda víðast bannað í útvarpi vegna reglunnar um að ekki megi spila lög sem fjalla um dópneyslu.

10.  I´m the Walrus.  B-lag á smáskífunni Hello Goodbuy með Bítlunum ´67.  Einnig á Ep-plötunni Magical Mystery Tour sama ár.  Að óreyndu hefði ég haldið þetta lag vera ofar á listanum.  Samkvæmt mínum smekk er þetta eitt albesta Bítlalagið og þar með Lennon-lagið.  Hefur m.a. verið "coverað" af Oasis. 

11.  Across the Universe.  Á Let it Be plötu Bítlanna ´70.

12.  Imagine.  Af samnefndri sólóplötu og einnig smáskífu ´71.  Vinsælasta sólólag Lennons og það lag hans sem oftast hefur verið "coverað" af öðrum flytjendum.  Hefur toppað vinsældalista út og suður.  Alheimskirkjuráðið óskaði formlega eftir því að fá þetta lag sem einkennislag ásamt því að fá að breyta orðinu "engin" trúarbrögð í "ein" trúarbrögð.  Því hafnaði Lennon eðlilega þar sem textinn er upptalning á helstu ástæðum stríðs.  Ef bara væru ein trúarbrögð hefði heimurinn misst af mörgum stríðum.  Seinna gaf Yoko Ono lagið til Amnesty International.  Sennilega vegna óánægju með að hin ýmsu fyrirbæri notuðu lagið sem sitt einkennislag.  Meðal annars Margret Thatcher í einni af sinni kosningabaráttu og réttlætti það með því að í eina skiptið sem John nýtti kosningarétt sinn þá kaus hann breska Íhaldsflokkinn þó að Bítlarnir styddu opinberlega Verkamannaflokkinn.

13.  Power to the People.  Sólósmáskífa 1971.  Hún var bönnuð í Bandaríkjunum og Bretlandi vegna klámlags á B-hlið,  Open Your Box.  Náði þó 7. sæti breska vinsældalistans.

14.  A Hard Days Night.  Smáskífa með Bítlunum frá ´64 og toppaði vinsældalista víða um heim.  Einnig titillag samnefndrar breiðskífu sem jafnframt toppaði vinsældalista.

15.  Happy Xmas (The War is Over).  Sólósmáskífa 1972.  Sívinsælt jólalag sem meðal annars hefur verið gefið út með íslenskum texta.  Vinsælasta jólalag Bítils.              

16.   Working Class Hero.  Af sólóplötunni Plastic Ono Band frá 1970.  "Coverað" af Marianne Faithful,  Green Day,  Manic Street Preachers,  Marlyn Manson og ótal öðrum.

17.  The Ballad of John and Yoko.  Síðasta smáskífulagið sem Bítlarnir gerðu ´69. Reyndar sjá John og Paul tveir um allan flutninginn.  1. sætis lag út um allt.

18.  How Do You Sleep.  Kvikindislegur níðsöngur um Paul McCartney af sólóplötunni Imagine ´71.

19.  Dear Prudence.  Af Hvíta albúmi Bítlanna 1968.

20.  She Said,  She Said.  Á Bítla-plötunni Revolver frá ´66.

21.  Help!  Bæði á samnefndri smáskífu og breiðskífu með Bítlunum 1965.  1. sæti vítt og breitt um heiminn.

22.  Jealous Guy.  Af sólóplötu Johns Imagine ´70.  Síðar toppaði það vinsældarlista í flutningi Roxy Music.

23.  Gimme Some Truth.  Einnig af Imagine plötunni.  Varð vinsælt í flutningi bresku pönksveitarinnar Generation X (Billy Idol).

24.  #9 Dream.  Af sólóplötunni slöppu Walls and Bridges frá 1974.

25.  God.  Á sólóplötunni Plastic Ono Band 1970.

26.  I´m So Tired.  Af Hvíta albúmi Bítlanna 1968.

27.  Mother.  Á sólóplötunni Plastic Ono Band 1970.  Eitt af mínum uppáhalds Lennon-lögum. Öskursöngur hans í þessu lagi er einn sá flottasti í rokksögunni.  Nafn skosku hljómsveitarinnar Primal Scream er skýrt í höfuðið á þessum öskursöng. 

28.  This Boy.  B-lag á Bítla-smáskífunni I Want to Hold Your Hand frá 1963.

29.  Whatever Gets You Through the Night.  Af sólóplötunni leiðinlegu Walls and Bridges 1974.  Flaug í 1. sæti bandaríska vinsældalistans í flutningi Johns og Eltons Johns. Og varð til þess að leiða saman aftur John og Yoko Ono eftir 2ja ára aðskilnað og rosalegs fyllerís Lennons (kallað "týnda helgin"). 

30.  Beautiful Boy (Darling Boy).  Af dúettplötu Johns og Yoko-ar Double Fantasy 1980.  Textinn fjallar um son þeirra,  Sean Lennon.

  Á þennan lista vantar sárlega Happiness is a Warm Gun af Hvíta albúmi Bítlanna frá 1968.   

 

 

Færeyskir tónlistarmenn gera það gott

  

  Færeyska pönksveitin The Dreams er ein fjögurra hljómsveita sem komnar eru í lokaúrslit dönsku hljómsveitarkeppninnar Grand Prix.  Þau fara fram eftir hálfan mánuð.  Hver sem árangur The Dreams verður í þeim er ljóst að hljómsveitin fær góða kynningu í dönskum fjölmiðlum.  Lag þeirra "La´ Mig Være" er þegar farið að hljóma í dönsku útvarpi. 

  Fyrr í vetur sigraði færeyska fönkrokksveitin Boys in a Band í fjölþjóðakeppninni Global Battles of the Bands úti í Englandi. Boys in a Band spiluðu á Iceland Airwaves í vor.  Flestir íslenskir fjölmiðlar og margir erlendir nefndu frammistöðu hljómsveitarinnar sem einn af hápunktum Airwaves. 

  2002 sigraði færeyska víkingarokkbandið Týr í dönsku hljómsveitarkeppninni Melody Makers.  Sá sigur varð til þess að íslenska ríkisútvarpið fékk upptöku frá úrslitakvöldi keppninnar.  Guðni Már Henningsson spilaði á rás 2 "Orminn langa" með Tý og allt varð vitlaust.  "Ormurinn langi" varð vinsælasta lagið á Íslandi 2002 og heyrist ennþá í útvarpi af og til.  Týr hefur síðan starfað á alþjóðavettvangi,  er á samningi hjá þungarokksplötufyrirtækinu Napalm Records,  lög með Tý hafa lent inn á safnplötum hjá Kerrang! og fleiri þungarokksblöðum og er gerð skil á stórum netsíðum á borð við www.allmusic.com (sláið inn Týr). 

  Færeyska þungarokkssveitin Makrel vann bronsið í íslensku Músíktilraunum 2002 og gítarleikarinn Rasmus Rasmussen var kosinn besti gítarleikarinn.  Makrel hefur margoft spilað á Íslandi síðan.  Fyrir 2 árum munaði litlu að Makrel sigraði í leit sjónvarpsstöðvarinnar MTV að bestu ósamningsbundnu hljómsveitinni.  Makrel sigraði í öllum þrepum keppninnar í atkvæðagreiðslu almennings.  Líka í lokakeppninni.  Sérstök dómnefnd kippti hinsvegar annarri hljómsveit framyfir þegar á reyndi. 

  Um vinsældir Eivarar þarf ekki að fjölyrða.  Hún hefur rakað að sér verðlaunum á Íslandi,  Danmörku og Færeyjum og er vel kynnt á Norðurlöndunum,  Kanada og víðar.  Teitur er ennþá betur kynntur á alþjóðavettvangi.   

  Auðvelt er að þylja upp fleiri færeyska tónlistarmenn sem hafa náð árangri á alþjóðavettvangi,  til að mynda Kristian Blak, djasssveitina Yggdrasil, pönksveitina 200,  leikhúsrokksveitina Búdam...  Þess má geta að í versluninni Pier í turninum við Smáratorg er gott úrval af færeyskum plötum og DVD. 

Söngvar um Elvis Presley

 

 Í framhaldi af nýlegri færslu minni um Elvis Presley - í tilefni þess að hann varð 73ja ára á dögunum - þá er gaman að rifja upp að Elvis hefur orðið mörgum frægum rokkaranum og popparanum yrkisefni.  Ýmsir fleiri en þeir sem ég tel hér upp hafa sungið um Elvis.  Þetta er bara sýnishorn:

- Grafík:  "Presley"  (1992)

- Frank Zappa:  "Elvis Has Just Left The Building" (1988)

- Joan Baez:  "Elvis Presley Blues" (2003)

- Neil Young:  "He Was The King" (2005)

- Nick Cave & The Bad Seeds:  "Tupelo" (1985)

- Warren Zevon:  "Jesus Mentioned"  (1982)

- Kate Bush:  "King Of The Mountain"  (2005)

- Ray Stevens:  "I Saw Elvis In A UFO"  (1989)

- Spitfire:  "This Ain´t Vegas And You Ain´t Elvis" (2001)

- Jimmy Buffett:  "Elvis Imitators"  (1992)

- Ronnie Elliott:  "Elvis Presley Didn´t Like Tampa"  (2003) 

Kristjana með Gyllinæð

 

  Gunnar Hrafn Jónsson,  blaðamaður,  bað mig í athugasemd í gær um fleiri lög með Gyllinæð í tónspilarann minn.  Það er mér ljúft og skylt.  Þannig að núna var ég að setja í tónspilarann lagið um hana Kristjönu.  Sú merka kona hafði meiri áhrif á hljómsveitina en hana óraði fyrir.

  Danni gítarleikari og Maggi trommari voru 14 ára og Gústi söngvari 15 ára þegar þeir stofnuðu Gyllinæð vorið 1999.  Þeir voru allir í Réttó,  misgóðir vinir og óvinir,  þegar þeir komust að því að þeir hlustuðu allir á sömu hljómsveitirnar.  Þá ákváðu þeir að stofna hljómsveit með engum bassaleik.

  Þegar þeir löbbuðu á fyrstu hljómsveitaræfinguna pissuðu þeir utan í húsið hennar Kristjönu.  Sennilega voru þeir að djússa.  Kristjana varð þeirra vör,  hljóp út og reyndi að berja þá með kústskafti.  Einhverjar sögusagnir voru um að Kristjana þjáðist af gyllinæð.

  Strákarnir voru því komnir með efnivið í fyrsta lagið.  Þeir sömdu lag um Kristjönu.  Þetta sem nú er komið í tónspilarann minn.  Jafnframt skýrðu þeir hljómsveitina í höfuðið á henni.  Eða rassinn réttara sagt.

  Eins og önnur lög með Gyllinæð í tónspilaranum er þetta lag tekið upp á kassettutæki á æfingu hjá hljómsveitinni.  Hljómgæði eru því ekki upp á marga fiska.  En það er allt í lagi.  Þetta er dauðapönk eins og það kemur hrátt af skepnunni.  

  Heyra má aðrar upptökur við sömu skilyrði af sömu lögum og einu til á www.myspace.com/gyllinaed.

  Það er broslegt eftir á að hyggja að þegar Gyllinæð var stofnuð var haldinn foreldrafundur í Réttó með fulltrúa frá lögreglu og barnaverndarnefnd.  Áhyggjuefnið var það að fyrst að þessir drengir væru búnir að ná saman í hljómsveit gæti það leitt til þess að til yrði Gyllinæðarklíka sem öðrum nemendum í Réttó gæti stafað ógn af.  Niðurstaðan varð þó sú að á meðan strákarnir fengju útrás í tónlistinni væru þeir ekki að lemja aðra krakka á sama tíma.

  Eftir að Gyllinæð hætti hefur Maggi gert það gott með harðkjarnasveitinni Andláti og Shadow Parade. 

Bob Dylan

 

   Í aldamótauppgjöri helstu fjölmiðla heims var John Lennon útnefndur tónlistarmaður síðustu aldar.  Munaði þar mestu um framlag hans með hljómsveitinni Bítlunum (hvernig stóð annars á því að The Beatles voru strax kallaðir Bítlarnir í íslenskum fjölmiðlum?).  Margir fjölmiðlanna létu þess getið að val þeirra á tónlistarmanni síðustu aldar hafi staðið naumt á milli Lennons og Bobs Dylans.  Ekki að ástæðulausu. 

  Ég var alveg sáttur við niðurstöðuna.  Og einnig að Bob Dylan hafi vegið salt á móti Lennoni.

  Ég geri mér ekki grein fyrir því hvenær ég fyrst heyrði í Dylani né hvenær ég varð aðdáandi hans.  Hef þó grun um að það hafi verið ´65.  Þá var ég 9 ára.  En allavega þá man ég bara eftir því að hafa þótt músík hans flott.

  Svo ég fari aðeins út í sagnfræðina þá var Dylan það sem hann sjálfur hefur kallað "Woody Guthrie jukebox".   Í upphafi gerði alfarið út á flutning á söngvum Woodys Guthries,  föður bandarískrar þjóðlagatónlistar.

  Eitt sinn sat Dylan að sumbli með þjóðlagasöngvaranum Richard Farina,  mági skærustu þjóðlagasöngkonu Bandaríkjanna á þeim tíma,  Joan Baez.  Dylan sagði Richard að hann vildi verða frægur og spurði ráða.  Richard sagði í gríni: "Þú þarft bara að sænga hjá Joan og þá opnar hún  fyrir þér dyrnar að heimsfægð."

  Viku síðar hitti Richard mágkonu sína.  Þá kynnti hún hann fyrir nýjum kærsta sínum,  Bob Dylan.

  Joan Baez var mjög fræg söngkona á þessum tíma,  í upphafi sjöunda áratugarins.  Hún notaði frægð sína til að kynna Dylan.  Kallaði hann alltaf upp á svið á sínum hljómleikum og spilaði lög hans.  Þar með varð Dylan heimsfrægur.

  Fyrsta plata Dylans kom út 1962,  samnefnd honum.  Enn í dag hefur sú plata ekki selst í nema 70.000 eintökum.  Þar er óður hans til Woodys Guthries,  Song to Woody,  sem Dylan endurútgaf fyrir nokkrum árum á smáskífu í hljómleikaútgáfu.  Á sömu plötu syngur Dylan House of the Rising Sun.  Útbreiddur misskilningur er að The Animals hafi pikkað það lag upp af plötu Dylans.  Liðsmenn The Animals byrjuðu ekki að hlusta á Dylan fyrr en seinna.  Þeir pikkuðu lagið upp af plötu svarts blúsista,  Josh White (þekktastur fyrir að hafa verið í hljómsveitinni The Almanac Singers með Woody Guthrie,  Leadbelly og Pete Seeger).

  Dylan kom ekki bratt inn á markaðinn með sínum plötum.  Enda ekki "markaðsvænn".  Nefmæltur söngstíll,  falskur munnhörpublástur,  grófgert gítar "strömm"  og þessháttar.

  Hinsvegar urðu margir til að "covera" hans mögnuðu lög:  Joan Baez,  The Byrds,  Cher, The Hollies,  Manfred Mann,  Peter, Paul & Mary,  Joe Cocker,  Judy Collins,  Turtles og ótal fleiri.  Þetta lið raðaði sér á vinsældalista með lög Dylans.  Ég heillaðist af mörgum þessara laga án þess að vita á þeim tíma að þau væru eftir Dylan.

  Ég hef grun um að fyrsta Dylan-lagið sem ég virkilega féll fyrir með honum hafi verið Like a Rolling Stone.  Það kom út 1965 á plötunni Highway 61 Revisted.  Þetta magnaða lag er enn í dag "klassík".  Það var alveg nýr og ferskur hljóðheimur.  Á þessum tímapunkti hafði Dylan gjörsamlega slátrað ferli sínum innan órafmögnuðu þjóðlagasenunnar með því að rafvæða og rokka músík sína.  Hann var púaður niður á stórri árlegri þjóðlagahátíð.  Engu að síður fjölgaði þeim verulega sem gerðu það gott út á að "covera" lög hans.

  Dylan hélt áfram að koma á óvart.  1966 sendi hann frá sér fyrstu tvöföldu plötu rokksögunnar,  Blonde on Blonde. 

  1968 hefur verið kallað árið sem hipparokkið stimplaði sig inn (en gerði það í raun 1967).  Þá brá svo við að Dylan skellti sér í gamaldags kántrý-gír sem hipparnir höfðu óbeit á.  Dylan hafði ekki áhuga á hippa-dæminu.  Hann safnaði ekki mjög síðu hári né skeggi (fyrr en ´76 þegar pönkið var gengið í garð) og frábað sér að vera skilgreindur sem hippi.  Á fyrri plötum hafði hann verið pólitískur vinstri sinni í textum en í andúð á hugmyndafræði hippa sniðgekk hann algjörlega þeirra baráttumál.  Eitt af einkennum hippa-menningarinnar var barátta gegn hernaði Bandaríkjanna í Víetnam.  Þegar fjölmiðlar reyndu að pumpa hann um það af hverju hann notaði ekki músík sína og frægð til að mótmæla Víetnam-stríðinu svaraði hann:  "Hvað veistu nema ég sé fylgjandi Vietnam-stríðinu?"

  Dylan sniðgekk hippahátíðir á borð við Woodstock 

  Dylan,  sem mikill ljóðaunnandi,  fór á fyrri hluta áttunda áratugsins að spila á píanó undir ljóðalestri Patti Smith,  sem síðar varð tákngerfingur bandarísku pönksenunnar.  Ég sótti hljómleika hjá Patti Smith á Nasa fyrir tveimur árum.  Þá "coveraði" hún ljómandi flott lag Dylans,  Like a Rolling Stone.  Sem nokkrum árum áður trónaði ofarlega á vinsældalistum í flutningi The Rolling Stones.

  Sennilega var það 1979 sem Patti Smith datt ofan í hljómsveitargryfju,  hálsbrotnaði og lamaðist.  Dylan heimsótti hana samviskusamlega á sjúkrahúsið og hét því að gerast kristinn ef hún myndi ná sér.  Fram að þeim tíma var Dylan gyðingtrúar og hafði gengið til liðs við hægri-öfga samtök Gyðinga.

  Patti náði heilsu og Dylan gerðist heittrúar kristinn.  Hann gerði 3 gospel plötur í kjölfarið og gekk eiginlega fram af vinkonu sinni,  Patti Smith,  í Jesú-áhuganum.

  Jesú-boðskapurinn hefur ekki verið eins áberandi á plötum Dylans síðan.  Án þess að Dylan hafi skipt um skoðun.  Fyrir nokkrum árum spurði blaðamaður tímaritsins Rolling Stone kappann að því hvar hann væri staddur í trúmálum.  Dylan sagðist vera í "Churchs of the Evil Mind" og vísaði þar til vinsæls dægurlags með Boy George,  þar sem deilt er á trúarbrögð.

  Staða Bobs Dylans hefur aldrei verið sterkari en í dag.  Kvikmynd um hann trónir á toppi yfir bestu kvikmyndir síðasta árs.  Ævisaga hans hefur selst í bílförmum og fengið bestu dóma.  Útvarpsþáttur hans nýtur þvílíkra vinsælda að bandarísk og bresk poppblöð keppast við að gefa út diska með lögum úr þættinum.  Nýrokkarar á borð við Nick Cave dæla á markað "coverum" af lögum hans.  Síðasta plata Dylans var víðast valin besta plata ársins 2006.  Þar flytur hann gamaldags rythma-blús. 

   Varðandi frábæra texta Dylans,  þá bestu í rokksögunni,  er vægi þeirra ofmetið.  Ég kunni ekki ensku þegar ég sem barn heillaðist af Dylan.  Vinsældir laga hans eru ekki minni í löndum þar sem fólk talar ekki ensku.    

    Bara núna þegar ég er að pikka þetta inn er Snorri Sturluson að spila á rás 2  "cover"  Jimi Hendrix á frábæru lagi Dylans,  All Along the Whatctower.Að margra mati besta "cover" rokksögunnar.

  Dylan hefur haft djúsptæð áhrif á íslenska músík.  Alveg frá fyrstu plötu Bubba,  Ísbjarnarblús,  hefur Dylan bergmálað.  Eitt lag á þeirri plötu heitirMr. Dylan. Áhrif Dylans eru líka auðheyranleg á plötum Megasar.  Rúni Júl og fleiri hafa sömuleiðis nefnt Dylan sem stóra áhrifavaldinn í sinni tónlist.  Fjölmörg lög Dylans hafa verið "coveruð" af Íslendingum.  Í fljótu bragði man ég eftir Páli Rósinkranz,  Savanna tríói,  sönghópnum Lítið eitt,  Geimsteini,  Kristínu Ólafsdóttur,  Grýlunum...  Á hljómleikadagskrá Utangarðsmanna var I Shall Be Releasedeftir Dylan,  en breska pönksveitin Tom Robinson Band stimplaði það lag inn í bresku pönksenuna. 

  Á síðasta ári eignaðist ég tvær Dylan "tribute" plötur þar sem ýmsir nýliðar í rokkinu "covera" lög hans.  Vegna þess að ég stóð í flutningum fyrir nokkrum vikum eru þær plötur læstar ofan í einum af mörgum kössum fullum af plötum.  Það tæki mig langan tíma að finna þær.  En vissulega væri gaman að telja hér upp þá flytjendur sem eru þekkt nöfn.

Þegar pönkið var ekki pönk

 

  Það er ekki gott að staðsetja nákvæmlega hvenær saga breska pönksins hófst.  Sex Pistols komu fyrst fram opinberlega í nóvemberbyrjun 1975.  Fleiri sem áttu eftir að setja mark sitt á bresku pönkbyltinguna voru farnir að hasla sér völl í rokkinu sama ár eða fyrr.  Til að mynda The Stranglers,  Undertones,  Boomtown Rats,  Squeeze og menn sem síðar voru í The Clash,  The Damned og Generation X.

  Vorið 1976 bættust The Buzzcocks og Slaughter & The Dogs við.  Í júlíbyrjun slógust The Clash og The Damned í hópinn.  Eftir það voru þær tvær hljómsveitir í forystu pönkbylgjunnar ásamt Sex Pistols og The Buzzcocks.  Næstu vikur og mánuði komu nýjar pönksveitir fram á sjónarsviðið eins og á afkastamiklu færibandi:  Tom Robinson Band,  Wire,  XTC,  Siouxie & The Banshees,  Flowers of Romance,  Throbbing Gristle,  The Jam,  The Vibrators,  Sham 69,  Generation X,  The Adverts og ótal fleiri sem ekki urðu eins áberandi.

  Það sem færri vita í dag er að framan af var breska pönkið ekki kallað pönk heldur pöbba-rokk.  Á sama tíma var orðið pönk notað yfir annarskonar fyrirbæri:  Bandaríska músík sem þótti ekki merkileg að gæðum en tilheyrði ekki einum músíkstíl fremur en öðrum.  Hún var hrá og einföld en átti ekki margt sameiginlegt þar fyrir utan.  Þetta var ekkert síður róleg músík en hröð.  Þetta voru flytjendur á borð við Patti Smith,  Blondie,  Television. Talking Heads, Pere Ubu, Residents og Devo. 

  Á forsíðu desemberhefti New York´s Punk tímaritsins 1975 er eftirfarandi nöfnum slegið upp:  Brando,  Ramones,  Girls og Lou Reed.  Breska þungarokksblaðið Sounds var með sérstaka "4 Page Punk Special" úttekt á pönki seinni partinn í júlí 1976 og minntist ekki á bresku pönkhljómsveitirnar.  Þess í stað snérist greinin um "lélegar" bandarískar hljómsveitir á sjöunda áratugnum.

  Í júlíhefti breska tímaritsins Sniffin´ Glue Fanzine For Punks þetta sama ár,  1976,  var ekki heldur nein umfjöllun um breska pönkið.  Þar var einungis fjallað um hljómsveitir á borð við Blue Öyster Cult,  The Flamin´ Groovies og The Hammersmith Gorillas.

  Á þessum tíma var pönk hugtak yfir gamaldags illa spilað bandarískt rokk eða popp af hvaða tagi sem var,  hrátt og einfalt.  Breska pönkið féll ekki undir þennan hatt því að það var hratt pöbbarokk með glamrokk keim. 

  Þessu breytti Caroline Coon,  blaðakona hjá breska poppblaðinu Melody Maker.  Hún tók eftir því að nýja breska pöbbarokkbylgjan stóð fyrir nýrri hugmyndafræði og skar sig verulega frá eldri pöbbarokkurum.  Nýja hugmyndafræðin var byggð á reiði út í yfirvöld,  þjóðfélagið,  rasisma,  fegurðardýrkun,  karlrembu,  hommafóbíu og ekki síst hippa og hippahljómsveitir. 

  Caroline bar undir liðsmenn The Clash og The Damned hvort hún mætti kalla nýju bylgjuna pönk.  Þeim þótti pönk hugtakið of neikvætt til að byrja með.  En svo föttuðu þeir kaldhæðnina í þessu.

  Í ágúst 1976 notaði Caroline í Melody Maker í fyrsta skipti orðið pönk yfir nýju bylgjuna.  Seint í september spiluðu allar helstu nýju hljómsveitirnar á 2ja daga hljómleikahátíð,  100 Club Punk Festival.  Það var ekki aftur snúið.  Eftir þetta notuðu allir orðið pönk yfir nýju bresku bylgjuna. 

  Það ruglaði og ruglar enn marga í ríminu að orðið pönk skuli fyrst hafa verið notað yfir bandarískar hljómsveitir sem spiluðu innbyrðis ólíka músíkstíla.  Ekki varð það til að auka mönnum skilning að ein af bandarísku hljómsveitunum,  Ramones,  spilaði surf-rokk sem hljómaði keimlíkt breska pönkinu og átti eftir að laga sig algjörlega að því.  Patti Smith færði sig sömuleiðis úr ljóðalestri í humátt að breska pönkinu.  1976 fór Patti Smith tvívegis í hljómleikaferð til Bretlands og túraði í bæði skiptin með The Stranglers.      

  Við þetta allt bætist að bandarískir söguskýrendur hafa lagt sig í líma við að skrifa söguna þannig að pönkið hafi orðið til í Bandaríkjunum og smitast þaðan yfir til Bretlands og síðan út um allan heim.  Sem er rangt eins og að ofan greinir.  Breska pönkið tók ekkert mið af bandaríska pönkinu og var ekki undir neinum áhrifum frá því. 

 

Skemmtileg fréttagetraun 24 stunda

  

  Dagblaðið 24 stundir hefur stöðugt verið að sækja í sig veðrið.  Í laugardagsblaði 24 stunda er skemmtileg fréttagetraun og veglegum verðlaunum heitið fyrir rétt svör.  Ég er öruggur um rétt svar við spurningu númer 15.  Þar segir að Jens Guð hafi gert athugasemd við löst í fari Birgittu Haukdal.  Spurt er hvort að það hafi verið vegna þess að Birgitta væri a) fölsk,  b) syngi leiðinleg lög,  c) væri gul á litinn,  d) væri með stjörnustæla.

  Mér er ljúft og skylt að gangast við að hafa tekið eftir því að sjálfbrúnka Birgittu eins og birtist í Laugardagslögum var aðeins um of út í gulan lit.  Betur hefði hún notað Banana Boat sjálfbrúnku sem aldrei framkallar nema eðlilegan sólbrúnkutón,  skv. vísindalegri samanburðarrannsókn bandaríska tímaritsins Glamour.

  Viðbrögð Birgittu við athugasemd minni voru þau að hún sendi mér einstaklega elskulegar jólakveðjur.  Sló mig þar með út af laginu og uppskar verðuga aðdáun fyrir skemmtileg viðbrögð.  Sólóplata hennar,  Ein, hafði fram til þessa selst dræmt en tók vænan sölukipp.  Flaug upp í 17.  sæti (úr 23. sæti) og þar með inn á hinn opinbera Topp 20 lista.  Starfsmaður Skífunnar sagði mér að kaupendur plötunnar hafi margir látið þess getið að þeir væru sérlega ánægðir yfir því hvað Birgitta tæklaði mig flott.  Svo fjaraði umræðan út og í næstu viku þar á eftir (síðasta vika) dalaði platan niður í 20.  sæti. 

  Ég er búinn að segja blaðamanni 24 stunda að ég sé reiðubúinn að gefa Brigittu alvöru gott sjálfbrúnkukrem svo að sömu mistök með gulleitan sjálfbrúnkutón endurtaki sig ekki. 

 

Bestu íslensku plöturnar 2007

  Í Fréttablaðinu í dag er birtur listi yfir bestu íslensku plöturnar 2007.  Það kemur ekki á óvart að Mugiboogie með Mugisonsé þar í 1. sæti.  Dúndurgóð plata sem selst vel og hefur breiða skírskotun.  Ég var einn af álitsgjöfum blaðsins og setti þá plötu í 3ja sæti - vitandi samt að hún yrði í toppsætinu þegar atvkvæði annarra væru lögð saman.

  Sjálfur setti ég þó plötuna Chainlike Burden með I Adapt í 1. sætið.  Sú plata stendur nær mínum músíksmekk og er einstaklega vel heppnuð.  Hana vantaði aðeins 1 stig upp á að komast inn á lista Fréttablaðsins yfir 10 bestu íslensku plötur ársins 2007.

  Í 2. sætið setti ég The Great Northern Whalekill með Mínusi.  Fyrri plötur Mínusar eru ennþá sterkari.  Engu að síður er þetta fín plata og Mínus hefur verið í miklu uppáhaldi hjá mér frá upphafi.  Ég gaf meira að segja út fyrsta lag Mínusar á v-norrænu safnplötunni Rock from the Cold Seas.  Ég minnist þess að þegar ég sótti í fyrsta sinn hljómleika hjá Mínusi að ég trúði varla að íslensk hljómsveit væri svona brjálæðislega flott. 

  Í 4. sætið setti ég Hvarf/Heim með Sigur Rós.

  Í 5. sæti setti ég Frágang Megasar.  Og hefði viljað hafa Hold er mold með honum sömuleiðis á listanum.  En varð að velja á milli 2ja meistaraverka. 

  Einnig langaði mig til að hafa á listanum The First Crusade með Jakobínurínu,  Volta með Björk,  Bat out of Hellvar með Hellvar,  Ghosts of the Bollocks to Come með Skátum, Ferðasót með Hjálmum,  An Ode to the Umbrella með Soundspell,  titillausa plötu Benny Crespo´s Gang og nokkrar fleiri.

  Listi Fréttablaðsins yfir 10 bestu íslensku plötur ársins 2007 er þannig:

  1.  Mugison:  Mugiboogie

  2.  Sprengjuhöllin:  Tímarnir okkar

  3.  Hjaltalín:  Sleepdrunk Season

  4.  Megas:  Frágangur

  5.  Benny Crespo´s Gang

  6.  Megas:  Hold er mold

  7.  Gus Gus:  Forever

  8.  Páll Óskar:  Allt fyrir ástina

  9.  Jakobínarína:  The First Crusade

 10.  Hjálmar:  Ferðasót     

  Gaman væri að hlera viðhorf ykkar til bestu íslensku platna 2007.