Veitingahússumsögn

 

  -  Staður:  Skrúður,  Hótel Sögu

  -  Réttur: Bröns

  -  Verð:  2900 krónur

  -  Einkunn:  **** (af 5)

  Enska orðið  brunch  er samsláttur orðanna  breakfast (morgunverður) og  lunch (hádegismatur).  Hérlendis er fyrirbærið kallað  bröns  eða  dögurður  eða  dagverður.  Eins og með mörg fleiri útlend orð sem þýdd eru yfir á íslensku nær íslenska orðið ekki að festa sig í sessi ef það telur fleiri atkvæði en útlenda orðið.  Samanber að íslenska orðið sjálfrennireið náði aldrei að taka við af danska orðinu bíll.  Betur gengur með orð eins og tölva (í stað computer) og sími (í stað telephone). 

  Sumir halda því fram að bröns  sé bandarískt fyrirbæri.  Hið rétta er að þetta er breskt yfirstéttar fyrirbæri.  Einskonar þynnkumáltíð,  snædd á tímabilinu 10.30 til klukkan 14.00 um helgar.  Þá er hefðbundnum breskum morgunmat blandað saman við hádegismat.  Hefðbundni breski morgunmaturinn samanstendur af beikoni,  spældum eggjum,  pylsum,  bökuðum baunum,  ristuðu brauði,  áleggi (skinku,  osti,  marmelaði...), te, ávaxtasafa...  Í Skotlandi bætist blóðmör við.  Í Bandaríkjunum bætast lummur með sýrópi við.  Munurinn á morgunverði og hádegisverði felst í því að í hádegisverðinum er einnig heitt lambalæri eða rifjasteik, heit sósa og eftirréttur (desert).

  Bröns í Skrúði á Hótel Sögu er fjölþjóðlegt með sushi,  hrefnukjöti,  lummum,  graflaxi og fleiru.  Svo og lambalæri og eftirrétti.  Úrvalið er fjölbreytt og gott.  Mínusinn er að beikonið er ofsteikt (nánast svart og hart).  Annar mínus er að eftirréttirnir eru mismunandi eftir því hvenær að þeim kemur.  Stundum er gott úrval af allskonar tertum.  Stundum er aðeins nýbakað vínarbrauð.  Eða eitthvað annað "aðeins".  Engu að síður er  bröns  í Skrúði verðsins virði.  Þjónar eru stimamjúkir og hjálplegir.  Snöggir að fjarlægja notaða diska undan fyrri réttum og hnífapör.  Ásamt því að bjóða upp á kaffi eða te og ganga úr skugga um að allt sé eins og best verður á kosið.

 

Prestur í sneiðum

Furðulegt samtal

  Ég átti erindi í banka.  Ég skokkaði léttfættur til gjaldkera (þegar röðin kom að mér, vel að merkja) og tók til máls.  Hátt,  skýrt og ákveðið:  Nú þarf ég að kaupa nokkrar evrur vegna þess að útlöndin kalla."

  Gjaldkerinn fletti upp í tölvunni sinni og svaraði afsakandi:  Þú ert þegar búinn að fara til útlanda í þessum mánuði.

  Vissulega kannaðist ég við það og játaði undanbragðalaust að hafa skroppið til Skotlands um páskana. 

  - Það má bara fara einu sinni í mánuði til útlanda,  upplýsti gjaldkerinn. 

  - Ha?

  - Þannig eru gjaldeyrislögin.  Þú mátt fara einu sinni í mánuði til útlanda.  Það er gjaldeyrisskortur í landinu.

  - Má ég fara 12 sinnum á ári til útlanda,  einu sinni í hverjum mánuði?  En ekki tvisvar á ári í einum og sama mánuði?

  - Það er rétt skilið.  Þannig eru lögin.

  - Ég er búinn að kaupa flugmiða og gistingu.  Ég get farið til útlanda og tekið þar út evrur í næsta hraðbanka.

  - Ja, þá ertu eiginlega að fara á svig við gjaldeyrishöftin.  Það er ekki gott. 

 

Bretar væla undan köldu brauðmeti

 

  Bretar eru ótrúlegar væluskjóður.  Að minnsta kosti vantar ekkert upp á að volað sé undan öllu mögulegu og ómögulegu í breskum dagblöðum.  Ég man ekki hvort að þetta var svona á árum áður eða hvort að þetta er að ágerast.  Það er vælt undan stöðugum verðhækkunum,  vaxandi kostnaði við að reka heimili,  nýjum álögum,  nýjum boðum og bönnum og ég veit ekki hvað og hvað.

  Meðal nýrra laga sem Bretar væla undan er að óheimilt er að selja á góðu verði bjór,  létt vín og sterk vín.  Það má ekki verðleggja þessar veigar undir tilteknum upphæðum.

  Ennþá sárar er vælt undan 20% skatti sem verður settur á volgt og heitt brauðmeti í Bretlandi frá og með október.  Ekki aðeins vola Bretar undan verðhækkuninni sem skatturinn framkallar heldur einnig hverju þessi nýi skattur mun breyta. 

  Skatturinn leggst á brauðmeti sem er afgreitt heitar en stofuhita.  Þetta þýðir að bakarí verða að fjárfesta í hitamæli.  Pizzur,  vínarbrauð og ýmislegt annað brauð hefur til þessa verið afgreitt heitt eða vel volgt.  Til að komast hjá nýja skattinum þarf brauðið að standa í nokkrar mínútur þangað til það hefur kólnað undir stofuhita.  Verst er þetta með pizzurnar.  Þær koma 90 gráðu heitar út úr ofninum.  Það getur tekið pizzu 15-20 mínútur að kólna niður fyrir stofuhita. 

  Bakarar segja að útilokað sé að kæla brauðmetið undir kæliviftu eða einhverju slíku.  Það kæmi niður á bragðinu.  Brauðið verður að fá að kólna sjálft og hjálparlaust í stofuhita.

  Þá tekur við annað vandamál:  Allir vilja brauðmetið heitt eða vel volgt.  Einhverjir geta tekið strætó heim til sín og hitað það í eldavélarofninum.  Það tekur ekki nema kannski hálftíma ef stílað er upp á að strætisvagninn sé á réttum tíma. 

  Einn möguleikinn er sá að bakaríin komi sér upp auka aðstöðu í nágrenninu.  Þar þarf ekkert að vera annað en örbylgjuofnar.  Viðskiptavinirnir geta tekið brauðmetið þangað - eftir að það hefur kólnað niður fyrir stofuhita - og hitað að vild.  Verra er að pizza upphituð í örbylgjuofni verður lin og slepjuleg.  Best er að hita hana upp á steikarpönnu.  Kannski geta bakaríin líka komið eldavél fyrir í auka aðstöðu (við hliðina á örbylgjuofnum).  Í því tilfelli þurfa viðskipavinir að koma með steikarpönnur með sér að heiman.  Annars yrði þeim stolið.  Fastir viðskiptavinir geta hugsanlega fengið að geyma steikarpönnuna sína í bakaríinu.  Þá verður útbúið sérstakt geymsluherbergi í bakaríunum,  líkt og pósthólf á pósthúsi.  Hver viðskiptavinur fær merkt og númerað hólf undir steikarpönnuna sína.

  Einhver fleiri ráð ætla bakaríin að reyna að finna.  Það er einhugur um að spara viðskiptavininum verðhækkunina.  Staðan gæti orðið sú að skatturinn skili ríkissjóði engum tekjum þegar á reynir.  Það eina sem hann geri verður að valda viðskiptavinum bakaría óþægindum og tímafrekum leiðindum,  sem og bakaríunum.  Ásamt því að auka rekstrarkostnað bakaría.  Það er reisn yfir því.

Veitingahússumsögn

- Staður: Tian,  Grensásvegi 12

- Réttur:  Hádegishlaðborð

- Verð: 1590 kr.

- Einkunn:  **** (af 5)

.

  Nafnið á veitingastaðnum Tian er ruglandi.  Í fljótu bragði virðist það vera íslenska orðið  tían  og vísa þar með til Grensásvegar 10.  Þegar betur er að gáð er nafnið skrifað með i og staðurinn er á Grensásvegi 12.  Þá tengir maður ósjálfrátt nafnið Tian við tælenskan mat (thai).  Það stenst heldur ekki skoðun.  Tian er kínverskur veitingastaður.  Ég veit ekki fyrir hvað nafnið Tian stendur og hef ekki haft rænu til að spyrjast fyrir um það.

  Hádegishlaðborðið á Tian er hið fjölbreyttasta.  Meðal rétta er súrsætt svínakjöt,  djúpsteiktar rækjur,  laukhringir,  vorrúllur,  steiktar eggjanúðlur,  djúpsteikt ýsa,  lambakjöt í karrý,  svínasteik í sojahvítlaukssósu,  kjúklingavængir,  rækjuflögur,  fersk salatblanda,  hrísgrjón,  kjúklingaréttur sem kallast Kung pao og áreiðanlega eitthvað fleira sem ég man ekki eftir í augnablikinu.

  Það er dagamunur á því sem í boði er.  Það er að segja á matreiðslunni.  Til að mynda hef ég komið að lambakjötinu í örþunnri ljósgrænni karrýsósu.  Í önnur skipti hefur lambakjötið verið í þykkri brún-grænni karrýsósu.  Djúpsteikta ýsan er oftast svamlandi í þykkri milliþykkri soyjasósu.  Fyrir hefur komið að ýsan fljóti ekki í sósu heldur sé hvert ýsustykki smávegis vætt í þunnri soyjasósu.  Stundum eru djúpsteiktu laukhringirnir ókryddaðir.  Í önnur skipti eru þeir kryddaðir með chili.  Þannig mætti áfram telja.

   Út af fyrir sig getur verið kostur að ganga að staðlaðri matreiðslu á tilteknum réttum.  Einkum ef um uppáhalds rétt er að ræða.  Öðru máli gegnir um hlaðborð.  Þar er viðskiptavinurinn að sækjast eftir fjölbreytni.  Þá er kostur að fjölbreytnin birtist einnig í mismunandi matreiðslu dag frá degi. 

  Allt er þetta hinn ágætasti matur.  Kostur við hlaðborð er að hægt er að fá sér sitt lítið af hverju í fyrstu umferð og fá sér meira af því sem best bragðast í næstu umferð.

  Maturinn á Tian er frekar bragðmildur.  Líka þeir réttir sem merktir eru sem bragðsterkir. 

  Nokkra undrun vekur að jafnan er fátt um manninn í hádeginu.  Iðulega undir 10 manns þegar ég sest þarna niður.  Líkleg skýring er sú að á Grensásveginum og í næstu götum er fjöldi annarra veitingastaða.  Margir þeirra bjóða upp á ódýrari mat.  Samt er 1590 kall fyrir svona glæsilegt hlaðborð góður kostur.

  Tian er frekar fínn staður með dúkuðum borðum.  Innréttingar eru í kínverskum stíl.  Gaman væri ef skerpt væri á stemmningunni með kínverskri músík.  Þess í stað er stillt á íslenska útvarpsstöð með leiðinlegum engilsaxneskum slögurum.  Vert er þó að geta þess að gaman var að heyra þarna eitt sinn blússlagarann ljúfa  Give Me One Reason  með Tracy Chapman.  Þá var ég glaður.

  Önnur nýleg veitingahússumsögn:  http://www.jensgud.blog.is/blog/jensgud/entry/1231016/

 

 

Spennandi tímamót í Færeyjum

  Færeyskur bjór er sá besti í heimi.  Það er ekki aðeins mín skoðun.  Færeyskur bjór hefur rakað að sér verðlaunum þvers og kruss um heiminn.  Stóru bjórrisarnir í heiminum hafa jafnframt ítrekað óskað eftir viðræðum við færeyska bjórframleiðendur um að koma færeyskum bjór undir sína vörulínu.  Án árangurs.  Færeyskir bjórframleiðendur eru stoltir af sínum bjór og sáttir við sína stöðu.  Núna eru þeir ennþá sáttari en áður.

  Í fyrra var áfengislögum í Færeyjum breytt.  Frá og með næst komandi 1. apríl er heimilt að selja í Færeyjum bjór sem er sterkari en 5,8%.  Eftir þessu höfðu færeyskir bjórunnendur beðið síðan 1907.  Þeir voru margir orðnir nokkuð langeygir eftir þessum tímamótum.

  Þegar lögunum var breytt myndaðist strax gríðar mikill spenningur og eftirvænting í Færeyjum.  Það var reiðarslag er uppgötvaðist að 1. apríl ber upp á sunnudag.  Þá eru vínbúðir (Rúsdrekkasölan) í Færeyjum lokaðar.  Lögin taka því ekki gildi í raun fyrr en 2. apríl.

  Rótgrónasti bjórframleiðandinn í Færeyjum,  Föroya Bjór,  setur á mánudaginn á markað 8,5% bjórinn Træveturin (Þriggja vetra hrútur) og 10% bjórinn Sterkur Veðrur (Rammur hrútur).  Gott getur verið að vita að færeyska orðið veðrur er framborið veggrur.

  Træveturin hentar best með bragðsterkum mat,  dökku kjöti,  signu kjöti og sígnum fiski.  Það er líka gott að þamba hann af stút.

  Sterkur Veðrur smellpassar með ostum,  ljósu kjöti,  laxi,  lúðu og rauðsprettu.  Hann er einnig góður þambaður af stút.

  Annar færeyskur bjórframleiðandi,  Okkara,  lætur sitt ekki eftir liggja.  Hann býður upp á 7,9% Portara og 7,6% Tróndur (Þrándur í Götu).

  Bjór frá Föroya Bjór er til sölu í íslenskum vínbúðum.  Það er viðbúið að Træveturin og Sterkur Veðrur spretti upp í vínbúðunum innan skamms.

Tími húsbílsins er genginn í garð

  Samkvæmt grátkórnum stefnir hraðbyr í að þorp landsins breytist í gettó (þau eru það reyndar þegar ef mark er takandi á jarmandi vælusöngvum þar um).  Fiskvinnslufólk og sjómenn hætta að fá borguð laun fyrir sína vinnu.  Þess í stað mun þetta fólk borga með sér til að fá að vinna.  Það mun togast á um hvert starf og yfirbjóða hvert annað til að fá að vinna.  Hvaðan fólkið fær pening til að borga háar upphæðir með sér er hulin ráðgáta.  Hitt er ljóst að fólkið mun ferðast frá þorpi til þorps,  úr einu gettói í annað eftir því hvar fólkið fær að borga með sér til að fá vinnu.

  Þá er runnin upp sú stund að jarðfast húsnæði er vondur kostur.  Tími húsbílsins er genginn í garð.

Best er að byrja ódýrum húsbíl.

Það getur komið sér vel að hafa smá verönd á húsbílnum,  þægilega eldunaraðstöðu og snúru til að hengja vinnugallann til þerris.

Miklu skiptir að hafa gott þak yfir höfuðið til að verjast íslenskum vindum og regni.  Og nýta rýmið vel.  Þegar fram í sækir verður húsbíllinn stöðutákn.  Þannig er þróunin.  Hún verður ekki stöðvuð.

Býr til gettó á landsbyggðinni

Veitingahússumsögn

- Veitingastaður:  Grill 66,  Álfheimum

- Réttur:  Grilluð svínarif

- Verð:  1320 kr.

- Einkunn: **1/2 (af 5)

.

  Grill 66 er staðsett í nokkrum afgreiðslustöðum Olís.  Þetta er "ódýr" skyndibitastaður. 

  Matseðillinn er töluvert evrópskur.  Meðal annars er boðið upp á pizzur (Ítalía),  hamborgara (Þýskaland),  fisk & franskar (England),  plokkfisk (Ísland) og svo framvegis.  Franskar kartöflur (Belgía) fylgja flestum réttum. 

.

  Nöfnin á réttunum svipa til nafna á bandarískum borgum og ríkjum (Chicago,  Los Angeles,  Hollywood...).  Ég fatta ekki samhengið.  Margarita pizza (einungis ostur og sósa) er kölluð Tulsa.  Hvernig tengist þannig pizza Tulsa?  Hamborgari er kallaður Oklahoma.  Tulsa er í Oklahoma.  Þetta er ruglingslegt.  

.

  Eitt sumar dvaldi ég í Amarillo.  Ég rakst aldrei á lambasteik þar.  Fór ég þó mikinn á veitingastöðum og lék lausum hala í ófáu hlaðborðinu.  Amarillo-búar eru áberandi sólgnir í nautakjöt og ýmiskonar mexíkanska rétti.  Lambasteikin á Grilli 66 er kölluð Amarillo.  

.  

  Svínarifin á Grilli 66 kallast Kingman.  Þau eru framreidd í litlum ferköntuðum bitum.  Aðeins 1 - 2 bein eru í hverjum bita.  Það auðveldar að ná kjötinu af beinunum með hnífi án þess að káma putta að ráði eins og gerist þar sem svínarifjalengjur eru afgreiddar með 10 beinum. 

  Verra er að svínarifin á Grilli 66 eru ansi bragðdauf - þrátt fyrir ágæta grillsósu.  Vegna þess hvað rifin eru bragðdauf væri betra að hafa meira af grillsósunni.  Hún er samt ekkert skorin við nögl.

  Meðlæti er spriklandi ferskt jöklasalat og bökuð kartafla.  Ofan á jöklasalatinu er jógúrtsósa og ein stór en þunn tómatsneið.  Það væri meiri reisn yfir því að hafa tvær tómatsneiðar.  Þó þær væru minni og ennþá þynnri.  Það er fátæklegt að sjá eina tómatsneið á vænni hrúgu af jöklasalati.  Tómatsneiðin er eins og umkomulaus,  litla greyið.  Ég vorkenndi henni.

  Öllu meiri reisn er yfir því að fá bakaða kartöflu með svínakjötinu.  Henni fylgir smjör (eins og á að vera,  en vill á sumum veitingastöðum verða misbrestur á).  Aftur á móti vantar pipar á borðin.  Á borðum er salt,  tómatsósa, krydd fyrir franskar kartöflur og nóg af handþurrkum.  En ekki pipar.  Eins og það bragðbætir bakaða kartöflu vel og rækilega að strá yfir hana pipar.   

  Vandamálið er þó ekki stærra en svo að viðskiptavinir geta gripið með sér nokkur piparstauk að heiman til að strá úr yfir bökuðu kartöfluna.

Viðskiptavild nafnsins - sölutækni

  Það er þekkt í sálfræðinni að fólki þykir vænt um nafnið sitt.  Algengt trix sölumanna er að ávarpa hugsanlegan kaupanda með nafni hans.  Við það eitt myndast stemmning sem slagar í humátt að kunningsskap.  Viðmælandinn fer í jákvæðar stellingar við það eitt að heyra nafn sitt nefnt. 

  Takið eftir því að þegar fólk endursegir samtal við einhvern "merkilegan" þá bætir það nafni sínu við tilvitnunina ásamt orðinu "minn".  Viðkomandi lætur ummælin í endursögn hefjast á orðunum "Jóhannes minn,  þetta er alveg rétt hjá þér."  Í raun hefur sá sem vitnað er til þó ekki nefnt nafn hins.   

  Hvenær heyrum við samtal af þessu tagi:  "Jóhannes minn,  hvað er klukkan?"  Hinn svarar:  "Þórhallur minn,   hana vantar 10 mínútur í þrjú."

  Þannig spjallar fólk ekki saman.  Í endursögn bætir fólk nafni sínu og "minn" við.  Þið þurfið ekki að lesa margar blaðagreinar eða viðtöl við fólk áður en þið rekist á svona tilvitnanir.  Sá sem segir frá er ekki að skrökva vísvitandi.  Hann/hún minnir að þannig hafi samtalið verið.

   Svo er það hitt sem er samt ekki eins algengt en þó áberandi:  Þegar fólk lýsir sér í 3ju persónu.  Það nefnir sjálft sig með nafni í stað þess að segja "ég".  "Þá fer Árni í gang," segir í auglýsingu þar sem Árni Guðjónsson,  leikari,  auglýsir SS pylsur.  

  Ég hef löngum velt fyrir mér hvers vegna sumir tala um sig í 3ju persónu.  Það er engin niðurstaða í þeim vangaveltum.  Þannig lagað.  Ég hallast að því að þetta sé einhvers konar minnimáttarkennd.  Þá er ég samt alls ekkert að vísa til auglýsingarinnar með Árna.  Hann er leikari og er að leika tiltekna persónu.

  Mér virðist sem fólk tali helst um sig í 3ju persónu þegar það er að upphefja eitthvað sem að því snýr:  "Þá tók Jónsi til sinna ráða."  Eða:  "Jónsi var ekki lengi að redda þessu."

   Fyrir mörgum árum varð maður nokkur,  mér kunnugur, ráðherra.  Hann hætti að mestu að segja "ég".  Þess í stað fór hann að tala um sig sem ráðherra:  "Ráðherrann lagði til að..."  Hann fór að kenna ýmsa hluti við ráðherra.  Þannig varð hægindastóll hans í stofunni að ráðherrastólnum (áður hét hann húsbóndastóll);  jakkaföt hans urðu ráðherradressið;  fíni blekpenninn hans varð ráðherrapenninn.  Þannig mætti áfram telja.  Kunningjarnir gerðu nett grín að þessu á bak við hann.

  Í einu skiptin sem maðurinn talaði um sig í 1. persónu var í viðtölum í blöðum eða ljósvakamiðlum.  Hins vegar hélt hann áfram að kenna eigur sínar við ráðherra löngu eftir að ráðherratíð hans lauk.

Sparnaðarráð

  Það er dapurlegt að lesa í blöðum eða hlusta í útvarpi á viðtöl við fátækt fólk á Íslandi.  Fólk sem hefur ekki efni á að fjármagna lyfjakaup sín eða kaupa annað hráefni í matargerð en núðlur, hafragrjón og þess háttar.  Samtímis er troðið út úr dyrum á veitingastöðum sem selja 3ja rétta máltíð á hátt í 10 þúsund kall + vín (+ leigubíll).  Sala á 10 milljón króna jeppum er í blóma.  Afskriftir á mörg hundruð milljónum og upp í nokkurra milljarða kúlulán og allskonar er í tísku hjá fólkinu sem gefur börnum sínum og öðrum ættingjum lúxusbíla og lúxusíbúðir þegar það heldur upp á afskriftirnar.

  Á sama tíma hljómar hrokafullt að gefa fátækum sparnaðarráð.  Engu að síður:  Það er pínulítið skrítið að lesa um einstæðinga sem ná ekki endum saman í upphafi mánaðar eftir að þeir hafa borgað 140 - 160 þúsund króna mánaðarleigu fyrir íbúð.  Vissulega eru það mannréttindi að hafa þokkalegt húsaskjól.  En út um allan bæ er hægt að leigja ágæt herbergi á gistiheimilum fyrir 30 - 40 þúsund kall á mánuði.  Þá er allt innifalið:  Internet,  rafmagn,  hiti og sameiginlegur aðgangur að þvottahúsi,  eldhúsi og svo framvegis.  Plús ágætur félagsskapur.

  Þannig má spara 100 þúsund kall á mánuði.