Jón Þorleifs um Rússlandsforseta

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Ég hef af og til rifjað upp sögur af Jóni heitnum Þorleifssyni,  rithöfundi og verkamanni.  Hann átti auðvelt með að setja saman vísur af hvaða tilefni sem var.  Oft sátum við og fylgdumst með sjónvarpsfréttum eða öðru sjónvarpsefni.  Þá hrökk eldsnöggt upp úr Jóni vísa um eitthvað sem þar kom fram.

  Jón skráði þær ekki niður hjá sér á staðnum.  Mörgum gleymdi hann.  Sumar mundi hann áfram og hélt þeim þá til haga.

  Ef mér þótti vísa fyndin þá átti ég til að punkta hana niður - ef penni og blað voru í seilingarfjarlægð.

  Í dag rakst ég á gamlan miða með vísu. Mér hefur láðst að skrá höfund. En dagsetning er skráð 6. nóv. 1996.  Ég er handviss um að höfundur sé Jón Þorleifs.  Vísan er í hans stíl.  Mér er ljúft og skylt að varðveita hana með því að birta hana hér:

 

  Af fáu vaknar fögnuður

sem forsjón okkur gefur.

  Boris Jeltsin bölvaður

batalíkur hefur.  

 

 

  Sögur af Jóni má finna með því að smella hér 

Plötuumsögn

  - Titill:  Í hnotskurn

  - Flytjandi: Fræbbblarnir

  - Einkunn:  *****

    Hljómsveitin Fræbbblarnir er næstum því jafnaldri pönkisins.  Pönkið varð til í Bandaríkjunum um miðjan áttunda áratuginn  (The Ramones,  Blondie,  Patti Smith,  Television...).  Í kjölfarið varð pönkbylting í Bretlandi á síðari hluta áttunda áratugarins (Sex Pistols,  Clash, Damned,  Buzzcocks...).  Þá mættu Fræbbblarnir sprækir til leiks.  Urðu fljótlega áberandi og áttu stórleik í íslensku pönksenunni, sem um og upp úr 1980 var kennd við "Rokk í Reykjavík".  

  Fræbbblarnir eru lífseigasta íslenska pönksveitin.  Jafnframt sú sem hefur elst hvað best.  Ferskur gustur og skemmtilegt pönk hefur alltaf einkennt Fræbbblana.  Snotrar lagasmíðar og kjaftforir textar.  Þeir hafa staðist tímans tönn með glæsibrag ekki síður en tónlistin.  Lög eins og "Bjór", "Í nótt",  "Hippar" og "CBGBs" eru fyrir löngu síðan orðin klassískar rokkperlur.  Og mörg fleiri úr Fræbbbla-söngbókinni til viðbótar.

  Í dag eru liðsmenn Fræbbblanna:  Valgarður Guðjónsson (söngur, gítar),  Guðmundur Þór Gunnarsson (trommur),  Helgi Briem (bassi),  Arnór Snorrason (gítar, bakraddir),  Ríkharður H. Friðriksson (gítar),  Iðunn Magnúsdóttir (bakraddir) og Þorsteinn Hallgrímsson (bakraddir).

  Nýjasta plata Fræbbblanna,  "Í hnotskurn",  er konfektkassi.  Hvert og eitt einasta lag er gómsætur moli.

  Platan hefst á teygðu rafgítarýlfri lagsins "Stagl".  Svo er undið sér í vinalega grípandi pönklaglínu. Notalegar og nettar laglínur eru eitt af höfuðeinkennum Fræbbblanna.  Lagið er haganlega brotið upp með hraðmæltri söngþulu. Uppskriftin er ekki langt frá "Anthrax" með Gang of Four.  Samt engin stæling og gjörólík melódía.  Hljóðfæraleikur er drífandi en söngur Valgarðs afslappaður og settlegur utan þulutextans.  Í textanum er tekið þéttingsfast í hnakkadrambið á röppurum og þeir hristir til eins og óþekkir hvolpar.

  Næsta lag,  "My Perfect Seven",  er lauflétt með björtum gítarhljómi. Bassagítar er að vanda framarlega í hljóðblöndun;  söngrænn,  sterkur og leikandi. Góð laglína.  Viðlag er keyrt upp með hörðum rafgítar.  Hann er snyrtilegur og fagmannlegur út alla plötuna. Á þessari plötu er hljóðfæraleikur fágaðri en á fyrri plötum Fræbbblana.  Þó það nú væri. Þetta er næstum fertug hljómsveit.  Hún er heiðarleg.  Hvergi að þykjast neitt. Hvergi að rembast við að hljóma öðru vísi en sú næstum fertuga pönkhljómsveit sem hún er. Hokin af reynslu í jákvæðustu merkingu. 

  Í hærri tónum svipar söngstíl Valgarðs til Davids Thomas í Pere Ubu.  Auðþekkjanlegur söngur Valgarðs er sterkasta vörumerki hljómsveitarinnar.  Hann smellpassar við allt sem pönkhljómsveitin stendur fyrir og varðveitir sérkenni hennar glæsilega.  Söngurinn er einn veigamesti "karakter" Fræbbblanna.        

  Þriðja lagið,  "Brains",  hefst á kitlandi sparlegum gítarleik og sterkri sönglínu.  Skerpt er á henni er á líður með sólógítarlínu og samsöng í viðlagi.  Það vantar ekki mikið upp á að örli á kántrýstemmningu.  En munar því sem munar.

 

  Fjórða lagið,  "Nines",  er pönkað ska.  Fræbbblarnir hafa löngum gælt við ska.  Viðlagið er hlýlegur samsöngskafli með góðu risi.  Ég hef ítrekað staðið mig að því að vera farinn að raula ósjálfrátt með í viðlaginu.  Slíkt er hrífandi aðdráttarafl þess.

  Næstu lög,  "A Folk In The Future" og "Judge A Pope Just By The Cover",  eru fastheldið og snöfurlegt pönk.  Það síðarnefnda er grimmara.  Munar þar um að söngur Valla er reiðilegur og þróttmikill.  Trommuleikur Guðmundar Gunnarssonar (Tappinn,  Das Kapital) er kröftugur,  ákafur,  þéttur og lipur. Þannig er hann plötuna út í gegn að segja má.  Snilldar trommari.  Titillinn talar sínu máli um yrkisefnið.  Í texta fyrrnefnda lagsins er skotið þéttingsfast á spákonur og þessháttar. 

    

  Titillagið,  "Í hnotskurn",  er að hluta undir ljúfum ska-áhrifum í bland við hart pönk. Ég túlka textann sem hugleiðingu eða gagnrýni á þá sem taka hátíðlega safn aldagamalla ævintýraþjóðsagna frá Arabíuskaga.  

  Inngangskafli áttunda lagsins,  "Bugging Leo",  hljómar eins og keltneskur kráarslagari sé að detta í hús.  En beygir síðan í kántrý.  Eða öllu heldur kántrý-polka. Lauflettan og dansvænan.  Sólógítarleikur er eins og klipptur út úr ítölskum spahettívestra.     

  Níunda lagið,  "Young In New York",  er dansandi létt nýbylgjurokk.

  Pönkið tekur við í tíunda laginu,  "Bergmáli".  Með lagni má greina örlítið bergmál frá ska-pönki.  Í textanum hreykir Valli sér verðskuldað af því að hafa haft rétt fyrir sér er hann orti texta lagsins "Bjór" á dögum bjórbannsins fáránlega á Íslandi.  Í dag er bjórbannið aðhlátursefni og öllum til skammar sem vörðu það í áratugi og börðust fyrir því fram á síðasta dag.  

  Næst síðast lagið,  "Dante",  jaðrar við að vera kántrýballaða (alt-country) með pönkkafla.

  Lokalagið,  "Immortal",  er mitt uppáhalds.  Hart og hratt pönk.  Góð keyrsla,  fjör og geislandi spilagleði.  Frábært lokalag.  

  Ég er sennilega búinn að hlusta um 50 sinnum á þessa plötu.  Fæ ekki nóg af henni.  Hún er einstaklega vel heppnuð og umfram allt skemmtileg.  Rosalega skemmtileg út í eitt. Fjölbreytt og kraftmikil.  Spilagleðin er smitandi.  Þó að árið sé ekki liðið í aldanna skaut þá segi ég og skrifa:  "Í hnotskurn" er besta plata ársins 2015.  Plata ársins!

 

Þér er boðið á ókeypis færeyska hljómleika á Menningarnótt í Hörpu

  Færeyska sendistofan á Íslandi býður upp á einstaklega spennandi og glæsilega tónlistardagskrá í Hörpu á Menningarnótt.  Aðgangur er ókeypis.  Færeyska dagskráin hefst klukkan 17.00 í Flóasal og stendur til 19.00.  

  Fyrstur stígur á stokk vísnasöngvarinn Hanus G.  Hann er merkur tónlistarmaður á heimsmælikvarða.  Eldri maður sem semur ofurfalleg lög og flutningur hans er dáleiðandi og draumkenndur.  Fegurðin er slík að áheyrendur jafnvel tárfella undir fegurstu köflum.  

  Hanus G.  nýtur mikillar hylli ungra færeyskra tónlistarmanna.  Til að mynda hefur Eivör sungið sönglög hans inn á sínar sólóplötur.  Það hafa fleiri ungir færeyskir tónlistarmenn gert.

  Sumir kalla Hanus færeyskan Megas.  Það er villandi en samt ekki út í hött.  Söngstíllinn er ólíkur.  En þeir eru á líkum aldri.  Eiga rætur Bob Dylan og Woody Guthrie.  Báðir njóta ómældrar virðingar meðal yngri tónlistarmanna.

  Með Hanusi í för er 16 manna kvennakór undir stjórn Paulu í Sandgerði.

  Við af Hanusi tekur dúettinn Tróndur Enni og Liv Næs.  Tróndur er bróðir Brands Enni sem naut gríðarmikilla vinsælda sem barnastjarna á Íslandi um og upp úr 2002 og 2003.  Brandur söng inn á plötu með íslensku barnastjörnunni Jóhönnu Guðrúnu.  Tróndur var í hljómsveitinni Arts um það leyti og flutti inn á plötu lag eftir Hanus.  

  Liv Næs er mögnuð söngkona og lagahöfundur.  Um frábæra plötu hennar má lesa HÉR:

  Maríus Ziska lýkur færeysku hljómleikaveislunni.  Í fyrra átti hann eitt af vinsælustu lögum hérlendis og í Færeyjum,  Þokan.  Það var dúett Maríusar og Svavars Knúts.  Maríus hefur átt fleiri vinsæl lög á Íslandi og haldið hljómleika hérlendis á Airwaves og oftar.  

  Ég mæli eindregið með færeysku hljómleikunum í Hörpu.     

Plötuumsögn

  

  - Titill:  Haust

 

  - Flytjandi:  Reggie Óðins

 

  - Einkunn:  ****

 

  Vegna nafnsins hélt ég lengi vel að Reggie Óðins væri reggíhljómsveit Ásatrúarfélagsins.  Nafnið hljómar þannig.  Þegar lagt er við hlustir kemur annað í ljós.  Þetta er ekki reggíhljómsveit.  Músíkstíllinn er rokkað popp,  stundum með nettum sálarkeim (soul).  Reggie er nafn söngkonunnar.  Faðir hennar,  Óðinn Hilmisson,  er bassaleikarinn.  

  Haust er önnur plata Reggie Óðins.  Fyrri platan heitir Hafið.  Hún kom út fyrir tveimur árum.   

  Upphafslag Hausts,  Falleg orð,  gefur tóninn: Falleg sálarkennd ballaða eftir Anton Rafn Gunnarsson. Hann á níu af tólf lögum plötunnar og alla texta.  Inn á milli keyrir rafmagnaður gítar Sævars Árnasonar lagið í rokkátt. Síðar á plötunni fer hann ítrekað á glæsilegt rokkflug.  Hann er tvímælalaust í hópi bestu rokkgítarleikara landsins.  Gítarleikur hans skreytir tónlistina heldur betur og er ævintýri út af fyrir sig.  Ég veit að hann var í Pops með Pétri Kristjáns í gamla daga.  Einnig í Örkinni hans Nóa.  Hann spilaði inn á fyrstu plötu stjúpdóttur sinnar,  Bjarkar Guðmundsdóttur, á áttunda áratugnum.  

  Söngrödd Reggie(ar) er sterk,  örugg og áberandi.  Hún þekkist auðveldlega og fellur vel að hörðum gítarleik Sævars.  

  Bassaleikur Óðins er styrkur og ákveðinn.  Hann nýtur sín best í rokkaðri lögunum.  Kassagítar Antons Rafns setur vinalegan þjóðlagablæ (folk) á tónlistina.  

  Þorbergur Ólafsson trommar af öryggi og hógværð.  

  Notaleg gítarlykkja einkennir lag númer 2,  Undir haustmána söng.  Textar Antons Rafns eru ljóðrænir.  Hann á líka textana við þrjú lögin Sævars. Þar á meðal "vinsældarlegasta" lag plötunnar,  Dúddið.  Reggie á einn texta ásamt Antoni.  Það er við rokkaðasta lag plötunnar,  Okkar stutta stund.  Það jaðrar við þungarokk (heavy metal).   

  Textarnir eru ýmist ástar- eða tregasöngvar.  

  Besta lag plötunnar er lokalagið,  Hérna án þín.  Gullfalleg og seyðandi ballaða með "fössuðum" og drífandi gítar.  Ég hef ítrekað staðið mig að því að setja hana á "repeat". Ég er áreiðanlega búinn að spila lagið 50 eða 100 sinnum og fæ ekki nóg af því. Í niðurlaginu bregður Reggie fyrir sig hljómfögrum höfuðtóni.  Það kemur vel út.  

  Í heild er Haust virkilega áheyrileg og góð plata.  Ég mæli með henni.  

 

        

Hulunni svipt af "VERUM NÆS"

  Nýverið ýtti Rauði krossinn úr vör verkefninu "VERUM NÆS".  Verkefnið mun standa yfir í tvö ár.  Því hefur þegar verið vel tekið og fagnandi af Íslendingum á öllum aldri.  Eina vandamálið er að fólk veit ekki hvernig það getur verið NÆS.  Það veit ekki einu sinni hver NÆS er.  

  Næs er færeysk tónlistarkona.  Mjög góður lagahöfundur,  söngkona og túlkandi.  Hún spilar líka á gítar.  Hér er myndband með henni.  Þar flytur hún frumsamið lag við ljóð afa síns.   

Eivör verðlaunuð í Noregi

 

 

 

 

 

 

 

 

  Ein virtustu lista- og menningarverðlaun Noregs bera nafn sóknarprestsins Alfreðs Anderson-Rissts og frú Sólveigar.  Þessi merku verðlaun hafa verið veitt annað hvert ár frá 1959.  Sérstaða þeirra felst í því að þau eru veitt fyrir framúrskarandi vel heppnað samstarf Norðmanna, Íslendinga eða Færeyinga.  Oftast - og í lágmark annað hvert skipti - falla verðlaunin Norðmanni í skaut.  Úthlutun verðlaunanna vekja ætíð gríðarmikla athygli í Noregi.  Svo og umræðu. Þetta er forsíðuefni dagblaða og aðalfrétt ljósvakamiðla.

  2009 hlutu bókmenntafræðingarnir og rithöfundarnir Dagný Kristjánsdóttir og Kristján Jóhann Jónsson verðlaunin.  Fjórum áður komu þau í hlut söngvaskáldanna Aðalsteins Ásbergs Sigurðssonar og Önnu Pálínu.  

  Nú í vikulok var færeyska álfadrottningin Eivör heiðruð við hátíðlega og fjölmenna athöfn með verðlaununum.  Ekki aðeins er um heiðurinn að ræða heldur fylgja verðlaununum 10 þúsund dollarar (1,3 milljónir ísl. krónur).  Það má kaupa margar pylsur með öllu fyrir þann pening. 

  Síðustu sex ár hefur Eivör verið í norsku hljómsveitinni Vamp.  Sú hljómsveit nýtur ofurvinsælda.  Plötur hennar eru þaulsætnar í 1. sæti norska vinsældalistans.  Hver stakur titill selst í hálfu öðru hundraði þúsunda eintaka.  Frá því að Eivör gekk til liðs við Vamp hefur hljómsveitin sent frá sér tvær plötur.  Vinsældir Vamp tóku gott stökk upp á við þegar Eivör slóst í hópinn. Á myndbandinu hér fyrir neðan má heyra viðbrögð norskra áhorfenda eftir hvern kafla lagsins sem Eivör syngur.  Í huga þeirra er Eivör stjarna hljómsveitarinnar.  Og auðvitað er hún það.

  Eivör hefur átt lög og plötur í 1. sæti á Íslandi,  Færeyjum,  Danmörku og Noregi.  Aftur og aftur.  Flest eintök hefur hún selt í Noregi.

  Um þetta og fleira má lesa í bókinni "Gata, Austurey, Færeyjar,  Eivör og færeysk tónlist".  Það held ég nú.  

.

Alltaf markaður fyrir spennandi tónlist

 

  Á allra síðustu árum hefur sala hérlendis á plötum einstakra listamanna verið ævintýraleg. Svo dæmi sé tekið þá hafa stakar plötur með Mugison og Ásgeiri Trausta selst í 30 - 40 þúsund eintökum á útgáfuári.  Eða því sem næst.  

  Nú stefnir ný plata með rapparanum Gísla Pálma í gull.  Á útgáfudegi mynduðust biðraðir við plötubúðir.  Slíkur var ákafinn í plötuna.

  Það vekur athygli að plötukaupendurnir eru unga kynslóðin.  Fólk sem ólst ekki upp við vinylplötur í 12" formi.  Fólk sem neytir tónlistar í stórum stíl með því að spila hana á netsíðum á borð við spotify.com og youtube.com.  

  

  Fyrir nokkrum áratugum var fátt í boði annað en kaupa vinylplötur.  Fyrir kaup hafði kaupandinn ekki heyrt nema eitt eða tvö lög af plötunni.  Stundum ekkert lag.  Platan var keypt út á að önnur plata með sama flytjandi hljómaði vel.  Oft urðu menn fyrir vonbrigðum með nýju plötuna sína.  Það skipti flytjandann ekki máli.  Hann var búinn að selja plötuna sína.

 

  Í dag kaupa menn ekki lengur köttinn í sekknum. Sala á óspennandi tónlist hefur hrunið við þessar breyttu aðstæður.  Það veldur því að heildarsala á tónlist hefur dalað.  Það er eðlilegt.  Góðu fréttirnar eru þær að spennandi plötur seljast sem aldrei fyrr.  

 

      

Gamansaga af meistaranum

  1975 kom út tveggja laga plata með Megasi.  Annað lagið var hið hugljúfa og kántrý-skotna "Spáðu í mig".  Þremur árum áður kom það út á fyrstu plötu Megasar.  Þar var það í vondum hljómgæðum.  

  Hitt lagið var "Komdu & skoðaðu í kistuna mína".  

  Glöggir unnendur þjóðlagakenndrar bandarískrar vísnatónlistar töldu sig heyra líkindi með því lagi og "I Ain´t Got No Home Anymore" með Woody Guthrie.  Nafn Guthries var hvergi að finna á plötuumbúðum tveggja laga plötu Megasar.  

  Gítarsólóið í "Spáðu í mig" vakti nokkra undrun. Á þessum árum kepptust sólógítarleikarar við að flagga sem mest þeir máttu fingrafimi,  hraða og tæknibrellum.  Þeir voru allir eins og í áköfu kapphlaupi í þeim stíl.  Svo kom þetta gítarsóló eins og skratti úr sauðalegg;  söngrænt,  ljúft og yfirvegað í hógværð og rólegheitum.  Menn rak í rogastans.  Sólóið var - í tíðaranda hippatímabilsins - hallærislegt en á sama tíma töff.  Megas ku vera sjálfur höfundur sólósins.  Ekki sá sem spilaði það heldur útfærði og skráði á nótnablað.  Vignir Bergmann spilaði sólóið eftir nótnablaðinu.

  Á áttunda áratugnum var dálítil óregla á Megasi.  Eins og gengur.  Og eins og á mörgum öðrum.  Einn kunningi minn var langdrukkinn og lenti á slarki með Megasi.  Þeir ákváðu að setjast að sumbli á veitingastað sem hét Naustið.  Þegar Megas ætlaði að ganga inn um gleðinnar dyr spratt fram dyravörður.  Hann meinaði Megasi inngöngu og sagði með þjósti:  "Hingað ferð þú ekki inn.  Þú ert í eilífðarstraffi."

  "Nú?" spurði Megas undrandi.  "Dugir ekki ævilangt?" 

       

Fréttatíminn lýgur

 

  Veðurfræðingar eru ekki einir um að ljúga.  Ótrúlegt en satt.  Fjölmiðlar eiga það líka til að bregða fyrir sig ónákvæmni,  hálfsannleik og hreinum og tærum ósannindum.  

  Í Fréttatímanum í dag er skemmtilegur spurningaleikur á blaðsíðu 56.  Ein spurningin er:  "Hvaða bítill samdi lagið Yellow Submarine?"

  Á sömu síðu eru rétt svör gefin upp.  Svarið við þessari spurningu er sagt vera:  "Ringo Starr."

  Þetta eru rakin ósannindi frá rótum.  Ringo samdi ekki Yellow Submarine.  Höfundurinn er Paul McCartney - þó að lagið sé skráð á Lennon-McCartney.

 

  

Paul McCartney mætir á Hróarskelduhátíðina

Bestu íslensku plöturnar 2014

  Vegna fjarveru frá tölvu yfir jól og áramót hef ég ekki skilað áramótauppgjöri varðandi bestu plöturnar 2014.  Inn í það spilar að þetta er fyrsta árið til áratuga þar sem enginn fjölmiðill leitaði eftir áramótauppgjöri mínu.  Þess vegna var ekkert sem "hastaði".  Hinsvegar hafa einstaklingar verið að spyrja mig að því hver sé besta plata ársins 2014.  Svarið er  Ótta  með Sólstöfum.

  Fast á hennar hæla er Skálmaldarplatan  Með vættum 

Síðan hver á fætur annarri:  Prins Póló - Sorry  (Samt er Paradís Norðursins ekki á plötunni).

  Ein allra merkilegasta platan 2014 er  Árleysi árs og alda. Þetta er spikfeit safnplata;  21 lag við mögnuð kvæði Bjarka Karlssonar.  Flytjendur eru allt frá Skálmöld og Vinum Dóra til Erps Blaz Roca,  Megasar og Steindórs Andersen.  Að ógleymdum allsherjargoðanum Hilmari Erni Hilmarssyni.  Þungarokk,  blús,  rapp,  kvæðasöngur...  Pakkinn inniheldur m.a. margverðlaunaða metsölu ljóðabók Bjarka,  Árleysi alda. 68 bls. bókin er skreytt snilldar teikningum Matthildar Árnadóttur.  Hún er 14 ára en var 13 ára þegar hún afgreiddi þær.      

Dimma - Vélráð

Gæðablóð - Með söng í hjarta

Gísli Þór Ólafsson - Ýlfur