Færsluflokkur: Menning og listir
10.9.2024 | 10:25
Hvað þýða hljómsveitanöfnin?
Hljómsveitanöfn eru ekki öll sem sýnist. Dæmi um slíkt er The Rolling Stones. Nafnið er iðulega þýtt sem Rúllandi steinar. Það er ekki röng þýðing. Hinsvegar er nákvæmari þýðing Flakkarar. Nafnið er sótt í sönglag blúsarans Muddy Waters, Rollin Stone. Þar er haft eftir óléttri konu að sonurinn verði flakkari. Eirðarlaust fólk sem unir sér aldrei lengi á sama stað; er á stöðugu flakki er kallað rolling stone.
Á kreppuárunum í Bandaríkjunum urðu margir flakkarar í leit að vinnu. Þeir urðu laumufarþegar í vöruflutningalestum. Til að vera ekki lúbarðir á lestarstöðvum þá stukku þeir út úr lestinni á ferð. Tæknin var að hlaupa út í sömu átt og lestin og rúlla sér kollhnísa eftir grasinu. Úr fjarlægð líktust þeir rúllandi steinum.
Í eldri merkingu er orðatiltæki sem segir að mosi vaxi ekki á rúllandi steini.
The Kinks. Stundum hefur hljómsveitin verið kölluð Kóngarnir. Það er rangt. Nafnið er ekki skrifað með g. Orðið kink þýðir að eitthvað sem á að vera beint sé bogið. Það er líka notað yfir óhefðbundið kynlíf. Hérlendis er talað um kinky.
The Hollies. Algeng skoðun er að nafnið sé sótt í bandaríska tónlistarmanninn Buddy Holly. Hið rétta er að jólatrésgreinar sem hýbýli eru skreytt með að heiðnum sið á jólum eru kallaðar hollies á Englandi.
The Byrds. Nafnið hljómar vel, Fuglarnir. Vandamálið var að Bítlarnir og fleiri Bretar kölluðu ungar og aðlaðandi dömur birds. Til aðgreiningar frá þeim var nafnið skrifað með y - í og með undir áhrifum frá The Beatles. Aðalsprauta The Byrds, Roger McGuinn, hafði dálæti á djassstjörnunum Donaldi Byrd og Charlie Byrd.
Sex Pistols. Nafnið má þýða sem kynhólka eða typpi. Því var ætlað að auglýsa tískufataverslun umboðsmannsins, Sex.
Pink Floyd. Við getum talað um Bleika froðu. Nafnið var sótt í uppáhalds blúsista hljómsveitarinnar, Pink Andersen og Floyd Council.
Sham 69. Nafnið getur þýtt Sviðsett munnmök. Öllu fremur kenndi hljómsveitin sig við heimabæ sinn, HerSHAM á Englandi. 69 er númer þjóðvegar sem liggur í gegnum bæinn. Vegurinn er í daglegu tali kallaður Sham 69.
Handriðið. Nöfn íslenskra hljómsveita eru jafnan augljós og skiljanleg: Hljómar, Flowers, Paradís, Utangarðsmenn... Á níunda áratugnum neitaði auglýsingadeild Ríkisútvarpsins að afgreiða auglýsingar pönksveitarinnar Sjálfsfróunar. Nafni hljómsveitarinnar var þá breytt í Handriðið. Engar athugasemdir.
Talking Heads. Nafnið er oft þýtt sem Talandi höfuð. Meðal annars samdi og söng hljómsveitin Spilafífl magnað lag, Talandi höfuð. Betur hljómar að þýða nafnið Höfðatal.
Menning og listir | Breytt 11.9.2024 kl. 18:44 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (11)
3.9.2024 | 09:17
Staðgengill eiginkonunnar
Fólk hefur mismunandi viðhorf til kynlífs og hjónabands. Skoðanir eru ólíkar eftir menningarsvæðum. Þær eru líka allavega eftir þjóðfélagsgerð, stétt og stöðu. Einnig eru viðhorfin mismunandi innan kunningjahópa og jafnvel innan hjónabands.
1969 gengu breski Bítillinn John Lennon og japanska listakonan Yoko Ono í hjónaband. Á ýmsu gekk. John var vandræðagemlingur; skapofsamaður, alkahólisti og eiturlyfjafíkill.
1973 fékk Yoko nóg. Hún tilkynnti honum að þau þyrftu að taka hlé frá hvort öðru. Á þessum tíma bjuggu þau í New York. Hún lagði til að hann myndi skottast til Los Angeles og taka gott helgardjamm með vinahópnum þar.
John fagnaði uppástungunni. Næstu 18 mánuði drakk hann rosalega, slóst, dópaði og bara flippaði út. Meðal drykkjufélaga hans voru Ringo, Harry Nilson, Elton John, Keith Moon (trommari Who) og Jerry Lee Lewis.
John var ófær um að ferðast einn. Vegna sjóndepru gat hann ekki lesið á merkingar á flugvöllum. Að auki hafði hann aldrei ferðast einn. Hann kunni það ekki. Þá kom sér vel að rúmlega tvítug kínversk stelpa, May Pang, var ritari hjónakornanna. Yoko gaf henni fyrirmæli um að fylgja John til Los Angeles, passa upp á hann, sjá til þess að hann héldi áfram í tónlist og veitti honum svo mikið kynlíf að hann myndi ekki leita til annarra kvenna.
May sinnti starfi sínu af samviskusemi.
Menning og listir | Breytt s.d. kl. 12:35 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (10)
15.7.2024 | 08:05
Bestu hljómsveitirnar
Allir - eða allflestir - kunna vel að meta músík af einhverju tagi. Svo eru það þeir sem hafa ástríðu fyrir músík. Á ensku eru þeir kallaðir music lovers og eru á bilinu 3 - 5% fólks. Tilvera þeirra snýst að stórum hluta um músík. Þeir láta sér ekki nægja að hlusta á músík heldur fræða þeir sig um músík. Skoða og skilgreina.
Á dögunum tók einn sig til og stúderaði alla marktæka lista sem hann fann yfir bestu hljómsveitir bresku dægurlagasögunnar. Listana lagði hann saman og reiknaði út einn sameiganlegan heildarlista. Listarnir voru reyndar að mestu samstæðir. Einkum efstu sætin. Þau eru þessi:
1 Bítlarnir
2 Rolling Stones
3 Led Zeppelin
4 Pink Floyd
5 Clash
6 Who
7 Queen
8 Kinks
9 Black Sabbath
10 Smiths
11 Radiohead
12 Cure
13 Oasis
14 Sex Pistols
15 Genesis
Menning og listir | Breytt s.d. kl. 09:15 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (34)
1.7.2024 | 10:13
Stórmerkilegur launalisti
1969 var haldin merkasta hljómleikahátíð sögunnar. Hún fór fram í Woodstock í New York ríki. Yfirskriftin var "3ja daga friður og tónlist". Þegar á reyndi teygðist dagskráin yfir fjóra daga.
Í upphafi var áætlað að hátíðin gæti laðað 15 þúsund manns að. Er nær dró var ljóst að töluvert fleiri kæmu. Aðstaða var þá bætt og gerð fyrir 25 þúsund gesti.
Svæðið og næstu sveitabæir hurfu í mannhafi. Hátt í hálf milljón mætti (á milli 470 - 480). Allt fór í klessu: hreinlætisaðstaða, matur og drykkir... Rigning og troðningurinn breyttu jarðvegi í drullusvað.
Eitt af mörgu sem gerði hátíðina merkilega er að allt fór friðsamlega fram. Engar nauðganir eða annað ofbeldi. Enginn drepinn.
Forvitnilegt er að skoða í dag hverjar voru launakröfur tónlistarfólksins:
Jimi Hendrix: 18 þúsund dollarar (7 milljón ísl kr. á núvirði).
Blood, Sweat & Tears: 15.000 dollarar.
Creedence Clearwater Revival og Joan Baez: 10.000 dollarar hvor.
Janis Joplin, Jefferson Airplane og The Band: 7500 dollarar hver.
The Who, Richie Havens, Canned Heat og Sly & The Family Stone: 7000 dollarar hver.
Arlo Guthrie og Crosby, Stills, Nash & Young: 5000 dollarar hvor.
Ravi Shankar: 4500 dollarar.
Johnny Winter: 3750 dollarar.
Ten Years After: 3250 dollarar.
Country Joe and the Fish og The Grateful Dead: 2500 dollarar hvor.
Incredible String Band: 2250 dollarar.
Tim Hardin og Mountain: 2000 dollarar hvor.
Joe Cocker: 1375 dollarar.
Sweetwater: 1250 dollarar.
John Sebastian: 1000 dollarar.
Melanie og Santana: 750 dollarar hvor
Sha Na Na: 700 dollarar.
Keef Hartley: 500 dollarar.
Quill: 375 dollarar.
Menning og listir | Breytt s.d. kl. 10:17 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (13)
8.5.2024 | 08:42
Gullmolar
Sagan segir að lagið Good Vibration hafi verið samið í sýrutrippi. Hið rétta er að ég samdi það í hassvímu! (Brian Wilson, Beach Boys)
Ég var eina manneskjan á Woodstock sem var ekki á sýrutrippi (Joe Cocker. Hann var "bara" blindfullur).
Ég dópaði aldrei. Djússaði bara. Mér gast ekki að hugmyndinni að vera stöðugt í slagtogi með lögreglunni! (Robert Wyatt)
Það skemmtilega við elliglöp er að maður rekst stöðugt á nýtt áhugavert fólk! (Paul McCartney)
Einhver líkti því við kynmök við górillu að prófa dóp. Þú sleppur ekki fyrr en górillan ákveður það! (Peter Tork, Monkees)
Ef þú ert svalur þá veistu ekki af því! (Keith Richards)
Keith gerir út á vorkunn. Hann reddar sér oft fyrir horn með því að segjast vera heilaskaddaður! (Ronnie Wood, Rolling Stones)
Led Zeppelin keppti ekki við neina. Við vorum besta hljómsveitin. Enginn gat keppt við okkur! (Robert Plant).
Lagasmíðar verða að vera mitt lifibrauð. Ég kann ekkert annað! (Ray Davis, Kinks)
Ég verð að vera bjartsýnn. Annars yrði ég að semja píkupopp og græða sand af seðlum! (Steve Earle).
Ef þú verður að setja mig í bás þá er uppáhaldsbásinn minn ásatrú. (Neil Young)
Í 4000 ár hafa skipulögð trúarbrögð reynt að fela þá staðreynd að tunglmánuðirnir eru 13. Þau reyna að fela töluna 13 af því þau vilja ekki að náttúran sé samkvæm sjálfri sér. (Björk)
16.4.2024 | 08:01
Bítlasynir taka höndum saman
Það hefur ýmsa kosti að eiga fræga og dáða foreldra. Því miður hefur það einnig ókosti. Meðal kosta er að börnin eiga greiðan aðgang að fjölmiðum. Kastljósið er á þeim. Af ókostum má nefna að barnið er alltaf borið saman við það allra besta sem eftir foreldra liggur. Þetta hafa synir Bítlanna sannreynt.
Til samans hafa synirnir spilað og sungið inn á um tvo tugi platna. Þær standast ekki samanburð við Bítlana. Og þó. Sonur Ringos, Zak, er virkilega góður trommari. Hann hefur meðal annars cerið trommari Oasis og Who.
Nú feta Sean Lennon og James McCartney nýja leið. James hefur sent frá sér lag, "Primrose Hill", sem hann samdi og flytur með Sean. Lagið er Bítla-Lennon-legt. Það hefði varla verið boðlegt sem B-hlið á Bítlasmáskífu og aldrei ratað inn á stóra Bítlaplötu. Því síður toppað vinsældalista. Sterk laglína og flottur texti hefðu hjálpað.
Menning og listir | Breytt 6.8.2024 kl. 16:34 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (12)
10.4.2024 | 08:04
Örstutt og snaggaralegt leikrit um handrið
Persónur og leikendur:
Miðaldra kvenforstjóri
Álappalegur unglingspiltur
----------------------------------------------------------------------------------
Forstjórinn (horfir í forundran á piltinn baslast við að koma stóru handriði inn á gólf). Hvað er í gangi?
Piltur: Ég fann gott handrið!
Forstjórinn: Til hvers?
Piltur: Þú sagðir á föstudaginn að okkur vanti gott handrið. Ég leitaði að svoleiðis alla helgina og fann þetta í næstu götu.
Forstjórinn: Ég hef aldrei talað um handrið.
Piltur: Jú. þú sagðir að okkur vanti gott handrið til að taka þátt í jólabókaflóðinu í haust.
Forstjórinn: Ég sagði handrit; að okkur vanti gott handrit!
Tjaldið fellur.
Menning og listir | Breytt 9.5.2024 kl. 17:45 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (12)
6.3.2024 | 09:39
Kennaramorð
Sex ára frænka mín hóf nám í grunnskólanum. Hún hefur sterkt og afskaplega ríkt hugmyndaflug. Í hennar huga stækka hlutirnir og verða sveipaðir ótrúlegasta ævintýraljóma.
Í aðdraganda skólagöngunnar viðurkenndi pabbi hennar að hann hafi stundum verið óþekkur í skólanum. Hann hafi lent í útistöðum við kennarann. Stelpan rak upp stór augu. Svo kom skólasystir hennar í heimsókn. Þær spjölluðu um skólann. Pabbanum var illa brugðið er hann heyrði dótturina einlæga og alvörugefna segja: "Pabbi var rosalega óþekkur í skóla. Hann steindrap kennarann!"
Menning og listir | Breytt s.d. kl. 09:41 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (11)
21.2.2024 | 21:56
Ánægjuleg kvikmynd
- Titill: BOB MARLEY: One Love
- Einkunn: **** (af 5)
Bob Marley ólst upp í mikilli fátækt á Jamaica. Hann vann sig upp í að verða skærasta, stærsta og í raun eina ofurtónlistarstjarna þriðja heimsins. Súperstjarna ofarlega á lista yfir merkustu tónlistarmenn sögunnar. Kvikmynd um 36 ára ævi hans var fyrir löngu tímabær.
Kvikmyndin stendur undir væntingum. Í og með vegna þess að músíkin er yndisleg. Hljóðheimur (sánd) Kringlubíós er frábær. Sérlega skilar hann bassagítar flottum.
Einstaka sena er allt að því full róleg. Þannig er það með myndir sem byggja á raunverulegum söguþræði. Enski leikarinn Kingslay Deb-Adir túlkar Marley. Hann er ágætur. Honum tekst þó ekki fullkomlega að fanga sjarma Bobs. Það er ómöguleiki.
Blessunarlega upphefur myndin Bob ekki sem breyska guðlega veru. Né heldur ofhleður hana með rasta-trúarbrögðum hans. Sem samt voru stór þáttur í lífi hans.
Margt má segja um myndina gott og misgott. Eftir stendur að ág mæli með henni sem skrepp í kvikmyndahús og upplifa "feel good").
Menning og listir | Breytt 7.3.2024 kl. 17:15 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (17)
12.1.2024 | 08:39
Áfall!
Ég verð seint sakaður um að horfa of mikið og of lengi á sjónvarp. Síst af öllu að horfa á línulaga dagskrá. Þess í stað fletti ég upp á dagskrá Rúv á heimasíðu þess og hlera hvort þar hafi verið sýnt eitthvað áhugavert. Ég er ekki með neina keypta áskrift.
Í gær fletti ég upp á endursýndri spurningakeppni framhaldsskólanna, Gettu betur. Það er fróðlegt og skemmtilegt sjónvarp. Í kjölfarið birtist óvænt Hemmi Gunn á skjánum. Mér var illa brugðið. Gleðipinninn féll frá fyrir 11 árum. Þetta var áfall. Mér skilst að Sjónvarpið hafi hvorki varað ættingja hans né vini við. Þetta var svakalegt.
Við nánari könnun kom í ljós að um var að ræða endursýningu á gömlum skemmtiþætti, Á tali hjá Hemma Gunn. Sem betur fer var tali sjónvarpsstjörnunnar ekki breytt með gervigreind. Það var lán í óláni.
Ég vara viðkvæma við að "skrolla" lengra niður þessa bloggsíðu. Fyrir neðan eru nefnilega myndir af Hemma.
Menning og listir | Breytt s.d. kl. 08:50 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (12)