Fátæklegt jólaskraut

  Gistiheimili sem ég dvaldi á í Toronto yfir jólin er staðsett í 2ja kílómetra fjarlægð frá miðborginni.  Engu að síður gat ég ekki þverfótað fyrir spennandi veitingastöðum og óspennandi verslunum af öllu tagi.  Ég tel mig lánsaman að hafa engan áhuga á verslunum - ef frá eru taldar matvöruverslanir sem selja vatn og dagblöð,  svo og búðir sem selja bjór.  

  Í Toronto er bjór seldur í the Beer Store.  Viðskiptavinurinn fær ekki að sjá neinn bjór þegar mætt er á svæðið.  Hann gengur að afgreiðsluborði og tilkynnir afgreiðslumanneskju hátt og skýrt hvaða bjór hann vill kaupa.  Afgreiðslumanneskjan bregður sér þá bak við luktar dyr.  Nokkru síðar birtist hún aftur með bjórkippur í gráum plastpoka. 

  Mér skilst að aðrar verslanir selji annarsvegar léttvín og hinsvegar sterkt vín.  Ég átti ekki erindi í þær.  Sannreyndi ekki dæmið.

  Í miðbæ Toronto var mikill og stórfenglegur jólamarkaður.  Yfirgengilegar jólaskreytingar í ýktasta stíl.  Þeim mun merkilegra er að þar fyrir utan fór lítið fyrir jólaskreytingum.  Á gistiheimilinu sem ég dvaldi á var í setustofu plastjólatré.  Um 1,5 metri á hæð.  Um 30 cm þar sem það var breiðast.  Ekkert skraut.   

  Á rölti mínu um nágrennið sá ég inn um glugga að sami stíll var í öðrum gistiheimilum og hótelum.  Óskreytt jólatré og engar aðrar jólaskreytingar.  Gengt gistiheimili mínu er vegleg verslunarmiðstöð (mall) með tilheyrandi matsölustöðum og verslunum.  Hvergi örlaði á jólaskreytingum.   

  Í Toronto máttu íbúar henda jólatrénu út á stétt 7. janúar.  Um leið máttu þeir henda út á stétt allskonar húsgögnum og tölvum.  Sorphirðan er til fyrirmyndar.

Veitingaumsögn

 - Staður:  Sægreifinn

 - Staðsetning:  Geirsgata 8 í Reykjavík

 - Réttur:  Kæst skata

 - Verð:  2350 kr.

 - Einkunn: ****

  Sægreifinn er skemmtilega hrár veitingastaður með sterkan persónuleika (karakter).  Hann er í senn "heimilislegur" og heillandi.  Andi stofnandans,  Kjartans Halldórssonar,  svífur yfir og allt um kring.  Hann var bráðskemmtilegur og magnaður náungi sem gustaði af.  Féll frá 2015.  Í hans tíð var ánægjuleg ábót við góða máltíð að ræða sjávarútvegsmál við hann.  Alltaf var stutt í húmorinn.  Hann sá broslegu hliðarnar í bland við annað.

  Eitt af sérkennum Sægreifans hefur verið og er að bjóða upp á kæsta skötu og siginn fisk.  Skata er svipuð frá einum veitingastað til annars.  Hjá Sægreifanum er hún frekar mild.  Með á disknum eru saltfisksbitar,  kartöflur,  hamsar og tvær rúgbrauðssneiðar með smjöri.  Í eftirrétt er hrísgrjónagrautur með rjóma og kanil,  kenndur við Steingrím Hermannsson,  fyrrverandi forsætisráðherra.  

  Einn af mörgum kostum Sægreifans er hófleg verðlagning.  Enginn veitingastaður á höfuðborgarsvæðinu býður upp á hagstæðara verð á skötumáltíð í ár. 

  Ég geri tvær athugasemdir við skötu Sægreifans:  Annarsvegar er skammturinn alltof ríflegur.  Það er ekki möguleiki að torga nema helmingi hans.  Þrátt fyrir að troða í sig löngu eftir að maður er orðinn saddur.  Hinsvegar sakna ég þess að fá ekki rófubita með.  Í sælli minningu á ég kæsta skötu á Sægreifanum með rófubita. 

Þegar Birgitta snéri mig niður

  Nú standa öll spjót úti.  Þau beinast að rithöfundinum og tónlistarkonunni Birgittu Haukdal.  Hún hefur skrifað barnabækur um Láru.  Hún leggur sig fram um að breyta eða leiðrétta staðalímynd telpna.  Sem er gott mál. Ég ætla að gefa mínum barnabörnum þessar bækur. Nema hvað að í nýjustu bókinni kemur fyrir úrelt orð, hjúkrunarkona.  Um það snýst fjaðrafokið.  Hjúkrunarfræðingum þykir gróflega að sér vegið.  Þeir eru miður sín.

  Birgittu er eðlilega brugðið við hin hörðu viðbrögð.  Hún harmar mistökin og lofar að þetta verði lagað í næstu prentun. 

  Ég þekki ekki Birgittu.  Hef aldrei talað við hana né hitt hana.  Hinsvegar varð mér á að blogga um hana skömmu fyrir jólin 2007, fyrir 11 árum.  Hún kom fram í sjónvarpsþætti.  Með vanþroskuðum galgopahætti reyndi ég að vera fyndinn á hennar kostnað;  bullaði eitthvað um sjálfbrúnkukrem hennar. 

  Tveimur dögum síðar barst mér í hendur jólakort frá henni.  Þar afvopnaði hún mig til lífstíðar.  Steinrotaði mig með óvæntum viðbrögðum.  Síðan hef ég ekki og mun aldrei segja né skrifa neitt neikvætt um hana.  Það er mikið varið í manneskju sem tæklar ókurteisi í sinn garð svona glæsilega.  Í kortinu stóð: 

  "Elsku Jens Guð (teikning af hjarta). Ég óska þér gleðilegra jóla og vona að þú hafir það yndislegt. Þín Birgitta H.  P.s. Töfrakremið heitir Beautiful 4 ever (brosmerki)."

 

 

 

Fóstureyðingar í Færeyjum

 

 

  Um þessar mundir eru fóstureyðingar fyrirferðamiklar í umræðunni hér - eða þungunarrof eins og fyrirbærið er einnig kallað.  Ástæða umræðunnar er sú að verið er að breyta lögum;  rýmka og lengja heimild til verknaðarins fram að 23. viku meðgöngu.

  Forvitnilegt er að bera saman á milli landa fjölda fóstureyðinga á ári.  Færeyingar skera sig rækilega frá öðrum norrænum löndum.  Í fyrra voru 19 fóstureyðingar þar.

  Berum saman hve margar fóstureyðingar eru á móti hverjum 1000 börnum sem fæðast.  Listinn er þannig:

Grænland 1030

Svíþjóð 325

Danmörk 264

Ísland 253

Noregur 224

Finnland 177

Færeyjar 29

  Þessi samanburður undirstrikar að Færeyjar eru mesta velsældarríki heims.  Annar listi sem styður það er hversu mörg börn hver kona eignast að meðaltali:

Finnland 1,5

Noregur 1,6

Ísland 1,7

Danmörk 1,75

Svíþjóð 1,8

Grænland 2,0

Færeyjar 2,5

 

Færeyska velferðarríkið blómstrar

  Færeyjar eru mesta velferðarríki heims.  Færeyingar mælast hamingjusamasta þjóð heims.  Atvinnuþátttaka kvenna er hvergi meiri í Evrópu,  82%.  Þar af flestar í hlutastarfi. Þær vilja vera fjárhagslega sjálfsstæðar.  Til samanburðar er atvinnuþátttaka Dana,  karla og kvenna,  75%.   

  Færeyskar konur eru þær frjósömustu í Evrópu.  Færeysk kona eignast 2,5 börn.  Íslensk kona eignast 1,7 barn.

  Til áratuga voru Færeyingar um 48 þúsund.  Í ársbyrjun urðu þeir 50 þúsund.  Á Ólavsvöku 29. júlí urðu þeir 51 þúsund.  Ætla má að í eða um næstu áramót verði þeir 52 þúsund.

  Aldrei áður hafa jafn fáir Færeyingar flutt frá Færeyjum og nú.  Aldrei áður hafa jafn margir brottfluttir Færeyingar flutt aftur til Færeyja.  Ástæðan er sú að hvergi er betra að búa. 

  Framan af öldinni heimsóttu 40 - 80 þúsund erlendir ferðamenn Færeyjar á ári.  2015 og 2016 brá svo við að sitthvort sumarið stóðu 500 Sea Shepherd-liðar misheppnaða vakt í Færeyjum.  Reyndu - án árangurs - að afstýra hvalveiðum.  Þess í stað auglýstu þeir í ógáti Færeyjar sem ævintýralega fagrar eyjar og óvenju gott og kærleiksríkt samfélag.  

  Áróður SS-liða gegn færeyskum hvalveiðum snérist í andhverfu.  Færeyjar urðu spennandi.  Í fyrra komu 160.000 ferðamenn til Færeyja. Miðað við bókanir næstu ára má ætla að erlendir ferðamenn í Færeyjum verði 200 þúsund 1920.   

  Vandamálið er að gistirými í Færeyjum svarar ekki eftirspurn.  Í Færeyjum er ekki til neitt sem heitir eignaskattur.  Þess vegna er algengt að Færeyingar eigi 2 - 3 hús til að lána vinum og vandamönnum í heimsókn.  38,9% gistinátta í fyrra voru í Airb&b.  Í skoðanakönnun Gallup upplýstu gestir að ekki hafi verið um aðra gistimöguleika að ræða.  Allt uppbókað.

Bruðlsinnar leiðréttir

  Guðmundur Ingi Kristinsson,  þingmaður Flokks fólksins,  hefur varpað ljósi á einn anga bruðls með fé skattborgara.  Hann var sendur til Grænlands við tíunda mann á fund Norðurlandaráðs.  Þar voru samþykktar eldri ályktanir.  Snúnara hefði verið að samþykkja þær rafrænt.  Óvisst er að allir kunni á tölvu. 

  Guðmundi var stefnt til Nuuk tveimur dögum fyrir ráðstefnuna.  Þar dvaldi hann í góðu yfirlæti á dýrasta hóteli sem hann hefur kynnst;  144 þúsund kall fyrir vikudvöl.  Rösklega 20 þúsund kall nóttin.  

  Bruðlsinnar vísa til þess að einungis sé flogið til Nuuk frá Íslandi einu sinni í viku.  Þess vegna hafi íslenskir ráðstefnugestir neyðst til að væflast í reiðuleysi í einhverja daga umfram ráðstefnudaga.     

  Vandamálið með dýra hótelgistingu sé að einungis eitt hótel finnist í Nuuk.

  Hið rétta er að flogið er til og frá Nuuk og Reykjavík þrisvar í viku. Að auki er ágætt úrval af gistingu í Nuuk.  Ekki allt 5 stjörnu glæsihótel;  en alveg flott gistiheimili á borð við Greenland Escape Acommodation.  Nóttin þar er á 11 þúsund kall. 

  Skoða má úrvalið HÉR.

  Góðu fréttirnar - sem allir eru sammála um - eru að ráðstefnugestir fengu í hendur bækling prentaðan á glanspappír með litmyndum.  Þar sparaðist póstburðargjald.

Klæddu frambjóðendur sig rétt?

  Litir hafa sterk áhrif á fólk.  Til að mynda framkallar rauður litur hungurtilfinningu.  Á síðustu öld bannaði matvælaeftirlit í Danmörku litarefni í cola-drykkjum.  Þeir urðu þá gráir.  Líktust steypu.  Salan hrundi.  Bannið var snarlega afturkallað.

  Þegar frambjóðendur stjórnmálaflokka koma fram í sjónvarpi skiptir klæðnaður miklu máli.  Ímynd vegur þyngra en málefni.  Þetta hefur verið rannsakað til áratuga í útlöndum með einróma niðurstöðu.  Árangurríkasti klæðnaður karlkyns frambjóðanda í sjónvarpi er jakkaföt og hálsbindi.  Köflótt bómullarskyrta og prjónavesti eru vonlaust dæmi.  Heppilegasti litur á jakka er dökkblár/svartblár.  Sá litur kallar fram tilfinningu fyrir trúverðugleika,  ábyrgð og góðri dómgreind.  Nánast allir karlkyns frambjóðendur í kosningasjónvarpi sjónvarpsstöðva í ár fóru eftir þessu.

  Heppilegasti litur á skyrtu er hvítur ljósblár;  nánast hvítur með bláum blæ. Eða alveg hvítur.  Flestir kunnu það.  Færri kunnu að velja sér bindi.  Dagur B.  var ekki með bindi.  Ekki heldur Þorvaldur í Alþýðufylkingunni.  Bindisleysi Þorvaldar og Dags virkar vel á kjósendur Alþýðufylkingarinnar.  En skilar engu umfram það.  Í tilfelli Dags kostar það Samfylkinguna 8. borgarfulltrúann.  Pottþétt.

  Flestir aðrir frambjóðendur klikkuðu á hálsbindinu.  Heppilegasti litur á hálsbindi er rauður.  Rautt hálsbindi kallar fram tilfinningu fyrir ástríðu og áræði.  Frambjóðandi Framsóknarflokksins var með grænt bindi.  Það var ekki alrangt.  Litur Framsóknarflokksins er grænn.  En svona "lókal" skilar ekki sæti í borgarstjórn.

  Í útlandinu kunna menn þetta.            

 

Paul Watson leiðir mótmælastöðu gegn Tý

  Fyrir sléttum mánuði skýrði ég undanbragðalaust frá því að færeyska þungarokksveitin Týr væri að leggja upp í hljómleikaferð til Bandaríkja Norður-Ameríku og Kanada.  Um það má lesa með því að smella H É R . 

  Hryðjuverkasamtökin Sea Shepherd blésu þegar í stað í herlúðra.  Af fullum þunga hófu þau öfluga herferð gegn Tý.  Skoruðu á almenning að sniðganga hljómleikana með öllu.  Markmiðið var að hljómleikunum yrði aflýst vegna dræmrar aðsóknar.  

  Ef markmiðið næðist ekki þá til vara myndu samtökin standa fyrir fjölmennri mótmælastöðu við hljómleikasalina.

  Svo skemmtilega vill til að mæting á hljómleikana hefur verið hin besta.  Sama er ekki að segja um mótmælastöðuna.  Hún er spaugilega fámenn.  Auk leiðtogans; Pauls Watsons,  er þetta 8 eða 9 manns.  Eru hljómleikarnir þó í fjölmennustu borgunum.

  Bassaleikari Týs,  Gunnar Thomsen,  ræddi í smástund við Paul fyrir utan hljómleikahöllina í San Diego.  Þeir voru ósammála.  Gunnar benti honum á að baráttan gegn hvalveiðum Færeyinga væri vonlaus og skili engum árangri.  Paul sagðist samt ætla að halda baráttunni áfram svo lengi sem hann lifi.

 

 

Skelfilegur laxadauði

  Laxeldi í kvíum er í sviðsljósinu í kjölfar áhugaverðrar heimildarmyndar eftir Þorstein J.  Vilhjálmsson.  Hún var sýnd í sjónvarpinu í síðustu viku.  Töluverður vandræðagangur virðist ríkja í laxeldinu hér.  Margt er á gráu svæði sem full ástæða er til að vera á verði gagnvart.

  Arnarlax fyrir vestan skilaði góðu tapi vegna dauða laxa í vetur.  Ofkæling.

  Í Noregi er sömuleiðis sitthvað úr skorðum í laxeldi.  Þar ganga nú yfir skelfileg afföll.  Laxinn drepst í hrönnum.  Í janúar-mars drápust 13,6 milljón laxar.  Það er 30% aukning frá sama tímabili í fyrra.  Allt það ár drápust 53 milljónir úr veikindum áður náðist að slátra þeim.

  Sökudólgurinn er vandræðagangur með úrgang,  aflúsun og eitthvað þessháttar.   Þetta er dýraníð.

  Eins og með svo margt er annað og betra að frétta frá Færeyjum.  Þar blómstrar laxeldið sem aldrei fyrr.  Nú er svo komið að laxeldið aflar Færeyingum meira en helmingi alls gjaldeyris.  Langstærsti kaupandinn er Rússland.  Íslendingar geta ekki selt Rússum neitt.  Þökk sé vopnasölubanninu sem Gunnar Bragi setti á þá.

  Ólíkt laxeldi á Íslandi er í Færeyjum engin hætta á blöndun eldislax og villtra laxa.  Ástæðan er sú að lítið er um villtan lax í Færeyjum.  Um miðja síðustu öld fengu Færeyingar nokkur íslensk laxaseyði.  Þeim slepptu þeir í tvö lítil vötn sem litlar lækjasprænur renna úr.  Laxveiðar þar eru þolinmæðisverk.  Laxarnir eru svo fáir.  Þegar svo ótrúlega vill til að lax bíti á þá er skylda að sleppa honum aftur umsvifalaust.  

 

 

 

 

Gríðarmikill uppgangur í færeyskri ferðaþjónustu

  Lengst af aflaði sjávarútvegur um 97-99% af gjaldeyristekjum Færeyinga.  Svo bar til tíðinda að sumarið 2015 og aftur 2016 stóð 500 manna hópur hryðjuverkasamtakanna Sea Shepherd vakt í Færeyjum til að hindra marsvínadráp.  Aðgerðir þeirra voru afar klaufalegar.  Skiluðu engum árangri nema síður væri.  Varð þeim til háðungar.  

  500 manna hópur SS-liðanna klaufaðist til að auglýsa og kynna á samfélagsmiðlum út um allan heim fagra náttúru Færeyja.  Með þeim árangri að ferðamannaiðnaður tekið risakipp.  Í dag aflar ferðamannaiðnaðurinn 6,4% af gjaldeyristekjum Færeyinga.  Vöxturinn er svo brattur að gistirými anna ekki eftirspurn.  Þegar (ekki ef) þú ferð til Færeyja er nauðsynlegt að byrja á því að bóka gistingu.  Annars verða vandræði.

  Inn í dæmið spilar að samtímis hafa færeyskir tónlistarmenn náð sterkri stöðu á alþjóðamarkaði.  Mestu munar um álfadrottninguna Eivöru,  þungarokkshljómsveitina Tý,  trúbadúrana Teit,  Lenu Anderssen og Högna,  pönksveitina 200,  kántrý-kónginn Hall Jóensen,  heimstónlistarhljómsveitina (world music) Yggdrasil og marga fleiri.