Sláandi ljósmyndir

  Góð ljósmynd segir meira en þúsund orð.  Meira en tveggja klukkutíma löng kvikmynd.  Ljósmyndin frystir augnablikið og vel heppnuð ljósmynd fangar áhorfandann. Neglir hann niður.  Á alla hans athygli ótruflaða frá hljóði eða hreyfingu á öðrum en viðfangsefninu.

  Hér eru nokkur dæmi:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Munkar á bæn.   

 

 

 

 

 

 

 

 Frá þeim árum er reykingar þóttu töff og hættulausar.  Jafnvel hollar.  Stelpan er kannski 10 ára eða svo.   

 

  3ja vikna albinói kúrir hjá frænku sinni.

  Kona í Eþíópíu skoðar franskt tískutímarit.  Nauðsynlegt að fylgjast með tískunni.

  Barn í flóttamannabúð í Kosovo handlangað til afa síns.

  Barn skoðar gadda á jakka pönkara.

  Breskur drengur gengur yfir gangbraut og stöðvar akstur 2ja hæða strætisvagns.  Strákurinn dregur á eftir sér leikfangastrætó af sömu gerð. 

Sítt hár bannað

  Í upphafi áttunda áratugarins lá leið mín í svokallaðan Héraðsskóla á Laugarvatni (3ja og 4ða bekk gaggó).  Áður en haldið var af stað áleiðis barst bréf frá skólastjóranum.  Þar upplýsti hann að drengjum væri stranglega bannað að vera með sítt hár.  Slíkum peyjum yrði umsvifalaust snúið við á hlaði skólans og sendir til baka með næstu rútu.  Þetta væri af illri nauðsyn til að forða skólanum frá bráðum lúsafaraldri.

  Það var auðvelt að hafa fullan skilning á þessari varúðarráðstöfun.  Það er enginn leikur fyrir skólastjóra að sitja uppi með hálft annað hundrað af nemendum og starfsfólki löðrandi í lús.  Og vont til afspurnar fyrir skólann.

  Þegar mætt var í skólann blasti við að helmingur nemenda var með mjög sítt hár.  Það voru stelpurnar.  Skólastjórinn mat stöðuna þannig að engin hætta væri á lús í stelpnahári.   Sem reyndist rétt.  Enginn varð var við lús á Laugarvatni.

   Um vorið bar svo við að skólastjórinn greip einhverjar stelpur glóðvolgar með sígarettu í munnviki.  Það kostaði brottrekstur úr skólanum.  Við það snöggreiddist móðir einnar stúlkunnar.  Hún hellti sér yfir skólastjórann.  Sakaði hann um að vera úr tengslum við nútímann.  Hann stjórnaði skólanum eins og fasisti.  Væri með sama viðhorf og Hitler til reykinga og hársíddar á drengjum.  

  Skólastjóranum var verulega brugðið undir reiðilestrinum.  Hann boðaði þegar í stað alla nemendur á fund.  Þar lýsti hann því yfir að hann ætlaði ekki að sitja undir ásökunum um að stjórna skólanum með fornaldarhugmyndum.  Þess vegna hefði hann tekið skyndiákvörðun um að endurskoða rækilega skólareglur og nútímavæða skólann.  Daginn eftir myndi hann hringja í Menntamálaráðuneytið og óska eftir því að fá að hausti nýjan og ungan kennara sem væri síðhærður hippi og helst að hann spilaði bítlagarg í hljómsveit.

  Okkur nemendum til furðu þá stóð skólastjórinn við þetta.  Hann afnam í hasti reglur um hársídd og "leyfði" nemendum að reykja í laumi.  Einni kennslustofunni var breytt í æfingarpláss fyrir rokkhljómsveit, Frostmark, og hún fyllt af græjum.  Þá var gaman.  Þangað til ég var rekinn fyrir fjörlegt fyllerí.  Það var ekkert umburðarlyndi gagnvart því.  Það var ekki eins gaman.  En gaman samt.

Tekist á um hárið í hæstarétti

Spaugileg prófsvör barna

  Drengur þreytti próf í svokölluðum gagnfræðiskóla í Varmahlíð í Skagafirði fyrir hálfri öld.  Eða því sem næst.  Ein spurningin hófst á þessum orðum:  "Getur þú lýst því..."  Strákur svaraði:  "Nei."  Prófdómarinn skráði svarið rangt.  Sá úrskurður skipti máli,  réði því hvort að drengurinn féll á prófinu eða rétt náði.  Strákur kærði niðurstöðuna.   Vísaði til þess að það hefði verið spurt hvort að hann gæti lýst tilteknu fyrirbæri.  Hann gæti það ekki og hefði svarað spurningunni rétt.  Skólastjórinn féllst á rök stráksa og hann slapp með skrekkinn.

  Í sama skóla um svipað leyti voru nemendur beðnir um að skrifa niður fyrstu hendingar kvæðisins Skúlaskeið.  Það hefst á þesum orðum:

  Þeir eltu hann á átta hófahreinum

og aðra tvenna höfðu þeir til reiðar.

  En Skúli gamli sat á Sörla einum

svo að heldur þótti gott til veiðar.

 

   Prófdómari fylgdist með því að einn nemandi skrifaði niður ranga byrjun:

  Þeir eltu hann á átta hófahreinum

og aðra tvenna höfðu þeir til vara.

  En Skúli gamli sat á Sörla einum

 

  Þarna lenti nemandinn í vandræðum með framhaldið.  Hann sat og klóraði sér í kollinum.  Vissi ekki sitt rjúkandi ráð.  Þegar próftímanum lauk hripaði hann í skyndi niður á blaðið.  Prófdómarinn var spenntur að komast að því hvort að nemandinn hefði náð áttum í kvæðinu.  Honum varð á að skella upp úr er hann las hvernig nemandinn leysti þrautina:  

 Þeir eltu hann á átta hófahreinum

og aðra tvenna höfðu þeir til vara.

  En Skúli gamli sat á Sörla einum

og vissi ekkert hvert hann átti að fara. 

 

  Í bandarískum grunnskólum er spurt á prófi:  "Hvað endaði 1896?"  Eitt barnið svaraði:  "1895"

  Þar er líka spurt:  "Hvar var sjálfstæðisyfirlýsing Bandaríkja Norður-Ameríku undirrituð?"  Eitt svarið var:  "Neðst á blaðinu."  

  Spurning:  "Miranda sér ekki neitt þegar hún horfir í smásjána.  Nefndu eina ástæðu hvers vegna."

  Svar:  "Hún er blind"  Niðurstaða kennarans:  "Góð ágiskun." 

 

  Vatn er skilgreint hart eða mjúkt eftir því hvað það er steinefnaríkt.  Hart vatn inniheldur hátt hlutfall af steinefnum.  Þarna telur nemandi að hart vatn sé ís.

   

Færeyingar vilja ensku í stað dönsku

 

Á allra síðustu árum hefur færeyska færst mjög hratt í átt að dönsku.  Sjónvarpinu er kennt um.  Færeyska sjónvarpið sendir út mikið af dönsku efni.  Einnig útlendu sjónvarpsefni með dönskum undirtexta.  Mikil umræða er um þetta í Færeyjum í dag.  Ný skoðanakönnun sýnir að 71% Færeyinga vill efla enskukennslu í grunnskóla á kostnað dönsku.   Inn í afstöðuna spilar að margir Færeyingar - um helmingur - aðhyllist sjálfstæði Færeyja og aðskilnað frá danska sambandsríkinu.

  Athyglisvert er að ungir Færeyingar eru mun áhugasamari um enskukennslu á kostnað dönsku.  Stuðningur 29 ára og yngri við enskuna á kostnað dönsku er 87%.  Það er einmitt yngra fólkið sem jafnframt vill aðskilnað Færeyja frá danska sambandsríkinu.

  Ein rök hinna,  sem vilja óbreytta áherslu á dönskukennslu,  benda á Ísland.  Þeir telja að það hái Íslendingum verulega að kunna hvorki dönsku né önnur norræn tungumál.  Verði að tjá sig á ensku í samskiptum við aðrar Norðurlandaþjóðir.

  Sumir ganga svo langt að vilja að áhersla á enskukennslu gangi fyrir og þýska komi þar á eftir.  Þýskumælandi eru,  jú,  næst fjölmennastir í Evrópu á eftir enskumælandi.  Danska eigi að mæta afgangi.  Færeyingar læri hvort sem er dönsku af sjónvarpsglápi og lestri danskra slúðurblaða og glanstímarita.  

  Þar fyrir utan eru Færeyingar almennt næmir fyrir erlendum tungumálum.  Ótrúlega margir þeirra tala þýsku og frönsku - til viðbótar við að vera reiprennandi í ensku, dönsku, sænsku og norsku.  Og skilja talaða íslensku.   

Ótrúlega hraðvirk aðferð til að læra tungumál

  Það eru til ýmsar aðferðir til að læra enn eitt tungumálið.  Flestar eru aðferðirnar seinvirkar og kalla á mikla og tímafreka yfirlegu.  Það er líka til aðferð sem kallast ofurminnistækni (super learning memory).  Gallinn við hana er að fyrst þarf að læra ofurminnistæknina.  Það kostar margra daga námskeið.  Kosturinn er að ofurminnistæknin er öflugt hjálpartæki við margt annað en tungumálanám.

  Hraðvirkasta aðferðin við að læra tungumál er jafnframt sú einfaldasta.  Aðferðin felst í því að læra orðin sögð með texta úr móðurmáli viðkomandi.  Tökum dæmi af enskumælandi manneskju sem vill læra íslensku:

sömuleiðis = same old ladies

góða helgi = go to hell key

gerðu svo vel = go there so well

þökk fyrir = duck fairy    

Af hverju er Auður kölluð djúpúðg?

  Viðurnefni Auðar djúpúðgu hefur þvælst fyrir íslenskum skólabörnum svo lengi sem elstu menn muna.  Það hefur líka þvælst fyrir unglingum og rígfullorðnum.  Við notum orðið djúpúðg ekki í daglegu tali.  Það þarf að fletta því upp í orðabók til að uppgötva að það þýði vitur eða spök. 

  Í Færeyjum er Auður þessi kölluð Auður djúphugaða.  Það er auðvelt að skilja. Auður djúphugaða er hátt skrifuð í Færeyjum.  Þrándur í Götu er nefnilega afkomandi hennar.  Gott ef Auður var ekki amma hans. 

  Þrándur í Götu var svo þver og fastur fyrir að á styttunni af honum í Götu er hann látinn standa láréttur bísperrtur út í loftið.

 

 

Auður djúpúðga heldur til Færeyja

Íhaldssamur kennari með einfaldan smekk

  Það er kúnst að vera kennari.  Eða öllu heldur er það kúnst að vera góður kennari.  Hvað er góður kennari?  Svar:  Sá sem laðar fram það besta hjá nemendum og - það sem skiptir jafnvel meira máli:  lætur þeim líða vel í skólanum.  Ákjósanlegasta staðan er þegar nemendur hlakka til að mæta í skólann.

  Kennarinn er fyrirmynd.  Afstaða hans til námsefnisins hefur mótandi áhrif á nemendur.  Framkoma hans,  talsmáti og jafnvel klæðaburður verður nemendum til eftirbreytni.  

  Skólamyndir af kennara - sem nú hefur sest á helgan stein - í Dallas í Texas hafa vakið athygli.  Í 40 ár hefur hann haldið sig staðfastur við nokkurn veginn sama stíl: Hárgreiðslu,  gleraugu, yfirvararskegg,  skyrtu með stórum flaksandi kraga og brúna vestispeysu.  Að vísu skóf hann af sér yfirvararskeggið 1975.  En skeggið kom aftur sterkt til leiks 1976.  

Límdi fyrir munn sjö ára stúlku

Rasistar í löggunni

  Ég á marga vini.  Það er gaman.  Einn vina minna flutti til Íslands sem flóttamaður frá Víetnam fyrir mörgum árum.  Hann talar ágæta íslensku.  Eins og frægt og nýlegt myndband úr Smáralindinni sýnir þá mæta Íslendingar af asísku bergi brotnir stundum dónaskap af hálfu Íslendinga með evrópskan svip.  Það eru rasistar á Íslandi. 

  Vinur minn þessi sem nefndur er til sögunnar var eitt sinn stoppaður af lögreglunni þegar hann ók í rólegheitum eftir Dalvegi í Kópavogi.  Lögreglumaðurinn ávarpaði hann með spurningunni:  "Talar þú íslensku?" 

  "Já, dálítið," svaraði vinurinn í hógværð.

  "Þú verður að læra íslensku almennilega ef þú ætlar að vera á Íslandi, drengur,"  skipaði lögreglumaðurinn.  Og það valdsmannlega.  Því næst spurði hann háðskur:  "Kanntu að lesa?"

  Jú,  vinurinn kannaðist við það undanbragðalaust.  Þá spurði lögreglumaðurinn:  "Af hverju keyrir þú þá á yfir 50 km hraða þegar á skiltinu þarna stendur 50?"

  Vinurinn sagðist vita hver væri hámarkshraði þarna og að hann hafi talið sig vera á löglegum hraða.  Hann hafi þó ekki fylgst með hraðamælinum.  Honum hafi þótt hraðinn vera um eða undir hámarkshraða og ekkert verið að pæla í því.  Hann fylgdi aðeins hraða annarra bíla þarna.

  Hann gerði engan ágreining við hraðamælingu lögreglunnar.  Það var skrifuð skýrsla og allt gekk sinn vanagang.  Nema að þegar kom að því að ganga frá sekt þá kom í ljós að í skýrsluna var skráð að hann hafi ekið örlítið of hratt á Dalbraut í Kópavogi.  Það er engin Dalbraut í Kópavogi.  Það er til Dalbraut í Reykjavík,  á Dalvík, á Akranesi og víðar.  Leikar fóru þannig að skýrslan var úrskurðuð ómarktæk og sektin felld niður.

  Lögreglumaðurinn valdmannslegi og háðski hafði lesið vitlaust á götumerkingu á Dalvegi. 

  Spurning er hvort að lögreglumaðurinn hefði ávarpað mann með vestrænt útlit á sama hátt?  Skipað honum að læra almennilega íslensku,  spurt hvort að hann væri læs og kallað mann á fertugsaldri dreng?  Ég held ekki.  Ég held ekki heldur að íslenskir lögreglumenn séu almennt rasistar  Margir lögregluþjónar eru gott fólk.   

„Hættu að vera dónalegur“

Langveikt barn skammað fyrir tölvunotkun

  Langveik stúlka flutti ásamt fjölskyldu sinni til Akureyrar fyrir tveimur árum.  Hún verður 12 ára eftir mánuð.  Hún fór í Brekkuskóla.  Þar hefur hún sætt einelti.  Það var mjög erfitt fyrir hana að koma úr fámennum sveitaskóla - þar sem kennarar og nemendur eru eins og ein stór fjölskylda - og fara í fjölmennan skóla,  þekkja enga þar og mæta verulega neikvæðu viðmóti.  Ofan á veikindin. 

   Þrátt fyrir veikindin er stúlkan einstaklega jákvæð, glaðlynd og margt til lista lagt.  Í síðustu viku var hún enn og aftur veik heima.  Gat ekki mætt í skólann.  Skólasystkini hennar var á fésbók,  sá að stelpan var þar líka og klagaði í kennarann.  Þegar hún mætti í skólann skammaði kennarinn hana fyrir að hafa verið á fésbók.  Sagði að veikt barn eigi að hafa hljótt um sig og ekki vera á fésbók.

  Stelpan var miður sín yfir þessu.  Og líka fyrir að vera skömmuð fyrir framan óvinveitt skólasystkini sem leita að öllum veikum blettum á langveiku barninu.  Þetta hafði þegar í stað neikvæðar félagslegar afleiðingar.  Kennarinn var þannig þátttakandi í einelti.

  Skólastjórinn segist ekki vilja tjá sig um einstök mál.  Atvikið verði rannsakað.  Hugsanlega snúist málið um aldursmörk notenda fésbókar.  Vonir standa til að niðurstaða rannsóknarinnar liggi fyrir ekki síðar en í apríl.  Það er rosalega flókið að rannsaka svona mál.  Aðallega vegna þess að það þarf að spyrja kennarann um atvikið. 

  Þetta vekur upp margar spurningar.  Veik börn mega tala í síma.  Þau mega fá heimsóknir.  Þau mega teikna.  Þau mega spila á hljóðfæri.  En þau mega ekki vera á fésbók.

  Skólasystkinið sem klagaði,  jafnaldri,  mátti vera á fésbók - að því er virðist átölulaust.  Enda ekki langveikt barn.  

  Er það hlutverk skólasystkina og kennara að ráða því hvernig veikt barn styttir sér stundir heima?  Ef skólasystkini og kennari finna sig knúin til að ráðskast með það er þá ekki eðlilegra að tala við foreldrana fremur en ráðast að barni - sem á erfitt uppdráttar í skólanum - með niðurlægjandi hætti?

  Meira má lesa hér um málið:  http://www.akureyrivikublad.is/akvbl/frettir/2012/12/01/skommud-fyrir-tolvunotkun/ 

Versta dauðasena í kvikmynd

  Blessunarlega erum við flest laus við að hafa orðið vitni að raunverulegu morði; drápi á manneskju.  Öll höfum við þó margoft séð í leiknum kvikmyndum fólk drepið.  Eftir þútúpu-væðinguna höfum við jafnvel séð raunveruleg morð.  Þannig að við höfum þokkalega þekkingu á því hvernig manneskja bregst við þegar hún er skotin til dauða.  Við höfum séð það svo oft.  Í frumstæðri kvikmyndagerð í Tyrklandi á áttunda áratugnum voru menn ekki búnir að ná tökum á túlkun dauðastríðs.  Hér er kjánalegasta dauðasena kvikmyndasögunnar frá Tyrklandi (Blossi hvað?).