Heldur betur Gettu betur

 

 

 

 

 

 

 

 

  Einn af vinsælustu sjónvarpsþáttum á Íslandi er "Gettu betur"; spurningaþáttur þar sem nemendur í framhaldsskólum etja kappi saman.  Það er gaman.  Uppskriftin er afskaplega vel heppnuð.  Skipst er á flokkum á borð við hraðaspurningar, bjölluspurningar,  þríþraut og svo framvegis.  

  Þekking keppenda er ótrúlega yfirgripsmikil.  Þeir eru eldsnöggir að hugsa, tengja og tjá sig.    

  Spurningar hafa iðulega skemmtanagildi auk þess að vera fræðandi.  Rétt svar skerpir á fróðleiknum.  

  Spyrill,  spurningahöfundar og stigaverðir geisla af öryggi;  léttir í lundu og hressir.  Allt eins og best verður á kosið.  Nema að óþarft er að þylja upp hverju átti eftir að spyrja að þegar svar kemur í fyrra falli. 

  Spurningaflóðið er hvílt með innliti í skólana sem keppa.  Einnig troða samnemendur keppenda upp með músík.  Jafnan mjög góðir söngvarar.  Gallinn er sá að þetta er of oft karókí:  Þreyttur útlendur slagari,  útjaskaður í sjónvarpsþáttum á borð við the Voice, Idol, X-factor...

  Ólíkt metnaðarfyllra og áhugaverðara væri að bjóða upp á tónlistaratriði frumsamin af nemendum.  Það eru margir lagahöfundar í hverjum menntaskóla.  Líka fjöldi ljóðskálda.

  Kostur er að ýmist spyrill eða spurningahöfundar endurtaka svör.  Ungu keppendurnir eru eðlilega misskýrmæltir.  Eiginlega oftar frekar óskýrmæltir.  Enda óvanir að tala í hljóðnema.  Stundum líka eins og að muldra hver við annan eða svara samtímis.  Netmiðillinn frábæri Nútíminn er með skemmtilegt dæmi af þessu vandamáli.  Smellið HÉR 

  Úrslitaþáttur "Gettur betur" verður í beinni útsendingu næsta föstudagskvöld.  Spennan magnast.  Ég spái því að spurt verði um bandaríska kvikmynd.  Einnig um bandarískan leikara.  Líka um bandaríska poppstjörnu.  Að auki spái ég því að ekki verði spurt um færeyska tónlist.         

     

Íslensk tunga

  Í dag er dagur íslenskrar tungu.  Honum er fagnað um land allt.  Eðlilega.  Í dægurmálaþáttum ljósvakamiðla er rætt um íslenska tungu,  stöðu hennar í dag og í áranna rás.  Ljóðskáld sem fara vel með íslenskt mál eru verðlaunuð ásamt kjarnyrtum rithöfundum.  Dagur íslenskrar tungu veitir aðhald.  Knýr okkur til að staldra við og líta í eigin barm.  Velta fyrir okkur íslenskri tungu.

  Hvaða tunga er íslenskari en sú sem sleikir íslenskt gras alla daga?  Nagar Ísland af áfergju?  Blæs út af íslenskum gróðri frá því að vera smátt lamb upp í að verða stór og stæðilegur gemlingur?  Það er rammíslensk tunga.

Sigurður hlýtur verðlaun Jónasar

Hvar er best og verst fyrir stelpur að alast upp?

 

 

 

 

 

 

 

 

  Ég hef komist í skýrslu yfir bestu og verstu lönd fyrir stelpur að alast upp í.  Tekið er inn í útreikninginn allt frá líkum á að deyja við barnsburð til möguleika á skólagöngu og allt þar á milli.  Líka landsframleiðslu á mann og hlutfall kvenna í launavinnu í samanburði við karla.  Og svo framvegis.  Þetta eru vandaðir útreikningar.

  Niðurstaðan kemur ekki eins og þruma í heiðskíru veðri.

  Verstu löndin eru þessi (ekki góðar fréttir fyrir Afríku):

1  Nígería

2  Sómalía

3  Malí

4  Mið-Afríku lýðveldið

5  Jemen 

6  Kongó

7  Afganistan

8  Fílabeinsströndin

9  Chad

10 Kamerún

  Langbestu löndin eru þessi (góðar fréttir fyrir Norðurlöndin):

1  Noregur

2  Svíþjóð

3  Danmörk

4  Ísland

5  Finnland

6  Holland

7  Ástralía

8  Nýja-Sjáland

9  Sviss

10 Belgía

Hvað er þetta með Fellaskóla?

  Þegar talað er um einelti í skólum berst umræðan ætíð fljótlega að Fellaskóla.  Þannig hefur það verið til einhverra ára.  Sögurnar þaðan eru margar og ljótar.  Svör stjórnenda skólans eru eitthvað á þá leið að málin séu í ferli.  Það virðist þýða að öllu sé stungið undir stól og ekkert gert.  

  Vegna skólaskyldu ber skólastjórnendum að tryggja velferð nemenda.  Skólinn á að vera börnum öruggt skjól.  Staður sem þeim líður vel á.  Í góðum skóla hlakka krakkar til hvers skóladags.  Geta varla beðið eftir því á morgnana að komast í skólann.  

  Þessu er öfugt farið með mörg börn í Fellaskóla.  

  Hvar er barnaverndarnefnd?  Ofbeldi er glæpur.  Ekki síður þegar fórnarlamb er barn heldur en fullorðið.  

 

Tólf ára ýtt út á Hverfisgötu

Ofbeldi má ekki líða

  Margir skólar - jafnvel flestir - eru blessunarlega lausir við einelti.  Svo eru það hinir,  þessir örfáu skólar,  þar sem einelti er viðvarandi vandamál.  Í sumum þeirra til margra áratuga.  Þar liggur ábyrgðin hjá skólastjórnendum.  Þeir eru vanhæfir.  Það segir sig sjálft.

  Börn búa við skólaskyldu.  Skólastjórnendum ber að tryggja að öllum líði vel í skólanum.  Auðvitað er og verður alltaf til í barnahópum eitthvað sem við getum kallað saklausa stríðni.  Glettni er af hinu góða.  Glaðvær krakkahópur skemmtir sér saman í leikjum og sprelli.

  Ofbeldi er allt annað.  Það er glæpur.  Það á að taka á ofbeldi barna á svipaðan hátt og ofbeldi fullorðinna.  Engum á að líðast að skemma fatnað skólasystkina,  skólatöskur eða annað.  Svoleiðis verður að taka snöfurlega á.  Láta skemmdarvarginn bera ábyrgð á gerðum sínum og bæta að fullu fyrir allar skemmdir.  Láti kvikindið sér ekki segjast er ekki um annað að ræða en fjarlægja skemmda eplið.  Til að mynda með brottvikningu úr skóla.  Eða setja á það nálgunarbann.  Eða hvað sem er annað sem bindur snöfurlega endi á ofbeldið.

   

Eitt sinn stríðni, nú ofbeldi

Kynferðisofbeldi í heimavistarskóla

  Ég var í heimavist í Steinstaðaskóla og á Laugarvatni.  Það var rosalega gaman.  Mikið fjör.  Allt að því stanslaust partý.  Þarna eignaðist ég marga góða og kæra lífstíðarvini.  Því miður veit ég til þess að sum skólasystkini upplifðu vonda vist í þessum skólum.

  Víkur þá sögu að heimavistarskólanum á Núpi í Dýrafirði. Jón Gnarr segir í nýrri bók frá hópnauðgun og kynferðislegu níði kennara á nemanda.  Hann nafngreinir ekki kennarann.  Fyrir bragðið er því haldið fram að allir 8 kennarar skólans liggi undir grun.  Það er skrýtið.  Án þess að ég þekki til málsins þá tiltekur Jón að gerandinn hafi verið nýr og ungur kennari á staðnum,  búsettur á Núpi og hlustað á pönk.  

  Getur verið að allir 8 kennarar staðarins hafi verið ungir nýir kennarar á þessum tímapunkti?  Og allir hlustað á pönk?  Einn af kennurum var skólastjórinn.  Varla var hann skilgreindur sem nýr og ungur kennari.  Þrír af 8 kennurum bjuggu ekki á staðnum.  Einhverjir til viðbótar voru eldri en svo að þeir væru að hlusta á pönkrokk.  Til viðbótar hafa einhverjir kennarar upplýst að nemandi hafi aldrei komið inn fyrir þeirra dyr.

  Hringurinn þrengist.  Það passar ekki að 8 kennarar liggi allir undir grun.  Líkast til varla fleiri en 2 eða 3.  Það er vont fyrir þá saklausu.  Jafnvel verra en að vera í hópi 8 grunaðra.

     

Ástæðulausir fordómar í garð prófsvindls

  Á öllum stigum menntakerfisins ríkja neikvæðir fordómar í garð prófsvindls.  Í þeim tilfellum sem kemst upp um prófsvindl er brugðist ókvæða við.  Prófsvindlarinn er rekinn með skít og skömm úr skólanum.  Prófúrlausn hans er ógild um aldur og ævi

  Hvað er svona merkilegt við það að skipta um dekk á vörubil?

  Útsjónarsamt prófsvindl staðfestir hæfileika nemanda til að komast af.  Komast yfir hindrun.  Það er hlutverk menntunar og tilgangur skóla:  Að skila út í lífið einstaklingum sem spjara sig.

  Sumir nemendur skora hátt á prófi með því að læra eins og páfagaukar:  Þeir læra orð,  setningar og texta utan að án skilnings á því hvað um ræðir.  Aðrir stytta sér leið með útsjónarsemi.  Svindla á prófi með slóttugheitum.  Skilja samt jafnvel betur námsefnið en páfagaukarnir.  En nota aðra hæfileika til að standast prófið.  Það eru einmitt þeir hæfileikar sem skila þeim farsælla lífshlaupi þegar upp er staðið en páfagaukunum.  

 Á Indlandi beita foreldrar og ættingjar öllum aðferðum til að hjálpa nemendum við að svindla á prófum.  Á meðan próf er þreytt má sjá aðstandendur klifra eins og fjallageitur upp skólabyggingar í ákafri viðleitni til að hjálpa við prófsvindl.  Það er ekkert nema gaman að sjá samheldar fjölskyldur.  Verra er að vita af afskiptalausum börnum á Íslandi.

   

Meint svindl aldrei sannað

Krakkar redda sér

  Þegar ég var í svokölluðum gaggó um 1970 í Steinstaðaskóla í Lýtingsstaðahreppi í Skagafirði þá þótti mér ekki ástæða til að taka námið hátíðlega.  Þetta var einhvernvegin þannig að fyrst var maður í barnaskóla. Sennilega til 12 ára aldurs eða svo.  Síðan tóku við 1. og 2. bekkur í gaggó.  Þar á eftir 3. og 4. bekkur í gaggó.  Þá færði ég mig yfir til Laugarvatns.  

  Í Steinsstaðaskóla var kenndur reikningur.  Ég sá ekki ástæðu til að læra hann.  Ég hafði ákveðið að verða myndlistamaður.  Sem ég síðar varð.  Stundaði nám í Myndlista- og handíðaskóla Íslands.  Útskrifaðist þaðan sem grafískur hönnuður og vann við fagið til fjölda ára.

  Nema hvað.  Vegna þess að ég taldi tímasóun að læra reikning þá sleppti ég því.  Fyrir bragðið féll ég í reikningi þegar útskrifa átti mig úr 2. bekk í gaggó.  Það truflaði ekki mikið tilveruna.  Ég fékk að taka reikningsprófið upp á nýtt. Þetta kallaðist samræmt próf.  Allir sem féllu á reikningsprófi fengu nýtt próf. Það var sent frá Menntamálaráðuneytinu.  Nóttina fyrir nýja prófið braust ég inn á skólastjóraskrifstofuna.  Það var ekkert erfitt.  Á þeim tíma þurfti aðeins hárspennu til að opna læsingar (þetta var að vísu aðeins flóknara.  Það þurfti að fara um fleiri og erfiðari dyr.  En ég geri hér ekki fleiri samseka).  Ég fann prófið og tók ljósrit af því.  Um nóttina fékk ég reikningsglöggan skólafélaga til að reikna út fyrir mig dæmin.  Gætti þess að hafa útreikninga þannig að ég næði lágmarkseinkunn. Að mig minnir 5,5.  Það gekk eftir.  Ég náði útskrift.  Það hefur aldrei háð mér að kunna ekki reikning umfram plús, mínus, margföldun og deilingu.  Þar fyrir utan var það góð skemmtun að svindla á reikningsprófinu. Og reyndar á fleiri prófum síðan.  En það er önnur saga.  

  Þetta er annað af þeim tveimur jólalögum sem skoruðu hæst í jólalagakeppni Rásar 2 í ár.  Gleðisveitin Döðlurnar fer á kostum:  

  

   

Komust yfir lykilorð og svindluðu

Sláandi ljósmyndir

  Góð ljósmynd segir meira en þúsund orð.  Meira en tveggja klukkutíma löng kvikmynd.  Ljósmyndin frystir augnablikið og vel heppnuð ljósmynd fangar áhorfandann. Neglir hann niður.  Á alla hans athygli ótruflaða frá hljóði eða hreyfingu á öðrum en viðfangsefninu.

  Hér eru nokkur dæmi:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Munkar á bæn.   

 

 

 

 

 

 

 

 Frá þeim árum er reykingar þóttu töff og hættulausar.  Jafnvel hollar.  Stelpan er kannski 10 ára eða svo.   

 

  3ja vikna albinói kúrir hjá frænku sinni.

  Kona í Eþíópíu skoðar franskt tískutímarit.  Nauðsynlegt að fylgjast með tískunni.

  Barn í flóttamannabúð í Kosovo handlangað til afa síns.

  Barn skoðar gadda á jakka pönkara.

  Breskur drengur gengur yfir gangbraut og stöðvar akstur 2ja hæða strætisvagns.  Strákurinn dregur á eftir sér leikfangastrætó af sömu gerð. 

Sítt hár bannað

  Í upphafi áttunda áratugarins lá leið mín í svokallaðan Héraðsskóla á Laugarvatni (3ja og 4ða bekk gaggó).  Áður en haldið var af stað áleiðis barst bréf frá skólastjóranum.  Þar upplýsti hann að drengjum væri stranglega bannað að vera með sítt hár.  Slíkum peyjum yrði umsvifalaust snúið við á hlaði skólans og sendir til baka með næstu rútu.  Þetta væri af illri nauðsyn til að forða skólanum frá bráðum lúsafaraldri.

  Það var auðvelt að hafa fullan skilning á þessari varúðarráðstöfun.  Það er enginn leikur fyrir skólastjóra að sitja uppi með hálft annað hundrað af nemendum og starfsfólki löðrandi í lús.  Og vont til afspurnar fyrir skólann.

  Þegar mætt var í skólann blasti við að helmingur nemenda var með mjög sítt hár.  Það voru stelpurnar.  Skólastjórinn mat stöðuna þannig að engin hætta væri á lús í stelpnahári.   Sem reyndist rétt.  Enginn varð var við lús á Laugarvatni.

   Um vorið bar svo við að skólastjórinn greip einhverjar stelpur glóðvolgar með sígarettu í munnviki.  Það kostaði brottrekstur úr skólanum.  Við það snöggreiddist móðir einnar stúlkunnar.  Hún hellti sér yfir skólastjórann.  Sakaði hann um að vera úr tengslum við nútímann.  Hann stjórnaði skólanum eins og fasisti.  Væri með sama viðhorf og Hitler til reykinga og hársíddar á drengjum.  

  Skólastjóranum var verulega brugðið undir reiðilestrinum.  Hann boðaði þegar í stað alla nemendur á fund.  Þar lýsti hann því yfir að hann ætlaði ekki að sitja undir ásökunum um að stjórna skólanum með fornaldarhugmyndum.  Þess vegna hefði hann tekið skyndiákvörðun um að endurskoða rækilega skólareglur og nútímavæða skólann.  Daginn eftir myndi hann hringja í Menntamálaráðuneytið og óska eftir því að fá að hausti nýjan og ungan kennara sem væri síðhærður hippi og helst að hann spilaði bítlagarg í hljómsveit.

  Okkur nemendum til furðu þá stóð skólastjórinn við þetta.  Hann afnam í hasti reglur um hársídd og "leyfði" nemendum að reykja í laumi.  Einni kennslustofunni var breytt í æfingarpláss fyrir rokkhljómsveit, Frostmark, og hún fyllt af græjum.  Þá var gaman.  Þangað til ég var rekinn fyrir fjörlegt fyllerí.  Það var ekkert umburðarlyndi gagnvart því.  Það var ekki eins gaman.  En gaman samt.

Tekist á um hárið í hæstarétti