Áhrifamestu plötuumslögin

  Plötuumslög gegna veigamiklu hlutverki.  Þau móta að nokkru leyti viðhorf plötuhlustandans til tónlistarinnar og flytjandans.  Þegar best lætur renna umslag og tónlistin saman í eitt.  Gamlar rannsóknir leiddu í ljós að "rétt" umslag hefur áhrif á sölu plötunnar.  Til lengri tíma getur umslag orðið þátttakandi í nýjum straumum og stefnum í tónlist.  

  American Express Essentials hefur tekið saman lista yfir áhrifamestu plötuumslögin.  Hér er ekki verið að tala um bestu eða flottustu umslögin - þó að það geti alveg farið saman í einhverjum tilfelllum. Árlega koma á markað margar milljónir plötuumslaga.  Aðeins 0,0000000% þeirra verða almenningi minnisstæð.  

  Stiklum hér á stóru í rjóma niðurstöðu AEE:

 - Elvis Presley.  Fyrsta stóra plata hans og samnefnd honum.  Kom út 1956.  Stimplaði gítarinn inn sem tákn rokksins.  Á þessum tímapunkti var það brakandi ný og fersk blanda bandarískra músíkstíla á borð við blús og rokkabilly.

 - The Clash:  London Calling.  3ja plata Clash sem var önnur tveggja framvarðasveita bresku pönkbyltingarinnar (hin var Sex Pistols).  Útgáfuárið er 1979 og pönkið búið að slíta barnsskónum.  Clash var ekki lengur "bara" pönk heldur eitthvað miklu meira;  stórveldi sem sló í gegn í Ameríku umfram aðrar pönksveitir.  Umslagið kallast skemmtilega á við upphaf rokksins.  Ljósmyndin var ekki tekin fyrir umslagið.  Hún var eldri og fangaði augnablik þar sem bassaleikarinn,  Paul Simonon,  fékk útrás fyrir pirring.  "London Calling" var af amerískum fjölmiðlum - með Rolling Stone í fararbroddi - útnefnd besta plata níunda áratugarins.

  - Bítlarnir:  Revolver.  "Sgt. Peppers...",  "Hvíta albúmið", "Abbey Road" og "Revolver" togast á um áhrifamestu Bítla-umslögin.  "Revolver" kom út 1966 og var fyrst Bítlaplatna til að skarta "allt öðruvísi" umslagi:  teiknimynd af Bítlunum í bland við ljósmyndir.  Umslagið rammaði glæsilega inn að hljómsveitin var komin á kaf í nýstárlega tónlist á borð við sýrurokk, indverskt raga og allskonar.  Höfundur þess var góðvinur Bítlanna frá Hamborg,  bassaleikarinn og myndlistamaðurinn Klaus Voorman. 

  - Velvet Underground & Nicole.  Platan samnefnd hljómsveitinni kom út 1967 undir forystu Lou Reeds.  Umslagið hannaði Andy Warhol.  Platan og sérkennilegt umslag þóttu ómerkileg á sínum tíma.  En unnu þeim mun betur á með tímanum. 

 - The Rolling Stones:  Let it Bleed.  Önnur 2ja bestu platna Stones (hin er Beggars Banquet).  Kom út 1969.  Þarna er stofnandi hljómsveitarinnar,  Brian Jones,  næstum dottinn út úr henni og arftakinn,  Mick Taylor, að taka við.  Umslagið er af raunverulegri tertu og plötu.  Þetta var löngu fyrir daga tæknibrellna á borð við fótoshop. 

 - Patti Smith:  Horses.  AEE telur "Horses" vera bestu jómfrúarplötu sögunnar.  Útgáfuárið er 1975.  Umslagið rammar inn látlausa ímynd alvörugefna bandaríska pönk-ljóðskáldsins. 

 - Pink Floyd:  Wish You Were Here.  Valið stendur á milli þessarar plötu frá 1975 og "Dark Side of the Moon".  Ljósmyndin á þeirri fyrrnefndu hefur vinninginn.  Hún sýnir tvo jakkalakka takast í hendur.  Annar stendur í ljósum logum í alvörunni.  Hér er ekkert fótoshop.   

 - Sex Pistols:  Never Mind the Bollocks Heres the Sex Pistols.  Eina alvöru plata Sex Pistols.  Platan og hljómsveitin gerðu allt brjálað í bresku músíksenunni 1977.  Umslagið er vel pönkað en um leið er klassi yfir hönnunni og skæru litavalinu.  

 - Bruce Springsteen: Born in the USA.  1984 vísuðu umslagið og titillinn í þverbandarísk blæbrigði.  Undirstrikuðu að þetta var hrátt verkalýðsrokk;  bandarískt verkalýðsrokk sem kallaði á ótal túlkanir.  Þarna varð Brúsi frændi sú ofurstjarna sem hann er enn í dag.

 - Nirvana: Nevermind.   1991 innleiddi platan Seattle-gruggbylgjuna.  Forsprakkinn, Kurt Cobain,  fékk hugmyndina að umslaginu eftir að hafa séð heimildarmynd um vatnsfæðingu.  Hugmyndin um agnið,  peningaseðilinn,  var ekki djúphugsuð en má skoðast sem háð á græðgi.

 - Björk: Homogenic.  AEE segir þetta vera bestu tekno-plötu allra tíma.  Titillinn endurspegli leit Íslendingsins að hinum eina rétta tóni plötunnar 1997. 

 - Sigur Rós: ().  Fyrir íslenska hljómsveit sem syngur aðallega á bullmáli en semur fallega og áleitna tónlist er umslagið óvenjulegt og vel við hæfi.  Svo segir AEE og áttar sig ekki á að söngur Sigur Rósar er aðallega á íslensku.  Reyndar á bullmáli á (). Platan kom út 2002.

Töfrar úðans

  Ég var að selja snyrtivörur,  alnáttúrulegar heilsusnyrtivörur úr Aloe Vera plöntunni að uppistöðu til.  Aldraður maður á Egilsstöðum hringdi í mig.  Hann bað mig um að senda sér í póstkröfu sólarolíu sem heitir Dark Tanning Oil Spray.  Ástæðuna sagði hann vera þreytu í augum.  Hann grunaði að úðaspreyið gæti gert sér gott.  Einkum vegna þess að Aloe Vera var uppistöðuhráefnið.

  Nokkrum vikum síðar hringdi maðurinn aftur til að fá fleiri úðabrúsa.  Hann sagði að reynslan væri svo góð við að spreyja í augun að hann væri byrjaður að spreyja í eyrun líka.  Með jafn góðum árangri.  Eyrun hvíldust vel útspreyjuð.  

  Nokkrum vikum síðar hringdi hann enn í mig.  Hann vantaði fleiri úðabrúsa.  Nú var hann byrjaður að spreyja upp í munninn á sér undir svefninn.  Allt annað líf.  Hann svæfi eins og kornabarn.  Að auki væru draumfarir ljúfari.    

Oft ratast kjöftugum satt á munn. Eða ekki.

  Rokkið er lífstíll.  Yfirlýsingagleði, dramb og gaspur eru órjúfanlegur hluti af lífstílnum.  Alveg eins og "sex and drugs and rock and roll".  Þess vegna er oft gaman að lesa eða heyra viðtöl við rokkstjörnur þegar þær reyna að trompa allar hinar.  

 - Little Richard:  "Ég er frumkvöðullinn. Ég er upphafsmaðurinn. Ég er frelsarinn. Ég er arkitekt rokksins!"

 - Jerry Lee Lewis:  "Annað fólk æfir sig og æfir. Fingur mínir hafa hinsvegar innbyggðan heila. Þú segir þeim ekki hvað þeir eiga að gera - þeir gera það sjálfir. Sannkallaðir guðsgjafar hæfileikar."

 - Richard Ashcroft (The Verve):  „Frumkvöðull er ofnotað hugtak, en í mínu tilfelli er það alveg viðeigandi."

 - Jim Morrison (The Doors):  "Ég lít á sjálfan mig sem risastóra, eldheita halastjörnu, stjörnuhrap. Allir stoppa, benda upp og taka andköf: "Ó, sjáðu þetta!" Síðan – vá, og ég er farinn og þeir sjá aldrei neitt þessu líkt aftur.  Þeir munu ekki geta gleymt mér - aldrei."

 - Thom Yorke (Radiohead):  "Mig langar að bjóða mig fram til forseta. Eða forsætisráðherra. Ég held að ég myndi standa mig betur."

 - Courtney Love (Hole):  "Ég vildi að ég stjórnaði heiminum - ég held að hann væri betri."

 - Brian Molko (Placebo):  „Ef Placebo væri eiturlyf værum við klárlega hreint heróín – hættulegt, dularfullt og algjörlega ávanabindandi."

 - Pete Townsend (The Who):  „Stundum trúi ég því virkilega að við séum eina rokkhljómsveitin á þessari plánetu sem veit um hvað rokk n roll snýst."

Spaugilegar sjálfur

  Fyrir daga myndsímanna voru ljósmyndir dýrt sport.  Kaupa þurfti filmur og spandera í framköllun.  Þess vegna vönduðu menn sig við verkefnið.

  Í dag kostar ekkert að smella mynd af hverju sem er.  Ungt fólk er duglegt að taka myndir af sjálfum sér og birta á samfélagsmiðlum.  Í hamaganginum er ekki alltaf aðgætt hvað er í bakgrunni.  Enda skjárinn lítill. Þegar ljósmyndarinn uppgötvar slysið er vinahópurinn búinn að gera myndirnar ódauðlegar á netinu.  Hér eru nokkur sýnishorn:

 - Strákur kvartar undan því að kærastan sé alltaf að laumast til að mynda hann.  Í bílrúðunni fyrir aftan sést að stráksi tók myndina sjálfur.

 - Einn montar sig af kúluvöðva.  Í spegli fyrir aftan sést að hann er að "feika".

 - Kauði smellir á mynd af ömmu og og glæsilegu hátíðarveisluborði hennar.  Hann áttar sig ekki á að í spegli sést hvar hann stendur á brókinni einni fata.

 - Stúlka heimsækir aldraðan afa.  Það er fallegt af henni.  Hún notar tækifærið og tekur sjálfu á meðan kallinn dottar.  

 - Önnur dama telur sig vera óhulta í mynd á bak við sturtuhengi.  Ef vel er að gáð sést efst á myndinni í gægjudóna.  Þetta sést betur ef smellt er á myndina. 

 - Enn ein er upptekin af sjálfu á meðan barn hennar berst fyrir lífi sínu í baðkari.  

 - Pabbi tekur mynd af feðgunum.  Snati sleppur inn á sem staðgengill hárbrúsks.

 - Myndarlegur gutti tekur sjálfu.  Ekkert athugavert við það.  Nema ef vel er rýnt í bakgrunninn.  Þar speglast í rúðu að töffarinn er buxnalaus.     

 

 

Sprenghlægilegar ljósmyndir af glæpamönnum

  Fá ljósmyndaalbúm eru spaugilegri en þau sem hýsa myndir af bandarískum glæpamönnum.  Eflaust eru glæpamenn annarra þjóða líka broslegir.  Lögregluþjónar þeirra eru bara ekki eins ljósmyndaglaðir.  Síst af öllu íslenskir.  Hér eru nokkur skemmtileg dæmi:  

    

Ósætti út af kjúklingavængjum

  Ofbeldi tíðkast víðar en í bandarískum skemmtiþáttaseríum.  Stundum þarf ekki mikið til.  Jafnvel að gripið sé til skotvopna þegar fólki mislíkar eitthvað.  Það hefur meira að segja hent á okkar annars friðsæla Íslandi;  þar sem flestir sýna flestum takmarkalausa ást og kærleika. 

  Í Vínlandinu góða,  nánar tiltekið í Utah-ríki,  vildi umhyggjusamur faðir gera vel við þrítugan son sinn.   Á heimleið úr vinnu keypti hann handa honum vænan skammt af kjúklingavængjum.  Viðtökurnar voru ekki jafn fagnandi og pabbinn bjóst við.  Stráksa mislíkaði að kallinn hafði ekki keypt uppáhaldsvængina hans heldur einhverja aðra tegund.  Mönnum getur sárnað af minna tilefni.  Hann stormaði inn á baðherbergi.  Þar var ein af byssum heimilisins geymd.  Kauði nýtti sér það.  Hann tók byssuna og skaut á kallinn.  Sem betur fer var hann ekki góð skytta í geðshræringunni.  Kúlan fór yfir í næsta hús og hafnaði þar í uppþvottavél. 

  Kallinn stökk á strákinn og náði að afvopna hann.  Áður tókst drengnum að hleypa af tveimur skotum til viðbótar.  Bæði geiguðu að mestu en náðu samt að særa kallinn. 

  Einhver bið verður á að gaurinn fái fleiri kjúklingavængi.  Hann er í fangelsi.  

           

  .    

Brýnt að halda til haga um Guðna Má Henningsson

  Ég heyrði fyrst af Guðna Má er ég kíkti í Plötubúðina á Laugavegi 20.  Þar réði Halldór Ingi heitinn Andrésson ríkjum.  Hann sagði mér frá þessum náunga sem hlustaði á músík allan daginn alla daga.  Hlustaði og stúderaði flytjendur allan sinn vökutíma.

  Halldóri Inga þótti áríðandi að stútfullur fróðleiksbrunnur Guðna Más yrði virkjaður í útvarpi.  Mig minnir að hann hafi fyrst komið honum í útvarpsstöðina Sólina.  Þar blómstraði hann með öðruvísi lagaval en aðrir dagskrárgerðarmenn.  Heillandi lagaval.

  Síðar hreppti Rás 2 Guðna Má.  Það var happafengur.   

  2002 tók Guðni Már upp á því að spila á Rás 2 færeyskt lag,  "Ormurin langi" með víkingametalsveitinni Tý. Þá hafði færeysk tónlist ekki áður verið spiluð á Rás 2. Vinnufélagarnir stukku ekki á vagninn til að byrja með.  Hann þurfti að hafa fyrir því að koma "Ormurin langi" í fasta spilun á Rás 2.  Með harðfylgni tókst honum að landa því.

  "Ormurin langi" varð mest spilaða lag á Íslandi 2002.  Platan seldist í 4000 eintökum.  Kiddi kanína var snöggur til að venju.  Hann bókaði Tý í hljómleikaferð um Ísland.  Í leiðinni bjó hann til færeyska tónlistarveislu,  Fairwaves.  Þar kynnti hann til sögunnar fjölda færeyskra tónlistarmanna,  svo sem Eivöru,  Högna Lisberg,  hljómsveitina Clickhaze,  pönksveitina 200,  djasssveitina Yggdrasil með Kristian Blak í fararbroddi,  Lenu Anderssen,  Hanus G. og Guðrið Hansdóttir, svo aðeins örfá nöfn séu nefnd.  

  Án Guðna Más hefðu Íslendingar aldrei kynnst frábærri tónlist þessa fólks. 

  Til gamans vitna ég í frásögn Guðna Más í bók minni Gata, Austurey,  Færeyjar,  Eivör og færeysk tónlist:  "Eivör spilaði í beinni útsendingu hjá mér í Útvarpshúsinu í Þórshöfn.  Hún var mögnuð stelpan þar.  Á milli laga spjallaði ég við hana og eitt sinn þegar ég reyndi að vera mjög gáfulegur og klár þá kleip hún mig í rassinn - í beinni útsendingu!"

        

Af hverju eru Debbie Harry og Blondie pönk?

  Vegna Íslandsheimsóknar bandarísku söngkonunnar Debbie Harry hefur margur fróðleiksfús spurt sig,  ættingja og nágranna:  Af hverju var Blondie pönk?  Hljómsveitin hljómaði ekki eins og pönk.  Hún var meira eins og létt popp í bland við reggí.  

  Málið er að í Bandaríkjunum var pönk ekki einhver tiltekinn músíkstíll.  Það var samheiti yfir viðhorf tónlistarfólks til tónlistarbransans.  1974-1975 þótti prog (framsækið rokk) flottast.  En átti ekki upp á pallborð hjá vinahópi sem spilaði í New York skemmtistaðnum CBGB.  Hann spilaði einfalda músík sem var ekkert flækt með flóknum sólóum og taktskiptum.  Málið var að kýla á hlutina óháð færni á hljóðfæri.  Allir fengu að vera með:  Blondie,  Patti Smith, Televison,  Ramones...  Þetta var "gerðu það sjálf/ur" (Do It Yourself) viðhorf.

  Þetta tónlistarfólk var kallað pönk með tilvísun í fanga sem níðst er á í bandarískum fangelsum.  Aumast allra aumra.  

  Víkur þá sögu til Bretlands.  1976 myndaðist þar bylgja hljómsveita sem spilaði svipaða rokktónlist (blöndu af glam rokki og pöbbarokki).  Þetta voru Sex Pistols,  Clash,  Damned, Buzzcocks og fleiri.  Í ágúst 1976 skrifaði blaðakona NME vikublaðsins um þessa bylgju.  Hún sá sterka samlíkingu við bandarísku pönkarana.  Hún fékk samþykki bylgjunnar til að kalla hana pönk.  

 

Höfrungar til vandræða

 

 

 

 

 

 

 

 Á dögunum rákust færeyskir smábátaeigendur á höfrungavöðu.  Þeir giskuðu á að um væri að ræða 200 kvikindi.  Það er ágætis magn af ljúffengu kjöti.  Þeir ákváðu að smala kjötinu inn í Skálafjörð.  Hann er lengstur færeyskra fjarða,  14,5 km.  Allt gekk vel.  Nema að höfrungunum fjölgaði á leiðinni.  Að auki varð misbrestur á að að láta rétta menn í landi vita af tíðindunum.  Fyrir bragðið mættu fáir til leiks.  Þess vegna lenti það á örfáum að slátra 1400 dýrum.  Það tók tvo klukkutíma.  Einungis lærðum og útskrifuðum mænustungufræðingum er heimilt að lóga hvölum í Færeyjum.  

  Útlendir Sea Shepherd liðar í Færeyjum notuðu dróna til að senda aðfarirnar út í beinni á netsíðum erlendra fjölmiðla.  Meðal annars BBC. 

  Dýradráp er ekki fögur og aðlaðandi sýn fyrir nútímafólk sem heldur að kjöt og fiskur verði til í matvöruverslunum.  Ég vann í sláturhúsi á Sauðárkróki til margra ára sem unglingur.  Þar rann ekki minna blóð en þegar dýrum er slátrað í Færeyjum (sjá myndina fyrir neðan úr sláturhúsi).

  Ef sláturhús væru glerhús er næsta víst að sömu viðbrögð yrðu við slátrun á svínum, kindum, kjúklingum,  hestum og beljum og eru nú við höfrungadrápinu í Færeyjum. 

  Samt.  Höfrungadrápið var klúður.  Alltof mörg dýr.  Alltof fáir slátrarar.  Þetta var of.  Á venjulegu ári slátra Færeyingum um 600 marsvínum (grind).  Fram til þessa eru skepnurnar reknar 2 - 3 km.  Í þessu tilfelli voru höfrungarnir reknir 50 km.

  Stuðningur færeysks almennings við hvalveiðar hefur hrunið.  Þingmenn tala um endurskoðun á lögum um þær.  Sjávarútvegsfyrirtæki hafa opinberlega mótmælt þeim.  Líka færeyska álfadrottningin Eivör.  Hún er að venju hörð á sínu og hvikar hvergi í ritdeilum um málið.   

  Dráp á höfrungum þykir verra en grindhvaladráp.  Höfrungarnir þykja meira krútt.  Samt hef ég heyrt að höfrungur hafi nauðgað liðsmanni bandaríska drengjabandsins Backstreet Boys.  

 

 

 

 

Frábær lögregla

  Í fyrradag missti tæplega fertugur maður vitið.  Óvænt.  Enginn aðdragandi.  Hann var bara allt í einu staddur á allt öðrum stað en raunveruleikanum.  Ég hringdi í héraðslækni.  Til mín komu tveir kvenlögregluþjónar sem hóuðu í sjúkrabíl.  

  Þetta fólk afgreiddi vandamálið á einstaklega lipran hátt.  Minnsta mál í heimi hefði verið að handjárna veika manninn og henda honum inn á geðdeild eða löggustöð.  Þess í stað var rætt við hann á ljúfu nótunum.  Að hluta til fallist á ranghugmyndir hans en um leið fengið hann til að fara á fætur og koma út í sjúkrabíl.  

  Þetta tók alveg 2 klukkutíma.  Skref fyrir skref:  Að standa á fætur,  að fara í skó og svo framvegis.

  Að lokum tókst að koma honum í sjúkrabílinn.  Hálftíma síðar hringdi önnur lögreglukonan í mig.  Vildi upplýsa mig um framhaldið frá því að maðurinn fór í sjúkrabílinn.  Sem var töluverð dagskrá sem náði alveg til dagsins í dag. 

  Þvílíkt frábær vinnubrögð.  Ég hafði ekki rænu á að taka niður nöfn.