Kvikmyndarumsögn

.

 - Kvikmynd:  Jagten

 - Leikstjóri:  Thomas Vinterberg

 - Leikarar:  Mads Mikkelsen,  Thomas Bo Larsen,  Annika Wedderkopp o.fl.

 - Kvikmyndahús:  Háskólabíó

 - Einkunn:  ****1/2 (af 5)

.

  Danskar kvikmyndir sem berast til Íslands eru jafnan virkilega góðar.  Nægir að nefna Adams epli,  Klovn,   Blinkende lygter (Blikkljós),  Pusher,  I Kina spidser de hunde...  Það er eiginlega alltaf ástæða til að skreppa í bíó þegar dönsk mynd er í boði. 

  Í Jagten segir frá vinsælum leikskólakennara,  Lúkasi.  Stelpa í leikskólanum,  Klara,  dóttir besta vinar Lúkasar,  heyrir eldri bróðir sinn og vin hans nefna "typpi út í loftið".  Skömmu síðar verður stelpan ósátt við Lúkas og skrökvar að leikskólastjóranum að Lúkas hafi verið með "typpið út í loftið".  Hún veit í óvitaskap ekki um hvað hún er að tala.  

  Þetta hrindir af stað afdrifaríkri atburðarás.  Lögreglan er sett í málið.  Fleiri leikskólabörn kannast við að Lúkas hafi áreitt þau kynferðislega.  Lúkas er rekinn úr vinnunni,  útskúfaður úr samfélaginu;  ofsóttur og óvelkominn.  

  Það er farið afskaplega vel með þetta viðkvæma viðfangsefni.  Áhorfandinn veit af sakleysi Lúkasar.  Samúðin liggur hjá honum í þessari átakanlegu stöðu.  Samúðin liggur líka hjá óvitanum Klöru og foreldrum,  sem vilja að sjálfsögðu vernda börnin fyrir barnaníðingi.  

  Klara gerir sér illa grein fyrir því sem er að gerast.  Hún reynir varfærnislega að draga bullið í sér til baka án þess að játa á sig lygi.  Hún tekur upp á því að bera því við að hún muni ekki eftir neinu.  Það er túlkað þannig að börn þurrki út óþægilegar minningar.

  Myndin er sorgleg en á smekklegan hátt er nokkrum bröndurum laumað með.  Hún skilur mann eftir hugsi með áleitnar spurningar í kollinum.  Jagten er ekki vörn fyrir grun og ásakanir um meint barnaníð.  Því er komið á framfæri að það sé afar sjaldgæft að börn skrökvi barnaníði upp á einhvern.  En það kemur samt fyrir.  Jagten dregur upp sannfærandi og trúverðuga framvindu.  Sakleysislegt bull í barni framkallar nokkuð eðlileg viðbrögð hjá leikskólastjóra.  En málið stækkar hægt og bítandi eftir því sem fleiri koma að því og eftir því sem fleiri taka til máls.  Myndin deilir á ófagleg vinnubrögð rannsakenda málsins.  Spurningar þeirra eru leiðandi og lítil börn reyna að koma sér úr óþægilegum aðstæðum með því að þóknast spyrjandanum.  

  Íslendingar búa svo vel að hafa Barnahús til að taka viðtöl við börn í svona málum.  Danir eru ekki eins heppnir.   

  Mads Mikkelsen á stjörnuleik í hlutverki Lúkasar.  Annika Wedderkopp sem leikur Klöru litlu er frábær. 

  Jagten er uppfull af snyrtilegum táknum sem gefa sögunni dýpt.  Myndin hefst að hausti til.  Þá er Lúkas veiðimaður.  Hann hefur fulla stjórn á aðstæðum og fellir villtan hjört.  Danska orðið jagten þýðir veiðin.  Vetur gengur í garð,  sól lækkar á lofti samtímis því sem stöðugt syrtir í álinn hjá Lúkasi.  Á sólrisuhátíðinni jólum verður smá viðsnúningur.  Besti vinurinn áttar sig á því að Lúkas er saklaus.  Það birtir til hægt og bítandi.  

  Í lok myndarinnar er Lúkas ekki lengur skotmark.  Hann er að vori aftur orðinn veiðimaður,  eða réttara sagt er að fylgja syni sínum inn í manndómsvígslu sem felst í því að verða veiðimaður.  Myndin endar á því að Lúkas verður næstum því fyrir voðaskoti.  Hann sleppur svo hársbreidd munar.  Alveg eins og í hremmingunum þegar hann var ásakaður um barnaníð og ofsóttur eins og bráð veiðimanna.  En fékk að lokum uppreista æru.  

  Ýmsum öðrum táknum er telft fram sem áhorfandinn varla tekur eftir.  Undirmeðvitund tekur hugsanlega betur eftir þeim.  Til að mynda verður augnlitur föður Klöru blár þegar hann áttar sig í kirkju á því að Lúkas sé saklaus.  Fyrir og þess utan er hann brúneygur.  Aftur þegar faðirinn heimsækir Lúkas á jólunum er augnliturinn blár.  Jagten er uppfull af svona táknum.  

  Ólíklegt er að danskir kvikmyndagerðaframleiðendur þekki til íslenska Lúkasarmálsins.  Það mál snéri að sögusögn um að hundurinn  Lúkas hafi verið sparkaður til dauða á Akureyri.  Umræðan óx upp í það að haldin var í Reykjavík minningarathöfn um hundinn.  Þegar öll kurl komu til grafar þá hafði hundurinn Lúkas aðeins brugðið sér í gönguferð upp í fjall og var sprelllifandi.  Nafn fórnarlambs fársins í Jagten heitir Lúkas.   

  Ég hvet fólk til að kíkja á Jagten.  Það hafa allir gott af því að velta þessum hlutum fyrir sér.  Myndin er þar að auki svo góð, ágeng og stuðandi að hún hreyfir hraustlega við áhorfandanum.

  Í myndbandinu hér fyrir ofan er enskur undirtexti.  Í Háskólabíói er íslenskur undirtexti. 

.

www.stigamot.is

www.aflidak.is

www.drekaslod.is

www.blattafram.is 

 

Bruce Springsteen segir frá íslenskri konu

 

  Vinna við heimildarkvikmynd um Brúsa frænda (Bruce Springsteen) er komin á fljúgandi skrið.  Nafn myndarinnar verður "Springsteen & I".  Myndin er samvinnuverkefni þriggja kvikmyndafyrirtækja.  Þau eru:  Ridley Scott Associates,  Black Dog Films og Scott Free London.  Uppskriftin að myndinni er sótt í margverðlaunaða mynd Scott Free London,  "Life In A Day". 

  Á heimasíðu Brúsa er upplýst að framleiðandi (producer) myndarinnar sé Svana Gísla.  Svana er meðeigandi í Black Dog Films.  Ég veit fátt um Svönu annað en að hún hefur eitthvað komið að myndböndum fyrir Sigur Rós. 

  Á heimasíðu Brúsa eru aðdáendur hvattir til að senda Svönu frásagnir af því á hvern hátt Brúsi og tónlist hans hafa haft á líf viðkomandi.  Svana segir að það skipti ekki máli hvort frásögn sé frá aðdáendum sem eru nýbúnir að uppgötva Brúsa eða hvort þeir séu búnir að vera harðlínuaðdáendur í fjóra áratugi.  Svana biður líka um sögur af foreldrum, ættingjum, nágrönnum eða öðrum sem séu ákafir safnarar á Brúsa-plötum.    

  Frestur til að senda inn frásagnir eru til 29. nóv.  Netfang Svönu er gefið upp:  [e-mail] .  Fólki er einnig boðið að hringja í Svönu.  Símanúmerið er hinsvegar ekki gefið upp.  Það er skrítið.

  Brúsi er eitt stærsta nafnið í rokkinu.  Nafn Svönu Gísla ætti því að verða þekkt á heimsvísu eftir að hafa verið kynnt á heimasíðu kappans.  Brúsi er þekktur fyrir þátttöku í ýmsum mannúðarmálum.  Til að mynda var hann á dögunum duglegur við að safna hjálparfé til stuðnings þeim sem eiga um sárt að binda eftir fellibylinn Sandy.  Hann hefur einnig lagt Amnesty International lið og túrað undir merkjum þessa helsta málsvara samviskufanga heims.  Svo fátt eitt sé nefnt.  Fyrir fjórum árum tók Brúsi í fyrsta skipti þátt í beinni stjórnmálabaráttu með því að styðja forsetaframbjóðandann Hussein Obama.  Þeir eru góðir vinir.  Svana Gísla á væntanlega eftir að verða tíður gestur í Hvíta húsinu. 

Þegar menn urðu að leggja töluvert á sig til að redda hlutunum

  Sumum þótti þetta all svakalega glæfralegt.  Enda mátti fátt út af bera til að illa færi.  Virkilega illa.  Öðrum þótti þetta spennandi og ævintýralegt.  Það fékk líkamann til að framleiða vænan skammt af adrenalíni sem leiddi til langvarandi vellíðunnar.  Það sem skipti samt mestu máli er að það varð að gera þetta þegar flugvélin drap á sér á flugi.  Það var ekki um annað að ræða en klifra út á hjólastellið, ná góðu taki á hreyfilblaði og snúa vélina í gang áður en hún tapaði of mikilli flughæð og myndi kollsteypast.

   Þegar svona henti þótti kostur ef veður var gott. 

Versta dauðasena í kvikmynd

  Blessunarlega erum við flest laus við að hafa orðið vitni að raunverulegu morði; drápi á manneskju.  Öll höfum við þó margoft séð í leiknum kvikmyndum fólk drepið.  Eftir þútúpu-væðinguna höfum við jafnvel séð raunveruleg morð.  Þannig að við höfum þokkalega þekkingu á því hvernig manneskja bregst við þegar hún er skotin til dauða.  Við höfum séð það svo oft.  Í frumstæðri kvikmyndagerð í Tyrklandi á áttunda áratugnum voru menn ekki búnir að ná tökum á túlkun dauðastríðs.  Hér er kjánalegasta dauðasena kvikmyndasögunnar frá Tyrklandi (Blossi hvað?).

 

Kvikmyndarumsögn

 - Titill:  Djúpið

 - Leikstjóri:  Kormákur Baltasar

 - Helstu leikendur:  Ólafur Darri Ólafsson,  Jóhann G. Jóhannsson,  Þrúður Vilhjálmsdóttir...

 - Einkunn:  **** (af 5)

  Handritið er byggt á samnefndu leikverki Jóns Atla Jónassonar.  Leikverkið og myndin segja frá raunverulegum atburði:  Þegar bátur frá Vestmannaeyjum sökk í hafið og öll áhöfn fórst að unandskildum Guðlaugi Friðþórssyni.  Hann synti á sex klukkutímum röska 5 kílómetra í köldum sjó og gekk síðan berfættur yfir oddhvassa hraunbreiðu í einhverja klukkutíma til viðbótar.

  Afrekið er einstakt á heimsvísu.  Ekki aðeins var líkamlega þolið ótrúlegt heldur einnig andlega þolið.  Hann gerði allt rétt og yfirvegað.

  Myndin nær að koma þessu öllu frábærlega vel til skila.  Þó er myndin ekki gallalaus.  Hljóð er ekki upp á það besta í upphafi.  Tal er óskýrt og sömuleiðis ýmis skot af sjálfu slysinu og eftirmálum á hafi úti.  Sá hluti myndarinnar er dimmur, drungalegur og óskýr á köflum.  Það er samt ekki beinlínis ókostur.  Nær eiginlega frekar að laða fram tilfinninguna fyrir upplifun Guðlaugs.  Þetta er allt mjög trúverðugt og ekta.  Verulegur hluti af öllu dæminu er myndað í raunverulegum sjó.  Þar hefur myndin sannfæringarkraft umfram sjóslysamyndir framleiddar í Hollywood (þar sem senur eru vandræðalega sundlaugalegar,  samanber Títanic-viðbjóðinn).  Myndin er raunsæ og skandínavísk hvað það og fleira varðar.  Til að mynda er hún hæg (en ekki langdregin, vel að merkja).  Hver sena fær sinn tíma til að fanga andrúmsloftið.

  Fyrri hluti myndarinnar er um sjóslysið og þrekraun Guðlaugs.  Seinni hlutinn segir frá eftirleiknum.  Fjölmiðlaumfjöllun og tilraunum til að útskýra hvernig Guðlaugi var kleift að afreka þetta.

  Það er styrkur myndarinnar að gera því góð skil.  Ólafur Darri vinnur leiksigur í hlutverki Guðlaugs.  Hann er afar trúverðugur og hefur klárlega þurft að leggja mikið á sig í þessu hlutverki. 

  Myndin skilur mikið eftir sig.  Maður er dolfallinn og hugsandi yfir afreki Guðlaugs.  Þetta er áhrifamikil mynd.      

Hellvar fór á kostum! Meiriháttar kostum!

 

   Hljómsveitin Hellvar spilaði á Dillon í gær.  Svoleiðis er ómögulega hægt að láta fram hjá sér fara.  Og engin eftirsjá af því.  Þvert á móti. 

  Fyrir hljómleikana hitaði ég mig upp með því að horfa á myndbandsupptöku af frækinni frammistöðu Hellvars á Eistnaflugi (og I Adapt og fleirum).  Þökk sé Viðari Júlí.

  Hellvar var upphaflega dúett Heiðu,  kenndri við Unun, og Elvars,  sem fyrst var kannski þekktur með DYS. 

  Í dag er Hellvar fimm manna hljómsveit.  Þau Heiða og Elvar syngja og spila á gítar.  Það gerir Alexandra Ósk líka.  Á bassa er Haukur Viðar,  stundum kallaður Morðingi (með stóru M).  Trommuleikarinn er Birkir Fjalar,  þekktastur sem söngvari I Adapt.  En líka þekktur sem trommari Stjörnukisa, Bisundar,  Daðlanna og Celestine.

  Tónlist Hellvars er pönkað alternative rokk.  Þetta er þróttmikil og fjörleg hljómsveit.  Söngurinn er mjúkur.  Heiða hefur sæta söngrödd.  Lagasmíðar eru snotrar.  Af þessum snillingum ólöstuðum munar um trommuleik Birkis.  Hann er (einn) taktvísasti og kraftmesti trommuleikari landsins með áherslur sem styðja glæsilega undir framvindu lagsins hverju sinni.

  Frábær hljómsveit.  Frábærir hljómleikar.  Hápunkturinn var er Hellvar flutti "Talandi höfuð" sem var eitt af flottustu lögum í kvikmyndinni Rokk í Reykjavík.  Þar í flutningi Spilafífla.  Magnað dæmi. 

 

Íslenskur myndbandshöfundur í Danmörku

  Einn af virtustu og vinsælustu tónlistarmyndbandshöfundum í veldi Margrétar Danadrottningar er íslenskur kvikmyndagerðarmaður,  Guðmundur Örn Ísfeld.  Hans eftirsóttu höfundareinkenni eru einfaldleiki og lagni við að leyfa sjálfri tónlistinni að njóta sín.  Oftar en ekki eru myndbönd hans svart-hvít.   

  Vandamálið er að ég er ekki vel að mér um danska rokkmúsík.  Samt rakst ég á þetta myndband hans.  Söngvarinn heitir Rasmus Frost.  Það er frekar kuldalegt nafn.  Eða eins og unga fólkið segir:  Cool!

  Ég veit ekki hvernig ég get fundið fleiri myndbönd eftir Guðmund Örn Ísfeld.  Ég ætla að reyna að finna einhver önnur.  Ég hef séð þau.  Man bara ekki nöfn flytjenda.

Kvikmyndaumsögn

-  Titill:  Svartur á leik

-  Handrit:  Byggt á bók Stefáns Mána

-  Leikstjóri:  Óskar Þór Axelsson

-  Leikarar:  Þorvaldur Davíð Kristjánsson,  Jóhannes Haukur Jóhannesson,  Damon Younger,  María Birta...

-  Einkunn: ***1/2 (af 5)

  Ungur maður,  Stebbi Sækó (Þorvaldur Davíð),  kemur frá Ólafsvík til höfuðborgarinnar.  Hann hittir gamlan æskufélaga,  Tóta (Jóhannes Haukur).  Sá er í dópbransanum.  Stebbi dregst inn í heim Tóta.  Sögusviðið er að uppistöðu til árið 1999.  Tóti og félagar eru í bisness.  Þeir smygla dópi til landsins,  selja dóp og stunda partý.  Út á það gengur myndin.  Þetta kemur flest kunnuglega fyrir sjónir.  Enda byggir sagan á raunverulegum atburðum.  Það ber ekki margt til tíðinda.  Þannig lagað.  Jú,  banki er rændur.  Án aðdraganda eða eftirmála.  Útafkeyrsla (tryggingasvik) er sviðsett.  Án aðdraganda og án eftirmála. Það er valdabarátta innan dópbransans.  Allt atriði sem eiga ótal fyrirmyndir úr raunveruleikanum.

  Sagan er ekki merkileg.  Flest í framvindu hennar er fyrirsjáanlegt.   Hinsvegar er úrvinnslan vel úr garði gerð.  Það er afar fagmannlega að öllu staðið.  Keyrslan er hröð og þétt.  Notkun tónlistar er smekkleg og áhrifarík.  Hún er oftast skemmtileg.  Það er gaman að rifja upp flott lög með Quarashi,  Stjörnukisa,  Enzími og svo framvegis.  Það er virðingarvert og gaman að músíkin er með íslenskum flytjendum.    

  Leikararnir eiga hver um sig stjörnuleik.  Leikaraval hefur tekist einstaklega vel.  Þeir eru eins og klæðskerasaumaðir í hvert hlutverk.  Jóhannes Haukur hefur aldrei verið jafn sannfærandi.  Hann er frábær.  Sama má segja um Þorvald Davíð.  Hann er einstaklega lunkinn við að túlka tilfinningar sínar með augnráðinu.  María Birta vinnur leiksigur sem dópsalagrúppía.  Hún afgreiðir það hlutverk áreynslulaust og heillandi.  Þannig mætti áfram telja.

  Örfá smávægileg atriði trufla.  Samt svo smávægileg atriði að þau telja varla.  Þetta eru atriði eins og viðurnefni dópistanna.  Það er ofgert með viðurnefnum.  Viðurnefnin eiga áreiðanlega að túlka karakterinn.  Í raunveruleika eru lykilmenn með viðurnefni en ekki svona ýkt.  Þá eru dópistarnir alltof vel máli farnir.  Ég þekki dópbransann þokkaleg vel.  Án þess að vera þátttakandi og dópisti sjálfur,  vel að merkja.  Fátæklegur orðaforði,  einkum nafnorðafátækt,  er áberandi hjá dópistum.  Tafsorð á borð við "þú veist",  "skilurðu?" og önnur slík eru áberandi hjá þeim sem dópa mikið og lengi.  Það ber ekki á neinu slíku í myndinni.  Kannski viljandi.  Það hefði hugsanlega orðið leiðigjarnt.  Jafnvel tilgerðarlegt ef ekki væri vel að gætt.  Í myndinni tala dópistarnir um fíkniefni.  Ég kannast ekki við að dópistar tali um dóp sem fíkniefni.  Þeir nota önnur og sértækari orð yfir hvert fíkniefni fyrir sig. Undirstrikað og endurtekið skal tekið fram að þetta eru algjör smáatriði sem hindra á engan hátt að heildarpakkinn er fínn. 

  Til að byrja með,  í upphafi myndar,  setti ég spurningamerki við eintal sögumanns,  Stebba Sækó.  Slíkt virkar oft sem "ódýr" aðferð til einföldunar og útskýringar á sögunni.  Einhverra hluta vegna gufaði spurningarmerkið upp.  Ég tók ekki eftir því hvort að eintal sögumanns fjaraði út er leið á myndina eða hvort að það varð eðlilegur þáttur í framvindunni. 

  Það er hvergi hægt að merkja að myndin sé frumraun Óskars Þórs.  Efnistök eru svo yfirveguð og hnitmiðuð í alla staði.  Myndin á góða möguleika á heimsmarkaði.  Hún stenst bærilega samanburð við útlendar myndir um svipað efni.   

  Ástæða er til að geta góðrar markaðssetningar á myndinni.  Leikarar og aðrir aðstandendur myndarinnar hafa verið áberandi í fjölmiðlum fyrir frumsýningu og enn í dag.  Sá sem heldur utan um "plöggið" hefur unnið heimavinnuna sína. 

Íslenskt tónskáld í útlöndum

  Íris Kjærnested er ung íslensk tónlistarkona,  búsett í Svíþjóð.  Hún er hámenntuð í tónsmíðum og hljóðfæraleik.  Hún vinnur við tónsmíðar fyrir meðal annars kvikmyndir,  sjónvarpsþætti og auglýsingar.  Ég fann þó ekkert eftir hana á þútúpunni nema myndbandið hér fyrir ofan (athugið að músíkin byrjar ekki fyrr en á 42. sek).  Hinsvegar fann ég léttilega nokkrar netsíður með upplýsingum um hana,  svo sem þessar:

 http://www.iriskjaernested.com/

 http://www.imdb.com/name/nm3572798/

  Allir kannast við einhver auglýsingastef eftir Írisi.  Þekktast er sennilega "Veldu gæði,  veldu Kjarnafæði."

Merkileg saga eins smells undur - klassískur rokkslagari

  Núna er verið að sýna bandarísku kvikmyndina  Lokasprett  (The Longest Yard) í sjónvarpinu með Adam Sandler.  Þar hljómar lagið  Spirit in the Sky  með Norman Greenbaum.  Þetta lag er merkilegt um margt.  Það kom fyrst út á plötu 1969.  Það sló rækilega í gegn.  Náði toppsæti vinsældalista víða um heim og 3ja sæti bandaríska vinsældalistans.

  Hljótt hefur verið um Norman Greenbaum frá því að lagið sló í gegn.  Hinsvegar hefur lagið lifað.  Það hefur verið krákað (cover song) með góðum árangri af mörgum og skýtur reglulega upp kolli í kvikmyndum,  sjónvarpsþáttum og sjónvarpsauglýsingum.

  Texti lagsins hefur kristilega skírskotun.  Fyrir bragðið fór af stað kjaftasaga um að Norman hafi dregið sig í hlé frá skarkala poppstjörnulífs og ánetjast Jesú-söfnuði.  Kjaftasagan er kjaftæði.  Norman er gyðingur og var að hæðast að Jesú-börnum hippahreyfingarinnar.

  Ástæðan fyrir því að Norman hvarf úr sviðsljósinu er þessi:  Hann áttaði sig fljótlega á að hann gæti ekki endurtekið leikinn með öðrum eins ofursmelli.  Lagið smellpassaði inn í tíðaranda hippastemmningar og á þeim tíma ferskum gítarleik.  Gítarleik sem Norman segir að hafi aðeins verið einföld eftiröpun á einhverju sem hann hafði heyrt Jimi Hendrix gera.

  Norman ákvað að gera að fullu starfi að gera út á  Spirit in the Sky  það sem eftir væri.  Í stað þess að túra endalaust,  gefa út ótal "Best of" plötur með laginu og spila það á pöbbum og öðrum minni stöðum þá hefur hann einbeitt sér að því að koma laginu inn í kvikmyndir,  sjónvarpsþætti og sjónvarpsauglýsingar. 

  Klukkan 9 á hverjum morgni mætir Norman á skrifstofuna sína og fer yfir fréttir af undirbúningi nýrra kvikmynda,  sjónvarpsþátta og herjar á væntanlegar auglýsingaherferðir í sjónvarpi.  Norman vinnur fullan vinnudag við að koma laginu að á öllu vígstöðvum.

  Árangurinn er góður.  Norman hefur komið laginu inn í fjölda kvikmynda,  sjónvarpsþátta og auglýsinga.  Þar á meðal hljómar það í kvikmyndum á borð við  Apollo 13,  Wayne´s World II,  Forrest Gump,  Superstar og svo framvegis.  Einnig í sjónvarpsþættinum   Supernaturals og allskonar.

  Síðustu tölur sem ég las um lagið hljóðuðu upp á að lagið hafi verið selt í yfir 70 kvikmyndir,  sjónvarpsþætti og auglýsingar.  Það eru sennilega um 3 ár síðan ég las um þessa tölu.  Ætla má að eitthvað hafi bæst við eftir það.  Fyrir bragðið er  Spirit in the Sky  að öllum líkindum það eins smells undur sem bestum árangri hefur náð.

  Norman hefur góðar og sívaxandi tekjur af laginu.  Hann er hálaunamaður út á þetta lag.  Það er gefið út á safnplötum með hljóðrás kvikmyndanna og hinum ýmsu safnplötum sem kallast "Classic Rock" eða hipparokk,  blómabarnarokk og svo framvegis.