Kvikmyndarumsögn

- Titill:  Precious

- Leikarar:  Mariah Carey,  Lenny Kravitz o.fl.

- Kvikmyndahús:  Háskólabíó

- Einkunn: **** (af 5)

.

  Það veit ekki á gott þegar Oprah Winfrey stendur á bak við kvikmynd.  Að minnsta kosti ef tekið er mið af drepleiðinlegum sjónvarpsþáttum hennar.  Í tilfelli myndarinnar  Precious  er aðkoma Opruh samt í fínu lagi.

  Sögusviðið er Harlem í New York.  Ég hef aldrei þorað í það fátækrahverfi,  fremur en svo margir aðrir bleiknefjar.  Harlem er heldur engin Paradís fyrir blökkumennina sem þar búa.  Eiginlega mannfjandsamlegt hverfi um flest.

  Precious er 16 ára blökkustúlka sem þekkir ekki annað líf en mótlæti ofan á mótlæti.  Hún er ólétt í annað sinn eftir barnaníðinginn föður sinn.  Mamma hennar er fáfróð,  heimsk,  bitur,  ofbeldisfull,  sjálfselsk og illgjörn.  Eins og gengur.  

  Einkunnir Precious í skóla eru fínar þó hún kunni hvorki að lesa né skrifa.  Ég hef aldrei áttað mig á því hvers vegna svona algengt er að nemendur í grunnskóla í Bandaríkjunum fara ólæsir í gegnum skólakerfið með ágætar einkunnir.  

  Precious er í góðri yfirvigt.  Hana dreymir um að vera grönn og hvít.  Eða í það minnsta eignast hvítan eiginmann.  Eða þá að verða vinsæl og dáð eins og hún er.

  Happ hennar í allri óhamingjunni er að hrökklast úr skólanum sínum yfir í annan skóla.  Þar kynnist hún kennara (og samnemendum) sem reynast henni vel.  En vandamálin eru engu að síður mörg.

  Þessi mynd er drama í bland við ýmis skondin atvik.  Það fyndnasta er þegar Precious pantar sér á skyndibitastað fötu með 10 djúpsteiktum kjúklingabitum.  Hún á ekki aur og hleypur í burt með fötuna.  Og gleypir í sig bitana á flóttanum.  

  Mariah Carey og Lenny Kravitz eru ágæt og sannfærandi í sínum hlutverkum. Aðrir leikarar eru ennþá betri.  Ekki síst þær sem leika Precious og mömmu hennar.

  Þetta er góð mynd sem vekur til umhugsunar.

.

  www.aflidak.is

  www.stigamot.is   

    

Kvikmyndarumsögn

 - Titill:  Maybe I Should Have

 - Höfundur og leikstjóri:  Gunnar Sigurðsson

 - Einkunn:  ***1/2 (af 5)

  Þetta er önnur heimildarmyndin um íslenska bankahrunið.  efnahagskreppuna,  búsáhaldabyltinguna og það allt.  Sú fyrri var  Guð blessi Ísland.  Óneitanlega svipar myndunum saman hvað örfá atriði varðar.  Eitthvað er um líkar eða sömu klippur úr sjónvarpsfréttum,  frá borgarafundum,  mótmælafundum og svo framvegis.

  Maybe I Should Have  segir sögu Gunnars Sigurðssonar,  leikstjóra.  Það fer vel á því.  Hann var í góðum málum fyrir bankahrunið.  Var með leiksýningu í útrás.  Lífið gekk sinn vanagang.  En efnahagskreppan,  hrun krónunnar og uppskrúfun vaxta keyrði hann í gjaldþrot.

  Hann sat ekki með hendur í skauti heldur blés til borgarafunda og tók þátt í stofnun nýs stjórnmálaflokks,  Borgarahreyfingarinnar.  

  Í myndinni reynir Gunnar að finna út hvað varð um peningana sem soguðust út úr bönkunum.  Sögulegra skýringa er leitað í spillingunni á Íslandi,  helmingaskiptareglunni og því öllu.  Síðan er farið til Englands,  Lúxemborgar og Tortóla.  Einnig er stofnunin í Þýskalandi heimsótt sem vottað hefur árum saman að Ísland sé eitt af minnst spilltu löndum heims. 

  Allt er þetta hið fróðlegasta.  Það er létt yfir myndinni.  Mörgu spaugilegu er velt upp.  Meðal annars með skreytingum úr gömlum kvikmyndum.  Það er grátbroslegt að rifja upp afneitun stjórnvalda í aðdraganda bankahrunsins og vandræðagangi.  Ingibjörg Sólrún veruleikafirrt,  Geir Haarde ráðalaus og hræddur,  kúlulánadrottningin Þorgerður Katrín kotrösk er hún blæs á varnarorð útlends hagfræðings með þeim orðum að hann þurfi í endurhæfingu.

  Ég sakna þess að ekki sé þjarmað að kókaín-sniffandi guttunum sem fóru fremstir í útrásinni.  Björgólfur yngri gerir þó sitt besta til að útskýra stöðuna.  Ja,  kannski ekki alveg sitt besta.  Og þó.  Jú,  kannski hans besta.  Í  Guð blessi Ísland  sagði hann að gamla hagfræðin um að peningar skipti um hendur sé úrelt.  Þess í stað visni þeir eins og blóm og hverfi.  

  Í  Maybe I Should Have  segir hann peningana fara til "peningahimna".  Þegar hann er spurður hverju hann vilji svara þeim sem kalla hann glæpamann segist hann ekki vilja svara þeim.  Svo sprettur hann á fætur,  rífur af sér hljóðnemann og segist þurfa að hlaupa burt með hraði. 

  Tónlistin í  Maybe I Should Have  er eðal:  Magnús Þór og Fjallabræður;  KK,  Hjálmar,  Dikta...

  Ég hvet fólk eindregið til að skella sér á  Maybe I Should Have.  Þetta er fróðleg mynd,  "skemmtileg",  góð upprifjun á atburðum og vekur til umhugsunar.                

Kvikmyndarumsögn

 - Titill:  Avatar

 - Handrit og leikstjórn:  James Cameron

 - Einkunn:  **** (af 5)

  Það hafa ekki allir Íslendingar séð  Avatar.  En margir.  Sumir þeirra hafa hvatt mig til að missa ekki af þessari vinsælu mynd.  Ég hef verið tregur til.  Með vaxandi þrýstingi lét ég loks undan.  Ég var búinn að heyra ýmislegt um myndina og hún kom því ekki á óvart.  Sagan er uppfull af klisjum og aftur klisjum.  Hún gerist á plánetu sem er langt í burtu frá jörðinni.  Þar býr 3ja metra hátt fólk,  blátt að lit með svarta flókalokka (dreadlocks) að hætti jamaískra rastafara. Tengsl þeirra við náttúruna eru sterk.  Þetta eru sönn náttúrubörn.  Talsmenn þeirra tala ensku.  Að sjálfsögðu. 

  Svo óheppilega vill til að á búsetusvæði þessa fólks er verðmætur málmur.  Þann málm ásælast siðblindir og herskáir jarðarbúar.  Þeir eru tilbúnir að beita öllum meðulum til að hrekja blámennina frá heimkinnum sínum.  Og gera það með stæl þó ekki takist ætlunarverkið að öllu leyti.

  Sagan deilir á heimsvaldastefnu,  hernaðarhyggju og virðingarleysi gagnvart náttúrunni.  Hannes Hólmsteinn Gissurarson vældi sáran á pressan.is undan boðskapnum.  Sem þýðir að boðskapurinn er góður og fallegur.

  Myndin er óþarflega löng;  um 3 tímar með hléi.  Það má að skaðlausu stytta hana niður í 2 tíma.  Lengdin þjónar sennilega þeim tilgangi að skerpa á ímynd myndarinnar sem stórmyndar.  James Cameron er fram til þessa þekktastur fyrir stórmyndina væmnu og leiðinlegu,  Titanic.  

 Avatar  er þrívíddarmynd.  Við innganginn fær áhorfandinn í hendur sérstök gleraugu til að ná þrívíddinni.  Margar senur eru rosalega fallegar og þrívíddin nýtur sín í botn.  Sú er ástæðan fyrir því að virkilega gaman er að horfa á myndina.

  Ég hvet fólk til að sjá  Avatar  í kvikmyndahúsi.   Á DVD eða í sjónvarpi án þrívíddarinnar verður hún ekki svipur hjá sjón.  Þrívíddin gerir upplifunina svo sterka að í nokkrum senum fann ég votta fyrir lofthræðslutilfinningu. 

  Varast ber að rugla myndinni saman við sænsku þungarokkshljómsveitina Avatar.

Kvikmyndarumsögn

 - Titill:  Vertu þín eigin hetja  (Whip It)

 - Leikstjóri:  Drew Barrymore

.

 - Einkunn: *** (af 5)

.

  Þessa umsögn þarf að lesa með þeim fyrirvara að karl kominn hátt á sextugsaldur er ekki í markhópi myndarinnar.  Ástæðan fyrir því að ég kíkti á myndina var sú að ungur sonur grænlenskrar vinkonu minnar millilenti á Íslandi á leið frá Grænlandi til Danmerkur.  Hann bað mig um að fara með sér á myndina.  Það er ekkert kvikmyndahús á Austur-Grænlandi.

  Ég var afar neikvæður í garð myndarinnar til að byrja með.  Hugsaði með mér:  "Hverjir voru að gefa myndinni 4 stjörnurnar sem vitnað er til í auglýsingum?  Ég gef henni eina stjörnu og það bara fyrir fín lög með The Ramones og Radiohead."

.

  Í upphafi myndar eru kynntar til sögunnar mæðgur í smáþorpinu Bodeen í Texas.  Mamman er óþolandi smáborgari.  Hana dreymdi á sínum tíma um að ná árangri í fegurðarsamkeppni.  Komin á miðjan aldur reynir hún að láta drauminn rætast í gegnum 17 ára dóttir sína,  Bliss (Ellen Page), og aðra á barnsaldri. 

  Lítill villingur bærist í Bliss.  En hún vill þóknast mömmunni.  Bliss fær áhuga á rúlluskautakeppni.  Þar er engin elsku mamma.  Stelpurnar beita kjaftshöggum og fleiri óþokkabrögðum sem virðast vera leyfileg í keppninni. 

  Inn í líf Bliss blandast rómatík. Hún byrjar að vera með söngvara í rokkhljómsveit.  Það gengur á ýmsu í þeirra sambandi.  Það er töluvert drama. 

  Er líður á myndina dúkka upp ágætir brandarar í bland við gamalkunnar klisjur.  Bliss verður hjólaskautahetja án vitneskju foreldranna.  Bliss verður meiri töffari er fram í sækir.  Gerir loks uppreisn gegn mömmu sinni og hennar smáborgaralegu viðhorfum.  Það er gælt við vangaveltur um hvort hjólaskautakeppni snúist um það eitt að sigra eða hvort þetta sé léttur leikur sem fyrst og fremst eigi að hafa gaman af.  Ég vona að það eyðileggi ekki neitt fyrir þeim sem eiga eftir að horfa á þessa mynd þó uppljóstrað sé að í úrslitakeppninni tapar lið Bliss.  Þau úrslit eru ásættanleg í ljósi boðskapar myndarinnar:  Að mestu skiptir að vera sín eigin hetja,  standa með sjálfum sér fremur en vera í því hlutverki að þóknast öðrum eða níðast á öðrum.  Í fljótu bragði man ég ekki eftir annarri kvikmynd í þessum dúr þar sem lið söguhetjunnar tapar í úrslitaleik í lok myndar.  Og það eftir að spenna hefur verið byggð upp fyrir að sigurinn skipti öllu máli.

.

  Þrátt fyrir klisjurnar í myndinni er hún einnig - eins og Bliss - í uppreisn gegn klisjunum.  Þetta ristir ekki mjög djúpt en nóg til að vekja áhorfandann til umhugsunar um hvað gefi lífinu fyllingu. Hvað skiptir máli þegar upp er staðið.

  Það er hellingur af þekktum leikurum í myndinni.  Ég er klaufi í að muna nöfn leikara.  Aðalleikonan,  Ellen Page,  er skemmtilega lík Unni Birnu fegurðardrottningu og stundum Kolfinnu Baldvinsdóttur.  Hún býður af sér góðan þokka.  Það er auðvelt að hafa samúð með henni. 

  Ég get mælt með þessari mynd sem góðri skemmtun fyrir unglinga.  Grænlenski strákurinn var mjög hrifinn af henni.  Ekki síður vakti honum mikla og gleðilega undrun að gert var hlé á myndinni til að hann gæti farið út að reykja.  Þar sem hann stóð innan um tugi unglinga að reykja úti fyrir Kringlubíói blasti við skilti sem boðar bann við reykingum.  Það þótti stráksa undarlegt.  Hann gaf myndinni 4 stjórnur.  Ég gef henni 3 stjörnur.  Það er rausnarlegt af minni hálfu.  Stráksi er í markhóp myndarinnar.  Ekki ég. 

.

  Það er gaman að sjá íslenskan titil á myndinni.  Vertu þín eigin hetja  er góð þýðing á  Whip it.  Til fyrirmyndar.

Kvikmyndarumsögn

 - Titill:  Mamma Gógó

 - Handrit og leikstjórn:  Friðrik Þór Friðriksson

 - Helstu leikendur:  Kristbjörg Kjeld,  Hilmir Snær Guðnason,  Margrét Vilhjálmsdóttir,  Gunnar Eyjólfsson...

 - Tónlist:  Hilmar Örn Hilmarsson

 - Einkunn: **** (af 5)

  Kynningarmyndbandið (treiler) fyrir  Mamma Gógó  lofar ekki góðu (sjá hér fyrir neðan).  Ekki söguþráðurinn heldur.  Hann fjallar í stuttu máli um ungan kvikmyndaframleiðanda sem á í fjárkröggum.  Á sama tíma er móðir hans greind með Alzheimer,  heilahrörnunarsjúkdóm sem rænir sjúklinginn minninu.  Myndin snýst um þessi vandamál:  Blankheit sonarins og minnistap móðurinnar. 

  Ég hefði ekki nennt á þessa kvikmynd nema vegna fyrri verka Friðriks Þórs og Hilmars Arnar Hilmarssonar.  Hæst hefur samstarf þeirra risið í meistaraverkinu marg verðlaunaða  Börn náttúrunnar.  

  Mamma Gógó  hefst einmitt á því að verið er að frumsýna  Börn náttúrunnar.  Þar með er tónninn sleginn.  Áhorfandinn er hrifinn inn í hið heillandi hugljúfa andrúmsloft þeirrar kvikmyndar.  Jafnframt er augljóst að  Mamma Gógó  er ævisöguleg mynd höfundar.  Eins og margar fyrri myndir hans.   

  Hilmir Snær leikur Friðrik Þór.  Blessunarlega reynir hann ekki að herma eftir Friðriki.  Hvorki í útliti né töktum.  Engu að síður er hann afar sannfærandi sem Friðrik Þór - eða hvaða kvikmyndaframleiðandi sem væri í þessari sömu stöðu:  Blankheitum og tilheyrandi vandamálum.  Ásamt því dapurlega ferli þegar móðir hans tapar minninu jafnt og þétt. 

  Kristbjörg leikur mömmuna af stakri snilld.  Þetta er hjartnæm dramamynd.  En jafnframt blönduð hárfínni gamansemi sem heldur myndinni út í gegn á þeim dampi að áhorfandinn er að fá kökk í hálsinn en missir sig á næsta andartaki í hláturköstum.  Hver bráðfyndna senan rekur aðra.  

  Faðir Friðriks Þórs er fallinn frá en er samt í stóru hlutverki (Gunnar Eyjólfsson).  Þar á meðal er fléttað inn í myndina svart-hvítum klippum úr gamalli kvikmynd,  79 af stöðinni,  með Kristbjörgu og Gunnari.  Fyrst var ég á því að gömlu svart-hvítu klippunum væri ofaukið.  Þegar á leið fóru þær hinsvegar að gefa myndinni dýpt og skerpa á fegurð sögunnar. 

  Mamma Gógó  er mögnuð mynd.  Það var djarft uppátæki hjá Friðriki Þór að gera mynd sem einskonar óbeint framhald eða hliðarmynd við  Börn náttúrunnar.  Það er varla hægt að fylgja þeirri mynd eftir.  Þetta er svolítið eins og ef Paul McCartney tæki upp á því að gera plötu sem gerði út á  Sgt.  Peppers... plötu Bítlanna.   Það er óhugsandi að svoleiðis dæmi yrði vel heppnað.  En Friðriki Þór tekst hið illmögulega með glæsibrag.    

  Tónlist Hilmars Arnar er rjómi rjómans.   

  Mamma Gógó  eykur skilning á Alzheimer.  Sjálfur þekki ég þennan sjúkdóm því faðir minn varð fórnarlamb hans.  Áður en pabbi veiktist vissi ég ekkert um Alzheimer.  Það er óvíst að þeir sem ekki þekkja til sjúkdómsins átti sig á því hvers vegna Gógó á til að verða ofur ókurteis.  Sjúkdómurinn eyðir hömlum á því hvað er við hæfi að segja "í hreinskilni",  samanber þegar Gógó lýsir tengdadóttur sinni sem ljótri fyrir framan hana. 

  Ég hvet fólk til að skreppa í kvikmyndahús og eiga góða kvöldstund.

Kvikmyndarumsögn

 - Titill:  Bjarnfreðarson

 - Leikstjóri:  Ragnar Bragason

 - Handrit:  Ragnar Bragason,  Jón Gnarr,  Pétur Jóhann Sigfússon,  Jörundur Ragnarsson og Jóhann Ævar Grímsson

 - Einkunn:  ****1/2 (af 5)

  Flestir kannast við sjónvarpsþættina  Næturvaktina,  Dagvaktina og Fangavaktina.  Þetta eru einhverjir albestu gamanþættir sem framleiddir hafa verið og sýndir í íslensku sjónvarpi (öfugt við  Martein  sem er versta "gaman"myndasería í íslensku sjónvarpi).  Kvikmyndin  Bjarnfreðarson  er einskonar lokapunktur aftan við sjónvarpsþættina.  Afskaplega vel heppnaður lokapunktur. 

  Kvikmyndin kemur á óvart.  Það er mun meiri dýpt í henni en sjónvarpsþáttunum,  meira drama og hún er vandaðri í alla staði;  meira í hana lagt.  Framvindan tekur nokkra óvænta vinkla,  sagan gengur vel upp og fær farsælan endi. 

  Eins og nafn myndarinnar gefur til kynna er sjónum einkum beint að Georgi Bjarnfreðarsyni.  Við fáum að kynnast æsku hans,  mömmu hans,  afa og ömmu.  Hægt og bítandi fær áhorfandinn skilning á því hvers vegna Georg hefur orðið þessi brenglaði maður sem hann er.  Áður en myndin er á enda örlar jafnvel á því að maður vorkenni Georg pínulítið.

  Góðkunningjar Georgs,  Ólafur Ragnar og Daníel,  úr vaktaseríunum eru í stórum hlutverkum sem fyrr.  Það er ekki sanngjarnt að segja að neinn steli senunni en Ólafur Ragnar á fyndnustu senurnar.  Já,  þetta er gamanmynd.  Mynd sem ég mæli með fyrir alla aldurshópa sem virkilega góðri skemmtun.  Hún á eftir að verða klassík.

Dúndur skemmtileg bíómynd - kvikmyndarumsögn

 -  Titill:  Anvil! The Story of Anvil

 -  Einkunn:  ***** (af 5)

 -  Sýningarstaður:  Háskólabíó

.

  Þetta er grátbrosleg heimildarmynd um tvo vini í Toronto í Kanada.  Þeir byrjuðu að spila þungarokk saman sem unglingar 1973.  Í dag eru þeir komnir á sextugsaldurinn og eru enn á fullu.  Þeir hafa fengið fleiri og stærri tækifæri en flestir tónlistarmenn til að slá í gegn á alþjóðavettvangi.  Hljómsveit vinanna,  Anvil,  var frumkvöðull hraðkeyrslu- og þrass-málmsins (speed/thrash) og fyrirmynd hljómsveita á borð við Metallica,  Megadeath,  Slayer,  Pantera og Overkill.  Einnig má nefna Anthrax sem hefur krákað (cover) lög frá Anvil.   Liðsmenn þessara hljómsveita eru einlægir aðdáendur Anvil,  eins og fjöldi annarra frægra þungarokkara.

.       

  Myndin hefst á því að margar af helstu rokkstjörnum heims hlaða hrósyrðum á Anvil í bak og fyrir.  Síðan tekur alvaran við.  Hljómsveitin hefur túrað með flestum stærstu nöfnum þungarokksins,  svo sem Iron Maiden,  Whitesnake,  Motörhead,  Scorpions,  Bon Jovi og þeim sveitum sem áður eru nefndar.  Hún hefur spilað á mörgum heimsins stærstu þungarokkshátíðum,  sem eru umsetnar rokkmúsíkblaðamönnum,  öðru fjölmiðlafólki,  plötuútgefendum og umboðsmönnum.  

.

  Allt kemur fyrir ekki.  Anvil hefur aldrei náð að "meika það".  Plötur hljómsveitarinnar eru orðnar 13.  Þær seljast ekkert.  Anvil er ekki nógu stórt nafn til að halda sjálfstæða hljómleika nema á litlum pöbbum.  Það er "happa og glappa" hvort hljómsveitin fær borgað fyrir að troða upp.  Liðsmenn hennar eru sífellt staurblankir.  Þeir eru í óþrifalegri dagvinnu til að sjá sér farborða.  Hljómsveitin er bara útgjaldaliður og hobbý.

.  

  Það er dagamunur á því hvort vinirnir eru fullir bjartsýni eða hvort örvæntingin er við völd.  Tíminn vinnur gegn þeim.  En þeir neita að gefa drauminn um að "meika það" og verða alvöru rokkstjörnur upp á bátinn.  Fjölskyldur þeirra hafa mismikinn skilning á þráhyggjunni.  Ein konan segir eitthvað á þessa leið:  30 ára ferill og 13 plötur án þess að nokkuð gerist eru sterk skilaboð um hver staðan er.  Sumir eru ekki raunhæfir.

.

  Forsendur fyrir því að "meika það" voru fyrir hendi framan af ferlinum.  Svo sannarlega.  Fyrstu plötur þeirra eru fínar og voru spennandi er þær komu út.  En vinirnir eru lúðar.  Þeim sást ekki fyrir í þránni eftir að verða alvöru rokkstjörnur.  Þeir klæddu sig kjánaleg á sviði.  Líktust léttpoppuðum stelpulegum glam-rokkurum í hár-metal deildinni (Posion,  Mötley Crue,  Hanoi Rocks...) og rökuðu sig undir höndum og bringuna.  Málið er að aðdáendur þyngra og harðara rokks þola illa hár-metal poppið og stelpulegt útlit hár-metalistanna.  Öðrum vinanna þótti líka voða flott að spila á gítarinn með gervityppi.  Hörmulega hallærislegt.

.

  Aulaháttur vinanna er svo mikill að um tíma voru þeir með umboðsmann,  konu frá A-Evrópu,  sem kunni varla ensku.  Það litla sem hún kunni kom ekki að gagni vegna illskiljanlegs framburðar.  

  Myndin kemur þessu öllu vel til skila á hlýlegan hátt,  virðingu fyrir viðfangsefninu og næmu auga fyrir spaugilegu hliðinni.  Vinirnir eru óhemju ánægðir með kvikmyndina.  Þeir átta sig áreiðanlega ekki á því hvað þeir eru kjánalegir. 

 .

   Að mörgu leyti svipar myndin til fyndnu leiknu grínmyndarinnar The Spinal Tap.  Vegna þess að "Anvil! The Story of Anvil" er heimildarmynd um raunverulega tónlistarmenn er hún miklu fyndnari.  Hún snertir líka áhorfandann.  Það er ekki hægt annað en vorkenna vesalingunum. 

  Ég mæli eindregið með þessari mynd.  Frábær kvöldskemmtun.  Hún er jafn skemmtileg hvort sem fólk "fílar" á þungarokk eða ekki.  Það eru aldrei spilaðir nema örstuttir bútar af músík hljómsveitarinnar.  Mér þótti það galli því ég kann vel við músík hennar.  En átta mig á að þessi háttur er hafður á til að allir hafi gaman af myndinni.  Ég er dálítið fyrir þennan músíkstíl og kannaðist við nafnið Anvil en hafði aldrei heyrt í þessari hljómsveit svo ég muni eftir.  Þykir þó líklegt að ég eigi lag með henni á safndisk/um án þess að gefa því gaum.  Nenni ekki ganga úr skugga um það.  Hinsvegar kannast ég við hljómsveitina Overkill sem fyrrum gítarleikari Anvil fór í.  Hún er töluvert betur þekkt.  Hvað um það.  Þetta er ein besta mynd ársins sem er liðið í aldanna skaut eftir örfáa daga.   

.

      

                  

Kvikmyndarumsögn

- Titill:  Capitalism.  A Love Story

- Leikstjóri/höfundur:  Michael Moore

- Einkunn: ***

  Bandaríski leikstjórinn og heimildarkvikmyndakóngurinn Michael Moore veldur örlitlum vonbrigðum með myndinni  Capitalism: A Love Story.  Aðalsmerki hans hefur verið leiftrandi húmor.  Hér er hann alvörugefnari.  Að vísu stundum fyndinn.  En húmorinn er meira undirliggjandi en beinskeyttur og afgreiddur á færibandi gríns.  Hámarki nær kímnin þegar hann innsiglar banka með límbandi - eins og lögreglan notar - merktu "glæpavettvangur".

  Myndin er aldrei leiðinleg.  Hún er fróðleg og vekur upp margar áleitnar spurningar.  Án þess að þeim sé öllum svarað.  Hún fer frekar hægt af stað. Er á líður opinberast betri skilningur á upphafsatriðunum.

  Ég er ekki vel að mér í hruni bandaríska bankakerfisins.  Þekki ekki þau dæmi sem eru til umfjöllunar.  En margt virðist eiga samhljóm með siðrofinu,  fégræðginni og ýmsu öðru sem við þekkjum í ferli bankahrunsins á Íslandi.

  Athyglisverð er afstaða manns sem vann við að múta embættismönnum.  Hann segist bara hafa verið að vinna sína vinnu. Ef ekki hann þá hefði bara einhver annar afgreitt þau mál.

  Þetta er áróðursmynd gegn óheftum kapítalisma (frjálshyggju).  Gamli kapítalismi sjöunda og áttunda áratugarins fær að njóta sanngirnis. 

  Einn bútur myndarinnar sýnir klippur af hverjum republikanum á fætur öðrum kalla Barrack Hussein Obama sósíalista.  Kannski með réttu?  Og meirihluti Bandaríkjamanna kaus þennan sósíalista sem forseta Bandaríkja Norður-Ameríku.  Michael Moore lætur að því liggja að kapítalistar hafi keypt Hussein.

  Eftir stendur:  Þetta er frekar skemmtileg kvikmynd.  Hún vekur upp margar spurningar.  Hún er ekki skemmtilegasta kvikmynd Michaels Moores.  En það er hægt að mæla með henni sem ágætri skemmtun og þó öllu fremur áhugaverðri og fróðlegri.   

Tvífarar

  Myndin til vinstri er af Jóhanni Haukssyni,  blaðamanni á DV.  Hin myndin sýnir einn af aðalleikurunum í sjónvarpsþáttunum  Lög og regla  (Law and order) sem sýndir eru á Skjá 1.  Svo eru það James Hetfield,  söngvari Metallica,  á myndinni til vinstri hér fyrir neðan.  Á hinni myndinni er ljónið í kvikmynd er byggir á bókinni  Land of Oz.

Kvikmyndarumsögn

 

- Titill:  Guð blessi Ísland

- Leikstjóri:  Helgi Felixson

- Helstu "stjörnur":  Geir Haarde,  Bjarni Ármanns,  Björgólfur Thor,  Jón Ásgeir,  Dúni Geirsson,  Sturla Jónsson og Eva Hauksdóttir

- Tónlist:  Hilmar Örn Hilmarsson

- Einkunn: ***1/2 (af 5)

  Guð blessi Ísland  er heimildarmynd um efnahagshrunið og búsáhaldabyltinguna.  Ég var búinn að gleyma þeim gífurlega tilfinningahita,  reiði og æsingi sem einkenndi búsáhaldabyltinguna.  Hvernig allt var við að sjóða upp úr.  Lögreglan átti í vandræðum með að hemja hamslausan múginn.  Það var hættuástand og mesta mildi að enginn slasaðist alvarlega í hamaganginum. 

  Formenn stjórnmálaflokkanna urðu að flýja úr beinni sjónvarpsútsendingu á Stöð 2.  Reyndar skemmdu mótmælendur tækjabúnað Stöðvar 2 þannig að útsending rofnaði.  Ingibjörg Sólrún kannaðist ekki við að mótmælendur væru þjóðin. Hún sá hvergi þjóðina.  Hafði orðið viðskila við hana.  Bíll forsætisráðherra,  Geirs Haarde,  var laminn að utan eins og harðfiskur.  Geir taldi sig og bílstjórann hafa verið í raunverulegri hættu.  Það kemur ekki fram í myndinni en eftir þetta fylgdu Geir nokkrir lífverðir hvert sem hann fór.  Einnig Davíð Oddssyni,  þáverandi seðlabankastjóra.  Heimili hans var jafnframt vaktað af lögreglunni.  Lögreglustöðin varð fyrir harkalegri árás vegna handtöku á ungum manni er hafði flaggað Bónus-fána á alþingishúsinu.

   Björgólfur Thor,  Jón Ásgeir og Bjarni Ármannsson koma ansi furðulega fyrir í myndinni.  Þeir virðast raunveruleikafirrtir og hugsunarháttur þeirra töluvert frábrugðinn þess fólks sem er að berjast í bökkum og missir að lokum allt sitt.  Bjarni kemur skást út.  Senurnar með þeim hinum eru skondnar.  Reyndar er margt fleira ljómandi fyndið í myndinni. 

  Feðgarnir í lögreglunni,  Geir Jón og Dúni,  eru stétt sinni til sóma.  Sýna aðstæðum og mótmælendum skilning og leggja sig fram um að gera gott úr öllu af yfirvegun.  Eru stjörnur myndarinnar.  Hlýlegar jákvæðar persónur,  velviljaðar og eiga aðdáunarvert auðvelt með að afgreiða allt sem lýtur að bestu mannlegum samskiptum.  Herskáustu mótmælendur geta ekki annað en borið réttilega virðingu fyrir þeim.  Aldeilis frábærir feðgar.

  Sama verður ekki sagt um nasistana Ólaf Klemensson (starfsmann Seðlabankans) og litla feita bróðir hans (svæfingarlækni hjá Landsspítalanum).  Þeir ryðjast með fúkyrðum inn í hóp mótmælenda og reyna að efna til slagsmála.  Ólafur,  sem er með húðflúraðan hakakross (sést samt ekki í myndinni), gengur svo langt að hrinda konu upp úr þurru.  Miðað við æsinginn á svæðinu er næsta undarlegt að þeim bræðrum mistókst ætlunarverkið:  Að efna til slagsmála.  Það kemur ekki fram í myndinni en kom fram í fjölmiðlum á sínum tíma að fólk hélt að þarna væru vesalingar í annarlegu ástandi á ferð.  Sem er skiljanlegt.  Og sennilega rétt mat hvað varðar Ólaf (sjá mynd).  Sá litli feiti var meira í því hlutverki að upphefja sig í augum gamla nasistans.  Það vaknar spurning varðandi traust sem skjólstæðingar Landsspítala þurfa að bera til svæfingarlækna að eiga sitt undir samskiptum við svona kexruglaðan svæfingarlækni.   Þessi bjáni er hættulegur umhverfi sínu.  Þvílík fífl sem þessir bræður eru.  En gefa lífinu lit með verstu formerkjum.  Það kæmi ekki á óvart að Baldur Hermannsson eigi eftir að mæra þá bræður.  Kjaftur hæfir skel.

  Í gegnum myndina er fylgst með Sturlu Jónssyni taka þátt í mótmælunum,  stefna á þing fyrir Frjálslynda flokkinn og tapa öllu sínu í hruninu.  Hann og hans fjölskylda voru í góðum málum.  Áttu tvær blokkaríbúðir,  byggðu sér hús af elju,  en svo dundu ósköpin yfir:  Sturla varð atvinnulaus og skuldir hrönnuðust upp.  Að lokum flutti Sturla til Noregs.  Draumur fjölskyldunnar um að flytja til Flórída verður að bíða betri tíma.

  Nornin Eva Hauksdóttir fer í gegnum svipað ferli.  Hún flutti til Danmerkur.  Það er áhrifaríkt að fylgjast með lífsbaráttu Evu og Sturlu til samanburðar við túlkun Björgólfs,  Jóns Ásgeirs og Bjarna Ármanns á ástandinu.  Kostulegust er sú skýring Björgólfs að peningar skipti ekki um eigendur heldur hverfi eins og jurt sem visnar og hverfur.  Þessa kenningu má kannski bera á borð fyrir þá sem töpuðu öllu sínu er þeir treystu Icesave fyrir ævisparnaði sínum.  Peningar þeirra hurfu eins og visnuð jurt.  Einnig er broslegt að sjá blaðafulltrúa Björgólfsfeðga burðast með tvö kaffiglös og fleira á eftir Björgólfi Thor sem heldur ekki á neinu.  Björgólfur er kóngurinn og Ásgeir Friðgeirsson,  ja,  hvuttinn sem er í því hlutverki að dekstra húsbóndanum.

  Ég ætla ekki að nefna nein nöfn en þeir sem eru mér fróðari telja sig merkja augljós einkenni kókaínneytenda af töktum sumra.

  Tónlist Hilmars Arnar Hilmarssonar hefur öll bestu einkenni kvikmyndatónlistar.  Maður tekur varla eftir tónlistinni og áhrifaríkri beitingu hennar nema hlusta sérstaklega eftir henni.

  Galli myndarinnar er að sum skot eru of löng og þjóna ekki neinum tilgangi.  Það hefði mátt beita skærum grimmar.  Dæmi um þetta er löng sena af konu Sturlu þurrka hund og langt myndskeið tekið út um bílglugga er Sturla ekur eftir Reykjanesbraut á leið til Noregs. 

  Ég get mælt með myndinni sem skemmtilegri,  áhrifaríkri og góðri upprifjun á sérstæðum kafla í Íslandssögunni.