The Byrds

  Þessi bloggfærsla er skrifuð í framhaldi af því að Heiðar Sigurðsson skrifaði í athugasemd hjá mér eftirfarandi:  "Persónulega hef ég aldrei skilið vinsældir The Byrds. Mér fannst tónlist þeirra og framkoma vera svo yfirgengilega væmin og lögin svo yfirborðsleg og illa samin að ég gat aldrei hlustað lengi þar til ég fékk meira en nóg."

  Heiðar mælir fyrir munn fleiri sem þekkja The Byrds aðeins af lögum á borð við  Mr.  Tambourine Man  og  Turn,  Turn,  Turn!.  Að vísu geri ég athugasemd við að þessi lög séu illa samin.  Þau eru það ekki.  Þarna er um að ræða lög sem náðu í flutningi The Byrds toppsætum á vinsælalistum og hafa verið krákuð af fjölda annarra en The Byrds.  Til að mynda fyrrnefnda lagið af Rúnari Júl og síðarnefnda lagið af Judy Collins,  Diesel Park West og Nina Simone.  Þessi lög eru ekki samin af liðsmönnum The Byrds heldur Bob Dylan og Pete Seeger.  Báðir óumdeilanlega í hópi bestu lagahöfunda rokksögunnar.  Um Bob Dylan þarf ekki að hafa mörg orð.  Hann var í helstu fjölmiðlum heims keppinautur bítilsins Johns Lennons um titilinn tónlistarmaður síðustu aldar. 

  Svo skemmtilega vill til að John Lennon var mikill aðdáandi bæði Bobs Dylans (sérstaklega) og Petes Seegers.  Annar bítill,  George Harrison,  var ekki síðri aðdáandi þeirra og taldi Pete vera besta söngvahöfund síðustu aldar.  Þriðji bítillinn,  Paul McCartney,  valdi lagið Turn,  Turn,  Turn!  sem smáskífulag fyrir söngkonu er hann tók að sér,  Mary Hopkins. 

  En förum yfir feril The Byrds.   

  Þessi hljómsveit kom fram á sjónarsvið sem fyrsta bandaríska bítlahljómsveitin 1965 með laginu  Mr.  Tambourine Man  eftir Bob Dylan.

    Lagið toppaði vinsældalista um allan heim.  Leikurinn var endurtekinn með  Turn,  Turn,  Turn!. 

   Söngvarinn Gene Clark var höfundur allra frumsömdu laganna á fyrstu 2 plötum The Byrds, Mr.  Tambourine Man  og  Turn,  Turn,  Turn!.  Þær kynntu til sögunnar nýjan músíkstíl,  folk-rokk.  Það brúaði bil bítlarokksins og vísnasöngva (þjóðlagatónlistar).  Stíll The Byrds einkenndist af klingjandi gítar (12 strengja Rickenbacker) og rödduðum söng.  Þessi stíll hafði mikil áhrif á Bítlana,  Bob Dylan og fleiri

  The Byrds var þannig skipuð 1965 og næstu ár:

  Roger McGuinn  (kallaði sig Jim á þessum árum):  Gítar,  söngur

  Gene Clark  (dáinn 1991):  Tambórína,  söngur

  David Crosby:  Gítar,  söngur

  Chris Hillman:  Bassi,  söngur

  Michael Clarke:  (dáinn 1993):  Trommur

.

  3ja platan,  Fifth Dimension  (útg. 1966),  er gjörólík.  Þar eru nýir og ferskir músíkstílar á borð við sýru,  geim-rokk,  raga-popp, djazz-popp,  alt-kántrý og það sem síðar var kallað hippa-rokk. 

  McGuinn er höfundur flestra laga (5),  Crosby er meðhöfundur 3ja þeirra og einn höfundur enn eins lagsins.  Clark er aðeins meðhöfundur eins lags,  Eight Miles High.  Enda hætti hann þarna í hljómsveitinni.  Tók þátt í flutningi bara 2ja laga á plötunni.  5 stjörnu plata.  Margir telja  Eight Miles High  vera eitt af merkustu lögum rokksögunnar.  Jafnvel það besta.

.

.

  Á 4ðu plötunni,  Younger Than Yesterday,  er nýr höfundur,  bassaleikarinn Chris Hillman, höfundur 5 laga.  Crosby og McGuinn leggja einnig til lög.  Þarna er haldið áfram með þá músíkstíla sem dúkkuðu upp á Fifth Dimension  og flower-power bætist við.  Lögin Fifht Dimension (fimmta víddin) og  Eight Miles High voru bönnuð vegna meintra tilvísana í dópneyslu.  Með réttu eða kannski síður röngu. Dópið var ráðandi,  hvort sem í textum var vísað til þess eða ekki.

.

 

  Upphafslag  Younger Than Yesterday,  So You Want To Be A Rock N´ Roll Star,  hefur verið krákað af mörgum.  Þar á meðal Patti Smith.  Lagið er eftir Hillman og McGuinn. 

  Í næst nýjasta hefti breska poppblaðsins Uncut viðurkenna liðsmenn Blue Oyster Cult að þeirra vinsælasti smellur;  (Don´t Fear) The Reaper,  sé í raun endurgerð á  So You Want To Be A Rock N´ Roll Star.  En ekki viljandi.  Málið var að þegar BOC var stofnuð þá spilaði hljómsveitin sig saman með því að kráka The Byrds lög.  Svo skemmtilega vill til að Patti Smith var í slagtogi með BOC,  samdi fjölda texta fyrir þá og söng einmitt á sömu plötu og inniheldur  (Dont Fear) The Reaper.  The Byrds áhrifin leyna sér heldur ekki í flutningnum á laginu:

.

.

  Á 5. plötunni,  The Notorious Byrd Brothers  (útg. 1968),   eru lögin meira og minna samin í sameiningu af Hillman,  Crosby og McGuinn.  Til viðbótar eru tvö lög eftir Carole King og Gerry Goffin.  David Crosby lagðist alfarið gegn þeim lögum.  Hann vildi að hljómsveitin héldi sig eingöngu við frumsamin lög.  Þessi ágreiningur leiddi til þess að Crosby tók poka sinn og stofnaði Crosby, Stills & Nash (síðar & Young). 

  Á þessari plötu heyrist í fyrsta skipti í stálgítar á The Byrds plötu.  Þar var tónn gefinn fyrir næstu plötu,  Sweetheart of the Rodeo  (útg. 1968).  Hún er "pjúra" kántrý-plata.

 

  Sweetheart of the Rodeo  kom eins og þruma úr heiðskýru lofti.  The Byrds hafði verið leiðandi í nýskapandi músíkstílum og öðru tilraunakenndu hippa-rokki.  Þeir höfðu daðrað við kántrý í einu og einu lagi á fyrri plötum.  Það kom vel út innan um hipparokkið.  Létti stemmninguna og gerði plöturnar auðmeltari við fyrstu hlustun.

  Á Sweetheart of the Rodeo  er annað upp á teningnum.  Platan inniheldur ekkert tilraunakennt og þungmelt hipparokk.  Aðeins kántrý.  Hreint og tært kántrý.  Að vísu rokkaðra en kántrý-unnendur áttu að venjast.  Kántrý-unnendur þoldu ekki þessa plötu.  Því síður hipparnir.  Platan seldist ekki neitt.  Hún passaði hvergi.  

  Einungis tvö lög voru frumsamin.  Bæði eftir nýjasta liðsmanninn,  hljómborðsleikarann og gítarleikarann Gram Parsons.  Önnur voru eftir Bob Dylan,  Woody Guthrie,  Merle Haggard eða gömul þjóðlög.

  Það liðu mörg ár áður en  Sweetheart of the Rodeo  hlaut uppreisn æru.  Í dag er hún talin vera ein af merkustu plötum rokksögunnar.  Hún lagði grunn að því sem kallast alt-kántrý (alternative country) og ól af sér hljómsveitir eins og Wilco,  Green on Red,  Long Ryders.

...

  The Byrds á Sweetheart Of The Rodeo:  

  Roger McGuinn:  Gítar,  söngur

  Chris Hillman:  Bassi,  söngur

  Gram Parsons (dáinn 1973):  Hljómborð,  gítar,  söngur

  Kevin Kelley:  Trommur   

.

.

  Kántrý-platan Sweetheart Of The Rodeo er að sumu leyti ranglega skilgreind sem hliðarspor VEGNA tilkomu Grams Parsons.  Jú,  vissulega setti Gram Parsons sterkan svip á þá plötu.  En í raun hafði Roger McGuinn einbeittan vilja til að gera blúgrass og kántrý-kennda plötu.  Þess vegna var Gram Parsons fenginn til leiks.  Án hans hefði platan ekki orðið eins "honky-tonk" leg og hún varð. 

.

  Sjöunda plata The Byrds,  Dr.  Byrds & Mr. Hyde,  er fyrsta plata The Byrds sem er hvorki 5 stjörnu plata né hálf fimmta stjörnu plata.  Gram Parsons er hættur og kominn í slagtog með The Rolling Stones.  Hann á þó tvö lög á plötunni,  Drug Store Truck Driving Man  (krákað af Joan Baez á Woodstock),  ásamt Roger McGuinn, og Nashville West,  einnig ásamt Roger McGuinn og líka trommuleikaranum Gene Parsons.  Gítarsnillingurinn Clarence White er orðinn fullgildur liðsmaður eftir að hafa aðstoðað á fyrri plötum.  Hljómsveitin var eins og hálf áttavillt eftir "flopp"  Sweetheart Of The Rodeo.  Plötunnar sem í dag fær allsstaðar 5 stjörnur en var á þeim tíma ennþá í skammarkróknum.

.

  The Byrds á Dr. Byrds & Mr. Hyde:

  Roger McGuinn:  Gítar,  söngur

  Clarence White (dáinn 1973):  Gítar,  söngur

  John York:  Bassi,  söngur

  Gene Parsons:  trommur,  söngur

.

.

  Áttunda plata The Byrds er Ballad Of Easy Rider.  Titillagið er samið af Roger McGuinn og Bob Dylan.  Það var jafnframt einkennislag kvikmyndarinnar Easy Rider  með þeim Peter Fonda og Dennis Hopper.  Þetta er fjögurra stjörnu plata sem inniheldur m.a. rokklagið  Fido  eftir Gene Parsons og Deportee  eftir Woody Guthrie.  Síðarnefnda lagið er sömuleiðis að finna á dúettplötu Gene(s) Clark(s) og Cörlu Olsen.  Frábært lag sem Bubbi söng við frumsaminn texta um Synettu,  skip sem fórst á Austfjörðum.

  Á plötunni er líka lagið  Jesus Is Just Allright  sem síðar varð frægt með Doobie Brothers.  Þegar hér var komið sögu - og reyndar nokkru áður - var Roger McGuinn og fleiri Byrdsarar orðnir áhugasamir um Jesú. 

. 

.

  Níunda The Byrds platan kallast Untitled.  Þetta var vel heppnuð tvöföld plata með hljómleikaupptökum af eldri lögum og ný hljóðverslög.  Góð plata.  Hún inniheldur m.a. 3 lög eftir nýjan bassaleikara,  Skip Battin.  Þarna er líka flott lag eftir Leadbelly,  Take A Whiff On Me.  Og annað til eftir Leadbelly á endurútgáfu. 

.

  The Byrds á  Untitled:

  Roger McGuinn:  Gítar,  söngur

  Clarence White:  Gítar,  söngur

  Skip Battin (dáinn 2003):  Bassi,  söngur

  Gene Parsons:  Trommur,  söngur

.

  Tíunda plata The Byrds,  Byrdsmaniax,  er þeirra slappasta.  Ekki beinlínis alvond en síðasta The Byrds plata sem fólk á að kaupa.  Upphafslagið er gospel-lagið  Glory,  Glory.  Allt í lagi.  Eins og önnur lög á plötunni.  En ekki þessi snilld sem fyrri The Byrds plötur geyma.  Tunnel Of Love  heitir ágætur blús eftir Skip Battin.  En þetta er varla 3ja stjörnu plata.  En Roger McGuinn er kátur með Jesú.

.

.

  Ellefta platan,  Farther Along,  er örlítið betri en  Byrdsmaniax.  En ekki mikið.  

  Tólfta og síðast hljóðversplata The Byrds var hálf misheppnuð endurreisn gömlu The Byrds.  Samnefnd hljómsveitinni.

.

  The Byrds á þeirri plötu:

  Roger McGuinn:  Gítar,  söngur

  Gene Clark:  Gítar,  söngur

  David Crosby:  Gítar,  söngur

  Chris Hillman:  Bassi,  söngur

  Michael Clarke:  Trommur

.

  Eins og sést á þessari samantekt hýsti The Byrds 11 liðsmenn á þeim 12 hljóðversplötum sem eftir hljómsveitina liggur,  útgefnum á árunum 1965 til 1973.  Þessar plötur höfðu mikil áhrif á framvinduna í rokksögunni á þessum árum og einstaklingarnir í The Byrds ekki síður í því sem þeir gerðu á öðrum vettvangi.  Eitt lítið dæmi:  Á meistarastykki Rogers McGuinns,  plötunni Cardif Rose,  er fyrsta The Clash lagið,  Rock And Roll Time. Lag sem kom út 1976,  ári á undan fyrstu plötu The Clash.  Hljómsveitir eins og R.E.M., Wilco og Long Ryders eru á fullu í að vinna úr arfleifð The Byrds ásamt 10.000 öðrum hljómsveitum.  Lagið Gamli grafreiturinn  með Klassart er einnig dæmi um það.       

  Flestir liðsmenn The Byrds áttu og / eða hafa átt farsælan feril á sólóferli eða með öðrum hljómsveitum.  Gott dæmi um það er Crosby,  Stills,  Nash & Young og The Flying Burrito Brothers.  Sú umfjöllun bíður betri tíma á þessum vettvangi. 

 

Athugasemdir

[Haukur Nikulásson, 15.11.2010 kl. 10:10]

Flott umfjöllun um Byrds Jens, góður!

Væminn eða ekki, núna finnst mér gaman að spila og syngja Mr. Tambourine man og Turn, turn, turn. Ég hafði engan sérstakan smekk fyrir þessi lög á yngri árum.

Það verður víst að viðurkenna að tónlistarsmekkur manns tekur breytingum með aldrinum og ekki síst að það er gaman að syngja og spila sum lög sem manni fannst ekkert sérstök í hlustun. Þessu getur líka verið öfugt farið.

[Árni Matthíasson , 15.11.2010 kl. 11:35]

Fín samantekt hjá þér Jens, en bendir á að David Crosby hét svo, ekki David Grosby. Svo fannst mér Sweetheart Of The Rodeo alltaf vera þeirra besta skífa, ekki síst eftir að ég heyrði orginal upptökurnar í tveggja diska Legacy-útgáfunni.

[Heiðar Sigurðarson, 15.11.2010 kl. 13:15]

Sæll, Jens. Gaman að hafa verið kveikjan að þessari fínu samantekt. Ég skal í staðinn leggjast aðeins yfir þetta og sjá hvort Byrds eigi ekki skilið annan séns.

Annars reyndi égí alvöru í den að ná því hvað væri svona sérstakt við Byrds, var tekinn a.m.k. tvisvar í karphúsið hjá Gunna Gunn þegar hann var í Faco og síðan Japis. Heyrði bara ekki "snilldina" sem Gunni heyrði og hélt vart vatni yfir. Svo fór Roger McGuinn alltaf í taugarnar á mér og nú þegar ég sé hann syngja Mr. Tambourine Man man ég eiginlega út af hverju.

En eins og ég segi ... best að gefa Fuglunum einn séns enn.

Með kærri kveðju,

[Jens Guð, 16.11.2010 kl. 01:08]

  Haukur,  músíksmekkurinn fer í kollhnýsa og allskonar hliðarhopp með aldrinum.  Gangi þér vel í kosningunum til stjórnlagaþings!

[Jens Guð, 16.11.2010 kl. 01:11]

  Árni,  bestu þakkir fyrir að leiðrétta stafsetninguna á nafni Crosbys.  Ég fékk nýja og betri "sýn" á  Sweetheart Of The Rodeo  þegar ég komst yfir orginal upptökurnar.

[Jens Guð, 16.11.2010 kl. 01:14]

  Heiðar,  Gunni "Byrds" hefur verið duglegur að lauma að manni fróðleiksmolum og ábendingum um sitthvað er varðar The Byrds.  Ég hef kunnað því vel.  Enda haft áhuga á The Byrds alveg frá upphafi.