Plötuumsögn

  - Titill:  Í hnotskurn

  - Flytjandi: Fræbbblarnir

  - Einkunn:  *****

    Hljómsveitin Fræbbblarnir er næstum því jafnaldri pönkisins.  Pönkið varð til í Bandaríkjunum um miðjan áttunda áratuginn  (The Ramones,  Blondie,  Patti Smith,  Television...).  Í kjölfarið varð pönkbylting í Bretlandi á síðari hluta áttunda áratugarins (Sex Pistols,  Clash, Damned,  Buzzcocks...).  Þá mættu Fræbbblarnir sprækir til leiks.  Urðu fljótlega áberandi og áttu stórleik í íslensku pönksenunni, sem um og upp úr 1980 var kennd við "Rokk í Reykjavík".  

  Fræbbblarnir eru lífseigasta íslenska pönksveitin.  Jafnframt sú sem hefur elst hvað best.  Ferskur gustur og skemmtilegt pönk hefur alltaf einkennt Fræbbblana.  Snotrar lagasmíðar og kjaftforir textar.  Þeir hafa staðist tímans tönn með glæsibrag ekki síður en tónlistin.  Lög eins og "Bjór", "Í nótt",  "Hippar" og "CBGBs" eru fyrir löngu síðan orðin klassískar rokkperlur.  Og mörg fleiri úr Fræbbbla-söngbókinni til viðbótar.

  Í dag eru liðsmenn Fræbbblanna:  Valgarður Guðjónsson (söngur, gítar),  Guðmundur Þór Gunnarsson (trommur),  Helgi Briem (bassi),  Arnór Snorrason (gítar, bakraddir),  Ríkharður H. Friðriksson (gítar),  Iðunn Magnúsdóttir (bakraddir) og Þorsteinn Hallgrímsson (bakraddir).

  Nýjasta plata Fræbbblanna,  "Í hnotskurn",  er konfektkassi.  Hvert og eitt einasta lag er gómsætur moli.

  Platan hefst á teygðu rafgítarýlfri lagsins "Stagl".  Svo er undið sér í vinalega grípandi pönklaglínu. Notalegar og nettar laglínur eru eitt af höfuðeinkennum Fræbbblanna.  Lagið er haganlega brotið upp með hraðmæltri söngþulu. Uppskriftin er ekki langt frá "Anthrax" með Gang of Four.  Samt engin stæling og gjörólík melódía.  Hljóðfæraleikur er drífandi en söngur Valgarðs afslappaður og settlegur utan þulutextans.  Í textanum er tekið þéttingsfast í hnakkadrambið á röppurum og þeir hristir til eins og óþekkir hvolpar.

  Næsta lag,  "My Perfect Seven",  er lauflétt með björtum gítarhljómi. Bassagítar er að vanda framarlega í hljóðblöndun;  söngrænn,  sterkur og leikandi. Góð laglína.  Viðlag er keyrt upp með hörðum rafgítar.  Hann er snyrtilegur og fagmannlegur út alla plötuna. Á þessari plötu er hljóðfæraleikur fágaðri en á fyrri plötum Fræbbblana.  Þó það nú væri. Þetta er næstum fertug hljómsveit.  Hún er heiðarleg.  Hvergi að þykjast neitt. Hvergi að rembast við að hljóma öðru vísi en sú næstum fertuga pönkhljómsveit sem hún er. Hokin af reynslu í jákvæðustu merkingu. 

  Í hærri tónum svipar söngstíl Valgarðs til Davids Thomas í Pere Ubu.  Auðþekkjanlegur söngur Valgarðs er sterkasta vörumerki hljómsveitarinnar.  Hann smellpassar við allt sem pönkhljómsveitin stendur fyrir og varðveitir sérkenni hennar glæsilega.  Söngurinn er einn veigamesti "karakter" Fræbbblanna.        

  Þriðja lagið,  "Brains",  hefst á kitlandi sparlegum gítarleik og sterkri sönglínu.  Skerpt er á henni er á líður með sólógítarlínu og samsöng í viðlagi.  Það vantar ekki mikið upp á að örli á kántrýstemmningu.  En munar því sem munar.

 

  Fjórða lagið,  "Nines",  er pönkað ska.  Fræbbblarnir hafa löngum gælt við ska.  Viðlagið er hlýlegur samsöngskafli með góðu risi.  Ég hef ítrekað staðið mig að því að vera farinn að raula ósjálfrátt með í viðlaginu.  Slíkt er hrífandi aðdráttarafl þess.

  Næstu lög,  "A Folk In The Future" og "Judge A Pope Just By The Cover",  eru fastheldið og snöfurlegt pönk.  Það síðarnefnda er grimmara.  Munar þar um að söngur Valla er reiðilegur og þróttmikill.  Trommuleikur Guðmundar Gunnarssonar (Tappinn,  Das Kapital) er kröftugur,  ákafur,  þéttur og lipur. Þannig er hann plötuna út í gegn að segja má.  Snilldar trommari.  Titillinn talar sínu máli um yrkisefnið.  Í texta fyrrnefnda lagsins er skotið þéttingsfast á spákonur og þessháttar. 

    

  Titillagið,  "Í hnotskurn",  er að hluta undir ljúfum ska-áhrifum í bland við hart pönk. Ég túlka textann sem hugleiðingu eða gagnrýni á þá sem taka hátíðlega safn aldagamalla ævintýraþjóðsagna frá Arabíuskaga.  

  Inngangskafli áttunda lagsins,  "Bugging Leo",  hljómar eins og keltneskur kráarslagari sé að detta í hús.  En beygir síðan í kántrý.  Eða öllu heldur kántrý-polka. Lauflettan og dansvænan.  Sólógítarleikur er eins og klipptur út úr ítölskum spahettívestra.     

  Níunda lagið,  "Young In New York",  er dansandi létt nýbylgjurokk.

  Pönkið tekur við í tíunda laginu,  "Bergmáli".  Með lagni má greina örlítið bergmál frá ska-pönki.  Í textanum hreykir Valli sér verðskuldað af því að hafa haft rétt fyrir sér er hann orti texta lagsins "Bjór" á dögum bjórbannsins fáránlega á Íslandi.  Í dag er bjórbannið aðhlátursefni og öllum til skammar sem vörðu það í áratugi og börðust fyrir því fram á síðasta dag.  

  Næst síðast lagið,  "Dante",  jaðrar við að vera kántrýballaða (alt-country) með pönkkafla.

  Lokalagið,  "Immortal",  er mitt uppáhalds.  Hart og hratt pönk.  Góð keyrsla,  fjör og geislandi spilagleði.  Frábært lokalag.  

  Ég er sennilega búinn að hlusta um 50 sinnum á þessa plötu.  Fæ ekki nóg af henni.  Hún er einstaklega vel heppnuð og umfram allt skemmtileg.  Rosalega skemmtileg út í eitt. Fjölbreytt og kraftmikil.  Spilagleðin er smitandi.  Þó að árið sé ekki liðið í aldanna skaut þá segi ég og skrifa:  "Í hnotskurn" er besta plata ársins 2015.  Plata ársins!

 

Athugasemdir

[steini (IP-tala skráð) 7.9.2015 kl. 10:53]

Hvar er hægt að kaupa plötuna ??

[Jens Guð, 7.9.2015 kl. 11:18]

Steini,  mér skilst að hún sé í sérverslunum á borð við Smekkleysu og Lucky Records. 

[Stefán (IP-tala skráð) 7.9.2015 kl. 14:24]

Reyndar má rekja uppruna punktónlistar, proto-punk enn aftar en um miðjan áttunda áratuginn, til hljómsveita eins og Velvet Underground, The Stooges, New York Dolls og slíkra. Bara þegar ég sé nafn Guðmundar Gunnarssonar trommara þarna hjá Fræbblunum þá fyllist ég löngun til að hlusta, því að trommuleikur hans með Das Kapital var bæði frábær og einstakur.  

[Jens Guð, 7.9.2015 kl. 19:00]

  Stefán,  það má líka rekja pönkið aftur til garage-rokksins í Bandaríkjunum um miðjan sjöunda áratugarins.  Jafnvel aftur til rokk og róls sjötta áratugarins,  samanber 

https://www.youtube.com/watch?v=NlHO7OEzHQk

  Það sem skiptir töluverðu máli er að pönkið var og er tiltekin hugmyndafræði:  Do It Yourself.  Uppreisn gegn prog-rokki,  yfirráðum plöturisanna á markaðnum og taka hlutina í eigin hendur.  Afturhvarf til þess að spila á litlum stöðum í nálægð við áheyrendur og eitthvað svoleiðis - í stað þess að gera út á stóra leikvanga með rándýrri sviðsmynd,  aðstoðarhljóðfæraleikrum og selja dýrt inn.  Allir eiga að fá sitt tækifæri.  Kýla á hlutina á eigin forsendum án þess að vera með 8. stig í píanóleik.

  Svo er það spurning um hvort að réttast sé ekki að staðsetja fyrirbæri eins og pönkið út frá þeim tímapunkti þegar tónlistarmenn sjálfir fóru að spila meðvitað undir formerkjum pönksins.