Verða einhverntíma til nýir Bítlar?

 

  Bresku Bítlarnir,  The Beatles,  komu eins og stormsveipur,  fellibylur og 10 stiga jarðskjálfti inn á markaðinn á fyrri hluta sjöunda áratugarins (6-unni).  Þeir breyttu öllu.  Ekki bara tónlistinni.  Líka hugsunarhætti,  hártísku,  fatatísku...  Þeir opnuðu bandaríkjamarkað upp á gátt fyrir breskri tónlist.  Reyndar allan heimsmarkaðinn.  Rúlluðu honum upp.  Slógu hvert metið á fætur öðru.  Met sem mörg standa enn í dag.

  Um miðjan sjötta áratuginn var umboðsmaður þeirra í blaðaviðtali.  Hann fullyrti að Bítlarnir væru svo öflugir að ungt fólk myndi hlusta á tónlist þeirra árið 2000.  Hann hefði alveg eins getað nefnt árið 2021.  Hvergi sér fyrir enda á vinsældum þeirra og áhrifum.  

  Eitt sinn var John Lennon spurður hvor hljómsveitin væri betri,  The Rolling Stones eða Bítlarnir.  Hann svaraði eitthvað á þessa leið:  The Rolling Stones eru tæknilega betri.  Þeir eru fagmenn.  Við erum amatörar.  Enginn okkar hefur farið í tónlistarnám.  Við höfum bara fikrað okkur áfram sjálfir.  Engu að síður standast plötur okkar samanburð við hvaða plötur sem er. 

  Enn í dag eru Bítlaplötur í efstu sætum á listum yfir bestu plötur allra tíma.

  Fyrsta Bítlaplatan kom út 1963.  Síðasta platan sem þeir hljóðrituðu kom út 1969.  Ferillinn spannaði aðeins 6 ár.  Sterk staða þeirra allar götur síðan er þeim mun merkilegri.  Til þessa hefur engin hljómsveit komist með tær þar sem Bítlarnir hafa hæla.  Hverjar eru líkur á að fram komi hljómsveit sem jafnast á við Bítlana?  ENGAR!   

  Í Bítlunum hittust og sameinuðust tveir af bestu og frjóustu lagahöfundum sögunnar,  John Lennon og Paul McCartney.  John jafnframt einn albesti textahöfundurinn.  Paul á líka góða spretti.  Þeir tveir eru auk þess í hópi bestu söngvara rokksins.  Sömuleiðis flottir hljóðfæraleikarar.  Sérstaklega bassaleikarinn Paul. 

  Til liðs við þá komu frábær trommuleikari,  Ringo Starr,  og ljómandi góður og öruggur gítarleikari,  George Harrison.  Hann var fínn í að radda með þeim.  Þegar leið á ferilinn varð hann mjög góður lagahöfundur.  Svo mjög að á síðustu plötunni,  Abbey Road,  taldi John - og margir fleiri - hann eiga bestu lögin.

  Þetta allt skipti sköpum.  Ofan á bættist rík löngun Bítlanna til að fara nýjar leiðir.  Tilraunagleði þeirra gekk mjög langt.  Umfram margar aðrar hljómsveitir réðu þeir glæsilega vel við þau dæmi. Ennfremur vó þungt - afar þungt - að mikill kærleikur ríkti á milli þeirra.  Þeir voru áköfuðustu aðdáendur hvers annars.  Þeir voru sálufélagar og háðir hver öðrum.  Það hafði mikið að gera með erfiða lífsreynslu;  ótímabært fráfall mæðra og allskonar.  Bítlarnir voru á unglingsaldri þegar þeir kynntust og ólu hvern annan upp út ferilinn.  Fyrri eiginkona Johns,  Cynthia,  sagði að John og Paul hafi verið eins ástfangnir hvor af öðrum og tveir gagnkynhneigðir menn geta verið.   

  Margt fleira mætti nefna sem tromp Bítlanna.  Til að mynda háa greindarvísitölu þeirra allra, leiftrandi kímnigáfu og fjölhæfni.  Allir spiluðu þeir á fjölda hljóðfæra.  Þar af Paul á um 40 og þeir hinir á um 20. Á Bítlaárunum var sólógítarleikarinn George Harrison ágætur söngvari.  Trommarinn Ringo söng líka en söngrödd hans féll ekki að röddun hinna.  Rolling Stonsarinn Keith Richard hélt því fram í símtali við Paul að skilið hafi á milli hljómsveitanna að Bítlarnir skörtuðu 4 söngvurum en Stónsarar aðeins Mick Jagger.  Ágætt komment.  En margt fleira aðgreindi þessar hljómsveitir.             

 

Athugasemdir

[Sigurður I B Guðmundsson, 27.2.2021 kl. 09:55]

Þakka þér fyrir þennan frábæra pistil. Mitt svar er: Það mun aldrei (stundum er sagt að maður eigi ekki að alhæfa neitt) gerast. Stons,Kinks,CCR og allar hinar hljómsveitirnar eru og verða alltaf í skugga Bítlana. Þó svo að þær væru góðar.

[Jens Guð, 27.2.2021 kl. 11:53]

Sigurður I B,  ég kvitta undir hvert þitt orð.  Er ég þó mikill aðdáandi Kinks,  Stóns og CCR.  Þegar ég var í hljómsveitastússi í gamla daga voru lög þeirra tekin fyrir.  Sem og Bítlalög.     

[Stefán (IP-tala skráð) 27.2.2021 kl. 15:39]

Áhrifamestu tónlistarmennirnir ( eða nálægt því ) í aldursröð: Bob Dylan, Rolling Stones, Kinks, Byrds, Who, Velvet Underground, Jimi Hendrix, Pink Floyd, Neil Young, David Bowie, Led Zeppelin, Black Sabbath, Queen, Metallica, Nirvana, en allt í kring og yfir öllum gnæfa Beatles í öllu sínu órjúfanlega veldi.   

[Jens Guð, 27.2.2021 kl. 16:07]

Stefán,  ég samþykki þennan lista þinn.

[Gunnlaugur (IP-tala skráð) 27.2.2021 kl. 19:59]

Ég er bítlaaðdáandi eins og flestir af minni kynslóð. Mér fannat þó og finnst ennþá Paul MCartney vera leiðinlegasti Bítillinn og semja leiðinlega tónlist. Hann má hins vegar eiga það að hann var góður bassaleikari og hefði bara átt að halda sig við það.

[Jens Guð, 27.2.2021 kl. 23:25]

Gunnlaugur,  ég get ekki verið sammála þér í þetta sinn.  Vissulega samdi Paul stundum léttmeti og allt að því barnagælur,  svo sem Yellow submarine,  Maxwell´s simmer hammer og Ob-la-di.  En hann samdi líka Helter Skelter, Oh Darling og lagið sem ég setti með færslunni,  I´m down. Að auki átti hann mörg lög í samvinnu við John Lennon.  Til að mynda millikaflann í A Day in the Life, sem fylgir með færslunni.  Ég þekki Bítlaaðdáanda sem lætur millikaflann fara í taugarnar á sér;  og draga lagið niður.  Ég er því ósammála.  Tel millikaflann þvert á móti laða fram styrkleika heildar lagsins.  Besta lags Sgt. Peppers plötunnar (og fleiri Bítlaplatna).   

[Wilhelm Emilsson, 28.2.2021 kl. 03:18]

Takk fyrir frábæran pistil.

Er hægt að vera Bítlaaðdánandi og finnast Paul McCartney semja leiðinlega tónlist? Meira að segja Yoko Ono, sem lengi vel var ekki mikill aðdáandi Pauls, sagði,"He was my husband's partner and they did a great job and all that. They seemed to have a lot of fun, and I respect that." 

Allir virðast vera sammála um það að Paul er frábær bassaleikari. 

[Jens Guð, 28.2.2021 kl. 04:32]

Wilhelm,  Paul er frábær bassaleikari.  Meira en það;  hann innleiddi söngrænan (melódískan) bassaleik.  Svo söngrænan að hann hefur átt til að syngja bassalínuna í stað þess að spila hana.:  https://www.youtube.com/watch?v=p-abNGP1BK4 

Þetta með að Paul semji leiðinleg lög er ósanngjarnt.  Jú, jú,  hann samdi When I´m 64,  With a little help from my friend og fleira léttmeti. En líka - vel að merkja líka - stóran hluta af Bítlalögunum með John Lennon.  Að auki gáfu þeir Paul og John hvor öðrum góð ráð sem bættu Bítlalög.  Dæmi:  Þegar John spilaði fyrir Paul lagið Come Come together þá sagði Paul:  Spilaðu þetta hægar og það verður frábært blúslag.  Jafnvel opnulag plötunnar (sem varð opnulag Abbey Road). Annað sem ég er hrifinn af en í hina áttina:  Þegar Paul samdi lagið Yestyerday og kynnti fyrir John kallaði hann textann Eggjahræru. John sagði að töfrar lagsins kölluðu á fortíðarhyggju (nostalgíju).  Hann stakk upp á því að lagið væri kallað Yesterday og textinn ortur út frá því heiti. Við þessa breytingu kúventi lagið yfir í að verða meiriháttar.  Sem það hefði ekki orðið sem Eggjahræra.      

[Gunnlaugur (IP-tala skráð) 28.2.2021 kl. 06:03]

Þú svaraðir minni athugasemd vel Jens. Ég tók of djúpt í árinni.

[Jens Guð, 28.2.2021 kl. 12:54]

[Wilhelm Emilsson, 1.3.2021 kl. 07:18]

Sammála, Jens!

[Theódór Norðkvist, 1.3.2021 kl. 15:48]

Takk fyrir skemmtilegan pistil og tenglana. Tók góða syrpu eftir að hafa hlustað á Ed Sullivan giggið (I'm down). Spilaði Bítlana, Kinks, Janis Joplin, Peter Gabriel, Talking Heads o.fl. Það er það góða við að hlusta á tónlist á YouTube, að lögin eiginlega velja sig sjálf - í mínu tilfelli a.m.k.

[Jens Guð, 1.3.2021 kl. 17:08]

Theódór,   takk fyrir innlitið.  Þú ert með góðan tónlistarsmekk.  Hlustar á það besta.

[Jens Guð, 1.3.2021 kl. 17:10]

Wilhelm (# 11),  takk fyrir það!

[Gunnar Th. Gunnarsson, 4.3.2021 kl. 10:04]

Það er ofsögum sagt að Paul hafi spilað á 40 hljóðfæri. Kanski ef talið er með mismunandi bassar og gítarar og mismunandi hljómborð og píanó. 

Hann sagði í bandarísku sjónvarpsviðtali sem ég sá nýlega á youtube að hann spilaði á þó nokkur hljóðfæri en tók það fram að hann spilaði ekki á blásturshljóðfæri.

[Jens Guð, 4.3.2021 kl. 10:59]

Gunnar Th.,  IMDB segir í æviyfirliti Pauls:  He plays 25 instruments: bass, piano, bass drums, guitar, cello, flugelhorn, tambourine, autoharp, shakers, spinet, maracas, moog synthesizer, tubular bells, melodica, organ, triangle, toy glockenspiel, recorders, drums, mandolin, saxophone, resonator guitar, sitar, ukelele and harmonica.

Á öðrum stað segir IMDB:   Paul McCartney played bass guitar, acoustic and electric guitars, piano and keyboards, as well as over 40 other musical instruments.

Á reddit.com segir:  A complete list of the 54 instruments Paul McCartney can play.

Strings:

Bass Guitar

Guitar (Acoustic, Electric, 12-String, Flamenco, Classical, Spanish, Lap Steel, Cigar Box)

Mandolin Video.

Ukulele (RAM [1971])

Banjo Picture

Autoharp (Chaos & Creation In The Backyard [2005])

Violin Picture. Based on the way he's holding it, I'd guess he doesn't play very seriously. He did play on Flowers In The Dirt [1989] though.

Cello Here's a picture of him playing the Blue Jay Way cello (I believe this is a behind the scenes shot from the Magical Mystery Tour film). He also played on Chaos & Creation In The Backyard [2005]

Upright Contrabass Video

Sitar (Off The Ground [1993]), Picture

Bouzouki (New [2013] Track 6: New)

Ngoni (New [2013] Track 14: Get Me Out Of Here)

Keyboards:

Piano (Acoustic & Electric)

Synthesizer

Mellotron

Electric Organ

Clavichord

Harpsichord (Acoustic & Electric) on New [2013] Track 6: New and Give My Regards To Broad Street [1984], respectively.

Spinet

Celeste (New [2013] Track 2: Alligator, Track 12: Road), (Flowers In The Dirt [1989])

• Percussion:

Drums

Auxillary Percussion (Tambourine, Claves, Cowbell, Maracas)

Timpani

Triangle (Chaos & Creation In The Backyard [2005])

Chimes

Congas (Off The Ground [1993])

Bongos (Flowers In The Dirt [1989])

Bells (Tubular & Handshake) in Chaos & Creation In The Backyard [2005] and The Beatles [1968] respectively.

Bodily Percussion (Handclaps, finger-snaps, foot-taps, knee-slaps, vocal bassline)

Gong (Chaos & Creation In The Backyard [2005])

Vibraphone (Flaming Pie [1997])

Vibrachimes (Chaos & Creation In The Backyard [2005])

Glockenspiel (New [2013] Track 2: Alligator), (Chaos & Creation In The Backyard [2005])

Xylophone (Mccartney [1970])

Woodblock (Chaos & Creation In The Backyard [2005])

Güiro (Chaos & Creation In The Backyard [2005])

Washboard And Thimble (New [2013] Track 14: Get Me Out Of Here)

• Winds:

Recorder (Magical Mystery Tour [1967] Track 2: The Fool On The Hill), (Chaos & Creation In The Backyard [2005])

Harmonica

Comb-and-Tissue-Paper Kazoo (Sergeant Pepper's Lonely Hearts Club Band [1966] Track 10: Lovely Rita)

Concertina

Flageolet

Ocarina (Off The Ground [1993])

Harmonium

Melodica (Chaos & Creation In The Backyard [2005])

Other Instruments:

Vocals

Whistling

Vocoder

Wine Glass (Flowers In The Dirt [1989])

Flugelhorn (The Beatles [1968] Track 2: Dear Prudence)

Trumpet Video. He played when he was younger, so much younger than today, but seems to have fallen out of practice.

Woodsaw (Flowers In The Dirt [1989])

Play-Me-A-Song Book (New [2013] Track 2: Alligator)

Tape Loops

[Stefán (IP-tala skráð) 4.3.2021 kl. 11:29]

Já, það má hreinlega segja að Sir Paul sé heil hljómsveit eða margar og það sem merkilegt er að flest þessi hljóðfæri virðist hann ráða vel við, sem segir manni hversu mikill náttúrutalent hann er í músík. Það sem hefur stundum háð honum á sínum sólóferli, er að senda frá sér of mikið af lögum sem hann hefði mátt sleppa. Maður með hans hæfileika á ekki að gera slíkt og nákvæmlega það sama átti líka við á sumum sólóplötum John Lennon. Í mínum eyrum hljómaði George Harrison mjög metnaðarlaus á plötum sínum eftir 1971. Þeir voru alltaf bestir saman þessir meistarar og með oft ólíkum tónsmíðum og framsetningu á tónlist varð úr besti tónlistar hrærigrautur sem hefur verið framleiddur. Frank Zappa setti oft saman áhugaverðan og magnaðan hrærigraut á plötum sínum, en náði sjaldan að skapa plötur sem geta talist algjör meistaraverk. Fyrsta rokkhljómsveitin sem hafði á að skipa séníum í öllum hljóðfæraleik og söng er að mínu mati The Who. Keith Moon var svo frábær, hraður og kraftmikill trommuleikari, að Lars Ulrich mætti vera stoltur af hálfum þeim hæfileikum. John Entwistle var ekki bara einstaklega tekniskur og þéttur bassaleikari, heldur líka fjölhæfur blásturhljóðfæraleikari, sem myndaði þéttan blásturhljóðfæraleik í mörgum lögum The Who. Roger Daltrey er frábær og fjölhæfur söngvari sem ræður jafnvel við ballöðusöng og kraftmikil öskurlög. Um alhliða tónlistarhæfileika Pete Townshend þarf enginn að efast, jafnvígur á gítara og hljómborð. Samdi frábær lög og texta og jók á fjölbreytnina með því að syngja helling á móti Roger. Svo voru þeir félagar algjörir frumkvöðlar í sviðsframkomu. Þessi hávaðasamasta hljómsveit heims fékk óumbeðið Sir Paul til að semja lagið Helter Skelter.

[Jens Guð, 4.3.2021 kl. 11:35]

Stefán,  takk fyrir fróðleikinn.