Sérkennileg þýðing hjá sjónvarpinu

  Um helgina var bandarísk kvikmynd sýnd í sjónvarpinu.  Myndin hét  Blue Collar Comedy Tour  eða eitthvað álíka.  Í henni sást og heyrðist til hóps grínara,  svokallaðra uppistandara.  Eins og slíkum er gjarnt í Bandaríkjum Norður-Ameríku voru margir brandarar á kostnað rauðhálsa (rednecks).  Það eru Hafnarfjarðarbrandarar Kanans. 

  Í íslenska skjátextanum voru rauðhálsarnir aldrei kallaðir annað en ruddar.  Ég er hugsi yfir þeirri þýðingu.  Hún er kannski ekki alveg út í hött að öllu leyti.  Kannski þarf maður bara að venjast henni.  Ég hef aldrei áður séð eða heyrt orðið "redneck" þýtt á þennan hátt.  Ef við þýðum íslenska orðið ruddi yfir á ensku er "redneck" ekki nærtækasta orðið.  Meðal annars vegna þess að uppvöðslusamir hópar unglingsdrengja sem sækja í slagsmál við aðra unglingadrengjahópa eru iðulega kallaðir "rude boys". 

  Rauðhálsar eru tiltekinn þjóðfélagshópur í suðurríkjum Bandaríkjanna.  Í stuttu máli vísar nafngiftin til þess að um er að ræða fátæka landbúnaðarverkamenn og bændur.  Í smekkbuxum og berir að ofan bogra þeir við störf sín.  Hatturinn eða derhúfan á höfðinu skýlir andlitinu en aftanverður háls og herðar roðna ubdan sólinni. 

  Dæmigerður rauðháls,  það er að segja týpan sem brandararnir fjalla um,  er lítt menntaður,  jafnvel ólæs og jafnan fáfróður um það sem gerist utan túnfótsins.  Rauðhálsinn er vel sjálfbjarga reddari.  Hann grípur til þeirra verkfæra og þess hráefnis sem hendi er næst.  Útisundlaug hans er kannski pallur á pallbíl eða drullupollur;  frisbí-diskurinn er hjólkoppur eða klósettseta;  kertastjakinn er bjórdós og svo framvegis.

  Rauðhálsinn bruggar sitt viský (moonshine) sjálfur af mikilli list en aðkeyptur bjór er aðal drykkurinn.  Tannréttingar eru pjatt sem ná ekki til rauðhálsa og skemmd tönn er bara rifin með naglbít úr gómnum.  Jesú,  byssur og bílar á stórum dekkjum eru í hávegum ásamt Suðurríkjafánanum (The South will rise Again) og andúð á hörundsdökku fólki.     

  Ég er ekki hrifinn af rasisma rauðhálsanna.  En hef lúmskt gaman að þeim að öðru leyti.  Þetta eru töffarar á sinn hátt og margir skemmtilegar týpur.  Utan Bandaríkja Norður-Ameríku er rauðhálsum oft ruglað saman við hillbillý-liðið.  Þessir tveir þjóðfélagshópar eiga margt sameiginlegt.  En eru ekki alveg sama fyrirbærið.  Báðir hóparnir eiga þó uppruna í skoskum og írskum innflytjendum til Bandaríkjanna.    

     

Athugasemdir

[Óskar Þorkelsson, 6.7.2009 kl. 01:10]

Ég tók eftir þessu sama og þú Jens .. en nennti ekki að blogga um það :) svo takk fyrir mig..

[Tryggvi (IP-tala skráð) 6.7.2009 kl. 01:32]

sveitalubbar & sveitavargar eru að mínu áliti bestu þíðingarnar svo má deila um hvort hillbilly sév lubbar eða vargar

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 01:42]

  Óskar,  þú ert þá sammála mér með að þetta var skrýtin þýðing.  Ég tek fram að ég er ekki sérfróður um fyrirbærið.  Hinsvegar átti ég bandarískan tengdaföður til næstum aldarfjórðungs og hef heimsótt hann bæði til Texas og Florida.  Þar fyrir utan hef ég farið nokkrum sinnum til Bandaríkjanna án þess að heimsækja tengdó.  Einn minn besti vinur hefur verið búsettur í Norður-Karólínu í röska tvo áratugi.  Við spjölluðum saman í síma síðast í dag.  Ég hef í gegnum þessa tvo fengið smá nasasjón af því hvert viðhorf er til rauðhálsa,  eða réttara sagt fyrir hvað þeir stand.

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 01:46]

  Tryggvi,  ég er ekki með tillögu um hvernig best er að þýða yfir á íslensku rauðhálsa eða fjallabúa (hillbillý).  Orðið sveitalubbar virðist mér ná yfir rauðhálsa. 

[Jóna Kolbrún Garðarsdóttir, 6.7.2009 kl. 02:02]

Takk fyrir þessi skemmtilegu myndbönd. 

[Hannes, 6.7.2009 kl. 02:03]

Þessir þýðendur kunna margir hverjir ekkert að þýða myndir enda gera þeir alltaf einhver mistök.

[Kristján Logason, 6.7.2009 kl. 12:00]

Hvers eiga bændur að gjalda að rednecks séu sendir til sveitar?

Hvað um það þá var þýðingin afleit á góðum þætti.

Rednecks er nánast ómögulegt að þýða sem og hillbillies

Þó mætti nota hæðarblesar á hillbillies (samanber lúsarblesar)

og þá spurning hvort nota ætti rauðblesar á rednecks 

við það eru báðir komnir í ætt fugla þ.a er furðu fugla

[J. Einar Valur Bjarnason Maack , 6.7.2009 kl. 12:10]

Fyrir rúmum tveimur áratugum hjó ég eftir því að þýðandi hafði skrifað 'Þetta er Jóla-Eva' sem þýðingu á tauti Jólasveinsins á setningunni 'It's Christmas Eve' í senu í klénni Disneymynd þegar tók að snjóa í L.A. á Aðfangadagskvöld.

Það er alveg merkilegt hvað sumir hafa ekkert í þessi störf að gera en fá samt inni með þessar þýðingar.

[Brynjar Jóhannsson, 6.7.2009 kl. 14:01]

Þessi Kung Fu Hillbilly er vægt til orða tekið sérstakur . Þar sem ég er nú ekkert voðalega umbirðalindur fyrir bjánum og vitleysingum(þá er ég að tala um alvöru bjána) - hef ég ekki grænan grun um hvernig ég gæti dafnað í kringum svona lið. Eða var ekki þessi gaur ekki raunverleg persóna þessi kung Fu Hill billy ?

Ég hef unnið með nokkrum ansi steinþykkum þursum í gegnum tíðina og þarf ég að hafa mig allan við -Að hella mér ekki yfir þá. Sumir komast í nánd við þennan kung fu hillbilly en ég held að sá náunfi hafi toppað þá alla hingað til sem ég hef lent í.

Reyndar fanst mér sagan ansi fyndin af verkamanni sem var alveg vonlaus starfskraftur og einhvern föstudaginn fékk verkstjórinn nóg og sagði við hann "Þú þarft ekki að mæta á mánudaginn" með mjög grautpirruðum tóni.  Það er ekki frásögum færandi að verkamaðurinn fór efitr beiðni verkstjórans í einu og öllu og mætti þess í stað á þriðjudaginn.  

[Sverrir Konráðsson (IP-tala skráð) 6.7.2009 kl. 18:04]

Hvernig væri að þýða redneck rauðhnakki eða roðhnakki.
Ég man eftir að hillbillie var eitt sinn þýtt skemmtilega í bíó með fjallabjálfi. Ég held að það megi færa rök fyrir því að þetta fólk hafði einangrast inn til fjalla og dala og afkomendur þess urðu fórnarlömb innræktar. Þess vegna varð vart við fábjánahátt hjá því sökum skyldleika innbyrðis.

[Óskar Þorkelsson, 6.7.2009 kl. 18:07]

rednecks hefur líka verið notað um harðhausa..  marines i ww2 notuðu rednecks um sjálfan sig í meiningunni harðhaus. í þá daga voru bara hvítir menn í marines :)

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 20:56]

  Jóna Kolbrún,  takk fyrir innlitið.

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 21:38]

  Hannes,  mér skilst að þýðingar séu afar illa borgaðar.  Þýðendur fá borgaða fasta krónutölu fyrir hverja kvikmynd,  samkvæmt einhverjum taxta sem miðast við texti sé auðveldur.  Þýðandinn geti bara sest við tölvuna og þýtt án fyrirhafnar þangað til verkinu er lokið. 

  Í einhverjum tilfellum getur þetta gengið þannig fyrir sig.  En í mörgum tilfellum er til umræðu í texta myndarinnar sitthvað sem þýðandinn hefur enga þekkingu á.  Stundum áttar þýðandinn sig ekki á því orðatiltæki þýða annað en virðist í fljótu bragði.  Við þekkjum það meira að segja hér á Íslandi að svæðisbundin orðatiltæki eru misskilin af Íslendingum sem búa annarsstaðar. 

  Dæmi um slíkt er að Skagfirðingar austan Héraðsvatna tala um að fara yfir um þegar þeir ætla vestur fyrir. Ég minnist þess frá mínum æskuárum að aðkomufólki var illa brugðið þegar sagt var að einhver hafi farið yfir um.  Aðkomufólkið hélt að viðkomandi hafi dáið.

  Annað vandamál þýðandans er að hann er bara með texta myndarinnar í höndum en ekki sjálfa myndina.  Þýðandinn veit ekkert hvað er í gangi á tjaldinu - annað en það sem hann verður að ráða í af textanum.  Þetta vandamál er ástæða margra þýðingamistaka.

  Mágkona mín vann um tíma sem þýðandi.  Kosturinn við starfið var að hún gat unnið það heima við og sinnt ungum börnum sínum meðfram.  En sum þýðingarverkefnin kostuðu gífurlega mikla vinnu.  Til að mynda þurfti hún að þýða mynd sem snérist um bandarískan fótbolta.  Það var engin smá gestaþraut fyrir hana að ráða í textann.   

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 21:41]

  Kristján,  tillögur þínar eru góðar.

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 21:46]

  Einar Loki,  þessi var frábær með Jóla-Evu.  Hehehe!

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 22:01]

  Brynjar, heimalærði Kung Fu Hillbillýinn er svo sannarlega til.  Hann hefur sent frá sér heimagerð kennslumyndbönd um Kung Fu og Ninja.  Hann kallar sig Diemon Dave og er hreinræktaður hillbillý eða fjallabjálfi,  eins og þú þýðir það svo snilldarlega.

  Sagan af vonlausa verkamanninnum er frábær!

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 22:10]

  Sverrir,  sorrý.  Mér varð á að hrósa Brynjari fyrir orðið fjallabjálfi sem þú segir frá í þínu "kommenti".   Það er víst tilfellið að fjallabjálfarnir eru afleiðing innræktunar og hafa oft verið teknir sem dæmi um þá úrkynjun sem innrækt veldur:  Að veik og gölluð gen erfast frekar en sterk og heilbrigð gen.  

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 22:28]

  Óskar,  ég ætla ekki að hætta mér langt út í eitthvað sem ég hef litla sem enga þekkingu á en mig rámar í að einhver herdeild í Bandaríkjunum hafi verið einkennd með rauðum hálsklút og viðkomandi voru kallaðir rednecks.  Þetta var sennilega 1800-og-eitthvaðþ  Ég veit ekkert meira um þessa herdeild.  Mér dettur í hug að þetta hafi verið einhver úrvalsdeild,  einskonar víkingasveit eða eitthvað slíkt.  Ég giska á að arfur eða orðstír frá þessari deild hafi dúkkað upp hjá dátunum í sjóhernum.

  Ég veit ekki hvenær farið var almennt að kalla þá sem nú kallast rauðhálsar þessu nafni.  Ég tel að það sé innan við hálf öld.

[Hannes, 6.7.2009 kl. 22:52]

Jens Guð. Ég gæti vel trúað því að þýðingar séu illa borgaðar.  

[Jens Guð, 6.7.2009 kl. 23:53]

  Hannes,  ég veit að þýðingar eru illa launaðar.  Kannski að hluta er vandamálið að margir bjóða sig fram sem þýðendur og sjónvarpsstöðvar sætta sig frekar við lélegar þýðingar þeirra sem gera litlar kröfur til launa en halda í þá sem leggja metnað í vandaðar þýðingar og sætta sig síður við léleg laun til lengri tíma. 

[Jóna Kolbrún Garðarsdóttir, 7.7.2009 kl. 00:11]

Ég sá frábæra þýðingu í morgunsjónvarpinu ->  All in vain = Allt í æð   Þetta var nafn á þætti.

[Jens Guð, 7.7.2009 kl. 00:21]

  Jóna Kolbrún,  var ekki átt við "Til einskis" eða eitthvað svoleiðis?

[Guðmundur Ásgeirsson, 7.7.2009 kl. 09:29]

Dæmi um snilld íslenskra kvikmyndaþýðenda:

"Look partner, we've got company!" : "Sjáðu félagi, við eigum fyrirtæki!"

[Jóna Kolbrún Garðarsdóttir, 7.7.2009 kl. 19:40]

Jú að sjálfssögðu er átt við allt til einskis :)  Það er allavega mín tilfinning.

[Jens Guð, 8.7.2009 kl. 00:01]

  Guðmundur,  þetta er gullkorn.  Þarna er átt við að viðkomandi hafi fengið heimsókn eða félagsskap.

  Ég hef löngum næstum því pirrað mig á þegar nafn hljómsveitarinnar The Rolling Stones er þýtt sem Rúllandi steinar.  Nafnið þýðir Flækingar eða Flakkarar. 

  Mér er minnisstætt þegar lagið  Brothers in arms  með Dire Straits var á rás 2 kynnt sem  Bræður í handleggjum.  Það var fyrir löngu síðan,  vel að merkja.  Núverandi dagskrárgerðarmenn rásar 2 eru saklausir af þessari þýðingu og vita áreiðanlega að þarna var sungið um  Vopnabræður.

[Jens Guð, 8.7.2009 kl. 00:02]

  Jóna Kolbrún,  við erum með þetta á hreinu.

[Guðmundur Ásgeirsson, 8.7.2009 kl. 02:18]

Réttur er skilningur þinn á umræddu gullkorni, Jens. Hið sorglega er að það á sér stoð í raunveruleikanum.

"All in vain" getur vissulega þýtt "allt til einskis" en mér dettur líka í hug hvort "hégóminn einn" gæti passað, það fer líklega eftir samhenginu.

[Blue Velvet & The Pink Panther (IP-tala skráð) 8.7.2009 kl. 05:54]

Man einhver eftir eftir: "jarðaðu hrákadallinn" úr Blue Velvet og svo úr The Pink Panther: "Gjugg í borg"?

[Róbert Björnsson, 11.7.2009 kl. 02:42]

Hvað sem öðru líður er Blue Collar Comedy alger snilld....sérstaklega þó Ron White...ég fór á standup sýningu hjá honum í Minneapolis um árið og hann er algerlega óborganlegur.

Varðandi íslenskar þýðingar þá hefur það farið skelfilega í taugarnar á mér eftir að ég flutti heim að sjá hvað menn eru latir að umbreyta Amerísku mælieiningunum rétt...  sérstaklega er leiðigjarnt að sjá pund alltaf mæld sem hálft kíló þegar það er ekki nema 453 grömm... þetta þýðir að 200 punda maður er ekki 100 kíló eins og svo oft er haldið fram heldur einungis 90.7 kg...og 300 punda maður er ekki 150 kíló heldur 136 kíló....það munar um minna!    Að ég tali nú ekki um vanþekkingu íslenskra þýðeda á tommum, fetum og mílum... afskaplega pirrandi. 

[Óskar Þorkelsson, 11.7.2009 kl. 09:58]

Tek undir með þér Róbert með hann Ron White.. það er nóg fyrir mig að sjá gaurinn til að byrja að hlægja. besti stand up comiker sem ég hef séð .

[Óskar Þorkelsson, 11.7.2009 kl. 10:00]

hér er sýnishorn..

http://www.youtube.com/watch?v=6OOCk7GdWNY