Sænska Nóbelsakademían áttar sig ekki á Bob Dylan

  Bandaríska söngvaskáldið Bob Dylan hefur aldrei verið fyrirsjáanlegt.  Hann kom fram á sjónbarsviðið á fyrri hluta sjöunda áratugarins.  Hann var til að byrja með Woody Guthrie jukebox.  Síðan sjálfur öflugt söngvaskáld í hans anda.  Söngtextarnir óvenju ljóðrænir.  Þá mátti túlka sem þjóðfélagsgagnrýni.  Einkum í samhengi við aðra sem hann var í slagtogi við í þjóðlagasenunni í New York.  

  Umfram marga í henni var og er Dylan mjög góður lagahöfundur.  Framan af ferli urðu lög hans ofurvinsæl í flutningi annarra:  The Byrds,  Peter, Paul & Mary,  Manfred Mann,  Sonny & Cher, Joan Baez og margra annarra sem ég man ekki eftir í augnablikinu.   

  Dylan varð kóngur bandarísku þjóðlagasenunnar.  Kærasta hans,  Joan Baez var drottningin.  1965 slátraði Dylan þeim titli sínum.  Hann mætti á stærstu árlega þjóðlagahátíðina með rokksveit. Háværa með rafmagnshljóðfærum.  Allt varð brjálað. Dylan var púaður niður.

  Sagan segir að þetta hafi komið honum í opna skjöldu.  Hann kom inn á markaðinn fyrir daga Bítlaæðisins.  Hann heillaðist af bresku Bítlunum og ekki síður af bandarísku Bítlunum,  The Byrds.  Hann samdi fyrsta smáskífulag The Byrds,  "Mr.  Tambourine Man".  Honum þótti rökrétt skref að rokkast.

  Þegar hippabylgjan skall á var Dylan ekki að öllu leyti samstíga.  Og þó.  Samt.  Ekki í háværri gagnrýni á hernað Bandaríkjanna í Víetnam.  En í músík og jákvæðri afstöu til vímuefna.  

  Gamlir samherjar kvörtuðu sáran undan því að Dylan tæki ekki þátt í andófi gegn Víetnamstríðinu.  Síðar upplýsti Dylan að hann hafi tekið meðvitaða ákvörðun um að verða ekki sá hippaleiðtogi sem kallað var eftir. Hann vildi ekki vera leiðtogi.  Hann vildi bara vera tónlistarmaður.  Söngvahöfundur án leiðtogahlutverks.

  Foreldrar Dylans eru gyðingar. Biblíutilvitnanir urðu snemma áberandi í textum hans. Á áttunda áratugnum snérist hann til kristni. Varð mjög upptekinn af því.  Afgreiddi þrjár plötur sem boðberi kristni.  Síðar rjátlaðist sá ákafi af honum.

  Dylan heldur stöðugt áfram að koma á óvart.  Söngrödd hans hefur alltaf verið fagurfræðilega vond.  Á síðustu árum hefur skrækt hæsi bæst við mikla nefmælgi og sérkennilegar áherslur.  Hann var á sínum tíma fyrsti frægi söngvari sem söng illa.  Að auki lélegur gítarleikari og falskur munnhörpublásari.  En bara flott.  

  Fyrir nokkrum árum kom Dylan á óvart með jólaplötu.  Söng (töluvert illa) þekkt gömul jólalög.  Næst kom hann á óvart með plötu sem inniheldur gamla Frank Sinatra slagara. 

  Dylan hefur sjaldnast gefið upp afstöðu til forseta- og alþingiskosninga í Bandaríkjunum.  Undantekningu gerði hann með stuðningi við forsetaframboð Husseins Obama. 

  Nú hefur Dylan verið heiðraður með bókmenntaverðlaunum Nóbels.  Þetta eru frægustu og hæst skrifuðu bókmenntaverðlaun heims.  Svo bregður við að Dylan hefur ekki sýnt nein viðbrögð.  Hann á ekki snjallsíma og er ekkert á samfélagsmiðlum á netinu.  Einu viðbrögð - sem óvíst er hvernig á að túlka - er að fréttatilkynning um verðlaunin birtust á heimasíðu Dylans en var fjarlægð skömmu síðar.    

  Til gamans má geta að þegar Dylan spilaði í fyrra skipti á Íslandi þá reykti hann yfir sig af hassi á Hótel Nordica áður.  Stal reiðhjóli sem hann mætti á í Laugardalshöll (nánast næsta hús). Var illa skakkur og skrækur í fyrstu lögum.       

    

Sakar Dylan um hroka og dónaskap

Glæsileg plata frá fyrrum borgarstjóra Reykjavíkur

  Á dögunum kom út platan "Ég elska lífið" með Ólafi F. Magnússyni.  Áður hafa heyrst frá honum stök lög sungin af Páli Rósinkrans.  Þau eru á plötunni.  Páll er frábær söngvari.  Tvímælalaust einn sá besti á landinu.  Það heyrist glöggt í þeim fimm lögum sem hann syngur á tíu laga plötunni.

  Ólafur og Guðlaug Dröfn Ólafsdóttir syngja hin lögin.  Hún er auðheyranlega lærð í öguðum klassískum söng.  Afskaplega raddfögur og þægilega lágstemmd.  Söngur hennar fellur vel að söngstíl Ólafs.  Söngstíl sem klæðir tónlistina betur en annars mjög svo góður söngur Páls.  Ólafur syngur af einlægni, innlifun og næmri tilfinningu fyrir boðskap söngtextanna.  Enda allir nema tveir ortir af honum.  Þeir eru innihaldsríkir, boðandi og gefandi.  Þeir eru vel ort ljóð sem standa sterk án tónlistar.  En falleg tónlistin og snotrar laglínur lyfta þeim.

  Eitt ljóðið,  "Ferðabæn", er eftir langömmu Ólafs, Önnu Guðmundsdóttur.  Annað,  "Ákall", er eftir afa hans, Stefán Ágúst Kristjánsson.  Þau tvö ljóð eru alveg í anda frumsömdu ljóðanna.  Ólafur er höfundur allra laga.  Þau eru lipurlega samin.  Laglínur vinalegar og auðlærðar.  Sumar með krækju (hook line),  svo sem "Máttur gæskunnar".  Öll lögin eru róleg, hlýleg og flest með sálmakenndum blæ.    

  Upphafslagið,  "Gott og göfugt hjarta",  gefur tóninn.  Textinn er heilræðavísa.  Laglínan er falleg og hátíðleg.  Hún er undirstrikuð með - að mestu - órafmögnuðum hljóðfærum.  Þar af setur saxófónn sterkan svip á. Vilhjálmur Guðjónsson "galdrakarl" útsetur snyrtilega og spilar á öll hljóðfæri á plötunni að frátöldu gítarplokki Gunnars Þórðarsonar á móti honum í tveimur lögum. Vilhjálmur raddar að auki með Ólafi og Guðlaugu. Raddanir eru hvarvetna smekklega nýttar og vel heppnaðar í alla staði.  Eins og öll platan.  Hún er glæsileg.  Mitt uppáhaldslag er óður til Eyjabakka,  "Ekki láta þá sökkva".      

  

Kvikmyndarumsögn

  - Titill: Can´t Walk Away

  - Tegund:  Heimildarmynd um tónlistarmanninn Herbert Guðmundsson

  - Framleiðendur/myndatökumenn:  Ómar Örn Sverrisson og Friðrik Grétarsson

  - Sýningarstaður:  Egilshöll Sambíó

  - Einkunn: ****

  Titill myndarinnar,  "Can´t Walk Away",  vísar til vinsælasta lags Hebba (Herbert Guðmundsson).  Lags sem náði ofurvinsældum um miðjan níunda áratuginn.  Varð íslenskt einkennislag "80´s".  Gekk svo í endurnýjun lífdaga um aldarmótin.  Fór á þvílíkt flug að það fer enn með himinskautum.

  Lagið kemur eðlilega við sögu í myndinni.  Hinsvegar snýst myndin ekki um það.  Þess í stað er farið yfir viðburðarríkt lífshlaup Herberts frá barnæsku.  Tónlistarferill hans er rakinn í bland við annað sem á daga hefur drifið.  Í einkalífinu hafa skipst á skin og skúrir:  Brostin hjónabönd, fangelsisvist, eiturlyfjafíkn, eignamissir og gjaldþrot.  Hebbi dregur ekkert undan.  Reynir ekkert að fegra sinn hlut.    

  Myndin er heppilega hrá og látlaus; blanda af gömlu sjónvarpsefni, frásögnum samtíðarmanna og því að kvikmyndatökuvélar fylgdu Hebba eftir eins og skuggi hvert fótmál síðustu fimm ár.  Hún er hröð og þétt.  Hvergi slakað á.  Það er eitthvað í gangi á hverri mínútu. Allt á fullu allan tímann.

  Jákvæðni Hebba er aðdáunarverð.  Hann tekur öllu mótlæti af æðruleysi og vill öllum vel.  Leitar alltaf að björtu hliðunum.  Hann er góð og yndislega manneskja.  Myndin kemur því til skila.     

  Gaman var að fylgjast með viðbrögðum áhorfenda.  Mikið hlegið og undir lokin braust í tvígang út ákaft lófaklapp.  Á leið út úr Egilshöll heyrði ég ungan mann segja:  "Þetta var  þrusu skemmtileg mynd!"  Félagar hans tóku undir það.  Ég geri það líka.  Hvet alla sem tök hafa á að skottast í Egilshöll Sambíó.  Það er góð skemmtun.  

 

               

Kvikmyndin um Hebba frumsýnd í kvöld

  Gríðarmikill spenningur er fyrir heimildarmyndinni um tónlistarmanninn sívinsæla Herbert Guðmundsson.  "Can´t Walk Away" heitir hún, eftir þekktasta lagi hans.  Sýningar hefjast á myndinni klukkan 20.00 í kvöld,  í Egilshöll Sambíó.  Næsta sýning er klukkan 22.00.   

  "Trailerinn" má sjá HÉR   

  Nánar um sýningartíma og lýsingu á myndinni má sjá HÉR 

Upphefð poppmenningarinnar

  Ekki kemur beinlínis á óvart að bandaríska söngvaskáldið Bob Dylan hljóti bókmenntaverðlaun Nóbels í ár.  Meira undrunarefni er að hann hafi ekki fengið þau fyrir langa löngu.  Foreldrar hans eru gyðingar.  Til margra ára hefur spurst út að nafn hans sé í pottinum yfir þau sem koma til greina.  

  Vegna þess hve lengi hefur verið gengið framhjá Dylan hafa fréttaskýrendur hallast að annarlegum viðhorfum dómnefndarinnar.  Snobbi.  Dylan flytur sín ljóð við gítarglamur og einfaldar laglínur.  Á sumum bæjum þykir svoleiðis ekki fínt.  Langt í frá.  Lágmenning kallast það.

  Nóbels-verðlaun Dylans eru upphefð fyrir dægurlagaheiminn.  Viðurkenning á því að bestu söngvaskáld hans eigi heima í flokki með Halldóri Kiljan Laxness, Günter Grass og Ernest Hemingway.

  Áhrif Dylans eru gríðarmikil á samtíðamenn.  Hann kenndi Bítlunum að reykja hass.  Hann breytti viðhorfum til dægurlagatexta.  Áður voru þeir einskonar léttvægt örþunnt smjörlag ofan á brauð.  Skiptu litlu máli og stóðu höllum fæti án laglínu.  Dylan bauð hinsvegar upp á ljóðræna, djúpa, safaríka og magnaða texta.  Þeir stóðu keikir án laglínu.  Engu að síður skipti laglínan heilmiklu máli.  Dylan er góður lagahöfundur.  Fjöldi tónlistarmanna hefur náð toppsætum vinsældalista með lögum hans.  Hver kannast ekki við lög eins og "Mr. Tambourine Man" (The Byrds),  "Blowin in the Wind" (Peter, Paul & Mary), "Knocking on Heavens Door" (Guns N´ Roses) og "Like a Rolling Stone" (The Rolling Stones)?    

 

Bob Dylan fær Nóbelinn

Bestu lög Lennons

  Nú í vikubyrjun,  9. október, kveiktu myndlistakonan Yoko Ono og Ólavía Harrison, ekkja George Harrison(ar) og tengdamóðir dóttur Kára Stefánssonar; svo og Barbara Starr, eiginkona Ringos, á Friðarsúlu Johns Lennons úti í Viðey.  Af því tilefni tóku blaðamenn breska tónlistartímaritsins New Musical Express (NME) saman lista yfir bestu lög Lennons.  Ég ætla að enginn sé 100% sammála niðurstöðunni. Að minnsta kosti er ég það ekki.  Þetta er fyrst og fremst skemmtilegur samkvæmisleikur.  

 

1  #9 Dream

2  Imagine

3  Jailous Guy 

4  Oh My Love 

5  Gimme Some Truth

6  Happy X-mas (War is Over) 

7  Mind Games

8  Watching the Wheels

9  Woman

10 Instant Karma

 

Besta íslenska lagið er norskt

  Öll elskum við Ríkisútvarpið, RÚV:  Sjónvarpið, Rás 1, Rás 2 og Rondo.  Þó að aldrei finnist neinn hlustandi á Rondo í hlustendamælingu þá er sú stöð í uppáhaldi hjá mörgum.  Oftar flottur djass en leiðinlegt óperugaul.  

  Í gærkvöldi var sjónvarpsdagskrá RÚV einstaklega glæsileg: Barnatími klukkustundum saman.  Þetta kom sér vel á flestum heimilum:  Börnin sofnuð og fullorðna fólkið gat ótruflað fylgst með Rannveig og krumma, tuskubrúðum og Línu langsokk.  Dagskráin var svo spennandi að hún hélt vöku fyrir vistmönnum á heimili aldraðra á Hlíð á Akureyri.

  Barnadagskrá laugardagskvöldsins féll í skugga á vali RÚV á besta ÍSLENSKA barnalaginu.  Almenningur fékk að taka þátt og kaus rafrænt.  Í dag lá niðurstaða fyrir.  Besta íslenska barnalagið er norskt.  Það er eftir Thorbjörn Egner og heitir So, ro, lillemann. 

Ofbeldið heldur áfram

  Það er svakalegt að fylgjast með því hvernig ráðist er á heiðursmanninn Dóna Trump þessa dagana.  Maðurinn hefur unnið sér fátt til saka umfram sterka löngun til að verða forseti Bandaríkja Norður-Ameriku og eitthvað svoleiðis.  Nú hefur hljómsveitin U2 bæst í hóp ofsækjenda ljúflingsins.  Þessi frægasta hljómsveit heims er á hljómleikaferð um Bandaríkin.  Þar er spjótum beint að heiðursmanninum afar gróflega.  Hvað eru þessir írsku Jesú-guðspjallaguttar að skipta sér af forsetakosningum handan við sjó og land?  

  Það er annað með stórleikarann Robert De Niro.  Hann má skipta sér af.  Hann er sveitungi Dóna.  En mætti vera orðvarari.  Það er ekki til fyrirmyndar að segjast langa til að kýla prúðmennið í andlitið.  Bara óuppalinn götustrákaskríll segir svoleiðis.  

  Smella hér

  

„Grípa í píkuna á þeim“

Ný íslensk kvikmynd - mikil tilhlökkun

  Um næstu helgi hefjast sýningar á splunkunýrri íslenskri kvikmynd. Hún heitir "Can´t Walk Away".  Sýningarstaðurinn er Egilshöll Sambíó.  Þetta er heimildarmynd um einn ástsælasta tónlistarmann þjóðarinnar í hálfa öld,  Herbert Guðmundsson.

  Hebbi, eins og hann er jafnan kallaður, á að baki skrautlegan tónlistarferil og ennþá skrautlegra lífshlaup þar fyrir utan.  Fljótlega eftir fermingu var hann farinn að syngja með áberandi hljómsveitum.  Raddsviðið er breitt.  Litbrigði söngraddarinnar svipar til Johns Lennons en Hebbi varð einnig þekktur fyrir að afgreiðs Led Zeppelin-lög alveg eins og Robert Plant.  

  Þekktustu hljómsveitir Hebba á áttunda áratugnum voru Tilvera, Eik og Pelican.  Á fyrri hluta níunda áratugarins söng hann vinsælt lag, "Megi sá draumur rætast", með hljómsveit sinni Kan.  1985 kom út 3ja sólóplatan,  "Dawn of the Human Revolation".  Hún inniheldur lagið "Can´t Walk Away".  Það sló þvílíkt í gegn.  Allar götur síðan er það einkennislag níunda áratugarins, þess tímabils sem kallað er 80´s. 

  Fram til þessa dags hafa komið út vinsælar plötur og smellir frá Hebba.  Nægir að nefna "Hollywood", "Svaraðu kallinu",  "Time", "Eilíf ás" og "Sumarið er stutt". 

  Í einkalífinu hafa skipst á skin og skúrir:  Ástarsambönd og hjónabönd hafa brotlent; eiturlyfjaneysla, fangelsun, gjaldþrot, atvinnuleysi, róttæk trúskipti, ísbúðarekstur, harðvítugar nágrannaerjur og þannig mætti áfram telja.

 

 

 

 

 

 

...

Ég ber kennsl á íslenska bitvarginn

 

 

 

 

 

 

 

  Ég sé ekki betur á ljósmynd af bitvarginum í Þýskalandi en að þar sé um íslenskan mann að ræða.  Rammíslenskan í bæði föður- og móðurætt.  Ég sé ekki betur en að hann sé í rammíslenska Sólstafa-bolnum sínum.  Það er allt í fréttinni annað sem smellpassar við þann sem mér sýnist þetta vera.  Sá er búsettur í Berlín.  Hann er með þetta "attitude".  Er þaulvanur svona uppákomum.  Var í þungarokkshljómsveitum hérlendis áður en hann flutti út.  Og með þetta síða hár.  Ég hannaði "lógó" fyrir eina þeirra.  Það eina sem passar ekki nákvæmlega er aldurinn.  Þar munar um árið eða svo.  

  Í nánasta vinahópi mannsins eru menn mér sammála um hvern ræðir.      

  Er ekki nóg að Norðmenn séu stöðugt að stela af okkur Leifi Eiríkssyni og Eiríki rauða?  Þurfa þeir líka að eigna sér bitvarginn í Berlín?  Eða á Íslendingurinn í Berlín norskan tvífara?  

Árásarmaðurinn sagður norskur