Færsluflokkur: Tónlist
22.5.2022 | 03:58
Félagsfærni Bítlanna
Félagsfærni er hæfileiki til að eiga samskipti við aðra. Það er lærð hegðun. Börn herma eftir öðrum. Félagslynt fólk á öllum aldri speglar annað fólk. Góðir vinir og vinkonur tileinka sér ósjálfrátt talsmáta hvers annars, hegðun, ýmsa takta, húmor, smekk á fatnaði, músík og allskonar.
Á upphafsárum Bítlanna voru þeir snyrtilega klipptir; stutt í hliðum og hnakka en dálítill lubbi að ofan greiddur upp. Svo fóru þeir að spila í Þýskalandi. Þar eignaðist bassaleikarinn, Stu Sutcliffe, kærustu. Hún fékk hann til að greiða hárið fram á enni. Hinir Bítlarnir sprungu úr hlátri er þeir sáu útkomuna. Þeir vöndust hárgreiðslunni. Innan skamms tóku þeir, einn af öðrum, upp sömu greiðslu. Nema trommarinn, Pete Best. Hann hefur alla tíð skort félags- og trommuhæfileika. Öfugt við arftakann, Ringo.
Þegar fram liðu stundir leyfðu Bítlarnir hártoppnum að síkka meira. Að því kom að hárið óx yfir eyru og síkkaði í hnakka. Svo tóku þeir - tímabundið - upp á því að safna yfirvaraskeggi. Þegar það fékk að fjúka söfnuðu þeir börtum. Um leið síkkaði hárið niður á herðar.
Áður en ferli hljómsveitarinnar lauk voru allir komnir með alskegg. Hártíska Bítlanna var aldrei samantekin ráð. Þeir bara spegluðu hvern annan. Á mörgum öðrum sviðum einnig.
Tónlist | Breytt s.d. kl. 14:53 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (14)
8.5.2022 | 01:30
Minningarorð
Söngvari Baraflokksins, Ásgeir Jónsson, féll frá núna 3ja maí. Hann var 59 ára. Baraflokkurinn stimplaði Akureyri rækilega inn í rokksöguna á nýbylgjuárunum upp úr 1980. Árunum sem kennd eru við "Rokk í Reykjavík".
Geiri var laga- og textahöfundur hljómsveitarinnar og allt í öllu. Frábær söngvari og frábær tónlistarmaður. Hann vissi allt og kunni í músík. Hljómsveitin átti sinn auðþekkjanlega hljóm; blöndu af pönkuðu nýróman-kuldarokki.
Ég kynntist Geira þegar hann var hljóðmaður Broadway á Hótel Íslandi um aldamótin (þekkti hann reyndar lítillega áður til margra ára). Ég bjó í næsta húsi. Þar á milli var hverfispöbbinn Wall Street. Þegar færi gafst frá hljóðstjórn brá Ásgeir sér yfir á Wall Street. Þar var bjórinn ódýrari og félagsskapurinn skemmtilegri.
Vegna sameiginlegrar músíkástríðu varð okkur vel til vina. Stundum slæddist Ásgeir heim til mín eftir lokun skemmtistaða. Þá hélt skemmtidagskrá áfram. Það var sungið og spilað. Einnig spjölluðum við um músík tímunum saman. Einstaka sinnum fékk Ásgeir að leggja sig heima hjá mér þegar stutt var á milli vinnutarna hjá honum, skjótast í sturtu og raka sig.
Geiri var snillingur í röddun. Sem slíkur kom hann við á mörgum hljómplötum. Hann var einnig snillingur í að túlka aðra söngvara. Það var merkilegt. Talrödd hans var hás (að hans sögn "House of the Rising Sun"). Engu að síður gat hann léttilega sungið nákvæmlega eins og "ædolin" David Bowie og Freddie Mercury.
Eitt sinn fór Bubbi Morthens í meðferð. Upptaka af hluta úr söng hans á plötunni "Konu" glataðist. Búið var að bóka pressu í Englandi en ekki mátti ræsa Bubba út. Geiri hljóp í skarðið. Söng það sem á vantaði. Það er ekki séns að heyra mun á söngvurunum. Þetta er leyndarmál.
Geiri var einstaklega ljúfur og þægilegur náungi. Eftir að Broadway lokaði vann hann á Bítlapöbbnum Ob-La-Di. Það var gaman að heimsækja hann þar. Hann lék ætíð við hvurn sinn fingur.
Fyrir nokkrum árum urðum við samferða í geislameðferð vegna krabbameins. Ég vegna blöðruhálskirtils. Hann vegna krabbameins í raddböndum og síðar einnig í eitlum. Við kipptum okkur lítið upp við það. Við töluðum bara um músík. Ekki um veikindi. Enda skemmtilegra umræðuefni.
Tónlist | Breytt 9.5.2022 kl. 18:33 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (10)
9.4.2022 | 03:51
Íslenskt hugvit vekur heimsathygli
Í Danmörku er starfrækt ein fullkomnasta og afkastamesta vinyl-plötupressa heims, RPM Records. Þar er meðal annars boðið upp á hágæða grafíska hönnun og tónlistarmyndbönd fyrir youtube. Eigandinn er grafískur hönnuður að mennt og lærður kvikmyndagerðarmaður. Hann kemur úr Svarfaðardal og heitir Guðmundur Örn Ísfeld.
Afurðir RPM Records hafa margar hverjar ratað í heimspressuna. Núna síðast segir bandaríska tímaritið Rolling Stone frá nýjustu plötu kanadísku poppstjörnunnar Weeknd, margfalds Grammy-verðlaunahafa auk fjölda annarra verðlauna og viðurkenninga.
The Weeknds Newest Record Could Destroy Your Turntable Or Your Extremities
Out of Time available as a vinyl record pressed into an actual, working saw blade.
Tónlist | Breytt s.d. kl. 07:38 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (13)
5.2.2022 | 03:17
Áhrifamestu plötuumslögin
Plötuumslög gegna veigamiklu hlutverki. Þau móta að nokkru leyti viðhorf plötuhlustandans til tónlistarinnar og flytjandans. Þegar best lætur renna umslag og tónlistin saman í eitt. Gamlar rannsóknir leiddu í ljós að "rétt" umslag hefur áhrif á sölu plötunnar. Til lengri tíma getur umslag orðið þátttakandi í nýjum straumum og stefnum í tónlist.
American Express Essentials hefur tekið saman lista yfir áhrifamestu plötuumslögin. Hér er ekki verið að tala um bestu eða flottustu umslögin - þó að það geti alveg farið saman í einhverjum tilfelllum. Árlega koma á markað margar milljónir plötuumslaga. Aðeins 0,0000000% þeirra verða almenningi minnisstæð.
Stiklum hér á stóru í rjóma niðurstöðu AEE:
- Elvis Presley. Fyrsta stóra plata hans og samnefnd honum. Kom út 1956. Stimplaði gítarinn inn sem tákn rokksins. Á þessum tímapunkti var það brakandi ný og fersk blanda bandarískra músíkstíla á borð við blús og rokkabilly.
- The Clash: London Calling. 3ja plata Clash sem var önnur tveggja framvarðasveita bresku pönkbyltingarinnar (hin var Sex Pistols). Útgáfuárið er 1979 og pönkið búið að slíta barnsskónum. Clash var ekki lengur "bara" pönk heldur eitthvað miklu meira; stórveldi sem sló í gegn í Ameríku umfram aðrar pönksveitir. Umslagið kallast skemmtilega á við upphaf rokksins. Ljósmyndin var ekki tekin fyrir umslagið. Hún var eldri og fangaði augnablik þar sem bassaleikarinn, Paul Simonon, fékk útrás fyrir pirring. "London Calling" var af amerískum fjölmiðlum - með Rolling Stone í fararbroddi - útnefnd besta plata níunda áratugarins.
- Bítlarnir: Revolver. "Sgt. Peppers...", "Hvíta albúmið", "Abbey Road" og "Revolver" togast á um áhrifamestu Bítla-umslögin. "Revolver" kom út 1966 og var fyrst Bítlaplatna til að skarta "allt öðruvísi" umslagi: teiknimynd af Bítlunum í bland við ljósmyndir. Umslagið rammaði glæsilega inn að hljómsveitin var komin á kaf í nýstárlega tónlist á borð við sýrurokk, indverskt raga og allskonar. Höfundur þess var góðvinur Bítlanna frá Hamborg, bassaleikarinn og myndlistamaðurinn Klaus Voorman.
- Velvet Underground & Nicole. Platan samnefnd hljómsveitinni kom út 1967 undir forystu Lou Reeds. Umslagið hannaði Andy Warhol. Platan og sérkennilegt umslag þóttu ómerkileg á sínum tíma. En unnu þeim mun betur á með tímanum.
- The Rolling Stones: Let it Bleed. Önnur 2ja bestu platna Stones (hin er Beggars Banquet). Kom út 1969. Þarna er stofnandi hljómsveitarinnar, Brian Jones, næstum dottinn út úr henni og arftakinn, Mick Taylor, að taka við. Umslagið er af raunverulegri tertu og plötu. Þetta var löngu fyrir daga tæknibrellna á borð við fótoshop.
- Patti Smith: Horses. AEE telur "Horses" vera bestu jómfrúarplötu sögunnar. Útgáfuárið er 1975. Umslagið rammar inn látlausa ímynd alvörugefna bandaríska pönk-ljóðskáldsins.
- Pink Floyd: Wish You Were Here. Valið stendur á milli þessarar plötu frá 1975 og "Dark Side of the Moon". Ljósmyndin á þeirri fyrrnefndu hefur vinninginn. Hún sýnir tvo jakkalakka takast í hendur. Annar stendur í ljósum logum í alvörunni. Hér er ekkert fótoshop.
- Sex Pistols: Never Mind the Bollocks Heres the Sex Pistols. Eina alvöru plata Sex Pistols. Platan og hljómsveitin gerðu allt brjálað í bresku músíksenunni 1977. Umslagið er vel pönkað en um leið er klassi yfir hönnunni og skæru litavalinu.
- Bruce Springsteen: Born in the USA. 1984 vísuðu umslagið og titillinn í þverbandarísk blæbrigði. Undirstrikuðu að þetta var hrátt verkalýðsrokk; bandarískt verkalýðsrokk sem kallaði á ótal túlkanir. Þarna varð Brúsi frændi sú ofurstjarna sem hann er enn í dag.
- Nirvana: Nevermind. 1991 innleiddi platan Seattle-gruggbylgjuna. Forsprakkinn, Kurt Cobain, fékk hugmyndina að umslaginu eftir að hafa séð heimildarmynd um vatnsfæðingu. Hugmyndin um agnið, peningaseðilinn, var ekki djúphugsuð en má skoðast sem háð á græðgi.
- Björk: Homogenic. AEE segir þetta vera bestu tekno-plötu allra tíma. Titillinn endurspegli leit Íslendingsins að hinum eina rétta tóni plötunnar 1997.
- Sigur Rós: (). Fyrir íslenska hljómsveit sem syngur aðallega á bullmáli en semur fallega og áleitna tónlist er umslagið óvenjulegt og vel við hæfi. Svo segir AEE og áttar sig ekki á að söngur Sigur Rósar er aðallega á íslensku. Reyndar á bullmáli á (). Platan kom út 2002.
Tónlist | Breytt 8.2.2022 kl. 04:15 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (25)
21.1.2022 | 05:31
Oft ratast kjöftugum satt á munn. Eða ekki.
Rokkið er lífstíll. Yfirlýsingagleði, dramb og gaspur eru órjúfanlegur hluti af lífstílnum. Alveg eins og "sex and drugs and rock and roll". Þess vegna er oft gaman að lesa eða heyra viðtöl við rokkstjörnur þegar þær reyna að trompa allar hinar.
- Little Richard: "Ég er frumkvöðullinn. Ég er upphafsmaðurinn. Ég er frelsarinn. Ég er arkitekt rokksins!"
- Richard Ashcroft (The Verve): Frumkvöðull er ofnotað hugtak, en í mínu tilfelli er það alveg viðeigandi."
- Jim Morrison (The Doors): "Ég lít á sjálfan mig sem risastóra, eldheita halastjörnu, stjörnuhrap. Allir stoppa, benda upp og taka andköf: "Ó, sjáðu þetta!" Síðan vá, og ég er farinn og þeir sjá aldrei neitt þessu líkt aftur. Þeir munu ekki geta gleymt mér - aldrei."
- Thom Yorke (Radiohead): "Mig langar að bjóða mig fram til forseta. Eða forsætisráðherra. Ég held að ég myndi standa mig betur."
- Courtney Love (Hole): "Ég vildi að ég stjórnaði heiminum - ég held að hann væri betri."
- Brian Molko (Placebo): Ef Placebo væri eiturlyf værum við klárlega hreint heróín hættulegt, dularfullt og algjörlega ávanabindandi."
- Pete Townsend (The Who): Stundum trúi ég því virkilega að við séum eina rokkhljómsveitin á þessari plánetu sem veit um hvað rokk n roll snýst."
Tónlist | Breytt s.d. kl. 15:41 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (22)
12.1.2022 | 00:03
Elvis bannar lag með sjálfum sér
Tímarnir líða og breytast. Ósæmileg hegðun sem fékk að viðgangast óátalin fyrir örfáum árum er nú fordæmd. Dónakallar sitja uppi með skít og skömm. Þeirra tími er liðinn. Hetjur dagsins eru stúlkurnar sem stíga fram - hver á fætur annarri - og afhjúpa þá.
Kynþáttahatur er annað dæmi á hraðri útleið. Tónlistarfólk - sem og aðrir - er æ meðvitaðra um hvað má og hvað er ekki við hæfi.
Eitt af stóru nöfnunum í nýbylgjunni á seinni hluta áttunda áratugarins var Elvis Costello. Hans vinsælasta lag heitir Oliver´s Army. Það kom út 1979 á plötunni Armed Forces. Þar syngur hann um vandamál Norður-Írlands. Kaþólikkar og mótmælendatrúar tókust á með sprengjum, drápum og allskonar.
Í textanum segir: "Only takes one itchy trigger / One more widow, one less white nigger."
Á sínum tíma hljómaði þetta saklaust. Gælunafn afa hans í breska hernum var White nigger. Það þótti ekki niðrandi. Í dag hljómar það hræðilega. Þess vegna hefur Elvis gefið útvarpsstöðvum fyrirmæli um að setja lagið umsvifalaust á bannlista. Sjálfur hefur hann tekið þetta sígræna lag af tónleikaprógrammi sínu. Hann ætlar aldrei að spila það aftur.
Tónlist | Breytt s.d. kl. 03:15 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (24)
17.12.2021 | 03:24
Bestu Bítlaplöturnar
Breska hljómsveitin Bítlarnir (The Beatles) hætti fyrir meira en hálfri öld. Plötuferill hennar spannaði aðeins sex ár. Samt er ekkert lát á vinsældum hennar. Aðdáendahópurinn endurnýjar sig stöðugt. Í útvarpi má iðulega heyra spiluð lög með Bítlunum og umfjöllun um Bítlana. Skammt er síðan Gunnar Salvarsson rakti sögu hljómsveitarinnar í þáttaseríu á Rúv. Gerðar hafa verið leiknar kvikmyndir um Bítlana, sem og heimildarmyndir og sjónvarpsþættir. Núna síðast hefur Disney+ verið að sýna átta tíma heimildarþátt um gerð plötunnar "Let it be".
Það segir margt um stöðu Bítlanna að í hálfa öld hafa 3 plötur hennar verið að skiptast á að verma efstu sæti lista yfir bestu plötur allra tíma. Það eru "Sgt Pepper´s...", "Revolver" og "Abbey Road".
Til gamans: Hér til vinstri á þessari síðu hef ég stillt upp skoðanakönnun um uppáhalds Bítlaplötuna. Vinsamlegast takið þátt í leitinni að henni.
Breska tímaritið Classic Rock hefur tekið saman lista yfir bestu og áhrifamestu Bítlaplöturnar. Staða þeirra er studd sannfærandi rökum. Þannig er listinn:
1. Revolver (1966)
Þarna voru Bítlarnir komnir á kaf í ofskynjunarsýruna LSD og indverska músík. Það tók almenning góðan tíma að melta þessa nýju hlið á Bítlunum. Platan seldist hægar en næstu plötur á undan. Hún sat "aðeins" í 8 vikur í 1. sæti breska vinsældalistans. Því áttu menn ekki að venjast. Í dag hljóma lög plötunnar ósköp "venjuleg". 1966 voru þau eitthvað splunkunýtt og framandi. Plötuumslagið vakti mikla athygli. Í stað hefðbundinnar ljósmyndar skartaði það teikningu af Bítlunum. Hönnuðurinn var Klaus Woorman, bassaleikari sem Bítlarnir kynntust í Þýskalandi. Hann spilaði síðar á sólóplötum Lennons. Umslagið fékk Grammy-verðlaun.
2. Sgt. Pepper´s Lonely Hearts Club Band (1967)
Bítlarnir gengu ennþá lengra í tilraunamennsku og frumlegheitum. Gagnrýnendur voru á báðum áttum. Sumir töldu Bítlana vera búna að missa sig. Þeir væru komnir yfir strikið. Tíminn vann þó heldur betur með Bítlunum.
3. Please Please Me (1963)
Sem jómfrúarplata Bítlanna markaði hún upphaf Bítlaæðisins - sem varir enn. Hún var byltingarkenndur stormsveipur inn á markaðinn. Ný og spennandi orkusprengja sem náði hámarki í hömlulausum öskursöng Lennons í "Twist and Shout". Þvílík bomba!
4. Abbey Road (1969)
Síðasta platan sem Bítlarnir hljóðrituðu. Þeir sönnuðu að nóg var eftir á tanknum. George á bestu lög plötunnar. Hin lögin eru þó ekkert slor.
5. Magical Mistery Tour (1967)
6. Rubber Soul (1965)
7. Hvíta albúmið (1968)
8. With The Beatles (1963)
9. A Hard Day´s Night (1964)
Þrjár plötur ná ekki inn á þennan lista: Beatles for sale (1964), Help (1965), Yellow Submarine (1969). Allt góðar plötur en skiptu ekki sköpum fyrir tónlistarþróun Bítlanna og heimsins.
Tónlist | Breytt s.d. kl. 07:59 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (14)
2.12.2021 | 23:11
Bestu gítarleikarar rokksögunnar?
Sumir halda ranglega að gæði gítarleiks ráðist af hraða og fingrafimi. Þetta á ekki síst við um gítarleikara sem ráða yfir færni í hraða. Jú, jú. Það getur alveg verið gaman að heyra í þannig flinkum gítarleikara. En aðeins í hófi. Miklu hófi. Fátt er leiðinlegra en sólógítarleikari sem þarf stöðugt að trana sér fram og sýna hvað hann getur spilað hratt.
Bestu gítarleikarar eru þeir sem upphefja lagið og meðspilara sína óháð fingrafimi og hraða. Einn gítartónn hjá BB King gerir meira fyrir lag en allir hraðskreiðustu sólógítarleikarar rokksins til saman. Einhver orðaði það á þessa leið. Man ekki hver.
Tímkaritið Woman Tales hefur tekið saman lista yfir bestu gítarleikara rokksögunnar. Ég er glettilega sammála niðurstöðunni. Hún er þessi:
1. Jimi Hendrix. Rökin eru m.a. þau að hann fullkomnaði áður óþekktan leik með enduróm (feedback). Jafnframt spilaði hann hljóma sem fyrirrennarar hans vissu ekki að væru til. Margt fleira mætti telja upp sem stimplar Hendrix inn sem besta gítarleikara rokksögunnar.
Gott dæmi um það hvernig Hendrix umbreytti góðu lagi í meiriháttar snilld er túlkun hans á "All Along the Watchtower".
2. Eric Clapton. Hann kann öll trixin í bókinni. En líka að kunna sér hófs án stæla.
3. Jimmy Page (Led Zeppelin). Hann gerði svo margt flott án þess að trana sér.
4. Chuck Berry bjó til rokk og rollið. Og rokkgítarleikinn.
5. Eddie Van Halen
6. Keith Richards
7. Jeff Back
8. B. B. King
9. Carlos Santana
10. Duane Allman
11. Prince
12. Stevie Ray Vaughn
13. Pete Townshend (The Who)
14. Joe Walsh
15. Albert King .
16. George Harrison
17. John Lennon
18. Kurt Cobain
19. Freddie King
20. Dick Dale
21. Buddy Holly
22. Slash (Guns N Roses)
23. Joe Perry (Aerosmith)
24. David Gilmour (Pink Floyd)
25. Neil Young
26. Frank Zappa
27. Tom Petty og Mike Campell (Heartbreakers)
28. Muddy Waters
29. Scotty Moore
30. Billy Gibbons (ZZ Top)
31. The Edge (U2)
32. Bobby Krieger (The Doors)
33. Brian May (Queen)
34. Angus Young (AC/DC)
35. Tom Morello (Rage Against the Machine / Audioslave / Bruce Springsteen & the E-Street Band)
Tónlist | Breytt 12.1.2022 kl. 01:59 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (37)
19.11.2021 | 04:54
Ríkustu tónlistarmenn heims
Margir vinsælir tónlistarmenn fengu að heyra það á unglingsárum að þeir þyrftu að læra eitthvað nytsamlegt. Eitthvað sem opnaði þeim leið að vel launuðu starfi. Þetta fengu þeir að heyra þegar hugur þeirra snérist allur um hljóðfæragutl. "Tónlistin gefur ekkert í aðra hönd," fullyrtu vel meinandi foreldrar.
Samkvæmt Geoworld Magazine virðast ýmsir tónlistarmenn hafa komist í álnir. Þar á meðal þessir (innan sviga er virði þeirra):
1 Paul McCartney ($ 1,28 milljarðar)
2 Andrew Lloyd Webber ($ 1,2 milljarðar)
Þessir tveir eru Bretar. Í næstu sex sætum eru Bandíkjamenn.
3 Jay Z ($ 1 milljarður)
4 Herb Albert ($ 850 milljónir)
Eitthvað af þessum aurum hefur Herb Albert fengið fyrir að spila og gefa út á plötu lagið "Garden Party" eftir Eyþór Gunnarsson (Mezzoforte).
5 Sean Combs - Diddy ($ 825 milljónir)
6 Dr.Dre ($ 800 milljónir)
7 Madonna ($ 580 milljónir)
Madonna er lang lang efnuðust tónlistarkvenna. Sú eina sem er inn á topp 20.
8 Emilio Estefan ($ 500 milljónir)
9 Elton John ($ 480 milljónir)
10 Coldplay (475 milljónir)
Elton John og Coldplay eru breskir. Jimmy Buffett er bandarískur, eins og Brúsi frændi. Í sætum 12, 13 og 15 eru Bretar.
11 Jimmy Buffett ($ 430 milljónir)
12 Mick Jagger ($ 360 milljónir)
13 Ringo Starr ($ 350 milljónir)
14 Bruce Springsteen ($ 345 milljónir)
15 Keith Richards (340 milljónir)
16 Neil Sedaka ($ 300 milljónir)
17 Gene Simmons ($ 300 milljónir)
18 Jon Bon Jovi ($ 300 milljónir)
19 Sting ($ 300 milljónir)
20 L.A.Reid ($ 300 milljónir)
Sting er breskur. Hinir bandarískir.
Tónlist | Breytt s.d. kl. 05:54 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (12)