Jón Þorleifs

 

  Á næstunni ætla ég að rifja upp sögur af Jóni nokkrum Þorleifssyni.  Hann féll frá fyrir nokkrum árum.  Þá kominn hátt á tíræðisaldur.  Hann var sérkennilegur um margt.  Góður maður sem varð fjölskylduvinur.  Sögurnar eiga kannski mest erindi við okkur sem þekktum Jón.  Okkur þótti vænt um hann.  Hann var nánast í afahlutverki sona minna og systurbarna minna.  Börnin elskuðu hann.  Mér er kunnugt um að þannig hafi það einnig verið um börn fleiri.  Til að mynda Birgis Svans Símonarsonar.

  Jón var einstæðingur.  Hann bjó alltaf einn og var barnlaus.

  Á gamals aldri tók Jón upp á því að senda frá sér bækur.  Þær voru allt frá því að vera sjálfsævisögulegar (Nútíma kviksetning),  til þess að vera ljóðabækur,  skáldsögur og hugleiðingar um heimsmál.

  Ég hitti Jón fyrst 1974.  Þá lenti ég til borðs með honum í afmælishófi verkalýðsfélagsins Dagsbrúnar.  Þáverandi iðnaðarmálaráðherra,  Gunnar Thoroddsen,  mætti í hófið.  Gunnar heilsaði gestum með handabandi og óskaði til hamingju með daginn.  Þegar Gunnar kom að Jóni spratt Jón á fætur og tróð höndum í vasa.  Um leið sagði hann:  "Ég ætla ekki að óhreinka mig á því að taka í hönd þína."  Gunnar lét sér í engu bregða og sagði:  "Þá heilsumst við bara að gömlum bændasið:  Með kossi á kinn."  Gunnar gerði sig líklegan til að fylgja því eftir.  Jón hörfaði snöggt og mælti:  "Ég kýs að brúka kjaftinn öðru vísi á þig."

  Við þetta kom fát á Gunnar.  Hann leit í kringum sig,  tvísté og sagði við konu sína:  "Við skulum finna okkur sæti."  Sem þau og gerðu án þess að heilsa fleirum með handabandi.

  Síðar hældi Jón sér af því að hafa kippt Gunnari ofan úr fílabeinsturni og komið honum í skilning um að hann væri ekki merkilegri en verkafólkið í afmælishófinu.  "Jafnvel ómerkilegri," sagði Jón.  

  Næst flutti Gvendur Jaki ávarp.  Ávarpinu lauk með því að Gvendur bauð gestum að njóta veitinga sem í boði voru.  Þá spratt Jón á fætur.  Hann lyfti yfir höfði sér tómum kaffibolla og tómum kökudiski og kallaði:  "Þú þarft ekki að hafa áhyggjur af því,  Guðmundur J., að ég taki meira en þú ætlar mér!".

  Kurr kom á sessunauta Jóns.  Þeir sussuðu á hann og sögðu þetta ekki vera rétta tilefni til leiðinda.  Jón svaraði því til að hann léti ekki "stráklinga" segja sér fyrir verkum.  Beindi hann einkum orðum að Benedikt Kristjánssyni (Benediktssonar,  þáverandi borgarfulltrúa Framsóknarflokksins),  bróðir Baldurs,  prests í Þorlákshöfn.

  Í afmælishófinu stóð Jón við yfirlýsingu sína til Gvendar Jaka.  Fékk sér hvorki vott né þurrt en lék á alls oddi.  Enda búinn að koma skýrum skilaboðum áleiðis.  

 

   

Færeyingur smíðaði Hörpu

 

  Ráðstefnu- og tónlistarhöllin Harpa hefur verið á milli tannanna á fólki.  Samt ekki þannig að fólk sé að bíta í hana heldur er fólk endalaust að þrasa um hana.  Það er stöðugt vælt undan einu og öðru sem að Hörpu snýr.  Eiginlega öllu.  Nema þeim sem smíðaði Hörpu.  Um hann vita fáir. 

  Þegar Björgúlfur gamli hrinti í framkvæmd byggingu Hörpu varð strax ljóst að enginn Íslendingur myndi ráða við að smíða þetta flókna og nýstárlega hús.   Hófst þá leit út um allan heim að einhverjum sem gæti smíðað Hörpu.  Það var sama hvar borið var niður með fyrirspurn um slíkan mann.  Allir bentu á sama manninn:  Færeyinginn Ósbjörn Jacobsen.

  Færeyingar neita Íslendingum aldrei um neitt.  Þvert á móti.  Færeyingar vilja alltaf allt fyrir Íslendinga gera.  Lána Íslendingum hitt og þetta.  Jafnvel háar peningaupphæðir.  Reyndar eru Færeyingar ennþá áhugasamari um að gefa Íslendingum peninga.  Ekki vantar viljann til þess.  Það sem heldur aftur af Færeyingum með að fylla alla vasa Íslendinga af peningum er að Færeyingarnir óttast að Íslendingum þyki það niðurlægjandi og móðgandi.

  Það var því eins og við manninn mælt:  Um leið og Íslendingar komu skríðandi á hnjánum til Ósbjórns og spurðu hvort að nokkur smuga væri að hann gæti smíðað Hörpu svaraði Ósbjörn án umhugsunar:  "Ja,  tað skal ég."  Hann losaði sig með það sama úr öllum verkefnum og henti sér í að byggja Hörpu.

  Aðstandendur Hörpu skammast sín fyrir að hafa þurft að leita út fyrir landsteinana eftir smiði.  Fyrir bragðið hafa þeir eiginlega haldið leyndu hver smíðaði Hörpu.  Eða réttara sagt látið lítið á því bera.  Eflaust er hægt að finna nafn Ósbjörns einhversstaðar í gögnum um Hörpu.  Það er að segja í smáa letrinu.  

   

REM á pöbbarölti í Reykjavík

 

  Bítlabarinn Ob-La-Dí á Laugavegi 45 er orðinn einskonar arftaki Sirkuss.  Það er að segja:  Þetta er barinn sem rokkstjörnurnar sækja ásamt öðrum sem hafa gaman af að ræða um rokkmúsík og hlusta á áhugaverða tónlist.  Í tilfelli Ob-La-Dí er það tónlist með Bítlunum,  The Byrds og REM.  

  Þó að starfsfólk Ob-La-Dí sé ýmsu vant þá rak það upp stór augu þegar bassaleikari REM,  Mike Mills,  birtist á staðnum í gær.  Með í för var fjölskylda hans. 

  Hópurinn dvaldi á Ob-La-Dí í drjúga stund og blandaði geði við gesti og starfsfólk.  Um nóg var að ræða.  REM er nefnilega í hávegum á Ob-La-Dí. 

Fallegur minningaróður

  Systurdóttir mín,  Íris Kjærnested,  vinnur við tónsmíðar í Svíþjóð og víðar.  Hún hefur meðal annars samið tónlist fyrir íslenska auglýsendur.  Þekktastur er sennilega Kjarnafæðisslagarinn ("Veldu gæði,  veldu Kjarnafæði!"),  sem er sunginn í öllum tjaldútilegum og í rútuferðum um landið. 

  Þetta gullfallega lag hér á myndbandinu fyrir ofan samdi Íris til minningar um kæran vin.  Hér er íslensk þýðing á textanum:

SONG FOR DOTÉR (þegar að þú fórst/lést)

.

Heimurinn hefur frosið,
en enginn virðist vita það.
Á miðju sumri
falla minningar sem snjór.
Undir sólhlífum
er óvitund sæla,
en ég myndi ekki skipti henni

í staðinn fyrir allt sem ég hefði misst af (saknað) ...

Ég sakna þín
Ég sakna þín
Ég sakna þín
Hvernig geta þau ekki vitað
að heimurinn staðnæmdist
þegar að þú fórst/lést.

Sólargeisli
sem stjörnurnar tóku.
Nú urðu allir litir
svartir.
Orðin bregaðst mér,
helguð, til einskis
Ég heyri enn í þér:
"Taktu næstu lest!"

Ég sakna þín
Ég sakna þín
Ég sakna þín
Hvernig geta þeir ekki vitað
að heimurinn staðnæmdist
þegar að þú fórst/lést

... að heimurinn staðnæmdist
þegar að þú fórst/lést.

.

Lag, söngur og texti: Íris Kjærnested

Tónlist: Mike Shiver

Reglur fyrir konur

  Eftirfarandi texta fékk ég sendan.  Höfundur hans ku vera raðkvæntur.  Hjónaböndin entust jafnan stutt.  Til að enn eitt hjónabandið fari ekki út um þúfur settist hann niður, fór skipulega yfir þá atburði sem leiddu til flestra árekstra og reyndi að finna lausn á því hvernig komast má hjá þeim árekstrum.  Niðurstöðuna hefur hann tekið saman og kallar "MIKILVÆGAR REGLUR FYRIR KONUR!"  Kannski getur Anna & útlitið fléttað þessu inn í prinsessunámskeið sín: 

.

REGLA NR. 1.  Karlmenn horfa á brjóst.  Til þess eru brjóst.  Ekki reyna að breyta því.

REGLA NR. 1.  Ef að klósettsetan er uppi skal setja hana niður þegjandi og hljóðalaust.  Ef að setan er niðri setja karlmenn hana upp þegjandi og hljóðalaust.  Þannig er það og þannig á það að vera.  Karlar setja hana upp.  Konur setja hana niður.     

REGLA NR. 1.  Laugardagur - íþróttir.  Þetta er eins og með gang himintungla,  flóð og fjöru.  Ekki reyna að breyta því.

REGLA NR. 1.  Verslunarferðir eru EKKI íþrótt.

REGLA NR. 1.  Grátur er fjárkúgun.  Fjárkúgun er glæpur.  Það kemur aldrei til greina að taka þátt í fjárkúgun.

REGLA NR. 1.  Ef þig vantar eitthvað skal segja það á auðskilinn hátt.  Vísbendingar duga ekki.  Lúmskar vísbendingar duga ekki.  Miklar vísbendingar duga ekki.  "Augljósar" vísbendingar duga ekki. 

REGLA NR. 1.  Ef þér finnst þú hafa fitnað þá hefur þú áreiðanlega fitnað.  Ekki spyrja um það.

REGLA NR. 1.  "Já" og "nei" eru fullgild svör við öllum spurningum.

REGLA NR. 1.  Ef þú þarft hjálp við eitthvað þá er bara að nefna það.  Ég leysi öll vandamál.  Til þess er ég.  Meðaumkun færðu hjá vinkonum þínum.  Til þess eru þær.

REGLA NR. 1.  Mánaðarlangur höfuðverkur er óásættanlegur.  Leitaðu til læknis strax eftir 2ja daga hausverk.

REGLA NR. 1.  Eitthvað sem ég hef sagt fyrir löngu síðan er ónothæft í deilum.  Öll ummæli eru ógild eftir 7 daga og skulu að engu höfð.

REGLA NR. 1.  Allt sem ég segi og geri má túlka á tvenna vegu.  Ef önnur túlkunin gerir þig dapra eða reiða þá gildir hin túlkunin.

REGLA NR. 1.  Þú getur annað hvort beðið mig um að gera eitthvað EÐA sagt mér hvernig eigi að gera það.  Ekki hvoru tveggja.  Ef þú veist hvernig best er að gera það skaltu gera það sjálf.

REGLA NR. 1.  Ef ég spyr hvort eitthvað sé að og þú segir "nei" þá er það þannig.  Málið er þar með útrætt.

REGLA NR. 1.  Ef þú þarft að segja eitthvað skaltu gera það á meðan auglýsingar eru í sjónvarpinu

REGLA NR. 1.  Ég þekki 16 liti og þarf ekki að þekkja fleiri liti.  Ljóspurpurarauður er eitthvað sem ég veit ekki hvað er. 

REGLA NR. 1.  Ef mig klæjar þá klóra ég mér.

REGLA NR. 1.  Þegar við förum eitthvað út þá er allt sem þú ferð í flott og við hæfi.  Í alvöru.  Það þarf ekki að ræða það.

REGLA NR. 1.  Ekki spyrja um hvað ég sé að hugsa nema þú sért til í að ræða kynlíf,  íþróttir eða bíla.

REGLA NR. 1.  Ekki segja að ég sé ekki í fínu formi.  Kringlótt er form.

REGLA NR. 1.  Þú átt nógu marga skó.

Þannig á að sjóða spaghetti

  Það er alveg merkilegt hvað fólki gengur illa að læra að sjóða spaghetti (eða pasta eða núðlur eða hvað á að kalla fyrirbærið).  Flestir falla í þá gryfju að sjóða það í saltvatni:  2 skeiðar af salti út í 3 lítra af vatni.  Eða eitthvað svoleiðis.  Besta aðferðin er að sleppa saltinu en nota þess í stað einn sprækan súputening.  Spaghettið bragðast ólíkt betur.  Það bragðast svo vel að hægt er að halda fjölmennar veislur með spaghetti eitt á boðstólum.  Ekki neitt annað.  Nema kannski tvær flöskur af kældu hvítvíni á kjaft.

  Annar kostur við súputening er að hann inniheldur miklu lægra hlutfall af salti en 2 skeiðar af borðsalti.  Almennt neytir fólk of mikils salts í fæðu yfir daginn.  Það er óhollt.  Skrúfar upp blóðþrýsting og fer illa með hjarta,  æðar,  nýru og fleira.  Það hefur vond áhrif á astma og veldur beinþynningu.  Bara svo fátt eitt sé nefnt. 

  8 grömm af salti á dag er hámark fyrir fullorðna manneskju.  Súputeningur er málið.

Skúbb! Íslensk kryddblanda slær í gegn í útlöndum

  Allir íslenskir gæðakokkar,  hvort sem þeir eru ómenntaðir leikmenn eða hámenntaðir fagmenn,  þekkja kryddblönduna  Best á lambið  og systurkryddblöndur hennar:  Best á fiskinn,  Best á kjúklinginn,  Best á borgarann,  Best á svínið,  Best á kalkúninn,  Best á nautið  og hvað þetta heitir allt saman.  Þessar kryddblöndur hafa notið gífurlegra vinsælda hérlendis undanfarin ár.

  Nú hefur hróður kryddblöndunnar  Best á lambið  borist til Færeyja.  Hún hefur slegið í gegn þar.  Eða eins og Færeyingar orða það:

  

Íslendsk kryddblanding ger innrás í Føroyum

Seinastu tíðina hevur verið gjørligt at keypt íslendsku kryddblandingarnar Krydd á lambið í summum handlum í Føroyum, men í framtíðini skal hetta gerast enn lættari. Íslendsku framleiðararnir hava verið í Føroyum á sjarmuferð, og við sær hava tey ikki bara havt vælumtókta ”Lambakryddið”, men heili seks ymisk sløg.

Søgan um íslendsku kryddblandingina tók dik á seg í 2001, eftir at Stefán Halldórsson undanfarnu árini hevði eksperimenterað við at blanda krydd, sum var serliga væl hóskandi til lambskjøt. Í 2001 hitta hann Hjördís Andrésdóttir, sum átti ein handil í Skerjafirði, og saman skipaðu tey framleiðsluna av kryddblandingini, soleiðis at hetta arbeiði nú hevur yvirtirkið bæði handil og alt annað arbeiðslív hjá teimum báðum.

KRADDAÐU KRYDD
So tað, sum byrjaði við, at vinfólk og familja hjá Stefáni kraddaði sær eitt sindur av kryddi, tá tey skuldu gera okkurt serligt til náttara, er í dag vaksið til eina veruliga framleiðslu-fyritøku.

Bráðskemmtileg matarveisla

  Nýverið tapaði kona á Suðurnesjum máli sem veisluþjónusta höfðaði gegn henni.  Samið hafði verið um kaup á veisluföngum fyrir tiltekna upphæð.  Að mig minnir á 4ða hundrað þúsund.  Konan borgaði 100 þúsund kall fyrirfram.  Hún var ósátt við veisluföngin og neitaði að borga það sem út af stóð.  Taldi sig hafa verið svikna. 

  Í svona tilfelli tapar kaupandinn alltaf málinu.  Þó að konan væri ósátt þá hafði hún fengið meira en 100 þúsund króna virði veisluföng.  Til að eiga möguleika á að vinna málið hefði konan þurft að fá óháðan matsmann til að meta raunvirði veislufanganna og borga þá upphæð.  Sem gat hugsanlega verið lægri upphæð en samið var um í upphafi.  Þetta þarf fólk að vita.  Ef það greiðir lægra verð fyrir vöru eða þjónustu en sanngjarnt þykir þá tapar það máli fyrir dómi.  Líka þó að fólkið hafi ekki fengið þau veisluföng og þá þjónustu sem um var samið.  Til að vinna svona mál þarf fólk að hafa borgað "sanngjarna" upphæð,  studda mati óháðs aðila.  Sá sem sækir málið tapar því. 

  Það er dýrt að tapa svona máli.  Miklu dýrara en að borga sanngjarnt verð.  Málskostnaður þess sem tapar máli telur nokkur hundruð þúsundkalla.

  Nú í kjölfar nýafstaðinna fermingarveislna og í upphafi ættarmóta er gaman að rifja upp eftirminnilega veislu.  Sú var haldin skömmu eftir bankahrun og veisluþjónustan klárlega í þröng.

  Samið var um þjóðlegan aðalrétt,  lambakjöt í karrý,  og súkkulaðitertu með rjóma sem desert.  Þegar til kom var á borðum ekki aðeins lambakjöt í karrý heldur einnig kjúklingapottréttur.  Eini gallinn var sá að karrýkjötið var af skornum skammti.  Góðu fréttirnar voru þær að nóg var til af kjúklingapottréttinum.

  Eins og venja er þegar hátt í hundrað manns koma saman til að snæða mat fór fólk að veisluborðinu í skipulagðri röð eftir því hvar borð þess voru staðsett.  Karrýrétturinn kláraðist fljótt.  Fólkið á síðustu borðunum hafði ekki um annað að velja en kjúklingapottréttinn.  Hann dugði öllum.  En sumir horfðu öfundaraugum á þá sem náðu karrýkjötinu.

  Skýringin sem var gefin var sú að kokkinn hefði misminnt hvað hann átti mikið af lambakjöti á lager.  En reddaði málinu með kjúklingapottréttinum.

  Næst var röðin komin að súkkulaðitertunni með rjóma.  Þá kom upp annað vandamál.  Það hafði gleymst að baka súkkulaðitertur og kaupa rjóma.  Þessu var reddað með því að bjóða upp á konfekt.  Einn mola á mann.  Stór skál með konfektmolum var látin ganga á milli borða.  Áður en röðin kom að síðustu borðum var konfektið á þrotum.  Gamansamur maður spurði þjóninn hvort hann gæti skorið síðasta konfektmolann í nokkra bita svo allir fengju smá konfekt.  Þjónninn kunni ekki að meta brandarann og sagði með þjósti að einhverjir hefðu greinilega tekið fleiri en einn konfektmola.  Molarnir hefðu verið taldir og áttu að vera jafn margir gestunum.  Þar með var það útrætt.

   Gosdrykki keyptu matargestir sérstaklega á barnum.  Einkum voru það krakkar sem sóttu í gosdrykkina.  Einn bað um sogrör.  Aðrir krakkar brugðu við skjótt og báðu einnig um sogrör.  Þjónninn brást vel við því.  Hann tók nokkur rör og klippti þau með skærum í tvennt.  Hvert barn fékk hálft rör sem var of stutt fyrir glösin.  Þjónninn upplýsti krakkana um að þeir yrðu að passa upp á rörin sín því þeir myndu ekki fá annað rör. 

  Eftir vel heppnaða matarveisluna sóttu gestir út í gott veðrið.  Utan við húsið,  til hliðar,  er stór trépallur.  Þar safnaðist fólkið saman,  spjallaði og söng nokkur lög.  Einhverjir sóttu sér bjórdós í bíla sína.  Aðrir keyptu bjór á barnum og báru út.  Inni á barnum voru spiluð fjörleg íslensk dægurlög.  Það er hægt að opna hurð á barnum út á trépallinn. 

  Þar sem allir voru komnir út bað ég þjóninn að opna út á trépallinn til að músíkin bærist þangað út.  Mér var svarað:  "Það er ekki mitt hlutverk að spila músík fyrir fólk sem kaupir ekki bjór á barnum heldur drekkur bjór úr dósum sem það kemur sjálft með."

  Ég benti honum á að margir væru að kaupa bjór á barnum.  Þjóninn svaraði:  "Þá getur það fólk verið hérna inni ef það vill heyra músík."

  Skömmu síðar var húsinu lokað með þeim orðum að staðurinn ætlaði ekki að halda opinni salernisaðstöðu fyrir fólk sem væri að drekka úr sínum eigin bjórdósum í stað þess að kaupa á barnum.

  Gleðskapurinn hélt þó áfram þarna fyrir utan.  Allir skemmtu sér vel og sýndu aðstæðum fullan skilning.  Þetta var,  jú,  í kjölfar bankahrunsins og veisluþjónustur urðu að horfa í hverja krónu.  Og gert var upp við veisluþjónustuna eins og tilboð hennar hljóðaði fyrir lambakjöt í karrý og súkkulaðitertu með rjóma.  Allir voru kátir og glaðir.  Nema kannski þjónninn sem vildi selja meira á barnum.   

Pottþétt aðverð til að venja börn af matvendni

  Allir foreldrar þekkja matvönd börn.  Það hlálega er að matvendnin er sjaldnast tilkomin vegna þess að börnunum þyki tiltekinn matur vondur.  Þetta er aðeins aðferð barna til að kanna hvað þau komast upp með.  En matvendnin er jafn hvimleið fyrir því.  Einkum þegar mikið hefur verið haft fyrir matreiðslunni og barnið bara harðneitar að borða - þrátt fyrir að vera svangt.  Viðbrögð foreldrisins er jafnan að reyna að finna þá eitthvað annað handa barninu að borða.  Panta handa því pizzu eða eitthvað.

  Til er einföld aðferð sem slær matvönd börn út af laginu.  Hún er sú að hafa alltaf þríréttaða máltíð.  Barnið fær að velja hvaða réttur fer á disk þess.  Undir þeim kringumstæðum nær barnið ekki að hugsa hvort það eigi að neita að borða matinn eða ekki.  Það eina sem kemst að í huga barnsins er hvaða réttur sé bestur.

  Heppilegast er að hafa réttina sem ólíkasta.  Einn rétturinn getur til dæmis að taka verið grillaður humar með hvítlaukssmjöri.  Annar rétturinn getur verið pipruð nautalund með rauðvínssósu og lerkisveppa-kartöfluköku.  Þriðji rétturinn getur verið kjúklingabringur,  maríneraðar í tandoori-kryddi og eldaðar á fati ásamt tómötum,  fenugreek,  engifer og rjóma.

  Þeim rétti sem barnið velur er skipt út í næstu máltíð.  Hinir fá að halda sér í öllum næstu máltíðum alveg þangað til blessað barnið hefur valið þá líka.

Einkennilegt samtal á fésbók

  Í gærkvöldi kíkti ég rétt sem snöggvast á fésbók,  eftir að hafa skemmt mér konunglega í fermingarveislu (nei,  það var ekki verið að ferma mig heldur frænku mína).  Ég var ekki fyrr búinn að skrá mig inn á fésbókina en góðkunningi minn kastaði á mig kveðju á lokuðu spjallrásinni.  Hann var blindfullur,  eins og gengur.  Og langdrukkinn að auki.  Það er að segja var búinn að hella hraustlega í sig alveg frá því að vinnudegi lauk á föstudaginn.  Þannig að hann var orðinn töluvert ringlaður.

  Eftir að hafa kastað á mig kveðju og talið upp þær vínflöskur og bjórdósir sem hann var búinn að slátra sagðist hann vera að spjalla við tiltekna manneskju á fésbók.  Og bætir við:  "Við erum búin að ræða heilmikið um þig."

  Ég spurði:  "Hvað í ósköpunum getið þið rætt um mig?"

  Hann svaraði:  "Ég er nú eiginlega ekki alveg klár á því ennþá.  Við tölum nefnilega undir rós.  Við höfum ekki nefnt þig á nafn.  Það getur verið að við séum að tala um einhvern annan.  Ég held samt að við séum að tala um þig."