Færsluflokkur: Vísindi og fræði
7.7.2013 | 22:15
Auðvelt töfrabragð til að finna út aldur fólks og skóstærð
Vísindi og fræði | Breytt 8.7.2013 kl. 00:58 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (8)
22.6.2013 | 21:29
Byltingarkennd aðferð við kartöflurækt
Um þessar mundir eru margir Íslendingar að setja niður kartöflur; gróðursetja þær í von um væna uppskeru síðsumars. Gallinn er sá að vinnubrögð eru ekki eins og best er á kosið. Það er einkennilegt að ekki hafi borist til Íslands almennileg vinnubrögð við kartöflurækt. Þó þarf ekki að sækja þá þekkingu lengra en til Færeyja. Þar fær maður bestu kartöflur í heimi.
Í Færeyjum er jarðvegur afskaplega grunnur. Þar er varla svigrúm til að grafa þokkalega holu sem kartöflunni er troðið niður í. Þess í stað er móðurkartöflum raðað ofan á jörðina með stuttu millibili. Síðan eru þunnar torfþökur lagðar ofan á. Grasið snýr niður. Moldarhliðin snýr upp.
Snilldin við þetta er að nýju kartöflurnar spretta upp úr torfþökunum. Það þarf ekkert að grafa þær upp. Auðveldast er að raka þeim bara saman og setja í poka. Það þarf ekki einu sinni að þvo af þeim mold eða neitt. Þær eru tilbúnar beint í pottinn.
Til gamans má geta að í Færeyjum heita kartöflur epli. Á veitingastað í Þórshöfn var um tíma boðið upp á rétt sem var bökuð kartafla og túnfiskssalat. Hann hét á matseðlinum "Epli í túni". Mér varð það á að upplýsa starfsfólk um það hvernig nafn réttarins hljómaði í íslensk eyru. Mönnum var brugðið og rétturinn tekinn af matseðlinum. Færeyingar vilja ekki að matseðlar virki broslegir þegar Íslendingar renna í gegnum þá. Það er metnaður í gangi.
Kartöflurækt heitir á færeysku að "velta epli". Fyrstu kynni Íslendinga af eplum voru með þeim hætti að hingað komu kartöflur frá Færeyjum. Íslendingar héldu að þær væru epli og snæddu kartöflurnar hráar. Það þótti heilmikið sport þó að engum þættu "eplin" bragðgóð. Síðar bárust til Íslands alvöru epli. Þau voru auglýst sem "epli er bragðast eins og perur." Þau epli þóttu bragðbetri.
Fróðleiksmoli: Höfundur sönglagsins um kartöflugarðana heima, Leadbelly, hafði þann vonda kæk að drepa menn. Hann lenti í fangelsi eins og fleiri sem hafa sungið þetta lag.
Vísindi og fræði | Breytt 23.6.2013 kl. 22:57 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
19.6.2013 | 21:29
Fólk er fíklar
Fólk elskar að ögra sér. Fólk elskar að taka áhættu. Fólk er fíkið í "adrenalínkikk". Þetta er algengast hjá stálpuðum krökkum og seinþroska unglingum. Þeir eru stöðugt að láta reyna á það hvað þeir þora að stökkva fram af háum byggingum, hvað þeir þora að glannast mikið á hjólabrettum eða reiðhjólum. Það eru stöðugar tilraunir í gangi. Þessi ungmenni reikna síður með því að slasast og dauðsfall er ekki til í þeirra hugsun.
Þegar unglingar ná fullum þroska hægir um. Flestir eignast börn og verða ábyrgir uppalendur án glæfralegs glannaskapar. Svo fljúga ungarnir úr hreiðrinu og hversdagurinn verður grár. Þá blossar upp löngun í gamla adrenalínskammtinn. Fólk fer að ögra sér með því að klífa fjöll, fara í teygjustökk, fallhlífastökk, kjósa Framsóknarflokkinn og allskonar. Bölvaður glannaskapur alltaf hreint.
Íbúar þessa turns á Indlandi láta lofthræðsluna kitla sig. Aðrir þurfa stærri adrenalíngusu. Þeir ganga á línu.
Mig grunar að þessi skemmtilegi fjallatroðningur sé í Asíu. Útsýnið er fagurt en vegfarandur eru uppteknari af því að detta ekki.
Myndin fyrir neðan er af íslenskum fjallavegi. Sumir kjósa fremur að ganga hann en aka.
Adrenalínfíknir Spánverjar byggja bratt.
![]() |
Háskaleg ljósmyndataka ferðamanna |
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt |
Vísindi og fræði | Breytt 22.6.2013 kl. 03:40 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (12)
15.6.2013 | 21:21
Þekkir þú skepnuna?
Fólk ofmetur iðulega þekkingu sína á dýrum. Fólk heldur að það þekki dýr sem það umgengst oft. Jafnvel daglega. Það heldur líka að það þekki dýr sem ber sjaldnar fyrir augu. Látum reyna á þekkinguna. Hér eru myndir af nokkrum dýrum. Langt þar fyrir neðan eru nöfnin á þeim.
Mynd A
Mynd B
Mynd C
Mynd D
Mynd E
Mynd F
Mynd G
Mynd H
Mynd I
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Mynd A: Þetta er augabrúnamaur. Hann lifir í augabrúnum á okkur og víðar á skrokknum. En aðallega í augabrúnum. Þar grefur hann sig niður að hluta og skemmtir sér vel. Sú er ástæðan fyrir því að okkur klæjar stundum örlítið í augabrún. Þá er maurinn að krafsa. Af sömu ástæðu fáum við stundum eins og örlitla flösu í augabrúnir. Við varla sjáum hana reyndar. Við sjáum ekki maurinn eiginlega heldur. Nema vera með öflugt stækkunargler fyrir framan spegil. Góðu fréttirnar eru að maurinn styrkir ofnæmiskerfi líkamans. Hann heldur því sívakandi.
Mynd B: Höfuðlús. Þarna er hún að fikra sig áfram á mannshári, kvikindið atarna. Lengi vel þótti mikil prýði af höfuðlúsinni. Þeir lúsugustu voru eftirsóttir. Hvort heldur sem var til vinnu eða undaneldis.
Mynd C: Húsaflugulirfa.
Mynd D: Vespa
Mynd E: Fiðrildalirfa. Hún er krútt.
Mynd F: Skógarmítill. Hann er alveg að springa. Hann er svo uppbelgdur af blóði. Þetta er stórhættuleg skepna. Leitið upplýsinga um skógarmítil. Gúglið kvikindið.
Mynd G: Sæormur. Hann er örsmár.
Mynd H: Vatnabjörn. Hann er líka örsmár. Þú verður ekkert var við hann þó að drekkir hann.
Mynd I: Britney Spears
Vísindi og fræði | Breytt 16.6.2013 kl. 11:58 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (2)
15.6.2013 | 01:06
Ruglið um elstu karla
Vísindi og fræði | Breytt s.d. kl. 20:58 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (6)
24.5.2013 | 22:17
Einfaldasta og hraðvirkasta aðferð við að skræla kartöflur
Íslendingar borða kartöflur á hverjum degi. Hverjum einasta degi. Ekki einu sinni heldur að minnsta kosti tvisvar á hverjum degi. Jafnvel oftar þegar best lætur. Samt er það svo einkennilegt að fæstir kunna einföldustu og hraðvirkustu aðferðina við að skræla kartöflurnar. Fólk hangir í þeirri seinlegu og klaufalegu aðferð að dunda sér við að skræla heitar kartöflurnar með hníf. Mörg handtök fara í að skræla hverja kartöflu með þeirri aðferð.
Aðrir setja kartöflurnar hráar í skrælivél. Þar þeytast kartöflurnar um í langan tíma undir ægilegum hávaða frá vélinni. Að því loknu eru kartöflurnar soðnar án hýðis. Þær verða vatnskenndar, bragðlausar og næringarlausar. Verra er að langur tími fer í að þrífa skrælivélina eftir hverja notkun. I raun fer meiri tími í þrifin heldur en að skræla soðnar kartöflur með gamla tímafreka laginu.
Einfalda og hraðvirka aðferðin er þessi: Nýsoðin kartafla er sett í ískalt vatn og höfð þar í 5 sek. Við það losnar skrælið. Það þarf aðeins að kippa því laflausu af með einu handtaki. Auðveldast er að vinda það af kartöflunni.
Vísindi og fræði | Breytt s.d. kl. 22:35 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (23)
22.5.2013 | 21:13
Hvað segir rithöndin um Sigmund Davíð?
Í dag hafði blaðamaður á visir.is samband við mig. Erindið var að hann langaði til að vita hvað rithönd væntanlegs forsætisráðherra Íslands, Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar, segði um hann. Eins og við mátti búast tók ég erindinu vel og greindi eiginhandaráritun Sigmundar Davíðs í snatri. Niðurstöðuna má sjá með því að smella á þennan hlekk:
![]() |
Lögreglan stöðvaði Sigmund |
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt |
Vísindi og fræði | Breytt s.d. kl. 21:17 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (4)
27.4.2013 | 00:27
Ráð gegn handskjálfta
Flestir kannast við það að stríða við skjálfandi hendur af og til. Þetta getur hent til að mynda eftir langvarandi fyllerí. Eða þegar parkinson lætur á sér kræla. Eða eitthvað svoleiðis. Vandamálið er að þá er erfitt að hella kaffi í bolla. Kaffið vill sullast út fyrir bollann og út um allt. Þetta er vandræðalegt þegar gesti ber að garði.
Það er til einföld aðferð sem kemur í veg fyrir vandamálið. Hún er sú að grípa um kaffikönnuna með tám hægri fótar, teygja hann upp fyrir höfuð og hella lipurlega úr könnunni styrkum fæti í kaffibollana. Ekki dropi fer til spillis út fyrir bollana ef stutt er þéttingsfast með báðum höndum við hægri fótinn.
Vísindi og fræði | Breytt s.d. kl. 15:04 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (7)
24.4.2013 | 22:24
Barlómur í Bretum
Á dögunum skrapp ég til Englands. Ég fann fyrir sterkri þörf til að kanna heilsufar Breta. Ásamt því að taka púlsinn á bresku þjóðlífi. Ekki nennti ég samt að setja mig inn í pólitíkina þar. Nógu erfitt er að henda reiður á öllum þeim 15 framboðum sem við Íslendingar þurfum að velja á milli á laugardaginn.
Í stuttu máli þá snarbrá mér við að hlera barlóminn í Bretum. Það er eins og allt sé að fara fjandans til hjá þeim. Fátæklingum og útigangsmönnum fjölgar sem aldrei fyrr. 70 þúsund störf hafa horfið eins og dögg fyrir sólu frá síðustu mælingu. Ég veit reyndar ekkert hvenær hún var gerð. Atvinnuleysi er um 8%. Heilbrigðiskerfið er í klessu. Innan þess hefur störfum fækkað um 5 þúsund. Ég veit ekki á hvað löngu tímabili. Neyðarlínur eru í ólestri og 13 dauðsföll eru rakin til slælegra viðbragða sjúkrabíla við útkalli. Í einhverju tilfelli var bið eftir sjúkrabíl 8 klukkutímar.
Einhverjir kvörtuðu undan því að þurfa að lifa af 30 - eða hvort það var 40 - þúsund krónum á mánuði. Ráðherra (eða kannski var það bara óbreyttur þingmaður) sagðist ekki sjá neina ástæðu til að vorkenna svoleiðis fólki. Það væri leikur einn að lifa á 30 - 40 þúsund kalli á mánuði. Sjálfur myndi hann léttilega treysta sér til þess. Þessi yfirlýsing lagðist illa í marga.
Allskonar sjúkdómar herja á Breta. Þeir stríða til að mynda við mislingafaraldur. 800 tilfelli á síðasta hálfa ári. þar af eitt dauðsfall. Um er kennt skorti á fyrirbyggjandi mislingasprautum. Að mér skilst í og með vegna áróðurs gegn slíku. Draugasögur eru á kreiki um að bólusetningar valdi einhverfu og drómasýki. Bretar eru svo trúgjarnir.
Allskonar skattar eru að hellast yfir breskar fjölskyldur. Eða hvort að þar er um að ræða niðurskurð á skattafrádrætti eða einhverju slíku. Ég setti mig ekki inn í það. Eitt fyrirbærið kallast grænn skattur (green tax). Honum er ætlað að draga úr eldneytisbruðli. Annað fyrirbæri kallast svefnherbergisskattur (bed tax). Hann snýr að fjölskyldum með auka svefnherbergi (eða eitthvað álíka). Það er grátið sárt undan honum. Hann er um 120 þúsund kall á ári. Margir telja sig muna um þá upphæð. Svo mikið að þeir ráði ekki við hann og fjármál heimilisins séu í uppnámi. Eitthvað var um fjölmennar mótmælagöngur gegn svefnherbergisskattinum.
Hagvöxtur í ár er núll-komma-eitthvað.
Kennarar boða verkfall. Líka starfsmenn Póstsins.
Mikill samdráttur er í hinni rótgrónu pöbbamenningu Breta. Pöbbum fækkar að meðaltali um 18 á viku.
Ég er áreiðanlega að gleyma helmingnum af því sem Bretar væla sem mest undan um þessar mundir.
Góðu fréttirnar eru þær að breska konungsfjölskyldan hefur það gott. Ég kann ekki skil á því fólki. Gott ef einhver "meintur" sonur Kalla prins er ekki kominn með konu og börn. Fátt gleður Breta meira.
![]() |
Fátækum fjölgar í Bretlandi |
Tilkynna um óviðeigandi tengingu við frétt |
Vísindi og fræði | Breytt 26.4.2013 kl. 22:11 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (6)
22.4.2013 | 00:49
Þannig á að koma sér í form fyrir sumarverkin
Nú styttist í öll skemmtilegu sumarverkin og dútlið í garðinum. Hvað er skemmtilegra en anda að sér nýsleginni töðu á sólríkum sumardegi, raka hana saman, reita arfa, kveikja á grillinu, sötra ískaldan bjór, grilla nokkrar lambasneiðar og baka kartöflur? Sumardagurinn fyrsti (einnig kallaður fyrsti dagur Hörpu) er núna á Þórsdaginn, 25. apríl. Í Færeyjum heitir sá dagur fánadagurinn. Þá draga Færeyingar færeyska fánann að húni. Íslendingar draga íslenska fánann að húni. Þannig fögnum við sumarkomunni.
Stóra vandamálið við sumarverkin er að fólk veit aldrei hvernig það á að hefja verk. Koma sér af stað og koma sér í rétta gírinn. Hér er auðskilið kennslumyndband sem sýnir á skilmerkilegan hátt hvernig best er að standa að því:
Í þessari örstuttu, eldsnöggu og léttu leikfimiæfingu fara fram snarpar teygjuæfingar. Um leið fær líkaminn gott adrenalínkikk. Í nokkrum kröftugum andköfum eru lungun fyllt af súrefni sem berst til heilans og skerpir á hugsun dagsins. Að auki hellist yfir löngun til að tína upp rusl af gangstétt, götu og garði nágrannans og koma ruslinu aftur ofan í ruslatunnur hans. Það er afgreitt með hraði því löngunin til að hefja sem allra fyrst sumarverk í eigin garði er miklu sterkari.
Vísindi og fræði | Breytt s.d. kl. 15:34 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (1)