Aðgát skal höfð

  Á níunda áratugnum voru gjaldeyrishöft við líði á Íslandi.  Eins og stundum áður.  Forstjóri stórs ríkisfyrirtækis náði með "lagni" að komast yfir erlendan gjaldeyri,  töluverða upphæð.  Á núvirði sennilega um 20 - 30 milljónir.  Veruleg hjálp við söfnunina var að karl seldi vörur úr fyrirtækinu undir borði.  Peningurinn fór óskiptur í hans vasa.  

  Eftir krókaleiðum komst hann í samband við íslenskan mann sem gat selt honum hús á Spáni.  Allt svart og sykurlaust.  Ekkert mál.  Húseignin hvergi skráð hérlendis.  

  Áður en gengið var frá kaupunum flaug sölumaðurinn með hann til Spánar í einkaflugvél.  Hann flaug niður að húsinu eins nálægt og við var komist og hringi umhverfis það.  Einnig sýndi hann kaupandanum ljósmyndir af húsinu innan dyra.  

  Þegar heim var komið var gengið frá kaupunum.  Kaupandinn fékk lykla og pappíra á spænsku (sem hann kunni ekki),  afsal, staðfestingu á að húsið væri hans eign.

  Skömmu síðar hélt kaupandinn í sumarfrí til Spánar.  Þá kom í ljós að uppgefið heimilisfang var ekki til.  Hann hafði verið plataður.

  Þungur á brún hélt hann heim á ný.  Hann hafði þegar í stað samband við seljandann.  Þá brá svo við að sá var hortugur.  Hvatti hann til þess að fara með málið til lögreglunnar.  Leggja spilin á borðið.  Upplýsa hvernig hann komst yfir gjaldeyri og hvernig átti að fela hann í fasteign í útlöndum.  

  Það var ekki góður kostur í stöðunni.  Það eina sem hann gat gert var að fara - nafnlaus - með söguna til DV.  Vara aðra við að lenda í því sama.

  Fyrir nokkrum árum hitti ég seljandann.  Hann sagðist hafa verið dáldið að fá sér í glas á þessu tímabili.  Þetta var fyrir daga bjórsins.  Sterkt vín fór illa í hann.  Gerði hann kærulausan og espaði upp í honum hrekkjalóm.

  

Lögreglan varar við íbúðasvindli

Hjarðeðli Íslendingsins

  Það þarf ekki mikið til að æra óstöðugan;  breyta annars dagfarsprúðum og óframfærnum Íslendingi í villidýr.  Öskrandi villidýr sem veit ekki í þennan heim né annan.  Stjórnast af hjarðeðlinu einu.  

  Ef auglýst er að á morgun eða næsta dag verði verslun opnuð þá dettur landinn í hjarðeðlið.  Hann hleypur eins hratt og fætur togar að versluninni og stillir sér upp í röð.  Röð sem stækkar jafnt og þétt allt kvöldið og alla nóttina.  Það sér hvergi fyrir enda á henni þegar búðin er opnuð um morguninn. 

  Það skiptir ekki máli hvort að í versluninni séu seld leikföng eða kleinuhringir eða skrúfjárn.  

  Nú eru íslenskar búðarlokur farnar að afgreiða töðugjöld (þeldökkur fössari.  Á ensku "Black friday" vegna þess að hjörðin lendir í black-out) á sama hátt.  Kitla hjarðeðli landans með sama árangri.  Þetta er skemmtilegt.  Einna mestur troðningur varð í búðarholu í Hafnarfirði sem bauð 7% afslátt á sprittkertum (samt voru þau miklu dýrari en í Ikea).  Fólki er ekki sjálfrátt.  En fær adrenalínbombu.  Hún skilur eftir sig vellíðan.  Það besta er að hún er vanabindandi.  

 

   

Vefur Elko hrundi vegna álags

Auglýsingabrella

  Bestu auglýsingarnar eru þessar óbeinu;  að komast í fréttirnar.  Tróna á forsíðum dagblaða.  Verma toppsætið yfir mest lesnu fréttir í netmiðlum.  Vera fyrsta frétt í fréttatímum ljósvakamiðla.  Vera dag eftir dag umfjöllunarefni í dægurmálaþáttum ljósvakamiðla.  Vera í umræðunni á samfélagsmiðlum dögum saman.  Þetta vita markaðsmenn og kunna hjá Ikea.  Enda löng reynsla komin á þetta hjá þeim.  Erlendis og hérlendis.

  Hvenær hefst jólavertíðin?  Hún hefst þegar jólageitinni er stillt upp.  Þetta er ekki alvöru geit heldur geit úr afar eldfimu efni,  þurrheyi.  Utan um hana er reist girðing.  Lág og ræfilsleg.  Hún heldur hrossum og kindum frá því að éta heyið.  En mannfólk stikar yfir hana.  Til þess er leikurinn gerður.

  Þetta ögrar.  Þetta er ungum mönnum áskorun um að kveikja í kvikindinu.  Sem þeir gera.  Ár eftir ár.  Í fyrra varð óvænt bið á því.  Þá kveikti geitin í sér "sjálf".

  Ef að geitin væri eitthvað annað en auglýsingabrella þá væri hún byggð úr eldheldu efni.  Nóg er til af svoleiðis í Ikea.  Jafnframt væri girðingin utan um hana höfð mannheld.  Ikea býr að hópi fólk sem hannar eldhúsinnréttingar, baðherbergi, stóla og borð.  Meira að segja kjötbollur.  Þýðir að segja einhverjum trúgjörnum frá því að þetta fólk kunni ekki að hanna mannhelda girðingu?

      

Jólageitin brann í nótt

Vanmetinn styrkur

  Fyrir helgi spáði ég fyrir um úrslit alþingiskosninganna sem fóru fram á laugardaginn.  Gekk þar allt eftir.  Það er að segja innan skekkjumarka.  Einn var þó hængur á.  Mér reiknaðist til að ef öll helstu skyldmenni Júlíusar K.  Valdimarssonar mættu á kjörstað gæti H-listi Húmanistaflokksins fengið 30 atkvæði.  Þá að því tilskyldu að Júlíus myndi sjálfur greiða sér atkvæði.  Það þurfti ekki að vera. 

  Þarna vanmat ég illilega styrk Húmanistaflokksins.  Þegar atkvæðabunki hans var talinn reyndist framboðið mun öflugra en bjartsýnustu spár gerðu ráð fyrir.  33 atkvæði skiluðu sér í hús.  Upp á það var haldið með húrrahrópum,  flauti og blístri út allan sunnudaginn og langt fram á mánudagsmorgun.  Vantaði aðeins hársbreidd - nokkur þúsund atkvæði - að Húmanistar kæmust á fjárlög. 10.000 atkvæði hefðu tryggt þeim þingsæti.  Þar skall hurð nálægt hælum.   

40 milljónir til Flokks fólksins?

Alltaf reikna með því að farangur skemmist og verði viðskila

  Allir sem ferðast með flugvél verða að gera ráð fyrir því að farangur fylgi ekki með í för.  Hann getur átt það til að ferðast til annarra áfangastaða.  Jafnvel rúntað út um allan heim.  Farangur hegðar sér svo undarlega.  Þetta er ekki eitthvað sem gerist örsjaldan.  Þetta gerist oft.  Ég hef tvívegis lent í þessu.  Í bæði skiptin innanlands.  Í annað skiptið varð farangurinn eftir í Reykjavík þegar ég fór til Seyðisfjarðar að kenna skrautskrift.  Hann kom með flugi til Egilsstaða daginn eftir.  Í millitíðinni varð ég að kaupa námskeiðsvörur í bókabúð í Fellabæ og taka bíl á leigu til að sækja farangurinn þegar hann skilaði sér.  

  Ég sat uppi með útgjöld vegna þessa óbætt.  Ekkert að því.  Það kryddar tilveruna.  

  Í hitt skiptið fór ég til Akureyrar. Farangurinn kom með næstu flugvél á eftir einhverjum klukkutímum síðar.  Það var bara gaman að bíða í kaffiteríunni á Akureyrarflugvelli á meðan.  Þar voru nýbakaðar pönnukökur á boðstólum.

  Eitt sinn heimsóttu mig hjón frá Svíþjóð.  Farangurinn týndist.  Ég man ekki hvort að hann skilaði sér einhvertíma.  Að minnsta kosti ekki næstu daga.  Hjónin neyddust til að fata sig upp á Íslandi.  Þeim ofbauð fataverð á Íslandi.  Kannski fóru þau í vitlausar búðir í Kringlunni.    

  Vegna þess hversu svona óhöpp eru algeng er nauðsynlegt að taka með í handfarangri helstu nauðsynjavörur.  

  Ennþá algengara er að farangur verði fyrir hnjaski.  Það er góð skemmtun að fylgjast með hleðsluguttum ferma og afferma.  

        

Töskunum mokað út fyrir flugtak

Hörmulegir bílar

 

 

 

 

 

 

 

 

  Það er ekki öllum lagið að hanna bíl svo vel fari.  Að mörgu þarf að hyggja.  Hætta er á að eitthvað gleymist.  Enginn getur séð fyrir öllu.  Þannig var það 2003 með franska bílinn Citroën C3 PLURIEL.  Hann var svo sportlegur að hægt var að taka toppinn af í heilu lagi.  Hinsvegar var ekkert geymslurými í bílnum fyrir toppinn.  Þess vegna þurfti að geyma toppinn inni í stofu.  Verra var að rigning og snjór gera ekki alltaf boð á undan sér.  Fáir treystu sér til að fara í langt ferðalag á topplausum sportbílnum.  

 

 

 

 

 

 

 

 

  1998 kom á markað Fiat MULTIPLA.  Öll áhersla var lögð á að bíllinn væri sem rúmbestur að innan.  Það tókst að því marki að sitjandi inni í honum leið fólki eins og það væri í mun stærri bíl.  Gallinn var sá að þetta kom illilega niður á útlitinu.  Bíllinn var hörmulega kauðalegur, klesstur og ljótur.  Eins og alltof stóru húsi væri hnoðað ofan á smábíl.  Sem var raunin.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 1991 birtist Subaru SVX með undarlegar hliðarrúður.  Það var líkt og gluggarnir væru tvöfaldir;  að minni aukagluggum hefði verið bætt utan á þær.  Ekki aðeins á hurðarrúðunni heldur einnig á aftari hliðarrúðunni.  Áhorfendur þurftu ekki að vera ölvaðir til að finnast þeir vera að sjá tvöfalt.  

 

 

 

 

 

 

 

 

  Í Júgóslavíu var fyrir fall járntjaldsins framleiddur bíllinn Yugo GV.  Útlitið var allt í lagi.  Öfugt við flest annað.  Eitthvað bilaði í hvert sinn sem hann var settur í gang.  Vélin var kraftlítil og bilanagjörn.  Tímareimin slitnaði langt fyrir aldur fram.  Rafmagnsþræðir bráðnuðu ásamt fleiru.  Lykt af brunnu plasti eða öðru einkenndu bílinn,  sem og allskonar hlutir sem losnuðu:  Hurðahúnar, ljós, takkar og stangir.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Á Norður-Írlandi var á níunda áratugnum framleiddur nýtískulegur Delorean DMC-12.  Mestu munaði að dyrnar opnuðust upp.  Það var framúrstefnulegt.  En kostaði vandræði í þröngum bílastæðum og inni í bílskúr.  Og bara út um allt.  Aðeins hávaxnir og handsterkir gátu lokað dyrunum.  Ofan á bættist að vélin var alltof veik fyrir þennan þunga stálhlunk.  Bíllinn var ekki hraðbrautarfær vegna kraftleysis.  Til að bæta gráu ofan á svart var hann verðlagður alltof hátt.            

Samgleðjumst bónusþegum

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Hvað hefur orðið um eiginleika fólks til samkenndar?  Setja sig í spor annarra og samgleðjast í einlægni yfir velgengni þeirra?  Af hverju er ekki almennur fögnuður yfir því að guttar í Kaupþingi fái 1000 eða 1500 milljónir króna í kaupauka,  svokallaðan bónus?  Án þessa kaupauka myndu hvorki þeir né aðrir varla nenna að mæta í vinnuna.  Hver láir þeim?  Vinnan er leiðinleg tölvuvinna.  Án kaupauka myndu þeir ekki sinna vinnunni - þó að þeir mæti með herkjum í vinnuna á næstum því réttum tíma.

  Kemur það niður á einhverjum að guttarnir fái í vasapening 1000 milljónir fyrir að mæta í vinnuna og sinna vinnunni? Nei. Þvert á móti - að því er mér skilst.  Þeir hafa sjálfir sagt að þetta sé í góðu lagi.  Það er ekki einu sinni vík á milli vina.  Guttarnir hafa alveg skilning á því að heilbrigðiskerfið sé í klessu;  aldraðir og öryrkjar séu í vandræðum með að ná endum saman um mánaðarmót og það allt.  Það er verkefni fyrir stjórnmálamenn að bæta og laga. Guttarnir hafa í nógu að snúast við að soga peninga inn í bankakerfið og ofan í sína vasa.  Það er þeirra vinna. Annað ekki.

      

Bónusar hvati til að ljúka verkinu

Kvikmyndarumsögn

  -  Titill:  Hell or high water

  -  Helstu leikarar:  Jeff Bridges,  Chris Pine og Ben Foster

  -  Sýningarstaðir:  Háskólabíó,  Laugarásbíó og Borgarbíó á Akureyri

  -  Einkunn:  ***1/2

  -  Tegund:  Drama, spenna, kúrekamynd

  Tveir bræður í Texas fremja bankarán í nokkrum smábæjum á svæðinu.  Lögreglan reynir að átta sig á hegðunarmynstri þeirra;  hvar þá beri niður næst.  

  Að undanskildum bankaránunum er myndin hæg og næsta tíðindalítil lengst framan af.  Menn spjalla og sötra bjór.  Smám saman kynnumst við bakgrunni og sögu persónanna.  Öðlumst skilning á hegðun þeirra.  

  Í síðasta hluta myndarinnar færist fjör í leikinn.  Töluverð spenna magnast upp og margt gengur á.  Þrátt fyrir hamaganginn þá er framvindan trúverðug eftir það sem áður hefur komið fram. Munar þar nokkru um sannfærandi leik.  Jeff Bridges hefur aldrei áður leikið jafn vel.  Hefur hann þó átt hnökralausan feril til áratuga.

  Kvikmyndatakan er hin ágætasta.  Fleiri og lengri senur eru teknar inni í bílum á ferð en af bílum utanfrá.  Mikið er lagt upp úr því að sýna stórar auðar Texasslétturnar.  Að auki er áhersla á mörg önnur Texassérkenni,  allt frá orðatiltækjum, fasi, framkomu og klæðnaðar til bílakosts og byssugleði.  Svo vel tekst til að ég fékk "flashback" til áttunda áratugarins er ég dvaldi um sumar í Texas.  Reyndar er myndin að mestu filmuð í Nýju-Mexíkó,  sem er ofan í Texas og skartar sama landslagi.

  Áherslan á Texas undirstrikar og skerpir á trúverðugleika sögunnar.  Einnig býður það upp á nokkra brandara.  Þeir laða fram bros fremur hlátrasköll.

  Ég mæli með Hell or high water sem ágætis kvöldskemmtun í kvikmyndahúsi.  Hún ýtir smá á vangaveltur um framgöngu spilltra fégráðugra peningastofnana,  örlög frumbyggja,  fátækragildrur og eitthvað svoleiðis.

  Tónlistin er í höndum Ástrala,  Nicks Cave og Warrens Ellis. Ég tók ekki beinlínis eftir henni.  Hún fléttaðist það vel undir án söngs.  Hinsvegar tók ég eftir þremur sungnum kántrýlögum í flutningi annarra.  

 

Litríkt samfélag

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Eitt af mörgu skemmtilegu við fjölmenningu er gott úrval fjölbreytilegra veitingastaða.  Vissulega er alltaf gaman að snæða á veitingastöðum sem selja kæsta skötu, kjötsúpu og plokkfisk. Mörgum þótti góð tilbreyting þegar bættust við matsölustaðir sem seldu þýskar kjötsamlokur (hamborgara), ítalskar fátæklinga-flatbökur með matarafgöngum og arabískar pítur.

  Á allra síðustu áratugum hafa bæst við allra handa asískir matsölustaðir.  Þar á meðal kínverskir, thailenskir, víetnamskir og filippseyskir.  Líka mið-austurlenskir kebab-staðir,  svo fátt eitt sé nefnt.  

  Einn margra Asíustaða er á Grensásvegi.  Hann heitir Tían.  Þar er boðið upp á klassískt kínverkst hlaðborð á 1790 kr. í hádeginu. Einnig er hægt að velja tvo rétti úr borði á 1590 kr. eða þrjá á 1690.  

  Allt starfsfólk er af asískum uppruna.  Það talar íslensku og er alveg sjálfbjarga.  Á öllum borðum er plaststandur með fallegri litprentaðri auglýsingu.  Þar segir:

Eftirrétt eftir matinn

Kínverskt djúpsteiktar bannani með ís

  Þetta er skemmtilega krúttlegt. 

  Íslenska býður upp á margt broslegt.  Til dæmis að taka orðatiltækið um að setja kíkinn fyrir blinda augað.  Það er ljóðræn myndlíking;  lýsir þeim sem veit af broti en ákveður að þykjast ekki vita af því.

  Rammíslensk þingkona tók snúning á þessu orðatiltæki í útvarpsviðtali í vikunni.  Þar sakaði hún seðlabankastjóra um að hafa látið hjá líða að stöðva saknæmt athæfi þáverandi ráðherra.  Hann setti höndina fyrir blinda augað,  sagði hún.

  

Rándýr athyglisþörf

  Ljúflingnum Dónaldi Trump,  frambjóðanda til embættis forseta Bandaríkja Norður-Ameríku, er margt til lista lagt.  Hann er laginn við að vekja á sér athygli.  Það er kostur fyrir manneskju sem þráir athygli meira en allt annað.  Hitt er verra;  að hann skortir viðskiptavit.  Eftir hann liggur löng slóð gjaldþrota fyrirtækja.  Fjöldamargir sem hafa unnið fyrir hann sitja eftir með sárt enni.  Jafnvel svo að þeir hafa sjálfir orðið gjaldþrota.

  Hann hefur þar fyrir utan svínað sem mest hann má á allflestum verktökum og öðrum sem hann á viðskipti við.  Það er honum skemmtilegur leikur að trampa sem rækilegast á þeim. 

  Dónald erfði ógrynni fjár eftir föður sinn.  Sá var óvandaður pappír en hafði það umfram forsetaframbjóðandann að kunna að ávaxta sitt pund.  Þegar hann féll frá var hann auðmaður á heimsvísu.  Framreiknað á núvirði hefur forsetaframbjóðandanum tekist að tapa um það bil helmingnum af föðurarfinum.  Það er lofsvert afrek.  Sér þar hvergi fyrir enda á.  

  Athyglissjúki forsetaframbjóðandinn hefur í kosningabaráttunni stórskaðað fyrirtæki sín fjárhagslega.  Með glannalegum yfirlýsingum,  ruddaskap og allskonar hefur hann fælt frá sér viðskiptavini í svo ríkum mæli að telur.  Tekjutapið er að meðaltali 1/7 á degi hverjum.  

  Fyrrum innanbúðarfólk Dónalds segir þetta vera þvert á áform hans.  Uppskriftin var sú að framboðið yrði Trumps-veldinu ódýr auglýsing.  Kallinn situr uppi með ranghugmyndir um markaðslögmálin.  Góðu fréttirnar eru þó þær að hann fær eitthvað af athyglinni sem hann þráir meir en allt annað.  Háar fjárupphæðir mega tapast í skiptum fyrir hana.

  Framan af var frjálshyggju- og tepokalið - ásamt Ku Klux Klan, Putin og Kim Jong-Un - hliðhollt framboði Trumps. Munaði þar nokkru um að hin knáa Sara Pálína lýsti yfir eindregnum stuðningi við kauða og áform hans um að einangra Bandaríkin;  múra þau inni með tollamúrum og steinsteyptum vegg.  Nú er öldin önnur.  Þekktir frjálshyggjufulltrúar snúa við honum baki.  Hérlendis hafa Hannes Hólmsteinn og Áslaug Arna fordæmt kallinn.  Meiri athygli vekur að bandaríski frjálshyggjupönkarinn Mojo Nixon sendir kaldar kveðjur.  Meint kynferðisbrot Trumps hafa einhver áhrif á viðhorf til hans.  Um þau má lesa H É R    

 

     

Baráttan bitnar á eignunum