Þér er boðið á ókeypis færeyska hljómleika á Menningarnótt í Hörpu

  Færeyska sendistofan á Íslandi býður upp á einstaklega spennandi og glæsilega tónlistardagskrá í Hörpu á Menningarnótt.  Aðgangur er ókeypis.  Færeyska dagskráin hefst klukkan 17.00 í Flóasal og stendur til 19.00.  

  Fyrstur stígur á stokk vísnasöngvarinn Hanus G.  Hann er merkur tónlistarmaður á heimsmælikvarða.  Eldri maður sem semur ofurfalleg lög og flutningur hans er dáleiðandi og draumkenndur.  Fegurðin er slík að áheyrendur jafnvel tárfella undir fegurstu köflum.  

  Hanus G.  nýtur mikillar hylli ungra færeyskra tónlistarmanna.  Til að mynda hefur Eivör sungið sönglög hans inn á sínar sólóplötur.  Það hafa fleiri ungir færeyskir tónlistarmenn gert.

  Sumir kalla Hanus færeyskan Megas.  Það er villandi en samt ekki út í hött.  Söngstíllinn er ólíkur.  En þeir eru á líkum aldri.  Eiga rætur Bob Dylan og Woody Guthrie.  Báðir njóta ómældrar virðingar meðal yngri tónlistarmanna.

  Með Hanusi í för er 16 manna kvennakór undir stjórn Paulu í Sandgerði.

  Við af Hanusi tekur dúettinn Tróndur Enni og Liv Næs.  Tróndur er bróðir Brands Enni sem naut gríðarmikilla vinsælda sem barnastjarna á Íslandi um og upp úr 2002 og 2003.  Brandur söng inn á plötu með íslensku barnastjörnunni Jóhönnu Guðrúnu.  Tróndur var í hljómsveitinni Arts um það leyti og flutti inn á plötu lag eftir Hanus.  

  Liv Næs er mögnuð söngkona og lagahöfundur.  Um frábæra plötu hennar má lesa HÉR:

  Maríus Ziska lýkur færeysku hljómleikaveislunni.  Í fyrra átti hann eitt af vinsælustu lögum hérlendis og í Færeyjum,  Þokan.  Það var dúett Maríusar og Svavars Knúts.  Maríus hefur átt fleiri vinsæl lög á Íslandi og haldið hljómleika hérlendis á Airwaves og oftar.  

  Ég mæli eindregið með færeysku hljómleikunum í Hörpu.     

Plötuumsögn

  

  - Titill:  Haust

 

  - Flytjandi:  Reggie Óðins

 

  - Einkunn:  ****

 

  Vegna nafnsins hélt ég lengi vel að Reggie Óðins væri reggíhljómsveit Ásatrúarfélagsins.  Nafnið hljómar þannig.  Þegar lagt er við hlustir kemur annað í ljós.  Þetta er ekki reggíhljómsveit.  Músíkstíllinn er rokkað popp,  stundum með nettum sálarkeim (soul).  Reggie er nafn söngkonunnar.  Faðir hennar,  Óðinn Hilmisson,  er bassaleikarinn.  

  Haust er önnur plata Reggie Óðins.  Fyrri platan heitir Hafið.  Hún kom út fyrir tveimur árum.   

  Upphafslag Hausts,  Falleg orð,  gefur tóninn: Falleg sálarkennd ballaða eftir Anton Rafn Gunnarsson. Hann á níu af tólf lögum plötunnar og alla texta.  Inn á milli keyrir rafmagnaður gítar Sævars Árnasonar lagið í rokkátt. Síðar á plötunni fer hann ítrekað á glæsilegt rokkflug.  Hann er tvímælalaust í hópi bestu rokkgítarleikara landsins.  Gítarleikur hans skreytir tónlistina heldur betur og er ævintýri út af fyrir sig.  Ég veit að hann var í Pops með Pétri Kristjáns í gamla daga.  Einnig í Örkinni hans Nóa.  Hann spilaði inn á fyrstu plötu stjúpdóttur sinnar,  Bjarkar Guðmundsdóttur, á áttunda áratugnum.  

  Söngrödd Reggie(ar) er sterk,  örugg og áberandi.  Hún þekkist auðveldlega og fellur vel að hörðum gítarleik Sævars.  

  Bassaleikur Óðins er styrkur og ákveðinn.  Hann nýtur sín best í rokkaðri lögunum.  Kassagítar Antons Rafns setur vinalegan þjóðlagablæ (folk) á tónlistina.  

  Þorbergur Ólafsson trommar af öryggi og hógværð.  

  Notaleg gítarlykkja einkennir lag númer 2,  Undir haustmána söng.  Textar Antons Rafns eru ljóðrænir.  Hann á líka textana við þrjú lögin Sævars. Þar á meðal "vinsældarlegasta" lag plötunnar,  Dúddið.  Reggie á einn texta ásamt Antoni.  Það er við rokkaðasta lag plötunnar,  Okkar stutta stund.  Það jaðrar við þungarokk (heavy metal).   

  Textarnir eru ýmist ástar- eða tregasöngvar.  

  Besta lag plötunnar er lokalagið,  Hérna án þín.  Gullfalleg og seyðandi ballaða með "fössuðum" og drífandi gítar.  Ég hef ítrekað staðið mig að því að setja hana á "repeat". Ég er áreiðanlega búinn að spila lagið 50 eða 100 sinnum og fæ ekki nóg af því. Í niðurlaginu bregður Reggie fyrir sig hljómfögrum höfuðtóni.  Það kemur vel út.  

  Í heild er Haust virkilega áheyrileg og góð plata.  Ég mæli með henni.  

 

        

Voru Bítlarnir írskir?

 

  Seint á níunda áratug síðustu aldar dvaldi ég í Bandaríkjum Norður-Ameríku. Bítlarnir njóta mikilla vinsælda þar á bæ.  Í sjónvarpinu var daglega í barnatíma sýnd teiknimyndasería um Bítlana.  Ég nennti ekki að fylgjast með henni.  Lét barnunga syni mína um það.  Merkilegra þótti mér að horfa á heimildarmynd um Bítlana.  Af henni mátti ráða að Bítlarnir væru bandarísk hljómsveit.

  Töluverðu púðri var varið í hljómsveit George Harrison gítarleikara Bítlanna,  Traveling Vilburys.  Með honum í hljómsveitinni voru bandaríkjamennirnir Bob Dylan,  Tom Petty og Roy Orbison.  Bretinn Jeff Lynn slæddist með.  Eiginkona Georges,  barnsmóðir og tengdamóðir íslenskrar dóttur Kára Stefánssonar,  Ólavía,  er fædd mexíkósk en bjó í Bandaríkjunum.

  Af framsetningu mátti ráða að Traveling Wilburys væri bandarísk hljómsveit.  Sem er ekki alrangt.  

  George Harrison söng með sínu nefi Vestmannaeyarlag.

2. hluti - Hvað verður um ungt fólk sem hlustar á þungarokk á unglingsárum?

 

  Barátta bandarísku Verndarsamtaka foreldra,  PMRC,  gegn þungarokki á níunda áratugnum gekk út á að þungarokkið stæði fyrir ofbeldi, sado-masókisma, djöfladýrkun,  klám og sjálfsmorð.  Þessi afstaða byggði ekki á öðru en tilgátum.  Röngum tilgátum.  Hún var ekki studd neinum rannsóknum.  Þess í stað var vísað á örfá plötuumslög og afmörkuð dæmi án samanburðar við þá sem hlusta á aðra músíkstíla.

  Seinni tíma rannsóknir hafa leitt í ljós að Verndarsamtök foreldra fóru villu vegar. 

  Reyndar þarf engar rannsóknir til.  Hérlendis höfum við langa reynslu af þungarokkshátíðinni Eistnaflugi í Neskaupstaði.  Um og yfir 2000 gestir hafa aldrei sýnt af sér annað en góða hegðun.  Þar er ekkert ofbeldi.  Engir þjófnaðir.  Engar nauðganir.  

  Til samanburðar höfum við skallapoppshátíðir á borð við Þjóðhátíð í Eyjum um verslunarmannahelgina.  Þar er aldrei spurt um það hvort að einhverri manneskju hafi verið nauðgað eða hvort einhver hafi verið laminn.  Þar er aðeins spurt um fjölda nauðgana og barsmíða.

  Stærsta árleg þungarokkshátíð í Evrópu,  Wacken í Þýskalandi, telur 80 þúsund gesti.  Þar hafa aldrei komið upp vandamál.  Engar nauðganir.  Engar barsmíðar.  Enginn þjófnaður.

  Nú hefur verið birt í tímaritinu Self and Identidy niðurstaða rannsóknar á þungarokkurum.  Niðurstaðan passar við allar aðrar alvöru kannanir.  Hún staðfestir að ungir þungarokkarar eru almennt hamingjusamari en jafnaldrar sem hlusta á aðra músík.  Þeir eru heiðarlegri og í betra andlegu jafnvægi.  Gáfaðri og með meiri félagslega færni. Þungarokkarar spjara sig betur í lífinu en þeir sem hlusta á aðra músíkstíla.    

  Rannsóknin nær aftur til ársins 1980 (hálfan fjórða áratug).  Þá voru þungarokkarar að hlusta á Iron Maiden og Metallica.  

  Á síðasta ári voru þungarokkarar virkustu notendur Spotify.  Á síðasta ári toppaði rokkmúsík aðra músíkstíla í plötusölu í Bandaríkjunum.

  Heimska fólkið stillir á FM957 og Léttbylgjuna.   

http://www.visir.is/section/MEDIA98&fileid=CLP37654

Hvað verður um fólk sem hlustar á þungarokk á unglingsárum?

  Frá því að rokkið kom fram á sjónarsvið um miðjan sjötta áratuginn hefur það verið skilgreint sem afkvæmi djöfulsins.  Meðal þeirra sem héldu þessu fram var bandaríski sjónvarpspredikarinn Jimmy Swaggart.  Í dag má oft sjá hann fara á kostum í sjónvarpsstöðinni Omega.  Sonur hans hefur komið til Íslands,  predikað og fordæmt homma.

  Nýverið sá ég Jimmy Swaggart hæla sér af því að vera náfrændi Jerry Lee Lewis,  eins af frumherjum rokksins.  Hann er hættur að skilgreina rokk og ról sem afkvæmi djöfulsins.  Hann benti hinsvegar á að þungarokkið væri afkvæmi djöfulsins.  Því til sönnunar nefndi hann að norskar þungarokkshljómsveitir brenni kirkjur til kaldra kola.

  

  Um miðjan níunda áratuginn dvaldi ég - eins og stundum áður og síðar - í Bandaríkjunum í hálfan annan mánuð.  Þar fóru mikinn svokölluð Verndarsamtök foreldra,  PMRC.  Fremstar í flokki voru eiginkonur bandarískra öldungadeildarþingmanna.  Tipper Gore,  eiginkona Als Gores,  leiddi baráttuna.  Baráttuna gegn þungarokki.  Það var sagt upphefja grófasta ofbeldi,  klám,  guðlast og djöfladýrkun.

  Konurnar drógu fram plötuumslög hljómsveitanna Twisted Sisters og WASP máli sínu til stuðnings.  Þær náðu töluverðum árangri.  Plötufyrirtæki voru skikkuð til að setja aðvörunarmiða á plötur með hættulegum boðskap.  Þau voru skikkuð til að prenta söngtextana á plötuumbúðir (til að foreldrar gætu sannreynt um hvað söngtextarnir fjölluðu án þess að þurfa að hlusta á djöflarokkið).  Jafnframt var bannað að selja plötur til 16 ára og yngri.  

  Frægt dæmi kom upp þegar 15 ára strákur í Flórída var fangelsaður fyrir að kaupa plötu.  

  Lögin eru enn í gildi.  Verndarsamtökin beittu þeirri aðferð að herja á auglýsendur útvarpsstöðva sem spiluðu þungarokk.  Útvarpsstöðvarnar eiginlega hættu að þora að spila þungarokk.  Þá kom sænska hljómsveitin Europe til sögunnar eins og frelsandi engill.  Snoppufríðir drengir sem ómögulegt var að tengja djöflum,  klámi og sadó-masókisma.  Allar konurnar í Verndarsamtökum foreldra bráðnuðu undir léttu og sakleysislegu þungarokki Europe.  Rokkútvarpsstöðvar sem höfðu lagt til hliðar allar plötur með Twisted Sisters og Black Sabbath fögnuðu sem aldrei fyrr né síðar að geta spilað "Final Countdown" án þess að auglýsendur sættu ofsóknum og þvingunum Verndarsamtaka foreldra.

  

Enn eitt klúðrið við val á kosningalagi

  Ótrúlega oft opinbera frambjóðendur til embættis forseta Bandaríkja Norður-Ameríku gargandi skilningsleysi og ranghugmyndir við val á kosningalagi.  Þetta er einkennilegt.  Meðal annars vegna þess að framboð kostar meira en alltof dýr pylsa í Bæjarins bestu.  Bara til að eiga möguleika á að ná árangri í forvali kostar nokkur þúsund milljónir íslenskra króna.  Stór hluti kostnaðarins rennur til allskonar rándýrra ímyndunarfræðinga,  spunameistara,  almannatengla,  auglýsingafræðinga,  sálfræðinga og þannig mætti lengi áfram telja.  

  Sérfræðingastóðið virðist aldrei læra hvernig á að standa að vali á kosningalagi.  Það sækir um leyfi hjá umboðsskrifstofu viðkomandi söngvahöfundar og flytjanda.  Þar á bæ er venja að samþykkja á færibandi notkun á öllum lögum,  hvort heldur sem er til notkunar í auglýsingar fyrir bíla eða sjampó,  í sjónvarpsþætti,  í bíómyndir eða hvað sem er.  Spilun á lagi á sem flestum vígstöðvum er fagnað - að öllu jöfnu.    

   Vandamál frambjóðenda Republikanaflokksins er að margar rokkstjörnur eru ekki stuðningsmenn þeirra.  Þó að umboðsskrifstofan hafi samþykkt notkun á lagi þeirra þá bregðast þær hinar verstu við.  Dæmi um þetta er þegar George W. Bush gerði út á lag Toms Pettys,  "Won´t Back Down".  Tom brást hinn versti við.  Vegna andúðar á flestu sem Bush stóð fyrir fordæmdi hann "misnotkun" á laginu. Þetta varð Bush til töluverðrar háðungar.

  Minna þekktur frambjóðandi "misnotaði" annað lag eftir Tom Petty,  "American Girl",  höfundinum til lítillar gleði.

  Ronald Reagan gerði lag Brúsa frænda "Born in the USA" að sínu kosningalagi.  Jafnframt vitnaði hann til Brúsa í framboðsræðum.  Brúsi samþykkti uppátækið með þeim skilyrðum að Reagan myndi hlusta á plötuna "Nebraska".  Þar syngur Brúsi um fátæka fólkið í Bandaríkjunum.

  Nú hefur auðmaðurinn Donald Trump skotið sig í fótinn með því að hefja framboð sitt í forvali Republikanaflokksins til forsetaembættis með lagi Njáls Unga,  "Rockin´ in the Free World".  Njáll hefur tekið uppátækinu illa.  Í frétt tímaritsins Rolling Stone er hann sagður styðja tiltekinn frambjóðanda Demókrataflokksins.  Í yfirlýsingu sem Njáll sendi frá sér í gærkvöldi segist hann aftur á móti ekki styðja bandaríska pólitík.  Hún hafi verið tekin yfir af stórfyrirtækjum.  

  Frambjóðandi Republikana,  John McCain,  lenti í þeirri neyðarlegu stöðu 2008 að Dave Grohl krafðist þess að hann hætti að nota Foo Fighters lagið "My Hero".  Áður hafði McCain neyðst til að hætta við að nota sitthvert lagið frá John Mellencamp og Jackson Brown vegna mótmæla þeirra. 

  Mörg fleiri dæmi mætti rifja upp.  Líka í öðrum löndum.  Núna er færeyska álfadísin Eivör heldur betur ósátt við það að færeyski Fólkaflokkurinn notar lag með henni í sínum auglýsingum.  Hún er ekki stuðningsmaður þess flokks.

  Á sínum tíma þótti bratt þegar breska Margrét Thatcher gerði lag Johns Lennons,  "Imagine", að sínu kosningalagi. Rökin voru þau að í eina skiptið sem John neytti atkvæðisréttar þá kaus hann ungur drengur Íhaldsflokkinn.    

Young ekki ánægður með Trump

Tvífari Yoko Ono splundrar Bítla-eftirhermuhljómsveit

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Flestir jarðarbúar eiga tvífara.  Sumir eiga marga tvífara.  Þetta á ekki aðeins við um fólk.  Þetta er einnig þekkt í dýraríkinu,  jurtaríkinu,  steinaríkinu og Austurríki.  Víkur þá sögu að tvífara japönsku fjöllistakonunnar Yoko Ono.  Tvífarinn heitir Mirika og vinnur fyrir sér með því að herma eftir Yoko.  Hún kemur fram á skemmtunum,  spilar þekkt lög með Yoko og þykist syngja þau (mæmar).  

 Svo gerðist það að hljómsveit sem er skipuð tvíförum Bítlanna rakst á tvífara Yoko.  Hljómsveitin vinnur við það að spila og syngja Bítlalög.  Það gerðist eitthvað einkennilegt.  Tvífari Johns Lennons og tvífari Yoko urðu ástfangin um leið og þau hittust.  Svo skemmtilega vildi til að þau urðu ástfangin hvort af öðru.  

 Tvífari Yoko stakk upp á því að tvífari Lennons myndi stinga af frá eftirhermuhljómsveitinni.  Þess í stað færu þau að koma fram saman sem tvífarar Johns og Yoko.  Þetta þótti tvífara Lennons gott ráð.  Hann var hvort sem er orðinn hálf þreyttur á að spila og syngja þekktust Bítlalögin.  Það var kominn tími til að gera eitthvað nýtt og spennandi.  Hvað gat það verið annað en að syngja lög frá sólóferli Lennons?

  Tvífari Pauls McCartneys tók tíðindunum illa.  Hann deyr þó ekki ráðlaus heldur ætlar að stofna Wings-eftirhermuhljómsveit.

   

Hefur fundið tvo tvífara

Eivör verðlaunuð í Noregi

 

 

 

 

 

 

 

 

  Ein virtustu lista- og menningarverðlaun Noregs bera nafn sóknarprestsins Alfreðs Anderson-Rissts og frú Sólveigar.  Þessi merku verðlaun hafa verið veitt annað hvert ár frá 1959.  Sérstaða þeirra felst í því að þau eru veitt fyrir framúrskarandi vel heppnað samstarf Norðmanna, Íslendinga eða Færeyinga.  Oftast - og í lágmark annað hvert skipti - falla verðlaunin Norðmanni í skaut.  Úthlutun verðlaunanna vekja ætíð gríðarmikla athygli í Noregi.  Svo og umræðu. Þetta er forsíðuefni dagblaða og aðalfrétt ljósvakamiðla.

  2009 hlutu bókmenntafræðingarnir og rithöfundarnir Dagný Kristjánsdóttir og Kristján Jóhann Jónsson verðlaunin.  Fjórum áður komu þau í hlut söngvaskáldanna Aðalsteins Ásbergs Sigurðssonar og Önnu Pálínu.  

  Nú í vikulok var færeyska álfadrottningin Eivör heiðruð við hátíðlega og fjölmenna athöfn með verðlaununum.  Ekki aðeins er um heiðurinn að ræða heldur fylgja verðlaununum 10 þúsund dollarar (1,3 milljónir ísl. krónur).  Það má kaupa margar pylsur með öllu fyrir þann pening. 

  Síðustu sex ár hefur Eivör verið í norsku hljómsveitinni Vamp.  Sú hljómsveit nýtur ofurvinsælda.  Plötur hennar eru þaulsætnar í 1. sæti norska vinsældalistans.  Hver stakur titill selst í hálfu öðru hundraði þúsunda eintaka.  Frá því að Eivör gekk til liðs við Vamp hefur hljómsveitin sent frá sér tvær plötur.  Vinsældir Vamp tóku gott stökk upp á við þegar Eivör slóst í hópinn. Á myndbandinu hér fyrir neðan má heyra viðbrögð norskra áhorfenda eftir hvern kafla lagsins sem Eivör syngur.  Í huga þeirra er Eivör stjarna hljómsveitarinnar.  Og auðvitað er hún það.

  Eivör hefur átt lög og plötur í 1. sæti á Íslandi,  Færeyjum,  Danmörku og Noregi.  Aftur og aftur.  Flest eintök hefur hún selt í Noregi.

  Um þetta og fleira má lesa í bókinni "Gata, Austurey, Færeyjar,  Eivör og færeysk tónlist".  Það held ég nú.  

.

Færeysk hljómsveit nefnd til Norrænu tónlistarverðlaunanna

  Færeyska hljómsveitin Hamferð er íslenskum rokkunnendum að góðu kunn.  Hún hefur spilað vítt og breytt um landið í slagtogi með víkingarokksveitinni Skálmöld.  Þessar tvær hljómsveitir hafa einnig haldið hópinn á hljómleikum erlendis. Hamferð hefur sömuleiðis verið í slagtogi með Sólstöfum og færeysku Tý. 

  Í dag var tilkynnt að Hamferð sé nefnd til Norrænu tónlistarverðlaunanna ásamt Kammersveit Reykjavíkur, fiðluleikaranum Elfu Rún Kristinsdóttur og átta minni spámönnum  (ja,  reyndar eru sænska óperusöngkonan Anne Sofie von Otter og finnska strengjasveitin Apocalyptica skæðir keppinautar.  Ég á plötur með þeim.  Það segir sína sögu). Úrslitin verða tilkynnt við hátíðlega athöfn 27. nóvember á þessu ári.   Vinningshafinn fær 7 glóðvolgar milljónir í sinn vasa.  Til viðbótar fylgir vinningnum gríðarmikil kynning,  frægð og frami um öll Norðurlöndin og víðar. 

  Hamferð spilar dómsdags-metal.  Hljómsveitin er þaulvön að sjá og sigra.  Hún hefur hlotið allskonar verðlaun í Færeysku tónlistarverðlaununum FMA.  Þá sigraði hún í Wacken Battle.  Og nú er röðin komin að Norrænu tónlistarverðlaununm.

  Hér lofar Hamferð guð sinn herra,  hans dýrðlega nafn og æru.

Alltaf markaður fyrir spennandi tónlist

 

  Á allra síðustu árum hefur sala hérlendis á plötum einstakra listamanna verið ævintýraleg. Svo dæmi sé tekið þá hafa stakar plötur með Mugison og Ásgeiri Trausta selst í 30 - 40 þúsund eintökum á útgáfuári.  Eða því sem næst.  

  Nú stefnir ný plata með rapparanum Gísla Pálma í gull.  Á útgáfudegi mynduðust biðraðir við plötubúðir.  Slíkur var ákafinn í plötuna.

  Það vekur athygli að plötukaupendurnir eru unga kynslóðin.  Fólk sem ólst ekki upp við vinylplötur í 12" formi.  Fólk sem neytir tónlistar í stórum stíl með því að spila hana á netsíðum á borð við spotify.com og youtube.com.  

  

  Fyrir nokkrum áratugum var fátt í boði annað en kaupa vinylplötur.  Fyrir kaup hafði kaupandinn ekki heyrt nema eitt eða tvö lög af plötunni.  Stundum ekkert lag.  Platan var keypt út á að önnur plata með sama flytjandi hljómaði vel.  Oft urðu menn fyrir vonbrigðum með nýju plötuna sína.  Það skipti flytjandann ekki máli.  Hann var búinn að selja plötuna sína.

 

  Í dag kaupa menn ekki lengur köttinn í sekknum. Sala á óspennandi tónlist hefur hrunið við þessar breyttu aðstæður.  Það veldur því að heildarsala á tónlist hefur dalað.  Það er eðlilegt.  Góðu fréttirnar eru þær að spennandi plötur seljast sem aldrei fyrr.