Bestu plötur ársins 2014

  Blaðamenn breska tónlistartímaritsins Mojo hafa tekið saman lista yfir bestu plötur ársins 2014.  Það orkar tvímælis að taka svona árslista saman þegar tveir mánuðir eru eftir af árinu.  Væntanlega eiga margar góðar plötur eftir að koma út til viðbótar áður en árið 2015 gengur í garð.  Á móti kemur að þeir fjölmiðlar sem fyrstir birta árslista sinn njóta um tíma meiri athygli en þeir sem standast freistinguna og hinkra framundir áramót.  

 Þessar plötur raða sér í efstu sætin hjá Mojo:

1  Beck - Morning Phase   

 

2  The War On Drugs - Lost In The Dream

 

3  Sleaford Mods - Divite And Exit

4  Jack White - Lazaretto

5  St. Vincent - St. Vincent

6  Steve Gunn - Way Out Weather

7  Julie Byrne - Rooms With Walls And Windows

8  Damon Albarn - Everyday Robot

9  FKA Twigs - Lp1

10 The Bug - Angels And Devils

 

.

Skotar eru stórveldi

  Ég styð Skota.  Styð einkum og sér í lagi þá Skota sem velja sjálfstæði Skotlands.  Skotar eiga miklu meiri samleið með okkur norrænum þjóðum í Skandinavíu en innræktaðri og úrkynjaðri elítu Englendinga.  Enska elítan hefur aldrei sýnt Skotum annað en hroka,  yfirgang og fyrirlitningu.   Skotabrandarnir víðfrægu eru glöggt dæmi um það.  Fátækt og þar af leiðandi sparsemi Skota hefur löngum verið aðhlátursefni Englendinga.  Þegar Englendingar hleypa af fallbyssu 12 skotum til heiðurs  Bretadrottningarpakkinu klukkan 12 á hádegi þá hleypa Skotar af einu skoti klukkan 1.  Þannig spara þeir hvern dag 11 skot. 

  Skosk tónlist,  önnur en sekkjapípublástur,  er jafnan skilgreind á alþjóðavettvangi sem bresk tónlist.  Það er ekki gerður greinarmunur á því hvort að hún sé skosk eða ensk.  Þetta er bara bresk músík.

  Íbúar Skotlands eru rösklega 5 milljónir.  Álíka margir og Danir og Finnar.  En Skotar eru stórveldi í tónlist á alþjóðamarkaði þegar tónlist þeirra er skilgreind skosk - í stað þess að vera skilgreind bresk eins og oftast. 

  Dæmi:  Um miðjan sjötta áratuginn tók skoskur söngvari,  Lonnie Donegan,  upp á því að endurvekja bandarískan kántrý-blússtíl frá þriðja áratug síðustu aldar,  skiffle.  Lonnie olli skiffle-æði í Bretlandi.  Allir sem vettlingi gátu valdið (og sokkum) fóru að spila skiffle að hætti Skotans Lonnie Donegan  Sjálfur flaug hann hæstum hæðum á vinsældalistum með skiffle-flutningi á söngvum bandarísku trúbadora á borð við Woody Guthrie og Leadbelly.  Bresk hljómsveit sem hét Bítlarnir var fyrstu árin skiffle-hljómsveit að hætti Lonnies Donegans.

 

  Frægasti söngvahöfundur Skota er sennilega Ewan McColl.  Hann tók virkan þátt í skiffle-bylgjunni og kynnti Bretum blús ásamt Alex Korner.  Þekktasta lag Ewans er kannski Dirty Old Town.  Það hefur verið krákað (cover song) af íslenskum hljómsveitum á borð við Papana og KKP. 

 

  Annað þekkt lag hans náði 1. sæti bandaríska vinsældalistans í flutningi Robertu Flack.  Líka þekkt í flutningi Elvis Presleys. 

 

  Á sjöunda áratugnum var Skotinn Donovan allt að því svar Breta við bandaríska Bob Dylan.  Kassagítartrúbador sem söng ljóðræna söngva með sterkri laglínu.

 

  Þungarokkið gekk í garð um 1970.  Þar átti skoska hljómsveitin Nazareth stórleik.  Raðaði lögum á vinsældalista:  "Broken Down Angel",  "Bad Bad Boy",  "Love Hurts" og allskonar.   Líka blússlagara Woodys Gutries,  "Vigilante Man". 

 

  Af seinni tíma poppstjörnum Skota má tiltaka Annie Lennox.  Ég hef ekkert gaman af dúett hennar,  Eurythmics.  En sú skoska fær plús í kladdann fyrir að vera gagnrýnin á landrán gyðinga í Palestínu og slátrun Ísraelhers á Palestínubörnum.  Hún er líka feiministi.  En músíkin ekki flott

  Hroki Englendinga gagnvart Skotum birtist meðal annars gagnvart enskuframburði sumra Skota.  Ég hef keyrt um hálendi Skotlands og,  já,  það er ekki auðvelt að skilja suma þar.  Þeir tala ekki Oxford-ensku.  En þeirra enska er ekkert ómerkilegri en London-enska.  Bara öðruvísi.  Tvíburabræðurnir í The Proclaimers eru ekkert nema flottir.

  Það væri aðeins til að æra óstöðugan að þylja upp alla þá yngri skosku tónlistarmenn sem njóta vinsælda um heim allan.  Kannski er hljómsveitin Primal Scream þeirra vinsælust.

 

 

. 

Skotar vilja flengja elítuna

Línur að skýrast í skilnaðarmáli Njáls unga

 

  Mörgum var á dögunum illa brugðið og eru miður sín við þau tíðindi að V-Íslendingurinn Njáll ungi hefði sótt um skilnað á borði og sæng frá eiginkonu sinni,  Pegi.  Þau gengu í eina sæng fyrir næstum því fjórum áratugum.  Njáll dettur inn á áttræðisaldur eftir tvö ár.  Gráa fiðringnum verður varla kennt um.  Hann er bundinn við árin sem næst 45 ára aldrinum.

  Hjónaband Njáls og Pegi var ástríkt og þau samstíga í einu og öllu.  Meðal annars rekstri sumarbúða fyrir ungmenni í hjólastól.   

  Nýjustu fregnir herma að ástæða skilnaðarins sé leikkonan og Sea Shepherd-liðinn Daryl Hannah.  Papparassar hafa náð ljósmyndum af Daryl og Njáli sem benda til náins sambands.  Daryl var í gamla daga gift tónlistarmanninum Jackson Browne.  Hún hafði rænu á að yfirgefa hann þegar hann tók upp á því að lemja hana.   

 

  Njáll ungi og Pegi.

   

  Njáll ungi og Daryl Hannah. 

 

   Daryl Hannah og konulemjarinn Jackson Browne.

 

  Annar frægur kærasti Daryl var John F. Kennedy, yngri.  Hann er fallinn frá eins og John F. Kennedy,  eldri. 

 

Færeyskir hljómleikar - frítt inn

  

  Íslenskur almenningur elskar Færeyinga of færeyska tónlist.  Íslendingar tengja sig strax við Færeyinga sem bræður  og systur við fyrstu kynni.  Færeyingar hafa enda ætíð verið snöggir að rétta Íslendingum hjálparhönd á erfiðum tímum.  Þannig söfnuðu Færeyingar háum fjárupphæðum til þeirra sem áttu um sárt að binda vegna snjóflóðanna í Súðavík og á Flateyri.  Einnig björguðu Færeyingar Íslendingum þegar allt var að stöðvast vegna gjaldeyrisskorts í kjölfar bankahrunsins.  Engir vildu lána gjaldþrota Íslandi gjaldeyri.  Hvorki Bandaríkin,  Norðurlönd eða Rússar þrátt fyrir að Íslendingar kæmu grátbiðjandi á hnjánum.     

 

  Þrátt fyrir kærleiksrík samskipti við Færeyinga hafa íslenskir embættismenn nú hver á fætur öðrum tekið upp á því að sýna Færeyingum fádæma hroka.  Fyrst var það Isavia sem dró í meira en heilt ár að svara formlegu erindi færeyska flugfélagsins Atlantic Airwaves um lendingarleyfi á Reykjavíkurflugvelli.  Atlantic Airwaves hafði árum saman flogið til og frá Reykjavíkurflugvelli. Svo keypti flugfélagið stærri flugvél  (144 farþega í stað innan við 100 farþega).  Þá var eðlilegt að óska eftir leyfi fyrir lendingu stærri flugvélarinnar.  Beiðni þar um hefði átt að taka einn dag eða í hæsta lagi nokkra daga.  Ekkert svar barst hinsvegar fyrr en rösku ári síðar.  Í millitíðinni varð færeyska flugvélin að lenda í Keflavík með tilheyrandi ferðakostnaði og óhagræðingu fyrir flugfarþega. Sem var samt ekki málið heldur þessi ókurteisi að svara erindinu svona seint.  En samt ekki illa.   Erindinu var vel tekið og færeyska flugfélagið Atlantic Airways má lenda á Reykjavíkurflugvelli.

   

   Næst gerist það að forstjóri Ölgerðarinnar Egill Skallagrímsson, Andri Þór,  skrifar forstjóra Föroyar Bjór afar ósvífið,  frekjulegt og dónalegt bréf.  Hótar því að ef að Föroya Bjór Gull verði ekki umsvifalaust tekinn af markaði þá muni hann setja Föroya Bjór út af markaði með aðstoð dómsstóla.

 

  Krafan er kolgeggjuð og heldur ekki vatni.  Föroya Bjór Gull hefur verið á markaði í hálfan fjórða áratug.  Egils Gull kom ekki á markað fyrr en næstum áratug síðar.  Fyrir þremur árum skráði hrokagikkurinn hjá Ölgerðinni hinsvegar Egils Gull sem vörumerki.  Sú skráning hefur enga þyngd vegna hefðaréttar og að bjór merktur Gulli hefur langa sögu í skandinavískri skilgreiningu á bjór.  Löng hefð er fyrir Carlsberg Gulli,  Tuborg Gulli o.s.frv.  Það er ekki hægt að öðlast einkarétt á bjór merktum Gulli fremur en bjór merktum Pilsner,  Stout eða Lite.   

 

  Það spaugileg við aulalega framgöngu Andra Þórs er að sala á Föroya Bjor á Íslandi óx um 1200%. Áður var færeyski bjórinn aðeins í 5 vínbúðum á Íslandi.  Í dag er salan svo góð að hann er í öllum vínbúðum.  Forstjóri Ölgerðarinnar er aðhlátursefni hvar sem tveir eða fleiri koma saman og drekka Föroya Bjór Gull.

 

  Svo var það þessi rembingur íslenskra embættismanna gagnvart vélarbiluðum færeyskum togara,  Nærabergi.  Framkvæmdarstjóri aðgerðarsviðs Landhelgisgæslunnar,  Ásgrímur Ásgrímsson,  uppbelgdist í embættishroka og meinaði áhöfn færeyska skipsins að taka vistir á Íslandi.  Meinaði áhöfn landgöngu.  Meinaði skipsverjum eldneytiskaup.  Það ríkti neyðarástand um borð. Íslendingar sem ofbauð báru hamborgara og gosdrykki til skipsverja.  Þetta var niðurlægjandi fyrir alla sem að málinu komu.  Sjávarútvegsráðherra hafði ekki rögg á sér til að leysa vandamálið fyrr en mörgum dögum síðar þegar færeyskur kollegi hans hafði samband símleiðis. 

 

  Sunnudaginn 14. september heldur færeyska söngkonan Dorthea Dam hljómleika í Tjarnarbíói.  Hún er frábær söngkona,  frábær túlkandi og frábær söngvahöfundur.   Eiginmaður hennar,  William Silverthorn,  er frábær söngvahöfundur eins og heyra má í meðfylgjandi myndböndum.  Hann semur söngva sína á ensku en Dorthea flytur sína dagskrá jöfnum höndum á færeysku.   Hljómleikarnir hefjast klukkan 21.00.

 

  Aðgangur er ókeypis.  

   

Nýjar spennandi íslenskar plötur

 

  Synthadelia Records er sjálfstæð (independent) íslensk plötuútáfa. Hún kynnir með stolti þrjár nýjar útgáfur ásamt tveimur endurútgáfum frá áttunda og níunda áratugnum.

  Nýjustu útgáfurnar eru smáskífan "Praise Of The Saints" með íslenska tónlistarmanninum Indigo sem kom út í vikunni og markar upphaf nýrrar plötu sem Ingó vinnur nú að. Platan “Grúska Babúska” er með samnefndri hljómsveit vinkvenna.  Hún hefur að geyma tíu áður útgefin lög af tveimur EP plötum. Síðast en ekki síst má nefna blús plötuna “3^rd”með gamla Utangarðsmannapönkaranum Michael Dean Odin Pollock og  munnhörpuleikaranum Sigurði Sigurðssyni. Siggi er jafnframt upptökustjórinn.  Þetta er síðasta platan í þríleik dúettsins.

  Endurútgáfurnar eru tvær. Má þar fyrst nefna plötuna “Angeli Daemoniaque Omnigena Imbecilli Sunt" með goðsagnakennda gjörningabandinu Inferno 5 frá árinu 1996. Hljómsveitina skipa: Birgir Mogensen, Guðjón Rúdólf Guðmundsson, Ómar Stefánsson, Óskar Thorarensen, Örn Ingólfsson og Jafet Melge.  Þeir sömdu og frömdu sérútbúinn gjörning með sem fylgdi hverju lagi af plötunni. Var þessi útgáfa tekin upp live í gamla Rósenbergkjallaranum dagana 30.05 og 10.10 árið 1996.

  Hin endurútgáfan er platan "Rise 2B Free" með hinni umdeildu pönkhljómsveit Sjálfsfróun frá árinu 1990. Hljómsveitin sló eftirminnilega í gegn og gerði garðinn frægan í mynd Friðriks Þórs Friðrikssonar, “Rokk í Reykjavík”.  Þessi plata er tekin upp á síðari hluta ferils þeirra, eftir að Bjarni "Móhíkani" lést og Frikki “pönk” gekk til liðs við hljómsveitina. Aðrir meðlimir Sjálfsfróunnar eru þeir Jónbjörn Valgerisson og Siggi “Pönkari”. Á plötunni má finna 30 hráar lo-fi demó upptökur frá hljómsveitaræfingum þeirra félaga ásamt Hljóðversupptökum og ýmsu öðru aukaefni.

   Synthadelia Records sérhæfir sig í útgáfu á tónlist í rafrænu formi. Úgáfan var stofnuð á jóladag árið 2010 þegar Vilmar Pedersen og Jón Schow gáfu út sitt eigið lag, “Let the partý start” undir sama nafni og útgáfan. Nýverið bættust fleiri félagar í Synthadeliu-hópinn.  Olga Jenný, Ýmir Einarsson og Árni Briem hafa verið hópnum innan handar á árinu. Nú þegar hefur Synthadelia Records gefið út yfir 50 plötur eftir fjölmarga hæfileikaríka tónlistarmenn.

   Synthadelia Records dreifir tónlist á netinu, í hinar ýmsu búðir og streymisveitur eins og Spotify, iTunes, tonlist.is og fjölda annarra búða ásamt því að kynna hana vel með því að nýta internet-markaðssetningu,  þannig að hún er á öllum helstu samfélagssíðum á netinu.

  Synthadelia Records leitar að gömlum plötum/óútgefnu efni með hljómsveitum og tónlistarfólki sem enn á eftir að endurútgefa og koma á netið og miðla til almennings.Áhugasöm bönd og tónlistarfólk vinsamlegast sendi email á [e-mail]  

 

http://synthadeliarecords.bandcamp.com/

https://www.facebook.com/synthadeliarecords

Færeyskir hljómleikar annað kvöld (Þórsdagur 21. ágúst)

  Annað kvöld verða heldur betur spennandi djasshljómleikar í Bæjarbíói í Hafnarfirði.  Húsið er opnað klukkan 20:00.  Hljómleikarnir hefjast klukkan 21.00.   Tvær magnaðar hljómsveitir stíga á stokk:  Annarsvegar færeyski Magnus Kvartett.  Hinsvegar íslenska hljómsveitin Skarkali.  Miðinn kostar aðeins 2000 kall.  Honum fylgir frábær sólódiskur með Magnúsi Johannessen,  forsprakka Magnus Kvartetts.  Stakur kostar diskurinn í búð 3200 kr.  

  Forsala á hljómleikana er á www.midi.is.  Diskurinn er afhentur við hurð,  eða kannski örlítið innan við dyrnar. 

  Magnús er píanóleikari.  Hann semur ljúfa og áferðarfallega djasstónlist með söngrænum (melódískum) laglínum.  Þetta er samt enginn dinnerdjass.  Alls ekki.  Þetta er áleitinn norrænn djass eins og hann gerist bestur.  2001 var Magnús nefndur til Norrænu tónlistarverðlaunanna.  

 Með því að smella á þennan hlekk má heyra sýnishorn af eyrnakonfekti Magnúsar:  http://www.magnusjohannessen.com/Listen.html

  Hljómleikarnir eru samvinnuverkefni Menningar- og listafjelags Hafnarfjarðar,  Jazzklúbbs Hafnarfjarðar og Bæjarbíós.   

 

Black Sabbath

 

   Tvær fyrstu plötur bresku blúshljómsveitarinnar Black Sabbath frá Birmingham komu út 1970. Þær skópu og mótuðu þungarokkið (heavy metal) til frambúðar.  Þungarokkið var eiginlega ekki orðið til á þeim tímapunkti en var að detta inn.  Tvær fyrstu plötur þjóðlagablússveitarinnar Led Zeppelin komu út 1969.  Plata Deep Purple "In Rock" kom út 1970.  A-þýsk-kanadísk-bandaríska hljómsveitin Steppenwolf sendi 1968 frá sér lagið Born To Be Wild.  En það náði ekki flugi fyrr en í kvikmyndinni "Eazy Rider" ári síðar.   

 

  Á þessum árum var að verða til músíkstíllinn þungarokk. Í texta "Born to be Wild" kemur fyrir setningin "heavy metal thunders".   Þar með var nýi blús-þungarokksstíllinn kominn með nafn:  "heavy metal" (þungarokk).

  Þungarokkið mótaðist hratt 1969-1970.  Fyrsta skrefið var tekið af bresku hljómsveitinni The Kinks 1964 með laginu  "You Really Got Me".   Svo og bandaríski (búsettur í Englandi) gítarleikarinn Jimi Hendrix 1966.   

 

 Black Sabbath kom til þungarokkssögunnar sem drungi og djöfull,  daður við djöfladýrkun og dauða.  Sándið var myrkara en áður heyrðist og boðskapurinn neikvæður. 

 

  Gítarleikari Black Sabbath,  Tony Iommi, var áður i Jethro Tull   Hann missti framan af fingrum vinstri handar í slysi.  Fyrir bragðið átti hann erfitt með að spila hreina hljóma.  Ráð hans var að ofkeyra gítarmagnara þannig að gítardrunur runnu saman í eitt.

  Söngvari Black Sabbath,  Ozzy Osbourne,   var og er sérkennilegur náungi.  Sem unglingur gekk metnaður hans út á það að verða fótboltabulla og krimmi.  Hann hellti sér út í innbrot.  Einhver stakk að honum því góða ráði að vera ætíð með hanska í innbrotum.  Hann keypti það en fannst meira töff að vera með grifflur.  Fattaði ekki að hanskar áttu að koma í veg fyrir fingraför.  Klúðrið kostaði hann fangavist.  

  Löngu síðar sat Ozzy í fangelsi í Bandaríkjunum.  Í það skiptið fyrir morðtilraun.  Hann reyndi að drepa Sharon,  eiginkonu sína.  Í fangelsi í Bretlandi dunda fangar sér við að láta húðflúra á sig rasísk og yfirlýsingaglöð húðfúr.  Ozzy lét húðflúra á sig barnalega broskalla á hnéskelarnar. 

   Bassaleikari Black Sabbath er grænmetisæta.  Hann hefur ekki borðað dýraafurð frá því að hann var barn.

  Trommuleikari Black Sabbath,  Bill Ward,  hefur sungið tvö lög inn á plötur Black Sabbath. 

 

  Þegar Black Sabbath hljóðritaði plötuna "Heaven and Hell" kveikti Tony Iommi í trommuleikaranum.  Sá þurfti að leggjast inn á spítala með 3ja stigs brunasár.  Móðir hans kunni ekki að meta grínið.  Hún hringdi þegar í stað í Tony og las honum pistilinn. 

  Trommuleikarinn Bill Ward hefur verið heilsulaus síðustu ár.  Fleira spilar inn í að hann var ekki með á síðustu plötu Black Sabbath,  13.   Einhver leiðindi í gangi sem rekja má til Sharonar,  eiginkonu Ozzys.

  Trommuleikari bandarísku hip-hopp-rapp-pönk-fönk-metal-sveitarinnar Rage Against The Machine var fenginn til að hlaupa í skarðið á 13.  Hann er snilldartrommari en ólíkur Bill Ward.  Heitir samt líku nafni,  Brat Ward.  Bill var búinn að tromma í nokkrum lögum í hljóðverinu.  Trommuleik hans var hent út og Brat trommar í öllum lögunum.

  Svo skemmtilega vildi til að Brat kunni öll lög Black Sabbath utan að frá A-Ö.  Hann var og er ákafur aðdáandi.  Eins og gítarleikari Rage Against the Machine,  Tom Morello.  Hann hefur skilgreint Rage Against the Machine sem "Black Sabbath mætir rapp-hipp-hoppi".     

 

Sex dauðsföll í einni hljómsveit

 

  Frá lokum blóðugrar seinni heimsstyrjaldar á fjórða og fimmta áratug síðustu aldar varð bandarísk tónlist allsráðandi í Evrópu og langt utan Evrópu.  Bandarískir raularar á borð við Frank Sinatra og Bing Crosby fóru mikinn í útvarpsviðtækjum heims.  1955-56 skall yfir heimsbyggðina bylgja bandarískra rokkara:  Bill Haley,  Chuck Berry,  Elvis Presley,  Little Richard,  Fats Domino...  Rokkbylgjan hvarf snögglega um og upp úr 1958.  Við tók bandarískt dú-vúbb og síðan twist,  limbó og eitthvað svoleiðis.  

  1964 gerðust þau undur og stórmerki að ensk unglingahljómsveit,  Bítlarnir,  lagði óvænt undir sig heimsmarkaðinn.  Svo rækilega að í júní 1964 áttu Bítlarnir öll lög í efstu sex sætum bandaríska vinsældalistans.  Í árslok 1964 kom í ljós að 60% af öllum seldum plötum í Bandaríkjunum það árið var með Bítlunum.  Samt voru Bítlarnir óþekkt fyrirbæri í Bandaríkjunum fram að vordögum. 

  Bandaríski markaðurinn brást klaufalega og seint við þessari óvæntu bresku innrás.  Hver markaðsfræðingurinn á fætur öðrum í bandaríska skemmtiiðnaðinum reiknaði dæmið vitlaust.  Til eru ótal bókanir hjá bandarískum plötufyrirtækjum og umboðsskrifstofum frá þessum tíma sem sýna hve illa bandaríski skemmtiiðnaðurinn var tekinn í bóli.  Afneitun var algjör.  Því var haldið fram að Bítlaæðið næði í hæsta lagi fram að hausti 1964.  Í vetrarbyrjun væru Louis Armstrong og Barbra Streisand búin að valta yfir Bítlana.  Það myndi ekki heyrast meira í Bítlunum í Bandaríkjunum. 

  Þessi markaðsgreining gekk ekki eftir.  Ensku Bítlarnir festu sig í sessi í Bandaríkjunum til frambúðar.  Ekki nóg með það.  Bítlarnir opnuðu upp á gátt bylgju breskra rokk- og blúshljómsveita sem toppuðu bandaríska vinsældalistann næstu árin:  The Rolling Stones,  The Who,  The Kinks,  The Animals,  Manfred Man... Listinn er endalaus.

  Það var ekki fyrr en 1965 sem bandaríski tónlistariðnaðurinn játaði sig sigraðan.  Þá var gefið út fyrsta bandaríska lag sem svar við ensku Bítlunum.  Á þessum tímapunkti var vísnatónlist í þjóðlagastíl mjög vinsæl í Bandaríkjunum:  Bob Dylan,  Kingston Trio,  Joan Baez,  Peter, Paul & Mary...

  Skrefið sem var stigið fólst í því að blanda saman vísnasöng eftir Bob Dylan og Bítlarokki.  Blandan var góð og lag Dylans,  Mr. Tambourine Man, í rokkútsetningu fyrstu bandarísku bítlahljómsveitarinna,  The Byrds,  sló rækilega í gegn.  Það kom út vorið 1965.  Til varð nýr tónlistarstíll,  þjóðlagarokk (folk-rock).  Lagið náði 1. sæti vinsældalista víða um heim. 

  Vinsældunum var fylgt eftir með öðru Dylan-lagi,  All I really Want to do.  Það náði ekki flugi.  Þá var leitað í smiðju Petes Seegers,  eins ástsælast vísnasöngvara Bandaríkjanna.  The Byrds náðu aftur að toppa vinsældalista með lagi hans,  Turn, Turn, Turn. 

  Næstu ár á eftir var The Byrds þungavigtarhljómsveit í þróun og sögu rokksins.  Hafði meðal annars mikil áhrif á Bítlana og The Rolling Stones.  Var brautryðjandi í tónlistarstílum á borð við raga (indversk-blönduð músík),  geimrokk (space rock), kántrý-rokk,  sýrurokk,  spunadjassrokk og svo framvegis. 

  Liðsmenn The Byrds sukkuðu.  Dópuðu all svakalega og drukku sterkt áfengi af stút.  Leikar fóru þannig að sex liðsmenn The Byrds féllu frá fyrir aldur fram.  Hljómborðsleikarinn Gram Parson var aðeins 26 ára er hann lauk jarðvist í kjölfar rosalegrar eiturlyfjaneyslu.

  Gítarleikarinn Clarance White dó sama ár, 1973.  Hann var ekinn niður af ölvuðum ökumanni.  Söngvarinn,  lagahöfundurinn og gítarleikarinn Gene Clark dó fyrir aldarfjórðungi eftir langvarandi gríðarlega drykkju.  Hann fékk hjartaslag og var með ónýtan maga.  Trommarinn Michael Clarke dó tveimur árum síðar.  Næsti trommari,  Kevin Kelley,  dó nokkrum árum síðar.  Bassaleikarinn Skip Batten dó því næst.

  Einn mesti dópisti The Byrds,  gítarleikarinn,  lagahöfundurinn og söngvarinn David Crosby,  er mörgum til furðu ennþá á lífi.  Hann hefur fengið ígrædda splunkunýja lifur.  Og gott ef ekki nýru líka.  Hann hafði gott af því að sitja í fangelsi í Texas í heilt ár vegna gríðarlega mikils magns sem hann lumaði á af dópi á borð við heróíni,  kókaíni og einhverju þannig.  Hann hresstist við það. 

  Ég held - og vona - að engin önnur hljómsveit rokksögunnar hafi tapað sex liðsmönnum yfir móðuna miklu.  Hljómsveitin starfar ekki lengur.  Nema kannski í Valhöll.

 

Útvarpsþáttur sem má ekki hætta

 

  Eitt af flaggskipum Rásar 2 síðustu fjögur ár er þátturinn Plötuskápurinn.  Hann gleður og fræðir útvarpshlustendur á föstudagskvöldum.  Umsjónarmenn hans hafa allir yfirgripsmikla þekkingu á fjölbreytilegustu tónlist.  Þeir kunna utan að sögu rokksins í smáatriðum.  Engu að síður er auðheyrt að þeir vinna heimavinnuna samviskusamlega fyrir hvern þátt.  Það er ekkert verið að giska á ártöl eða hver spilaði með hverjum í hinu og þessu laginu.  Allar slíkar upplýsingar eru sannreyndar.  Hlustendum er ekki boðið upp á annað en nákvæmustu staðreyndir.  Það má greina að kynningar eru lesnar af blaði.  

  Sigurður Sverrisson,  Halldór Ingi Andrésson og Gunnlaugur Sigfússon skiptast á umsjón með Plötuskápnum.  Allir hafa þeir áheyrilega og notalega útvarpsrödd.  Þeir eru hoknir af reynslu.  Hafa átt komu að tónlist frá öllum hliðum.  Hafa verið tónlistarblaðamenn til margra áratuga,  plötugagnrýnendur,  unnið hjá plötufyrirtækjum,  stýrt plötuútgáfu,  stýrt og rekið plötubúðir,  staðið fyrir umfangsmiklu hljómleikahaldi og svo framvegis.  

  Plötuskápurinn á marga trygga hlustendur.  Þarna eru spiluð lög sem annars heyrast ekki í útvarpi.  Eða lög sem hafa ekki heyrst í útvarpi í allt að því hálfa öld.  Fróðleiksmolarnir sem fylgja með vega þungt og staðsetja tónlistina í tíma og rúmi.

  Sem málmhaus hef ég ekki síst gagn og gaman af Plötuskápi Sigurðar Sverrissonar.  Einkum þegar hann fer á slóðir harðkjarna,  svartamálms,  þrass,  dauðarokks og annarra harðra metalstíla.  Sérlega lofsamlegt er að þungarokkið sem Sigurður býður upp á er ekki bundið við engilsaxneska markaðinn.  Hann beinir sjónum og heyrn að öllum heimshornum.    

  Heilu Plötuskápar Sigurðar hafa verið samanpakkað safn laga sem aldrei og hvergi er spilað í neinum útvarpsþætti í allri íslensku útvarpsflórunni.

  Oftar en einu sinni hefur Plötuskápur Sigurðar verið það spennandi að ég endurspila þáttinn upp í 7 - 8 sinnum á heimasíðu Rúv.  Ég hef líka bent ungum þungarokksunnendum á Plötuskápinn.  Sumir þeirra hafa aldrei áður stillt á Rás 2.  Húrra fyrir Rás 2!  Megi Plötuskápurinn lengi lifa sem góð rök fyrir því að Rúv sé útvarp allra landsmanna!

    

  Þó að þungarokk sé ekki meginstraumur (main stream) eins og létt rokk og popp þá nýtur það mikilla vinsælda.  Þungarokkshljómleikar eiga aðsóknarmet.  Til að mynda sóttu 12 þúsund hljómleika Rammstein í Laugardalshöll og 18 þúsund hljómleika Metallca í Egilshöll. 

Þungarokkarar vilja að Plötuskápurinn lifi

Íslensk hljómsveit í stórræðum á heimsmarkaði

 

. 

  Ein merkasta og frábærasta hljómsveit íslensku rokksögunnar,  Sólstafir,   sendir frá sér plötuna Ótta í ágústlok.  Titillagið - ásamt opnunarlaginu Lágnætti - er nú þegar hægt að heyra á vefsíðum ýmissa helstu rokktímarita heims,  svo sem Revolver, Metal Hammer og Steriogum.

  Platan er byggð upp á hinu forníslenska eyktartímatali.  Þar er sólarhringnum skipt í átta parta.  Við af Lágnætti tekur Ótta. Því næst Rismál, Dagmál, Miðdegi, Nón og að lokum Miðaftann og Náttmál.

. 

40 þúsund fyrsta sólarhringinn

. 

  Lögin hafa fengið einróma og hástemmt lof frá aðdáendum og tónlistarfræðingum.   Lögunum tveimur var til samans "streymt"  40 þúsund sinnum á fyrsta sólarhringnum!   Það staðfestir ásamt ýmsu öðru hversu stórt nafn Sólstafir er á heimsmarkaði.  Ég hef áður sagt frá því á þessum vettvangi er ég átti leið um Finnland fyrir 2 eða 3 árum.  Þar var plötum Sólstafa stillt upp í gluggum plötubúða.  Það vakti undrun mína.  Ég spurði í einni plötubúðinni hverju sætti.  Svarið var að Sólstafir væri vinsæl hljómsveit.  Plötur hljómsveitarinnar færu inn á Topp 15 finnska sölulistans (allt upp í 12. sæti). 

. 

Ljósmynd RAX prýðir plötuumslagið

. 

  Framhlið umslags Ótta prýðir ljósmynd eftir hinn góðkunna RAX (Ragnar Axelsson).  Oft hefur verið haft á orði að ljósmyndir hans kallist á við tónlist Sólstafa og öfugt.

. 

15 stórhátíðir

 

  Sólstafir eru önnum kafnir á hljómleikaferð um þessar myndir. Þeir fóru í sína fyrstu hljómleikaferð til Ameríku í maí.  Þar var þeim hvarvetna afskaplega vel tekið.  Í kjölfar fylgir fjöldi hljómleika í Evrópu. Hljómsveitin er bókuð á 15 tónlistarhátíðir í Evrópu í sumar.  Þar á meðal stórhátíðirnar Sweden Rock, Rock Hard Festival, Hellfest, Graspop, Party San og Getaway Rock Festival.

. 

Ótta á Eistnaflugi

. 

  Einu hljómleikar Sólstafa á Íslandi í sumar verða á Eistnaflugi á Neskaupstað.  Þar verða - auk hefðbundinni hljómleika með Sólstöfum -  einnig haldnir sérstakir hljómleikar með einungis lögum af nýju plötunni.

  Ótta er gefin út af fransk-ameríska plötufyrirtækinu Season of Mist.  Útgáfudagurinn er 29. ágúst í Evrópu og 2. september í Ameríku.

  Sólstafir syngja á íslensku.  Útlendingar elska það.  Ég líka.  Það er metnaður og sjálfsvirðing þegar tónlistarmenn syngja á móðurmáli sínu - í stað þess að rembast við að syngja á ensku eða kínversku í misskilinni viðleitni til að ná eyrum heimsmarkaðarins.  En mestu máli skiptir að tónlist Sólstafa er stórfengleg.  Sólstafir eru framarlega í hópi flottustu hljómsveita heims.