Örstutt glæpasaga um skelfilegt morð

  Rúnar er fyrir hæstarétti.  Í héraði var hann dæmdur í sextán ára fangelsi fyrir að myrða Margréti,  meðleigjanda sinn.  Hann hefur fúslega játað að hafa þrifið upp blóð úr konunni.  Hinsvegar veit hann ekki hvers vegna blóð hennar var út um allt eldhúsgólfið.  Hann tilkynnti ekki hvarf hennar.  Líkið hefur aldrei fundist.  Móðir hennar tilkynnti hvarfið eftir að hafa án árangurs reynt að ná á henni vikum saman.

  Rúnar hefur ekki leynt því að þeim Margréti sinnaðist oft.  Stundum kom til handalögmála.  Einkum þegar vín var haft við hönd.  Vitni segja að hann hafi verið ástfanginn af henni.  Ástin var ekki endurgoldin.  Þvert á móti hafi konan hræðst skapofsaköst hans og hamslausa áfengisneyslu.     

  Rúnar man ekkert eftir kvöldinu sem Margrét hvarf.  Hann hafði verið á fylleríi í nokkra daga.  Allt í "blakkáti".  Rámaði samt í að hafa þrifið upp blóð.  Einnig hníf í sinni eigu.  Mjög óljóst kannaðist hans við hugsanleg áflog. 

  Öllum að óvörum mætir Margrét í hæstarétt.  Hún óskar eftir að fá að ávarpa réttinn.  Hún segist hafa reynt sjálfsvíg kvöldið sem hún hvarf.  Skar sig á púls.  Ástæðan var ósætti við nýjan kærasta.  Á síðustu stundu hætti hún við allt.  Batt fyrir púlsana og tók rútuna norður til gamallar skólasystur sinnar.  Þar hefur hún verið síðan.  Hún fylgdist með fréttum af morðmálinu.  Henni þótti gott að vita af Rúnari engjast fyrir dómstólum.  En hún getur ekki horft upp á hann sakfelldan fyrir hæstarétti. 

  Réttarhaldið er í uppnámi.  Dómarar eru reiðir.  En hún er ekki ákærð í málinu.  Bara Rúnar.  Fangelsisvist hans er lækkuð niður í fjögur ár.  Honum til refsiþyngingar er að hann var ósamvinnuþýður við rannsókn málsins.  Þverskallaðist við að vísa á líkið.  Var óstöðugur í yfirheyrslum og reyndi að fela sönnunargögn.  Meðal annars með því að þrífa blóð af hnífi og gólfi.  Yfirlýsing Margrétar um að hann sé saklaus af meintu morði á henni er metið honum til refsilækkunar. 

  Einn dómari skilar séráliti.  Hann telur sanngjarnt að stytta dóminn niður í tvö ár.  Ástæðan sé sú að dagblað birti á baksíðu ljósmynd af Rúnari.  Myndbirtingin hljóti að hafa valdið honum skelfingu og hugarangri.  Með því hafi hann tekið út refsingu sem jafngildi einu ári í fangelsi.   

    

Það getur bjargað lífi ykkar og limum að vita þetta

  Við lifum á spennandi tímum.  Því miður í neikvæðri merkingu.  Við vitum ekkert hvernig mál eru að þróast.  Er Úkraínuher að rúlla rússneska hernum upp?  Eða eru Rússar með yfirhöndina?  Vopnaframleiðsla heimsbyggðarinnar er á flugi.  Vopnasala hefur sjaldan blómstrað meir.  Eru klasasprengjur komnar í gagnið?  Verður kjarnorkuvopnum beitt?  Í hafinu umhverfis Ísland er að verða krökkt af kafbátum.  

  Hvað með loftlagsvána?  Skógarelda?  hryðjuverk?  Flóð?  Hnífaburð ungmenna? 

  Hvar er öruggur staður til að vera á?  Ég veit það.  Hann er á Bíldshöfða 6.  Þar er bílasala.  Í auglýsingu frá henni segir:  "Brimborg,  öruggur staður til að vera á".

 

    

Klaufalegt mont

  Ég hef efasemdir um að fólk verði gáfaðra af hassreykingum.  Hvað þá að það verði miklu gáfaðra af þeim.  Kannski er það einstaklingsbundið.  Sumir hasshausar virðast ekki burðast með meiri gáfur en gerist og gengur. 

  Unglingspiltur í Bandaríkjunum tók upp á því að rækta kannabis.  Fljótlega varð hann stórtækur.  Árangurinn steig honum til höfuðs.  Hann kom sér upp netsíðu.  Þar hældi hann sér af velgengninni.  Var meðal annars duglegur við að sýna ljósmyndir af plöntunum.

  Lögreglan var ekki lengi að bruna heim til hans.  Hann var færður fyrir dómara.

  - Hvernig í ósköpunum datt þér í hug að auglýsa glæpinn á opinni netsíðu?  spurði dómarinn.

  - Ég hélt að löggan hefði annað og þarfara við tímann að gera en hanga á netinu,  svaraði kauði og uppskar 4ra ára fangelsisvist.

   

Íslendingar verðlaunaðir í Ameríku

  Woody Guthrie (1912-1967) er stundum kallaður faðir bandarísku þjóðlagatónlistarinnar (folk music).  Hann var trúbador,  flakkari, söngvari og söngvaskáld.  Hans hljóðfæri voru kassagítar og munnharpa.  Eftir hann liggja mörg hundruð söngvar.  Mörg lög er gleymd.  Aðeins niðurskrifaðir textar standa eftir.      

  Fjöldi rokkstjarna skilgreinir sig sem lærisveina Woodys og hafa hljóðritað lög hans.  Allt frá Bob Dylan og Bruce Springsteen til U2 og Wilco.  Hann söng um lítilmagnann og baráttu gegn fasisma.  Í seinni heimsstyrjöldinni barðist hann með bandaríska hernum gegn Hitler,  Mussolini og þeirra kónum.  Um það orti hann ófáa söngva.  Á gítarinn var letrað stórum stöfum "Þetta tól drepur fasista".

  Í Oklahoma er myndarlegt Woody Guthrie safn.  Árlega heiðrar það - verðlaunar - einhverja sem starfa í anda Woodys.  Á dögunum var Íslendingum og stöllum þeirra í kvennapönksveitinni Pussy Riot afhentur verðlaunagripurinn 2023 sem er smækkuð eftirgerð af gítar Woodys á stalli.  Pussy Riot einbeitir sér að afhjúpun á fasistatilburðum Putins.  Fyrir það hafa stelpurnar verið fangelsaðar í Rússlandi og sætt harðneskjulegri þrælkun.

Hryllingur

  Ég mæli ekki með dvöl í rússnesku fangelsi.  Það er ekkert gaman þar.  Fangaverðir og stjórnendur fangelsanna eru ekkert að dekra við fangana.  Það geta úkraínskir stríðsfangar staðfest. 

  Á dögunum skiptust Rússar og Úkraínumenn á stríðsföngum.  215 úkraínskir fangar fengu frelsi og 55 rússneskir.  Hér eru ljósmyndir af einum úkraínskum.  Hann var tekinn til fanga í Maríupól ftrir nihhrun vikun,.  Þannig leit hann þá út.  Á hægri myndinni sést hvernig fangelsisdvölin fór með hann.  

Erna Ýr ekki allslaus í Úkraínu

Elvis bannar lag með sjálfum sér

  Tímarnir líða og breytast.  Ósæmileg hegðun sem fékk að viðgangast óátalin fyrir örfáum árum er nú fordæmd.  Dónakallar sitja uppi með skít og skömm.  Þeirra tími er liðinn.  Hetjur dagsins eru stúlkurnar sem stíga fram - hver á fætur annarri - og afhjúpa þá.

  Kynþáttahatur er annað dæmi á hraðri útleið.  Tónlistarfólk - sem og aðrir - er æ meðvitaðra um hvað má og hvað er ekki við hæfi.  

  Eitt af stóru nöfnunum í nýbylgjunni á seinni hluta áttunda áratugarins var Elvis Costello.  Hans vinsælasta lag heitir Oliver´s Army.  Það kom út 1979 á plötunni Armed Forces.  Þar syngur hann um vandamál Norður-Írlands.  Kaþólikkar og mótmælendatrúar tókust á með sprengjum, drápum og allskonar. 

  Í textanum segir:  "Only takes one itchy trigger / One more widow, one less white nigger."

  Á sínum tíma hljómaði þetta saklaust.  Gælunafn afa hans í breska hernum var White nigger.  Það þótti ekki niðrandi.  Í dag hljómar það hræðilega.  Þess vegna hefur Elvis gefið útvarpsstöðvum fyrirmæli um að setja lagið umsvifalaust á bannlista.  Sjálfur hefur hann tekið þetta sígræna lag af tónleikaprógrammi sínu.  Hann ætlar aldrei að spila það aftur.

 

     

  

Kinnasleikir

  Lengi er von á einum.  Nú hefur Óli kinnasleikir bæst við í skrautlega flóru íslenskra jólasveina.  Störfum hlaðin kynferðisbrotadeild ríkiskirkjunnar rannsakaði málið:  Komst hægt og bítandi að niðurstöðu;  um að háttsemi jólasveinsins falli undir eitt af mörgum fjölskrúðugum kynferðislegum áreitum og ofbeldi kirkjunnar þjóna.  Kinnasleikir vill frekar telja þetta til almennra þrifa.  Svona sé algengt.  Einkum meðal katta. 

 

 

Kvikmyndaumsögn

 - Titill:  Lof mér að falla

 - Leikstjóri:  Baldvin Z

 - Helstu leikendur:  Elín Sif Halldórsdóttir,  Eyrún Björk Jakobsdóttir,  Þorsteinn Bachmann,  Sólveig Arnarsdóttir... 

 - Handrit:  Baldvin Z og Birgir Örn Steinarsson

 - Einkunn:  *****

  15 ára Magnea kynnist 18 ára Stellu.  Magnea er góður námsmaður; á gott líf og bjarta framtíð.  Stella fiktar við eiturlyf.  Magnea laðast að henni og ævintýralegum lífsstíl hennar.  Fyrr en varir eru þær orðnar djammfélagar og Magnea farin að fikta við eiturlyf.  

  Framan af er mikið fjör,  hvort heldur sem er á skemmtistöðum eða í gleðskap í heimahúsum.  Fylgifiskurinn er skróp í skóla og farið á bakvið foreldra.  Hægt og bítandi harðnar ástandið og verður ofbeldisfyllra.  Samviskan hverfur, svikin verða grófari og ósvífnari.

  Myndin kemur þessu aðdáunar vel til skila.  Hún er afar trúverðug.  Enda byggð á sönnum atburðum.  Elín Sif og Eyrún Björk túlka Magneu og Stellu á sannfærandi hátt.  Ótrúlegt að þær séu ekki menntaðar í leiklist og að þetta sé frumraun þeirra á því sviði.  Hugsanlega skilaði reynsluleysi þeirra sér í raunverulegu sakleysislegu fasi í fyrri hluta myndarinnar.  

  Myndin flakkar til og frá í tíma.  Ég fattaði það ekki strax.  Kannski vegna þess að ég er vandræðalega ómannglöggur.  Einnig ruglaði mig pínulítið í ríminu að Magnea og Stella skiptu ítrekað um hárlit.  Þetta kom ekki að sök eftir að ég áttaði mig á þessu.  Frekar að þetta hjálpaði við að staðsetja þær á tímalínu.

  Að mestu er sneitt framhjá sýnilegu ofbeldi.  Óhugnaðurinn er meira gefinn í skyn eða nefndur í samtölum.  Þetta er mun áhrifaríkara en grafískar senur.

  Átakanlegt er að fylgjast með varnar- og ráðaleysi foreldranna.

  Músík leikur töluvert hlutverk.  Hún er í höndum Ólafs Arnalds.  Hann kann fagið.

  "Lof mér að falla" er áhrifaríkasta mynd íslensku kvikmyndasögunnar.  Frábær í alla staði.  Skilur mikið eftir sig.  Besta forvarnarmynd sem hægt er að sýna í grunnskólum. 

  "Vonarstræti" hefur verið velt úr sessi.  Það er ekki lengur besta íslenska kvikmyndin.     

  

Ljótur, ljótari...

  Á dögunum henti það í Norður-Karólínu í Bandaríkjum Norður-Ameríku að maður nokkur lýsti öðrum sem afar ljótum.  Ummælin bárust til viðkomandi.  Hann tók þau nærri sér.  Sameiginlegir kunningjar þeirra hvöttu orðhákinn til að lægja öldur með því að biðjast afsökunar á ummælunum.  Sá svaraði:  "Ef einhver ætti að biðjast afsökunar þá er það sá ljóti fyrir að vera svona ljótur!"

Áhrifaríkt sönglag um barnsmorð

  Á sjötta áratugnum var 14 ára blökkudrengur laminn í klessu af tveimur fullorðnum hvítum karlmönnum.  Svo var hann skutu þeir hann og drápu.  Þetta gerðist í Mississippi.   Forsagan er sú að 21. árs kærasta annars mannsins laug því að gamni sínu að strákurinn hefði daðrað við sig.

  Morðið hafði enga eftirmála fyrir morðingjana.

  Kynþáttahatur hefur löngum verið landlægt í Mississippi.  Eins og í Alabama.  Þessi tvö ríki liggja saman.  Frá Alabama kemur ein þekktasta og merkasta söngkona og söngvaskáld Bandaríkjanna,  Emmylou Harris.  Kynþáttafordómar hafa alltaf verið eitur í hennar beinum.

  2011 sendi hún frá sér plötuna "Hard Bargain".  Á henni er að finna áhrifaríkt sönglag,  "My name is Emmett Till".  Þar syngur hún í orðastað myrta barnsins.  Hún vill ekki að saga hans og nafn gleymist.  Hugsanlega á lagið einhvern þátt í því að dómsmálaráðuneyti Bandaríkjanna hefur opnað málið að nýju.  

63 ára morðmál enduropnað