Rás 2 til fyrirmyndar

  Það er afskaplega aulalegt þegar dagskrárgerðarmenn útvarpsstöðva tala um "cover song",  "coverlag",  ábreiðulag,  ábreiðu, mottu,  tökulag eða endurvinnslu þegar rætt er um  lag flutt af öðrum en höfundinum og / eða frumflytjanda lagsins.  Í morgunútvarpi rásar 2,  Virkir morgnar,  er dagskrárliður sem heitir Bítlakrákan.  Þetta er til fyrirmyndar.  Þar er um að ræða flutning hinna ýmsu tónlistarmanna á lögum eftir Bítlana. 

  Kráka er snilldar þýðing Steina Briem á "cover song".  Kráka vísar til hermikráku án forliðsins "hermi" og lýsir fyrirbærinu þannig skilmerkilega.  Það er ekki (endilega) verið að herma eftir frumflutningnum heldur flutning á lagi sem er þekkt í flutningi annars flytjanda.  Til viðbótar hljómar kráka líkt enska orðinu "cover".  Ennfremur hefur krákan það umfram önnur orð sem notuð hafa verið um fyrirbærið að það býður upp á sögnina að kráka lag eftir aðra.  

.

  Umsjónarmenn Virkra morgna á rás 2,  Andri Freyr Viðarsson og Guðrún Dís Emilsdóttir,  eiga hrós skilið fyrir að bjóða upp á Bítlakráku dagsins.  Bæði vegna þessa dagskrárliðar (og fleiri áhugaverðra efnistaka) og ekki síður fyrir nafnið á dagskrárliðnum.  Fleiri dagskrárgerðarmenn rásar 2 eiga skilið sama hrós fyrir að brúka orðið kráka.  Þar á meðal Margrét Erla Maack (sem var fyrst dagskrárgerðarmanna rásar 2 til að taka þetta upp) og Óli Palli.  Rás 2 er að standa sig á þessu sviði,  sem og fleiri sviðum.  Við á Nálinni fm 101,5 höfum ekki látið okkar eftir liggja.  Nálin er í fríi í nóvember.  Það er verið að endurstilla senda og laga fleiri hluti.  Svo fer Nálin aftur í loftið 1.  desember.  Það verður gaman.  

Athugasemdir

[Toggi (IP-tala skráð) 6.11.2010 kl. 23:25]

Sammála þér - kráka er frábært orð - lýsandi og notendavænt. Breiðum það út.

[Jens Guð, 6.11.2010 kl. 23:34]

  Toggi,  takk fyrir það.  Ég er baráttumaður fyrir þessu nýyrði.  Þess vegna fagna ég að þau Andri Freyr og Guðrún Dís noti það.  Þar fyrir utan er morgunþáttur þeirra virkilega skemmtilegur.

[JR (IP-tala skráð) 6.11.2010 kl. 23:44]

Jens, þú átt þakkir skilið fyrir að vekja athygli á þessu !

Annað sem ég vil benda á varðandi starfsfólk á Rás 2 , þar eru bara snillingar í dagsskrárgerð !!!

Margt áhugavert sem þar hefur verið gert !

[Jens Guð, 7.11.2010 kl. 00:04]

  JR,  takk fyrir það.  Andri Freyr er frábær og rás 2 nýtur þeirrar gæfu að þar hafa safnast saman margir fleiri snillingar.

[JR (IP-tala skráð) 7.11.2010 kl. 00:21]

Jens, gott hjá þér að minnast á Andra Frey.

Það var magnað að hlusta á þá ferðast saman Ómar Ragnarsson og Andra Frey í sumar !

Síðan lagið sem þeir gerðu saman var líka góður ávöxtur af þeirra samstarfi !

Andri Freyr er eins og Guðni Már , þeir hafa hlustendavæna raddir !

[Jens Guð, 7.11.2010 kl. 00:32]

  JR,  ég tek algjörlega undir þín orð.  Það er líka gaman að rifja upp að lagið "Ómar og Andri á flandri" var unnið af gítarsnillingnum og "alltmúlig" manninum Villa Guðjóns.  Fyrir næstum fjórum áratugum fór Villi Guðjóns á kostum við að skóla okkur Viðar,  pabba Andra Freys,  í þungarokkshljómsveitinni Frostmarki.  Ég söng og Viðar trommaði.  Síðar var bróðir Andra Freys,  Birkir,  kosinn besti trommari Músíktilrauna er þeir bræður hrepptu 2. sæti í Músíktilraunum með hljómsveitinni Bisund.  Ennþá síðar gerði Birkir það gott með hljómsveitunum Stjörnukisa,  I Adapt og Celestine.  Og Andri Freyr fór að spila með Botnleðju. 

[Grefill, 7.11.2010 kl. 03:26]

Já, það er eitthvað virkilega viðkunnanlegt við Andra Frey. Hélt reyndar lengi vel að þetta væri Villi naglbítur ... þeir eru með svipaða rödd.

Fínn þáttur, Virkir morgnar.

[Svanur Gísli Þorkelsson, 7.11.2010 kl. 12:27]

Þá verða Cover bands, krákuhljómsveitir og Cover artists Kráku listamenn og Cover acts Kráku atriði.

Verð að segja að þetta hljómar frekar illa og er merkingarfræðilega frekar langsótt því eins og þú bendir á Jens eru margar útgáfur af eldri lögum ekki eftirhermur og eiga því ekkert sameiginlegt með krákum eða hermiáráttu þeirra.

Miklu betra er að tala um frumútgáfur, endurútgáfur og/eða endurtúlkanir á lögum.

[Ómar Ingi, 7.11.2010 kl. 14:01]

Ekki vera Faggi

[Jens Guð, 7.11.2010 kl. 15:02]

  Grefill,  ég var ekki búinn að fatta að raddir Andra og Villa naglbíts séu líkar.  En þegar þú nefnir það þá heyri ég strax fyrir mér að þetta er rétt.

[Jens Guð, 7.11.2010 kl. 15:19]

  Svanur,  takk fyrir þátttöku í þessum vangaveltum.  Orðið krákuband er þegar svo gott sem búið að festa sig í sessi.  Ég minnist ekki að í hérlendri umræðu um músík hafi "cover artists" eða "cover acts" borið á góma eða þýðingu á þeim hugtökum. 

  Orðið endurútgáfa er (í músík) alfarið notað yfir endurútgáfu á plötum.  Oftast þegar um er að ræða endurhljóðblandaða útgáfu og/eða með aukalögum.  

  Orðið endurtúlkun getur komið til álita.  Tvennt mælir þó á móti því.  Annarsvegar er hátt hlutfall af krákum (einkum á böllum og hljómleikum) fluttar þannig að um hreina og klára eftirhermu er að ræða.  Það er að segja að flytjandinn reynir að afgreiða lagið eins líkt frumflutningnum og hann frekast getur.  Þar er ekki um eiginlega túlkun að ræða heldur nákvæma stælingu.

  Hinsvegar er nauðsynlegt að íslensk þýðing á erlendu orði sé ekki lengra (telji ekki fleiri atkvæði) en erlenda orðið.  Orð eins og sjálfrennireið átti ekki möguleika sem þýðing á bíl.  Kráka smellpassar sem arftaki og þýðing orðsins "cover" upp á þetta að gera. 

[Jens Guð, 7.11.2010 kl. 15:19]

  Ómar Ingi,  ertu með fordóma gegn föggum?

[Kristín M. Jóhannsdóttir, 7.11.2010 kl. 17:07]

Ég er sammála Svani með það að 'kráka' er pínulítið langsótt merkingarlega séð en á móti kemur að það er svo miklu betra en þetta hrikalega hálfvitalega 'ábreiða' og einnig miklu fjölbreyttara eins og þú byggir réttilega á. Og þótt 'kráka' sé pínulítið langsótt af því að í raun kemur merkingin eingöngu frá samsetningunni 'hermikráka' þá er það alla vega rétt merking. 'Ábreiða' er náttúrulega bara ein merking enska orðsins 'cover' og alls ekki sú sem notuð er þegar verið er að endurflytja lög. Og það sama á við um 'mottu'. Og að sjálfsögðu er enn hallærislegra að nota 'cover' eða 'coverlag'. Þannig að af þeim uppástungum sem ég hef heyrt er 'krákan' best.

Það er auðvitað rétt hjá Svani að besta íslenskan er sú að tala um endurflutning á lögum, en það hefur greinilega sýnt sig að fólk vill eitthvað þjálla, annars hefði heimska ábreiðan aldrei orðið til.

[Jens Guð, 7.11.2010 kl. 20:01]

  Kristín,  takk fyrir þessar vangaveltur.  Ég er svo gott sem sammála þínum viðhorfum.

[Tobbi (IP-tala skráð) 7.11.2010 kl. 20:22]

Bara til athugunar:  Kráka er ekki nýyrði; hún hefur verið til í málinu frá upphafi.  Það hins vegar að taka gamalt orð og nota á nýjan hátt heitir nýmerking í málsögufræðum.  Nýyrði er nýtilbúið orð sem ekki hefur verið áður til, sbr. t.d. tölva, blöndungur.

Og sjálfrennireið er ekki þýðing á bíll heldur á orðinu automobile.  Íslendingar bjuggu til nýyrðið bifreið en það laut í lægra haldi fyrir danska tökuorðinu bíll, sem raunar er síðasti parturinn af automobile.  Þýskarar hins vegar nota fyrsta partinn af því ágæta orði auto.

[Jens Guð, 7.11.2010 kl. 20:39]

  Tobbi,  bestu þakkir fyrir þessar ábendingar.

[Jens Guð, 7.11.2010 kl. 23:42]

  Þú sem tungumálasérfræðingur hvað segir þú um þessa þýðingu Steina Briem á "cover song"?  

[Ómar Ingi, 8.11.2010 kl. 00:50]

Is that the best u can do

[Jens Guð, 8.11.2010 kl. 09:19]

  Ómar Ingi,  næst best.