Ósvífin markaðseinokun

19.5.2014 | 22:00

Íslenski útvarps- og sjónvarpsmarkaðurinn er óheilbrigður. Honum var og er skipt á milli 365 miðla og Ríkisútvarpsins. Öðrum var og er haldið úti í kuldanum með slóttugheitum. Og ósvífni. Dæmi um það er að fyrir sjö árum - í skjóli nætur - keyptu 365 miðlar og Ríkisútvarpið í sameiningu tækjabúnað sem mælir notkun á tilteknum útvarps- og sjónvarpsstöðvum rafrænt. Þessu næst var skoðanakannanafyrirtæki fengið til að fylgjast með því sem tækjabúnaðurinn sýnir og birta niðurstöður.

Auglýsingastofur, birtingahús og helstu auglýsendur byggja sínar auglýsingaherferðir á þessum niðurstöðum. Máta markhópa við tölurnar yfir aldurshópa, kyn, stétt og stöðu þeirra sem hlusta á útvarp og horfa á sjónvarp. Síðan er reiknað út snertiverð (það er hver krónukostnaður er við að ná til rétta markhópsins).

Stóri gallinn við þetta er að tækjabúnaðurinn góði og dýri mælir aðeins hlustun og gón á sjónvarps- og útvarpsstöðvar í eigu eigenda tækjabúnaðarins. Þar með vinna auglýsingastofur, birtingahús og helstu auglýsendur með tölur yfir aðeins þá ljósvakamiðla. Allar aðrar útvarps- og sjónvarpsstöðvar eru ekki með. Þær eru dæmdar úr leik. Þeir sem stýra auglýsingabirtingum eru ekkert að skipta sér af öðrum fjölmiðlum en þeim sem eru mældir.

Í fimm ár hafa forráðamenn Útvarps Sögu kvartað undan þessu við samkeppnisyfirvöld og menntamálanefnd Alþingis. Í fimm ár hafa svörin verið á þá leið að málið sé í athugun.

Nú bregður svo við - eftir fimm ár - að Samkeppniseftirlitið hefur fallist á að rafrænu mælingarnar - með tækjabúnaðinum góða - skekki samkeppnisstöðu, tryggi yfirburðarstöðu risanna á markaðnum og brjóti samkeppnislög.

Með þessum snöfurlegu viðbrögðum Samkeppniseftirlitsins (tók ekki nema fimm ár að skoða málið) er fjölmiðlakannanafyrirtækinu gert að hleypa öðrum en eigendum rafræna tækjabúnaðarins að markaðnum.

Hafandi unnið á auglýsingastofum til fjölda ára og stýrt mörgum auglýsingaherferðum skil ég að sumu leyti vinnubrögð auglýsenda með þessi gögn í höndunum frá fjölmiðlakannanafyrirtækinu en ekki önnur gögn. Það er svo auðvelt að velja fyrirhafnarminnstu leiðina fremur en vinna heimavinnuna. Að vera mataður í stað þess að leggjast í sjálfstæða rannsókn á fjölmiðlamarkaðnum.

Sömuleiðis: Hafandi þekkingu á markaðnum var ég gapandi af undrun yfir því þegar bjartsýnir menn - utan 365 - réðust í það að setja upp sjónvarpsstöðvar á borð við Miklagarð og Bravó. Það voru engar forsendur fyrir því að dæmið gengi upp. Ekki fremur en þegar NFS stöðin var sett á laggir á sínum tíma.