Jón Þorleifs og gagnrýnendur

   

  Jón Þorleifs,  verkamaður,  var kominn hátt á sjötugsaldur er hann sendi frá sér fyrstu bókina.  Alls urðu bækurnar eitthvað á þriðja tug.  Þær voru af ýmsu tagi.  Fyrsta bókin,  Nútímakviksetning,  var sjálfsævisaga.  Síðan tóku við ljóðabækur,  skáldsaga og hugleiðingar um stjórnmál hérlendis og úti í heimi. 

  Jón fylgdist mjög vel með þjóðmálum.  Hann las öll dagblöð fram og til baka og gætti þess að ná flestum fréttatímum í útvarpi.  Á sjónvarp sagðist hann ekki horfa ótilneyddur.  Ég man ekki hver ástæðan var.  Hinsvegar gaf systir mín Jóni sjónvarp - þrátt fyrir mótbárur Jóns og fullyrðingar um að hann myndi ekki einu sinni stinga tækinu í samband.  Nokkrum dögum síðar átti mágur minn erindi til Jóns.  Kallinn kom seint til dyra vegna þess að hátalari sjónvarpsins var hátt stilltur.     

  Eins og vera vill með einyrkja sem gáfu sjálfir út fjölritaðar bækur og sáu sjálfir um sölu var á brattan að sækja.  Árlega koma út um 500 íslenskar bækur.  Fjölrituðu bækurnar mæta afgangi hjá fjölmiðlum og bókaverslunum.

  Jón var töluvert kjaftfor í bókum sínum þar sem við átti.  Líka reyndar í samtölum við fólk sem hann taldi sig eiga vantalað við.  Eins og oft er með yfirlýsingaglaða þá var Jón afskaplega viðkvæmur fyrir gagnrýni.  Nútímakviksetning fékk lofsamlegan dóm í tímaritinu Stéttabaráttunni.  Eitthvað var samt nefnt sem hefði mátt betur fara.  Jón einblíndi á þá athugasemd og var afar ósáttur.  Hann túlkaði gagnrýnina sem hnífstungu í bakið.  Tímaritið Stéttabaráttan væri ómerkilegt málgagn stéttasvikara og kjölturakka Gvendar Jaka. 

  Jón fékk mikla og vaxandi andúð á þeim sem skrifaði dóminn.  Fann honum allt til foráttu næstu árin.  Jón velti sér upp úr dómnum árum saman.

  Næst birtist dómur í dagblaðinu Þjóðviljanaum um ljóðabók eftir Jón.  Fyrirsögnin var "Heiftarvísur".  Jóni var illa misboðið.  Hann gekk með dóminn útklipptan í vasanum til að vitna orðrétt í hann.  Svo fletti hann upp á einhverri vísu í bókinni sem var alveg laus við heift,  las hana og spurði:  "Hvar er heiftin?"  Í kjölfarið orti Jón nokkrar níðvísur um þann sem skrifaði dóminn.  Og skilgreindi viðkomandi sem leigupenni Gvendar Jaka.

  Jóni gekk illa að koma bókum sínum inn í bókaverslanir.  Einhver eintök voru keypt af bókaverslun Máls & Menningar.  Eintökin voru falin á bak við aðra bókatitla í hillu.  Umsókn Jóns um inngöngu í Rithöfundasambandið var fellt.  Nokkrir félagsmenn beittu sér hart gegn inngöngu Jóns.  Fór þar fremst í flokki Guðrún Helgadóttir,  þáverandi alþingiskona.  Það var þess vegna ekki úr lausu lofti gripið að Jón upplifði sig sem ofsóttan.  Í aðra röndina fannst Jóni upphefð af því.  Hann sagði:  "Það er merkilegt hvað vissum aðilum telja sig stafa mikil ógn af skrifum mínum.  Ég hef sannleikann mín megin.  Ég er að afhjúpa glæpamenn.  Auðvitað skjálfa þeir og bregðast til varnar."

  Þrátt fyrir andstöðuna og "þöggun" náði Jón að selja alveg upp í 600 eintök af stakri bók.  Flest til fólks sem Jón hitti á förnum vegi.  Hann var með árangursríka sölutækni.  Sagði fólki frá nýjustu bók sinni.  Spurði:  "Myndi þetta vera bók sem þú hefðir gaman af að lesa?"  Svarið var oftast:  "Já, já. Alveg þess vegna."  Næsta spurning:  "Viltu eintak af henni?  Ég er með eintak hér í vasanum.  Þú mátt fá það."  Svo dró Jón eintakið upp úr vasanum,  rétti viðmælandanum og hélt áfram að spjalla.   Sá setti bókina í vasa sinn eða ofan í töskuna sína.  Þegar þeir kvöddust sagði Jón:  "Þetta er ekki nema 2000 kall.  Rétt fyrir prentkostnaði."

  Ég varð mörgum sinnum vitni að svona samtali og sölu.  Þetta hljómaði fyrst eins og Jón ætlaði að gefa eintakið.  Þegar hann svo rukkaði þá var viðmælandinn kominn í erfiða stöðu með að hætta við. 

  Jón fór með eintak af bók til Ellerts Schram sem var ritstjóri dagblaðsins Vísis.  Ellert lofaði Jóni að hann myndi sjálfur lesa bókina og skrifa dóm um hana.  Ekkert bólaði á því vikum saman.  Jón gekk þá aftur á fund Ellerts og krafðist skýringar á svikunum.  Ellert fór í bunka á skrifstofuborði sínu.  Þar var bókin ofarlega.  Ellert veiddi hana úr bunkanum og sagði að röðin væri alveg að koma að bókinni.  Jón kippti bókinni eldsnöggt úr hendi Ellert sem dauðbrá við og spurði:  "Hva? Ertu að rífa af mér bókina sem þú gafst mér?"   Jón svaraði:  "Ég vil ekki að neinn þurfi að snerta bók sem hefur farið um þínar lúkur."  Svo reif Jón bókina í tvennt,  henti rifrildinu í gólfið og stormaði burt.   

------------------------

Fleiri sögur af Jóni Þorleifs:  http://jensgud.blog.is/blog/jensgud/entry/1403663/