Þorri

  Á morgun gengur Þorri í garð.  Tilviljun? 

Glæsilegur pakki

  Út er komin ljóðabókin "Staldraðu við".  Hún inniheldur 156 kvæði;  hvert öðru betra.   Höfundur er Ólafur F. Magnússon. Þetta er hans önnur ljóðabók.  Hin fyrri,  "Ástkæra landið",  kom út síðsumars í fyrra.

  Ólafur yrkir á hefðbundinn hátt með stuðlum, höfuðstöfum og endarími.  Ljóðin eru innhaldsrík og yrkisefnið fjölbreytt.  Þau lýsa ást höfundar á náttúru Íslands, lífinu og trú á hið góða,  vináttu og hamingjuna, svo fátt eitt sé nefnt.  Mörg fjalla um nafngreinda einstaklinga,  bæði lífs og liðna.  Jákvæður andi svífur yfir bókinni - þó einnig sé minnt á dekkri hliðar tilverunnar.  Töluvert er um uppbyggjandi heilræðisvísur.  

  Bókinni fylgir veglegur 12 laga geisladiskur.  Þar af eru níu áður óútgefin.  Upphafslagið er samnefnt bókinni,  "Staldraðu við".  Það er afar grípandi blús-smellur.  Ef hann er spilaður að morgni þá sönglar hann í hausnum á manni það sem eftir lifir dags.  Önnur lög eru ólík honum.  Þau eru hátíðleg og bera keim af klassískri tónlist,  þjóðlegum tónum og í sumum tilfellum sálmum.  Lög Ólafs hafa frá upphafi verið góð og falleg og eru stöðugt betri.

  Sama má segja um söng Ólafs.  Hann hefur alltaf verið ágætur söngvari.  Á síðustu árum hefur hann vaxið mjög sem söngvari.  Hann syngur af miklu öryggi, yfirvegun, einlægni og innlifun.  Annar söngvari á plö0tunni er Guðlaug Dröfn Ólafsdóttir.  Hún syngur líka á báðum fyrri diskum Ólafs.  Hún er lærð í klassískum söng.  Á plötunum syngur hún - blessunarlega - ekki í óperustíl.  Hún hefur snotra söngrödd.  Raddir þeirra Ólafs liggja mjög vel saman,  hvort heldur sem þau syngja raddað saman eða skiptast á að syngja kafla og kafla.

  Hægri hönd Ólafs í tónlistinni er Vilhjálmur Guðjónsson.  Hann útsetur lögin - sum ásamt Gunnari Þórðarsyni.  Hann spilar á öll hljóðfæri (um 20) ef frá er talinn gítarleikur Gunnars í sumum lögum.  Einnig radda þeir félagarnir.  Allt er þetta afgreitt snyrtilega af smekkvísi.  Útsetningarnar klæða lögin afskaplega vel.  Allt leggst á eitt með að ljóðabókin og platan eru glæsileggur pakki.  Virkilega flottur pakki. 

          

Staldraðu við

  Á dögunum kom út verkið Staldraðu við eftir Ólaf Friðrik Magnússon.  Um er að ræða pakka með ljóðabók og hljómdiski.  Hvorutveggja bókin og diskurinn eru gleðigjafar. Svo skemmtilega vill til að framarlega í bókinni rakst ég á flott kvæði sem heitir Jens Guð.  Það er þannig:

  Guðinn velur lögin vel

öðlingsmaður víst ég tel

að hann sé frá toppi í tá

tóna fagra greina má.

  Höfðingi er hann í lund,

hýr og glaður hverja stund.

Vel af gæsku veitir hann

veit ég ei margan betri mann.

  Gaman að þessu.  Þegar ég hef oftar hlustað á diskinn og lesið ljóðabókina mun ég gera betri grein fyrir pakkanum.   

 

Smásaga um búð

  Það er rólegt í litlu hverfisbúðinni á horninu.  Aðeins einn viðskiptavinur er þar innandyra.  Það er öldruð kona.  Hún kaupir eldspýtustokk.  Hún stendur fyrir framan afgreiðsluborðið og telur peninga upp úr snjáðri peningabuddu.  Það gengur brösuglega.  Hún á erfitt með að greina á milli krónupenings,  fimmkalls og tíkalls.

  Afgreiðslumaðurinn leyfir henni að taka sér þann tíma sem þarf.  Ekkert liggur á.  Þau eru á svipuðum aldri og hafa átt í viðskiptum til áratuga.  

  Seint og síðarmeira tekst konunni að smala saman réttri upphæð.  Er hún gengur út um dyrnar mætir hún ókunnugum manni.  Hann er illa áttaður.  Það er eins og hann viti ekki hvort hann er að koma eða fara.  Hann gónir hikandi í allar áttir.  Konan slær hann af öllu afli í andlitið með töskunni sinni.  Svo heldur hún heim á leið.  Það er eins og brái af karlinum.  Hann þurfti á högginu að halda til að ná áttum.  Samt er hann hikandi er hann læðist inn í búðina.  Þar gengur hann ringlaður um og veit varla hvað hann er að gera.

  Afgreiðslumaðurinn þreifar eftir hornaboltakylfu undir afgreiðsluborðinu.  Hann gælir við þá hugmynd að lúberja komumann og ræna hann - ef svo vel vildi til að hann væri með verðmæti á sér.  Með herkjum nær hann að stoppa sig og bryddar þess í stað upp á samræðum.  

  - Góðan dag.  Get ég aðstoðað þig?

  - Nei,  ég veit það ekki.  

  - Hver veit það þá?  Jólasveinninn kannski?

  - Mér finnst eins og ég eigi ekki að vera hér.

  - Það finnst mér líka.  En af hverju ertu þá hérna?

  - Ég var á leið í aðra smásögu en þessa og villtist af leið.  Svo var ég allt í einu kominn í þessa sögu.

  - Ég get reddað þér út úr þessari sögu ef þú vilt.  Ég er höfundur hennar og ræð hvernig hún er.

  - Ég vil gjarnan komast út úr þessari sögu.  En hvernig kemst ég í réttu söguna?

  - Það er þitt vandamál en ekki mitt.  Hinsvegar skal ég gefa þér mandarínu í nesti.  Um leið óska ég þér gleðilegra jóla, gott og farsælt komandi ár, þökkum liðið, fjölskyldan í Litla-Koti.  Þar með ert þú úr sögunni.  

 

 

        

Augnlæknir Johns Lennons

 

 Nú logar friðarsúla Johns Lennons skært í Viðey.  Sendir góða strauma og jákvæðar kveðjur út um allan heim.  Boðskapurinn er:  "Gefum friðnum tækifæri!" og "Allt sem þarf er kærleikur!"

  Unglingurinn John Lennon fylgdi ekki boðskap eldri Lennons.  Unglingurinn var árásargjarn og ofbeldishneigður.  Það rjátlaðist af honum. 

  Á áttunda áratugnum flutti John frá æskustöðvum sínum á Englandi til Bandaríkjanna - nokkru eftir að hann leysti upp frægustu hljómsveit allra tíma,  Bítlana.  

  Ég hef lesið ótal bækur um John Lennon.  Lengst af hefur vantað bók eftir augnlækni hans.  Sá rak gleraugnaverslun í New York,  steinsnar frá heimili Lennons.    

  Einn góðan veðurdag 1975 límdust tvö andlit við búðargluggann án þess að hann veitti því eftirtekt.  Blómasali í næsta húsi upplýsti undanbragðalaust að þar hafi John og Yoko verið á ferð.  Það var svo gott sem staðfest næsta dag.  Um það bil sem versluninni var lokað laumuðust John og Yoko inn í hana.  

  Afgreiðsludaman var frá Gana.  Hún vissi ekkert hvaða fólk þetta var.  Hún vissi heldur ekki í hvaða heimsálfu hún var stödd. Hún vissi ekki einu sinni að til væru heimsálfur.   Hún gaf þeim tíma.  Hann - sjónfræðingurinn - fór hinsvegar á taugum.  Óttaðist að klúðra öllu og lenda í fyrirsögnum slúðurblaða um augnlækni sem greindi blindan Bítil ranglega.  

  Allt gekk vel og John valdi nokkrar keimlíkar umgjarðir.  Allar í "ömmugleraugnastíl".  Er sjónglerjafræðingurinn bað um símanúmer til að láta vita þegar gleraugun væru tilbúin fór John í baklás.  En tók gleði sína á ný er hann bauð John að skrifa númerið í kóða við pöntunina. 

  Næstu ár kom John af og til í verslunina.  Ýmist til að uppfæra gleraugun eða láta laga umgjörð þeirra.  Þegar Yoko var með í för var kappinn slakur.  Hún hafði róandi áhrif á hann.  Margir fleiri hafa vottað það.  Hún stóð alltaf í bakgrunni,  hljóðlát og kurteis.  Það var sláttur á kauða er hann var einn á ferð.

  Dag einn kom John með Julian son sinn í búðina.  Hann vildi að strákurinn fengi ömmugleraugu.  Sá var ekki til í það.  Hann valdi hermannagleraugu. 

  Öðru sinni kom John með Sean son sinn í bakpoka. 

  Augnlæknirinn spurði John aldrei út í Bítlana.  Honum lærðist snemma að John væri af verkalýðsstétt og kynni því vel við stéttlausa New York.  Sem að vísu var rangt.  John var af millistétt en, jú,  skilgreindi sig alltaf til verkalýðsstéttar.  Fósturmamma hans hamraði á því við hann alla ævi að hann væri af millistétt.  Hann var hinsvegar svo svo harður á því að vera í verkalýðsstétt að hann samdi um það lagið "Working Class Hero".  Í Bretlandi skiptir stéttskipting risamiklu áli.  Það eiginlega gerist ekki að einhver felli sig niður um stétt.  Þess í stað rembast margir við að hækka sig um stétt þegar munur er lítill á efri verkalýðsstétt eða neðri miðstétt.  

  Eitt sinn lét sjónfræðingurinn liggja frammi bókina "A Spanian in Work" eftir John,  vonandi að hann myndi bjóðast til að árita hana.  John brást glaður við en bauðst aldrei til að árita hana.  Í annað sinn var John í heimsókn og spurði upprifinn:  "Er þetta Paul?"  Sjónfræðingurinn hafði ekki veitt því athygli að í útvarpinu hljómaði lag með Paul.  Í annað sinn gaf Lennon viðskiptavini ráð við val á gleraugum. Þóttist vera augnlæknir.

  Svo var hann myrtur 1980,  nánast í hlaðvarpa gleraugnabúðarinnar.  

Afi og Trúbrot

  Á æskuheimili mínu,  Hrafnhóli í Hjaltadal,  var hefð fyrir jólaboðum.  Skipst var á jólaboðum við næstu bæi.  Það var gaman.  Veislukaffi og veislumatur.  Fullorðna fólkið spilaði bridge fram á nótt.  Yngri börn léku sér saman.  Þau sem voru nær unglingsaldri eða komin á unglingsaldur glugguðu í bækur eða hlustuðu á músík.

  Í einu slíku jólaboði 1969 bar svo við að í hús var komin splunkuný plata með hljómsveitinni Trúbroti. Þetta var fyrsta plata hljómsveitarinnar.  Dúndur góð og spennandi plata.  Lokalagið á henni heitir Afgangar (nafnið hljómar ekki vel á færeysku.  Eða þannig.  Á færeysku þýðir orðið brundur).  Þar er bróðir minn ávarpaður með nafni - ásamt öllum hans nöfnum.  "Þarna ertu Stebbi minn / sanni og góði drengurinn. / Þú ert eins og afi þinn / vænsti kall, já, og besta skinn."

  Við bræður - ég 13 ára - lugum í afa að lagið væri um Stebba bróður og afa.  Afi - alltaf hrekklaus - trúði því.  Hann fékk mikið dálæti á laginu og allri plötunni.  Þó að hann þyrfti að staulast kengboginn með erfiðismunum á milli hæða þá lét hann sig ekki muna um það til að hlusta enn einu sinni á "lagið um okkur".  

  Í jólaboðinu safnaðist unga fólkið saman til að hlýða á Trúbrot.  Græjurnar voru þandar í botn.  Bóndinn af næsta bæ hrópaði:  "Þvílíkur andskotans hávaði.  Í guðanna bænum lækkið í þessu gargi!"

    Afi kallaði á móti:  "Nei,  þetta er sko aldeilis ljómandi fínt.  Þetta er Trúbrot!"

 

 

Bestu lög síðustu 35 ára

  Bandaríska tónlistartímaritið Spin hefur tekið saman áhugaverðan lista yfir bestu lög síðustu 35 ára.  Spin er næst söluhæsta tónlistartímarit heims (á eftir Rolling Stone).  Viðfangsefni þess er að uppistöðu til rokk- og dægurlagamúsík.  Listann ber að skoða með það í huga.

  Tímaritið upplýsir ekki hvernig staðið var að vali á lögum á listann.  Mér segir svo hugur að blaðamenn blaðsins hafi hver um sig gert lista í númeraðri 35 laga röð.  Svo hafi listarnir verið sameinaðir í einn lista með því að telja saman stigafjölda hvers lags.

  Undirtitill listans er:  "Lögin sem breyttu áferð tónlistarinnar".  Ætla má að þetta hafi verið útgangspunktur við val á lögum - fremur en val á vinsælustu lögum viðkomandi. Þarna vegur þungt á milli og þarf að undirstrika.  

  Ég er nokkuð sáttur við listann.  Vissulega myndi ég skipta út örfáum lögum fyrir nokkur sem ég sakna.  En ég er sérlega ánægður með lagið í toppsætinu. Þetta er engu að síður fyrst og síðast skemmtilegur samkvæmisleikur.  Jafnframt ítreka ég að Spin er bandarískt tímarit.  Útkoman litast töluvert af því.  Hún er þessi:

1.   Public Enemy - Fight the Power (1989). 

2.   Tori Amos - Silent all these years (1992)

3.    Sinead O´Connor - Troy (1987)

4.   N.W.A. - Fuck the police  (1988)

5.   Madonna - Like a prayer (1989)

6.  John Mellencamp - Rain on the Screcrow (1985)

    Mellencamp er dálítið eins og næsti bær við Brúsa frænda (Bruce Springsteen);  alþýðlegur gallabuxnarokkari.  Frægastur fyrir lagið "Hurt so good".  Framan af ferli gerði hann út á nnafnið John Cougar (Jón fjallaljón).  Svo hitti hann hljómsveitina Sykurmolana.  Þeir upplýstu hann um að nafnið Cougar væri ekki að virka flott á Íslandi.  Töffaranum var svo brugði að hann "droppaði" Cougar-nafninu með hraði.

7.  Nirvana - Smells like teenage spirit (1991)

8.  Eminem - Loose yourself (2002)

9.  Radiohead - Creep ((1993)

10. Tracy Chapman - Talking about revoultion (1988)

"Give me one reason" er flottara lag.  En vissulega hefðbundinn blús sem breytti ekki ásjónu rokksins.

  

11. U2 - I still havn´t found what I´m looking for (1987)

12. Lenny Kravits - Let love rule (1989)

13. XTC - Dear God (1986)

14. Butthole Surfars - Pepper (1996)

15. Beasty Boys - Sabotage (1994)

16. Morphine - In spite of mine (1993)

17. The Stone Roses - I wanna be adored (1989)

18. Kate Bush - Running up that hill (A deal with god) (1985)

19. Midnight oil - Beds are burning (1987)

20. Chris Isaac - Wikcked game ( 1989)

21. LL Cool - Mama said knock you out (1990)

22. Beck - Loser (1994)

23. Lana Del Ray - Video games (2011)

24. Run D.M.C. - It´s tricky (1986)

25. Fiona Apple - Criminal (1996)

  Njáll ungi er eini fulltrúi okkar á öldrunrheimilunum á listanum.  Á meðan sitjum við undir harmónikkuspili,  kórsöng, gömlu dönsunum og skallapoppslögurum. 

26. Neil Young - Fuckin up (1990)

27. R.E.M. - Loosing my religion (1999)

28. Guns ´N Roses - Sweet child o'mine (1987)

29. The white stripes - We are going to be friends (2001)

30. George Michael - Jesus to child (1996)

31. Dr. Dre feutering Smoop Dog - Still D.R.E. (2001)

32. Pearl Jam - Jeremin (1991)

33. Amy Whinehouse (Back to black)

24. Lorde - Royals (2013)

35. Soundgarden - Black hole sun (1994)

Misgóð plötuumslög

  Breskur netmiðill heitir Loudersound.com.  Hann gerir þungu rokki af ýmsu tagi góð skil.  Á dögunum birti hann samantekt á misvel heppnuðum plötuumslögum.  Greinin heitir "Crap 80s Metal Art is our new favourite thing".  Það má hafa gaman af þessu.  Þungarokkið var í krísu á 8unni (níunda áratugnum).  Nýbylgjan fór mikinn,  einkum nýrómantíkin (sítt að aftan).  Í Bandaríkjunum börðust Verndarsamtök foreldra af hörku gegn þungarokki - meeð töluverðum árangri. 

  Útvarpsstöðvar veigruðu sér við að spila þungarokk af ótta við Vrndarsamtökin. 

  Þungarokksplötuumslög voru mörg hver heimagerð.  Drátthagur vinur eða vandamaður var fenginn til að henda saman umslagi - án þess að hann hefði skilning á "semilógíu" (táknmáli myndefnis).  Engu skárri var þekking og skilningur á leturfræði.  Útkoman var tilræði við dómgreind plötukaupandans.  Það var talað niður til hans eins og krakkakjána. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hér er nafnið Sound vægast sagt illa og hallærislega handteiknað.  Að auki eru teiknuðu fígúrurnar litlu skárri.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Nafn flytjandans er illlæsilegt og óþungarokkslegt.  Mér sýnist það vera Zarpa.  Myndin á að vekja óhug og tákna að hér sé "brútal" þungarokk á ferð.  Til þess ar hún aftur á móti alltof of aulaleg.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Önnur teikning sem á að vekja óhug og tákna grimmt þungarokk en er einungis barnalega kjánalegt.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Teikningin er þokkaleg en gerir illt verra fyrir þungarokk.  Hún á heima í teiknimyndablaði fyrir krakka. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Teikningin er ekki vond.  Bara asnaleg.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Teikningin er svo hrópandi and-þungarokksleg að það er vandræðalegt. 

Plötuumsögn

Titill:  Seljan

Flytjandi:  Jóhanna Seljan

Einkunn: ****

  Reyðarfjörður hefur alið af sér fjölda tónlistarmanna - þó fram að álveri hafi þorpið verið fámennt.  Nefna má gítarleikarann Andra Frey (Bisund, Botnleðja, Fidel),  trommufeðgana snjöllu og söngvarann Birki Fjalar (Bisund, Stjörnukisi, I Adapt, Celestine, Hellvar) og Viðar Júlí Ingólfsson (Frostmark, Jarlar);  Einar Ágúst (Skítamórall) og fleiri.  Þar á meðal Jóhönnu Seljan Þóroddsdóttur.  Hún er dúndurgóð söngkona með sterka tilfinningu fyrir djassi og blús.  Sveiflast lipurlega á milli blíðra tóna og þaninna raddbanda.  

  Þessi fyrsta plata hennar geymir níu lög.  Sjö þeirra eftir hana sjálfa.  Hin tvö eru annarsvegar eftir Jón Hafliða Sigurjónsson og hinsvegar Bergstein Þórsson.  Allt saman flott lög. 

  Sjö textanna eru eftir Jóhönnu.  Hinir eru úr smiðju Helga Þórssonar og Halldórs Laxness.  Textarnir klæða lögin vel. Ég tel mig greina að lögin séu samin við textana.  Þeir eru ljóðrænir.  Fjalla um mannlegar tilfinningar:  Söknuð, vonir, þrár, einmanaleika, ástarsorg...  Þeir eru ýmist á íslensku eða ensku. 

  Jóhanna á ekki langt að sækja skáldagáfuna.  Afi hennar,  Helgi Seljan,  var landsfrægur hagyrðingur.  Hann skemmti áratugum saman með söng og frumsömdum gamanvísum. 

  Tónlistin á plötunni er blanda af blús og ljúfum djassi.  Góð blanda.  Hljóðfæraleikur er eðal.  Valinn maður í hverju rúmi:  Birgir Baldursson á trommur, Jón Hafliði Sigurjónsson á bassa,  Jón Hilmar Kárason á gítar og Kjartan Valdemarsson á hljómborð.  Þeir fá að njóta sín.  Þeir eru meira eins og hljómsveit heldur en "aðeins" undirleikarar.  Þegar gítarleikur er á hæsta flugi kemur Gary Moore upp í hugann.

  Platan er pínulítið seintekin.  Lögin eu ekki Ob-La-Di barnagælur.  Þau eru fullorðins og vinna bratt á við hverja spilun.  Ég elska að spila þessa plötu.  Vert er að geta að hljóðheimur hennar (sánd) er sérlega hreinn og tær.  Hlustandinn er nánast eins og staddur inni á stofugólfi hjá flytjendum.  Þetta er í alla staði afskaplega vel heppnuð, skemmtileg og notaleg plata.  Hún er fjölbreytt en jafnframt með sterkan heildarsvip.

    

Söluhæstu lög og plötur í dag

  Sölutölur yfir vinsæl lög og plötur eru í dag dálítið flókið og margslungið dæmi.  Plötur í föstu formi (vinyl,  geisladisk,  kassettur...) hafa farið halloka fyrir streymisveitum á netinu.  Höfundaréttarskráning heldur utan um þetta flókna dæmi.

  Þetta eru söluhæstu tónlistarmenn fyrri helmings - fyrstu 6 mánuði - þessa árs:  

1.  Bítlarnir seldu um 1,1 milljón eintök af sinni afurð.

2.  The Queen koma næst með 780 þúsund eintök.  

3.  Imagine Dragons 600 þúsund eintök.

4.  Fleetwood Mac 565 þúsund eintök. 

5.  Metallica 550 þúsund eintök.

  Óendanlegar yfirburða vinsældir Bítlanna eru ekki óvæntar.  Samt.  Bítlarnir sendu frá sér plötur aðeins um sex ára skeið á sjöunda áratugnum (6-unni).  Síðan er liðin meira en hálf öld.