Bob Dylan og hans bestu lög

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

  Bandaríska söngvaskáldið Bob Dylan átti afmæli í vikunni.  Varð hálf áttræður.  Fór létt með það.  Dylan er tvímælalaust einn merkasti tónlistarmaður sögunnar.  Ljóðrænir textar hans eru magnaðir,  lagasmíðar iðulega grípandi og áhrifaríkar og tónlist hans oft og tíðum frábær.  

  Í upphafi ferils í árdaga sjöunda áratugarins var Dylan trúbador;  spilaði á kassagítar og blés í munnhörpu.  Hann varð kóngur og fyrirmynd í þjóðlagasenunni á alþjóðavísu.  Flestar vestrænar þjóðir eignuðust sína útgáfu af Dylan.  

  Rokkhljómsveitir ekki síður en vísnasöngsveitir kepptust við að flytja söngva hans.  Margar með hámarks árangri á vinsældalistum.

  Dylan hafði djúpstæð áhrif á Bítlana og allan rokkbransann,  sem og hippakynslóðina.  Óvænt tók hann heljarstökk út úr þjóðlagamúsíkinni og inn í innsta hring rokksins 1965.  Margir gamlir aðdáendur móðguðust.  Sumir meira en móðguðust.  Trylltust.  Nýir fögnuðu.  

  Í tilefni stórafmælis skáldsins er ástæða til að rifja upp ársgamlan lista sem  breska tónlistarblaðið Uncut gerði yfir bestu lög kappans.  Leitað var til margra tuga þekktustu söngvaskálda sem besta sýn hafa yfir allan tónlistarferil skáldsins.  Þ.á.m.  Kris Kristofersson,  Natalie Merchant (10.000 Maniacs),  Tom Waits,  Joan Baez,  Bryan Ferry,  Ian McGulloch (Echo and the Bunnymen), Jeff Tweedy (Wilco), Billy Bragg,  Richie Havens... 

  Niðurstaðan varð þessi (orginalar af lögum hans eru ekki í boði fyrir evrópska þútúpu-notendur):  

1.  Like a Rolling Stone (af plötunni "Highway 61 Revisited" frá haustinu 1965).  Ekki aðeins eru lag og texti áleitin listaverk heldur var hljóðheimurinn nýr, ferskur,  töfrandi og sláandi á þessum tíma.  Þetta var  gjörólíkt öllu sem áður hafði heyrst.  Flutningurinn á laginu hér er ekki afgreiddur af Dylan sjálfum.  Þútúpan geymir ekki "orginalinn" með honum.  En þetta er þokkaleg hermikráka (cover song).   

2. Tangle up in Blue (af plötunni "Blood on the Tracks" 1975)

3. Visions of Johanna (af "Blonde on Blonde" 1966)

4. A Hard Rain´s A-Gonna Fall  (af "Free Wheelin´" 1963)

5. It´s Allright, Ma (I´m Only Bleeding)  (af "Bringing it all back Home" vorið 1965)  

6.  Subterrean Homesick Blues (af plötunni "Bringing it all back Home" 1965)

7.  Desolation Row (af "Highway 61 Revisited" 1965) 

8.  I Want You (af "Blonde on Blonde" 1966)

9.  Idiot Wind (af "Blood on the Tracks" 1975)

10. Sad-Eyed Lady of the Lowlands (af "Blonde on Blonde" 1966)

Athugasemdir

[Jónas Ómar Snorrason, 28.5.2016 kl. 16:56]

Þetta var lógíst skref hjá Dylan að rokkast aðeins, væri ekki frá því að 99% væru á sama máli. Ekki frá því að einhverjir á grafabakkanum, sem þráuðust, hafi viðkennt það líka:)

[Theódór Norðkvist, 28.5.2016 kl. 19:39]

Hefur alltaf þótt Man Gave Names to All the Animals vera hans besta lag. Ekki af því ég er biblíutrúaður, því það gerðist löngu eftir að þetta lag kom út. Blowin' in the Wind og Times They Are a Changing síðan.

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 28.5.2016 kl. 21:51]

Séð úr fjarska verður nú mjög skiljanlegt afhverju Dylan fór úr þjóðlagasöngvum yfir í rokkið.  Dylan er náttúrulega svo ótrúlegur listamaður.  Hann fór bara í allar stefnur!  Það var ekkert til sem Dylan fór ekki í, meira að segja gospel.  Hann nær einhvernvegin á undraverðan hátt að spanna svo mikla breidd.  Þó Dylan tónninn sé alltaf undirliggjandi, þá nær hann að setja hann í svo mörg form og útgáfur að furðulegt er.  Dylan er svona rjómi Bandarískrar menningar á 20.öld.  Og Bandarísk menning hefur mikil áhrif víða um heim o.þ.a.l. hefur Dylan mikil áhrif um allan heim, m.a. á Íslandi.  Það er einhvernvegin viðhorfið eða attitjúdið gagnvart lífinu þar sem áhrif Dylan eru hvað mest eða varanlegust 

Eru auðvitað svo mörg lögin góð.  Td. þetta  https://www.youtube.com/watch?v=tRH-NvWcG28

En varðandi Ísland og áhrif Dylan, að þá má nefna Megas og Bubba.  Báðir undir gríðaráhrifum frá Dylan.

Með Megas þá er það athyglisvert, að það það er eins og það sé raddbeitingin hjá honum sem hafi komið frá Dylan.  Eða þ.e.a.s., að Megas hefur heyrt Dylan syngja og áttað sig á tækninni og ákveðið:  Jaá, ég get gert þetta líka o.s.frv.  (En Megas setur þetta svo allt í íslenskt samhengi, minnir líka á rímnakveðskap framburður Megasar)

[Jens Guð, 28.5.2016 kl. 21:53]

Jónas Ómar,  ég tek mundir það hjá þér.  Fyrir framsækinn listamann var ekkert nema vond stöðnun að halda áfram að gera plötur með einungis kassagítar og munnhörpu.  Flestir - eða svo gott sem allir - vísnasöngvarar sem brugðust verstir við rafvæðingu Dylans rafvæddu sína músík á næstu árum.  Þetta var þróunin.  Dylan var á undan.  Skynjaði samtímann / tíðarandann betur.  

  Ég nýt þeirra forréttinda að hafa upplifað þetta í rauntíma.  Ég skynja þetta þannig að án rafvæðingar Dylans hefði þjóðlagasenan koðnað niður í stöðnun.  

  Hitt er annað mál að Dylan skipti eiginlega of snöggt yfir í rokkgírinn.  Fyrir honum var þetta eðlilegt skref í framþróun tónlistarmannsins.  En aðdáenedur hans voru svifaseinni. 

[Jens Guð, 28.5.2016 kl. 22:10]

Theódór,  umrætt lag er snotur barnagæla.  Það kemur vel út í heildarmyndinni á "Slow Train Comming".  Hin sönglögin sem þú nefnir eru "dýpri" og ljóðrænni.  Ég er í Ásatrúarfélaginu. Kristnir söngtextar,  Hari Krishna,  Búdda eða hvað sem er hefur engin áhrif á viðhorf mitt til lagasmíða eða söngtexta.  Þannig lagað.  Vel ort ljóð hrífur mig óháð boðskap þess.  Vel að merkja varðandi trúmál.  Ég held að ég sé ekki eins umburðarlyndur ef söngtexti er gróflega rasískur eða upphefur kynferðisofbeldi.  Blessunbarlega hefur ekki reynt á það.    

[Jens Guð, 28.5.2016 kl. 22:18]

Ómar Bjarki,  þú ert alveg með þetta.

[Óttar Felix Hauksson, 28.5.2016 kl. 23:37]

Like a Rolling Stone kom út á tveggja laga plötu í júlí 1965.Hann samdi lagið í júní og tók það upp í Columbíu-stúdíoinu í New York um miðjan júnímánuð. Á B-hliðinni var lagið Gates of Eden.

Það er hinsvegar rétt að lagið er einnig að finna á LP plötunni Higway 61 revisitesd sem út kom í haustbyrjun 1965. 

Annars langar mig að hrósa þér, Jens, því þú hefur lengi haldið merki dægurtónlistar sjöunda áratugar síðustu aldar hátt á lofti, tónlist sem um marga hluti verður að teljast all merkilileg   

[Helga Kristjánsdóttir, 28.5.2016 kl. 23:46]

 Forsetaframbjóðandinn Davíð heldur mikið upp á Bob Dylan og valdi m.a. Blowin'in the Wind,í útvarps viðtali á útv. Sögu.

[Jens Guð, 29.5.2016 kl. 07:47]

Óttar Felix,  takk fyrir fróðleikinn og hlý orð.

[Jens Guð, 29.5.2016 kl. 07:50]

Helga,  það er rétt hjá þér að DOddsson kann vel að meta Dylan.  Var það ekki Mr. Tambourine Man sem hann valdi?

[Sigurður I B Guðmundsson, 29.5.2016 kl. 08:59]

Margar urðu heimsfærgað fyrir það eitt að flytja lög eftir hann t.d. The Hollies, The Birds,  Manfred Mann, The Tremeloes, The Animals svo nokkrar séu nefndar.

[Helga Kristjánsdóttir, 29.5.2016 kl. 13:22]

Jù lìka mundiekki lag nr2 en first var pad blow.in in the wind

[Jens Guð, 29.5.2016 kl. 15:35]

Sigurður I B,  mikið rétt.  Hér er listi yfir nokkra þekktustu flytjendur Dylan laga:  https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_artists_who_have_covered_Bob_Dylan_songs  

  Þetta er bara örlítið brot af þeim sem hafa sungið lög Dylans inn á plötu.  

[Jens Guð, 29.5.2016 kl. 15:36]

Helga,  takk fyir upplýsingarnar.  Ég heyrði bara stutt brot úr viðtalinu.

[Ómar Bjarki Kristjánsson, 29.5.2016 kl. 16:54]

Ber líka að halda til haga, að margt af því sem Dylan hefur gert á seinni árum, - það gefur lítið sem ekkert eftir fyrri árum.  Margir kannast oftast mun betur við upphafið, 7.áratuginn en málið er breiddin hjá Dylan og hvað ferillinn spannar orðið langt tímabil.  Er eiginlega bara ofurmaður tónlistalega séð.  Sést hér td. vel hve hann er öflugur á seinni árum.  Listamaður alveg útí gegn.  https://www.youtube.com/watch?v=Abbu5hcH0kk

[Jens Guð, 29.5.2016 kl. 17:44]

Ómar Bjarki,  þetta er svo rétt hjá þér.  Platan "Modern Times" hefur verið í uppáhaldi hjá mér síðustu tíu árin.