Grínverksmiðja ríkisins rassskellt

.

  Í lok sjöunda áratugarins flutti heimsfrægur píanóleikari,  Vladimir Ashkenazy,  frá Rússlandi til Íslands.  Eiginkona hans var og er íslensk..

  Á þessum árum vissu fáir í heiminum að Ísland væri til.  Þeir örfáu sem könnuðust við nafnið Ísland vissu ekkert um land og þjóð.  Það taldist til tíðinda hérlendis ef útlending bar að garði.  Hvað þá að útlendingur vildi búa á Íslandi.  Svo ekki sé minnst á þegar heimsfrægur útlendingur settist að á Íslandi.

.

  Vladimir tók strax virkan þátt í menningarlífi Íslendinga.  Meðal annars ýtti hann úr vör Listahátíð sem allar götur síðan hefur verið stórt dæmi í íslensku menningarlífi. 

.

  1972 sótti Vladimir Ashkenazy um íslenskan ríkisborgararétt.  Þá voru íslensk mannanafnalög þannig að nýbúa var gert að taka upp rammíslenskt nafn.  Vladimir Ashkenazy var bent á að það væri lítið mál að breyta nafninu í Valdimar Áskellsson.  En, nei.  Vladimir Ashkenazy taldi að það myndi slátra ferli sínum.  Nafnið Vladimir Ashkenazy hefði viðskiptavild á heimsmarkaði.  Það myndi enginn mæta á tónleika með Valdimar Áskelssyni.  

.

  Þetta var snúin staða.  Íslensk stjórnvöld gerðu sér grein fyrir því að Íslandi væri mikill akkur í því að þessi heimsfrægi píanósnillingur væri íslenskur ríkisborgari.  Þrautalending varð sú að lögformlega var nafnið Vladimir Ashkenazy samþykkt af íslenskum embættismönnum  sem íslenskt heiti.  

.

  Mörgum árum síðar flutti til Íslands austurískur kvikmyndagerðarmaður,  Ernst Kettler.  Þegar hann sótti um íslenskan ríkisborgararétt var honum gert að taka upp íslenskt nafn.  Fornafnið Ernst var ekki vandamál.  Það var þegar í mannanafnaskrá sem viðurkennt íslenskt nafn.  Seinna nafnið,  Kettler, átti ekki að vera neitt vandamál heldur.  Ernst Ketill hljómaði næstum eins.  Ernst Kettler var ósammála.  Nafnið Ernst Kettler var með viðskiptavild í kvikmyndabransanum.  Engu að síður: Embættismenn vísuðu í mannanafnalög.  Ernst yrði að taka upp lögformlegt íslenskt nafn til að fá íslenskan ríkisborgararétt.  

.

  Þá upphófst þref.  Því lauk með því að Ernst Kettler fór yfir öll viðurkennd nöfn í mannanafnaskrá ríkisins.  Niðurstaðan varð sú að hann sótti um að taka upp nafnið Vladimir Ashkenazy.  Það var löglegt íslenskt nafn.

.

  Umsókn Ernst Kettlers setti mannanafnanefnd, ráðuneyti og Hagstofu í klemmu.  Eftir mikinn vandræðagang varð niðurstaðan sú að lögum var breytt.  Felld voru úr gildi lög um að nýbúar yrðu að taka upp rammíslensk nöfn. 

  Hér er dæmi um ágætt myndband úr smiðju Ernst Kettlers.  Þorrinn gengur í garð. 

.

Athugasemdir

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 23.1.2013 kl. 14:48]

Mikið er gaman að lesa þetta Jens, hehehe, bjargaði deginum fyrir mér.  Flott move hjá Ernst.

[Stefán (IP-tala skráð) 23.1.2013 kl. 15:48]

Einu sinni var litlum rauðhærðum snáða gefið nafnið Jón Gunnar, en nú heitir sá hinn sami Jón Gnarr. Hvernig fékk hann það nafn í gegn ? Er það út af því að hann er svo fyndinn að hann fær að bera svona fyndið nafn ?  Eða er það ekki sama Jón eða Séra Jón ? Hann var jú svo gott sem frelsaður starfsmaður Kaþólsku Kirkjunnar á sínum tíma og nánast kaþólskari en páfinn.  Er Gnarr kanski kaþólskt nafn svona rétt eins og Kiljan hjá Halldóri Laxnes ? 

[Einar Steinn Valgarðsson (IP-tala skráð) 23.1.2013 kl. 15:56]

Gnarrenburg er til í Þýskalandi. :)

[Númi (IP-tala skráð) 23.1.2013 kl. 16:59]

Furðulegt er að nafnið Gnarr er samþykkt,sonur hans heitir þetta líka. Jón ´´Gnarr'' fékk viðurnefnið þannig að þegar var verið að kalla á hann inn í mat að þá var   u inu sleppt í kallinu. (haft eftir Jóni sjálfum.) Hann gaf sér þetta nafn ´´gnarr´´ sér sjálfur. Honum heyrðist alltaf vera kallað Jón Gnarr.

[Svabbi Feiti (IP-tala skráð) 23.1.2013 kl. 17:31]

Minnir að þeir sem skrifuðu uppá ríkisborgararétt Ashkenazys hafi heitið

Thorlacius, Möller og Eldjárn!

[arnar steinthorsson (IP-tala skráð) 23.1.2013 kl. 18:18]

Yndisleg saga, hika ekki við að stela.

[Jón Eiríksson (IP-tala skráð) 23.1.2013 kl. 23:12]

Ég heyrði nú söguna þannig að Vladimir Ashkenazy hafi verið bent á að hann gæti heitið Valdimar Davíðsson enda hét faðir hans að mig minnir Davíð. Það hefði fallið að rússneskri hefð því þeir nota föðurnöfn eins og við. (Nafn-föðurnafn og ættarnafn). En það er alveg rétt hjá þér að hann taldi það ekki koma til greina. Nafnið var orðið heimþekkt "vörumerki".

[Axel Jóhann Hallgrímsson, 23.1.2013 kl. 23:43]

Það var þannig um langa hríð, að bréf, sem send voru fólki af erlendum uppruna sem óskuðu eftir ríkisborgararétti, hvar þeim var greint frá þeirri ófrávíkjanlegu reglu að íslenskt ríkisfang kallaði á alíslenskt nafn voru undirrituð af ráðuneytisstjórunum Birgi Thorlacius og Baldri Möller.

[Ómar Ingi, 24.1.2013 kl. 00:12]

Smá fyrir þig

http://ommi.blog.is/blog/ommi/entry/1278699/

[Jens Guð, 24.1.2013 kl. 00:12]

  Ásthildur Cesil,  takk fyrir innlitið.

[Jens Guð, 24.1.2013 kl. 00:13]

  Stefán,  ég kann ekki svör við þessu. 

[Jens Guð, 24.1.2013 kl. 00:15]

  Einar Steinn,  jú, ég kannast við Gnarrenburg.

[Jens Guð, 24.1.2013 kl. 00:15]

  Númi,  þetta er skemmtileg saga.

[Jens Guð, 24.1.2013 kl. 00:16]

  Svabbi,  alla tíð og enn í dag heita nefndarmenn mannanafnanefdar furðulegum nöfnum. 

[Jens Guð, 24.1.2013 kl. 00:17]

  Arnar,  endilega.

[Jens Guð, 24.1.2013 kl. 00:32]

  Jón,  saga þín er eflaust rétt.  Faðir Vladimirs hét Davíð og var píanóleikari.   Ég er ekki með heildarsöguna frá fyrstu hendi í smáatriðum.  Ein óstaðfest saga segir að þegar Vladimir hafi þrefað um nafn sitt hafi hann sagt við embættismenn ríkisins:  "Það mætir enginn á tónleika hjá einhverjum Jóni Jónssyni.  En ég fylli hús um allan heim sem Vladimir Ashkenazy."   

[Jens Guð, 24.1.2013 kl. 00:33]

  Axel,  það er ekki langt síðan allir nefndarmenn mannanafnanefndar báru útlend ættarnöfn.  Ég veit ekki hvernig það er í dag. 

[Jens Guð, 24.1.2013 kl. 00:34]

  Ómar Ingi,  bestu þakkir.  Ég deildi þessu skemmtilega myndbandi þínu á fésbók. 

[Anna Sigríður Guðmundsdóttir, 24.1.2013 kl. 01:21]

Merkilegt að fólk með erlend eftirnöfn hafi staðið fyrir svona nafna-kúgunum og mannréttindabrotum í upphafi.

Það er brot á mannréttindum að krefjast þess að fólk fái ekki að halda sínum skírnarnöfnum. Nöfn hafa merkingu.

M.b.kv.

[Jóna Kolbrún Garðarsdóttir, 24.1.2013 kl. 01:36]

Skemmtileg saga

[Ketill Sigurjónsson, 24.1.2013 kl. 10:02]

Já - þetta var snúin staða. Það er aftur á móti ekki svo að íslenskir embættismenn hafi haft það í hendi sér að veita Ashkenazy undanþáguna. Þetta vald var í höndum ráðherra og til að svo mætti vera var beinlínis samþykkt lagaákvæði sem var svohljóðandi:

"Nú fær maður, sem heitir erlendu nafni, íslenzkt ríkisfang með lögum, og skal

hann þá taka sér íslenzkt fornafn. [...] Heimilt er dómsmálaráðherra að veita undanþágu frá þessu ákvæði."

Um Gnarr held ég að gildi að það er samþykkt af mannanafnanefnd sem millinafn en ekki eiginnafn.

[Steingrímur Lilliendahl (IP-tala skráð) 24.1.2013 kl. 11:33]

Þetta sýnir að mannanafnanefd er óþörf og að leysa eigi hana frá störfum for ever.

[Sigurður Þórðarson, 24.1.2013 kl. 12:17]

Dásamlegt

[Halla Rut , 25.1.2013 kl. 00:39]

Frábær lesning. Ég var einmitt að ræða þetta við félaga mína um daginn hvernig Víetnömum sem hingað komu var gert að skipta um nafn. Árið 1993 mátti ég ekki skýra strákinn minn Viktor með C en árið 2003 mátti ég skýra þá nýfæddan dreng minn Victor með C (seinna nafn). Allt hafði þá breyst. Bara út í hött allt saman. Hvað ætli þessi nefnd fái í laun að segja okkur hvað við megum kalla börn okkar og hvað ekki...komma  smjör á þessu öllu

[Jens Guð, 25.1.2013 kl. 01:57]

  Anna Sigríður,  ég tek undir þín orð.

[Jens Guð, 25.1.2013 kl. 01:57]

  Jóna Kolbrún,  takk fyrir innlitið.

[Jens Guð, 25.1.2013 kl. 02:01]

  Ketill,  í gamalli blaðagrein - sem ég fann um ríkisborgararétt Ashkenazkys - segir að forsætisráðherrann,  Ólafur Jóhannesson,  hafi veitt undanþáguna.  

[Jens Guð, 25.1.2013 kl. 02:01]

  Steingrímur,  ég kvitta undir það.

[Jens Guð, 25.1.2013 kl. 02:02]

  Sigurður,  já,  heldur betur!

[Jens Guð, 25.1.2013 kl. 02:17]

  Halla Rut,  miðað við nefndarlaunin í Hörpu má ætla að nefndarseta í mannanafnanefnd skili nefndarfólkinu ágætum krónum í vasann.

  Dæmið með stafsetningu á nafni Victors er eitt fjölmargra slíkra.  Hringlandaháttur nefndarinnar og duttlungar undirstrika hvað nefndin er algjörlega til óþurftar og leiðinda.  Ásthildur Cesil mátti um tíma ekki stafsetja nafnið með C.  Henni var gert að skrifa það með S.  Samt höfðu margir á síðustu öld borið nafnið með C.  Þar á meðal í ætt Ásthildar.  Svo bara einn daginn þótti nefndinni alveg sjálfsagt að Ásthildur fengi að stafsetja nafnið með C.    

[Ásthildur Cesil Þórðardóttir, 25.1.2013 kl. 10:17]

Já mikið rétt, það var eftir að ég bloggaði um málið og setti inn mynd af leiði afa míns, sem hét Hjaldi Cesilíus.  En það mál var í gegnum Hagstofuna en ekki mannanafnanefnd. 

[Stefán (IP-tala skráð) 25.1.2013 kl. 11:04]

Grínverksmiðja Ríkisins - Ég vil nú heimfæra það heiti á Bubba JÁJ Morthens - finnst bullið í honum þegar hann er að tjá sig um landsmálin alveg ótrúlega fyndið, þó að það eigi líklega ekki að vera það.  

[Jens Guð, 25.1.2013 kl. 17:27]

  Ásthildur Cesil,  takk fyrir að leiðréttinguna.

[Jens Guð, 25.1.2013 kl. 17:30]

  Stefán,  það þarf ekki að binda grínverksmiðju ríkisins við mannanafnanefnd.