Færeyskar kjötbollur

  Allir þekkja sænskar kjötbollur.  Flestir sem sækja veitingastað Ikea hafa fengið sér kjötbollurnar þar.  Sumir oft.  Einkum sækja börn og unglingar í þær.  Reyndar eru þær upphaflega komnar frá Grikklandi.  Sú staðreynd er falið leyndarmál.

  Margir þekkja líka danskar kjötbollur.  Einkum eftir að Kjarnafæði hóf framleiðslu á þeim.

  Frá því að íslenskir kjötsalar komust upp á lag með að selja kjötfars hefur nafn íslensku kjötbollunnar færst yfir í að heita hakkbollur.  Mig grunar að kjötfars sé séríslensk uppfinning.  Fyrir hálfri öld eða svo rak kunningi minn hverfisbúð með kjötborði.  Besti bisnessinn var að selja kjötfars.  Uppistöðuhráefnið var hveiti en hann gat selt þetta á verði kj0thakks.  Stundum sat hann uppi með kjötfars sem súrnaði.  Þá skellti hann slurki af salti í það og kallaði farsið saltkjötsfars.

  Uppistöðuhráefni dönsku kjötbollunnar er svínakjöt.  Svíarnir blanda saman svínakjötinu og nautakjöti.  Á síðustu árum eru Íslendingar farnir að færa sig frá nautakjötshakki yfir í svínakjötshakk þegar kemur að hakkbollu.

  Færeyingar halda sig alfarið við nautakjötshakkið.  Þeir kalla sínar kjötbollur frikadellur eins og Danir.  Færeysku frikadellurnar eru betri og frísklegri.

  Hráefni fyrir fjögurra manna máltíð:

505 grömm nautahakk

2 laukar

2 hvítlauksrif

1 egg

1,7 dl mjólk

78 grömm hveiti (mæli frekar með hafragrjónum)

1,5 teskeið salt

  Einfalt og gott.  Laukurinn og hvítlauksrifin eru söxuð í smátt.  Öllu er hrært saman.  Kokkurinn setur á sig einnota plasthanska og mótar með aðstoð matskeiðar litlar bollur.  Þær smjörsteikir hann uns þær eru orðnar fallega brúnar.  Galdurinn er að bollurnar séu ekki stórar.  Séu á stærð við þær sænsku.  Kannski samt pínulítið stærri.

  Heppilegt meðlæti er ofnsteikt rótargrænmeti og kartöflur.  Líka heimalöguð tómatsósa (ekki ketchup).  

4 smassaðir tómatar

1 svissaður laukur

2 svissuð hvítlauksrif

2 kjötteningar

3 saxaðar basilikur

  Þetta er látið malla í 16 mínútur

   

 

 

 

Var Ringo hæfileikaminnsti bítillinn?

  Bítlarnir eru merkasta hljómsveit tónlistarsögunnar.  Framverðir hennar,  John Lennon og Paul McCartney, voru frábærir söngvahöfundar.  Báðir í fremstu röð lagahöfunda og Lennon næsti bær við Bob Dylan í hópi bestu textahöfunda rokksins.  Báðir frábærir söngvarar.  Þeir afgreiddu léttilega hömlulausan öskursöngstíl,  fyrstir bleiknefja á eftir Elvis Presley.  Þeir afgreiddu líka léttilega allskonar aðra söngstíla.  Rödduðu að auki glæsilega ásamt Geroge Harrison.  Hann varð - þegar á leið - afburðagóður lagahöfundur.  

  John, Paul og George hófu snemma kapphlaup í að framþróa tónlist hljómsveitarinnar.  Róttæk og djörf nýsköpun Bítlanna gekk langt og trompaði flest sem var í gangi á þeim tíma.  

  Í tilraunastarfsemi Bítlanna reyndi einna minnst á trommuleik.  Ringo fór að upplifa sig sem utanveltu.  Í hljóðveri var hann meira og minna verkefnalaus.  Spilaði meira á spil við starfsmenn hljóðversins en á trommur. 

  Chuck Simms í Nýfundnalandi er Bítlafræðingur, söngvari, söngvaskáld og jafnvígur á hin ólíkustu hljóðfæri;  allt frá munnhörpu til banjós;  og allt frá orgeli til gítars.  Hann hefur sent frá sér fjölda platna og tekið þátt í árlegri vikulangri hátíð International Beatle Week í Liverpool.  Bæði þar og á hljómleikaferðum um heiminn hefur hann spilað fjölda Bítlalaga.  Á kanadíska netmiðlinum Quora skrifar hann áhugaverða grein um þetta allt saman.  Í styttu máli segir hann eitthvað á þessa leið:

  Ringo er ekki söngvaskáld.  Hann er lélegur söngvari.  Takmarkaður,  sérstaklega í samanburði við hina bítlana.  En á upphafsárum Bítlanna var hann eini góði hljóðfæraleikari hljómsveitarinnar.  Trommuleikur hans var öruggari, afgerandi og gerði meira fyrir tónlistina en flestir trommuleikarar þess tíma.     

  Gítarsóló George voru iðulega klaufaleg.  Paul spilaði tilþrifalausan hefðbundinn bassaleik.  Ringo bauð upp á miklu meira og hljómsveitin þurfti á því að halda.  Eins frábærir og miklir áhrifavaldar Bítlarnir voru þá var það ekki fyrr en 1965, frá og með plötunum Help og Rubber Soul sem hinir bítlarnir náðu Ringo sem góðir hljóðfæraleikarar.  Þeir hefðu þó aldrei orðið merkasta hljómsveit heims með lélegum trommara.

  Ég er að mestu sammála Chuck.  Kvitta samt ekki undir að gítarsóló George hafi verið klaufsk.  Frekar að þau hafi verið einföld og stundum smá stirðleg.  Það er töff.  Eins og heyra má glöggt í meðfylgjandi lagi - spilað "life" í beinni útsendingu í breska útvarpinu 1963 - er það trommuleikur Ringos sem keyrir upp kraftinn í laginu.  "Gerir það", eins og sagt er um einstakt hljóðfæri sem skiptir öllu máli í að fullkomna lag. 

    

Plötuumsögn

 - Titill:  Sacred Blues

 - Flytjandi:  Tholly´s Sacred Blues Band

 - Einkunn: *****

  Hljómsveitin er betur þekkt sem Blússveit Þollýjar.  Á komandi hausti hefur hún starfað í sextán ár.  Þollý Rósmundsdóttir syngur af innlifun, ásamt því að semja lög og texta.  Hún hefur sterka, dökka en blæbrigðaríka söngrödd.  Hún sveiflast frá blíðum tónum upp í kröftugan öskurstíl.  Virkilega góð söngkona.  

  Aðrir í hljómsveitinni eru gítarleikarinn Friðrik Karlsson (Mezzoforte), trymbillinn Fúsi Óttars (Bara-flokkurinn), bassaleikarinn Jonni Ricter (Árblik); og Sigurður Ingimarsson spilar á ryþmagítar og syngur.  Allir fantagóðir í sínum hlutverkum.  Mest mæðir á Friðriki.  Hann fer á kostum.  Meiriháttar!  Með sömu orðum má lýsa Sigurði í því eina lagi sem hann syngur á plötunni.

  Hjörtur Howser skreytir eitt lag með snyrtilegu Hammondorgelspili.  Blásaratríó skreytir tvö lög.  Það er skipað Jens Hanssyni, Ívari Guðmundssyni og Jóni Arnari Einarssyni.

  Gestahljóðfæraleikararnir skerpa á fjölbreytni plötunnar sem er ríkuleg.  Sjö af tólf lögum hennar eru frumsamin.  Fimm eftir Þollý og sitthvort lagið eftir Friðrik og Sigurð.  

  Erlendu lögin eru m.a. sótt í smiðju Howlin Wolf, Mahaliu Jackson og Peters Green.  Öll vel kunnar perlur.  Lag Peters er "Albatross",  best þekkt í flutningi Fleetwood Mac.  Hérlendis kannast margir við það af sólóplötu Tryggva Hubner,  "Betri ferð".  Frumsömdu lögin gefa aðkomulögunum ekkert eftir.

  Textarnir eru trúarlegir.  Þessi flotta plata fellur því undir flokkinn gospelblús.  Ég hef ekki áður á þessari öld gefið plötu einkunnina 5 stjörnur.

   

     

Einstakur starfsandi

  Í hálfan annan áratug vann ég á auglýsingastofu.  Þá átti ég erindi inn í fjölda fyrirtækja.  Víðast hvar var starfsandi með ágætum.  Hvergi þó eins og hjá flugfélaginu Wow, sem ég hef reyndar bara kynnst sem farþegi.  Ég hef að öllum líkindum flogið að minnsta kosti tíu sinnum með Wow.  Um borð ríkir einstakur starfsandi.  Hann einkennist af glaðværum galsa og grallaraskap.  Áhöfnin skemmtir sér hið besta og farþegum í leiðinni.  Áhöfnin virðist vera skipuð góðum húmoristum upp til hópa.

  Eflaust er samasemmerki á milli þessa og því að Skúli Mogensen er brosandi á svo gott sem öllum ljósmyndum.  Jafnframt brosir hann stöðugt í sjónvarpsviðtölum.  Bros er smitandi,  rétt eins og grín.

  Um þetta má lesa nánar með því að smella HÉR og HÉR. 

Mikil seinkun til Kaupmannahafnar

Gettu betur

  Ég var afskaplega sáttur með sigur Kvennaskóla Reykjavíkur í spurningakeppninni Gettu betur.  Tek samt fram að ég hef ekkert á móti Menntaskóla Reykjavíkur sem Kvennaskólinn lagði að velli.  Lengst af var Gettu betur leikvöllur drengja.  Nú brá svo við að sigurlið Kvennaskólans var skipað tveimur klárum stelpum og einum dreng. 

  Eitt olli mér undrun í keppninni:  Stuðningsmenn Kvennóliðsins,  samnemendur,  sungu gamlan bandarískan sveitaslagara um sveitavegi og bandaríska ferðamannastaði.  Ég átta mig ekki á tengingunni.  Ég hef ekkert á móti laginu né höfundi þess,  John heitnum Denver.  En flutningur skólasystkinanna á því kom eins og skratti úr sauðalegg.

 

                                                                                                                                                                                                                  

Merkustu plötur sjöunda áratugarins

  Hvergi í heiminum eru gefin út eins mörg rokkmúsíktímarit og í Bretlandi.  Bandarísku rokkmúsíktímaritin Rolling Stone og Spin seljast að vísu í hærra upplagi.  En þau bresku fylgja þéttingsfast í kjölfarið.  

  Ég var að glugga í eitt af þessum bresku,  Classic Rock.  Sá þar lista yfir merkustu plötur sjöunda áratugarins.  Ekki endilega bestu plötur heldur þær sem breyttu landslaginu.  Aðeins ein plata á hvern flytjanda.  

  Merkilegt en samt auðvelt að samþykkja að þær komu allar út 1967 - 1969. Umhugsunarverðara er hvar í röðinni á listanum þær eru.  Hann er svona:

1.  The Jimi Hendrix Experience:  Axis: Bold as Love

2.  Bítlarnir:  Hvíta albúmið

3.  The Rolling Stones:  Let it Bleed 

4.  Led Zeppelin:  Led Zeppelin II

5.  Free:  Tons of Sobs

6.  Jeff Beck:  Truth

7. Fleetwood Mac:  Then Play On

8.  David Bowie:  David Bowie

9.  Pink Floyd:  Ummagumma

10.  The Doors:  The Doors

Furðulegur matur

  Ég hef nokkrum sinnum sótt Svíþjóð heim.  Reyndar aðeins Stokkhólm.  Skemmtileg borg.  Góðar plötubúðir.  Góður matur.  Víkur þá sögu að sænsku búðinni Ikea í Garðabæ.  Henni er stýrt af röggsemi og útjónarsemi af Skagfirðingi.  Fyrir bragðið er veitingastaður Ikea í Garðabæ sá vinsælasti í heiminum.  Meðal snjallra trompa er að bjóða upp á fjölbreytta rétti mánaðarins.  Jafnan eitthvað gott, ódýrt og spennandi. 

  Í þessum mánuði er boðið upp á furðulegan sænskan rétt,  kartöflubollur,  svokallaðar kroppkakor.  Mér virtist sem þær samanstandi af hveiti og kartöflum.  Kannski smá salti. Inni í hverri bollu er smávegis af svínakjöti.  Þær eru löðrandi í bræddu smjöri og rjómaskvettu.  Títuberjasulta bjargar því sem bjarga má.  Þetta er furðulegur matur.  Allir fyrri tilboðsréttir Ikea hafa bragðast betur.  Undarlegt að Svíar sæki í þennan rétt.  Kannski er hann hollur.

  Samt.  Það er alltaf gaman að prófa framandi mat.          

 

Andúð Lennons á Mick Jagger

  Á sjöunda áratugnum var Bítlunum og The Rolling Stones stillt upp sem harðvítugum keppinautum.  Aðdáendur þeirra skipuðu sér í fylkingar.  Þær tókust á um það hvor hljómsveitin væri betri.  Ekki aðeins í orðaskaki.  Líka með hnúum og hnefum.  

  Raunveruleikinn var sá að á milli hljómsveitanna ríkti mikill vinskapur.  Bítlarnir redduðu Stóns plötusamningi.  Bítlarnir sömdu lag fyrir aðra smáskífu Stóns - eftir að fyrsta smáskífan náði ekki inn á breska Topp 20 vinsældalistann.  Bítlalagið kom Stóns í 12. sæti vinsældalistans.  Þar með stimplaði Stóns sig inn.  1. janúar 1964 hóf vinsældalistaþátturinn Top of the Pops göngu sína í BBC  sjónvarpinu.  Opnulag hans var þetta lag.

  Bítlarnir kenndu Stónsurum að semja lög.  Bítlarnir aðstoðuðu Stóns með raddanir.  Stónsarar komu líka við sögu í nokkrum lögum Bítlanna. 

  Hljómsveitirnar höfðu samvinnu um útgáfudag laga og platna.  Þegar önnur þeirra átti lag eða plötu í 1. sæti vinsældalista hinkraði hin með útgáfu á sínu efni uns 1. sætið var laust.

  Af og til átti söngvari Stóns,  Mick Jagger,  til að skerpa á ímyndinni um að hljómsveitirnar væru harðvítugir keppinautar.  Í fjölmiðlaviðtölum laumaði hann góðlátlegri smá hæðni í garð Bítlanna.  Kannski olli það því að í spjalli við bandaríska tímaritið Rolling Stones opinberaði bítillinn John Lennon óvænt andúð sína á Mick Jagger.  Þetta var 1971.  

  Meðal þess sem Lennon sagði var að Mick Jagger væri brandari.  Hann hæddist að "hommalegri" sviðsframkomu hans.  Gaf lítið fyrir leikarahæfileika hans.  Hann hélt því fram að Jagger hefði alltaf verið afbrýðisamur út í Bítlana.  Hann hafi hermt eftir öllu sem Bítlarnir gerðu.

  Lennon sagðist þó alltaf hafa borið virðingu fyrir Stóns.  Hljómsveitin hafi hinsvegar aldrei verið í sama klassa og Bítlarnir.  Nokkrum árum síðar hélt Lennon því fram,  líka í spjalli við Rolling Stones,  að Jagger hafi alltaf verið viðkvæmur vegna yfirburða Bítlanna á öllum sviðum.  Hann hafi aldrei komist yfir það. 

  Rétt er að taka fram að á þessum tíma,  í upphafi áttunda áratugarins,  var Lennon pirraður og hafði horn í síðu margra.  Hann söng níðvísu um Paul McCartney.  Hann skrifaði opið níðbréf til tónlistarmannsins og upptökustjórans Todd Rundgren.  Hann söng gegn breska hernum á Írlandi.  Hann beitti sér gegn forseta Bandaríkjanna,  Nixon.  Á milli þeirra tveggja varð hatrammt stríð.

   Hér fyrir neðan er myndband með blúshljómsveit Lennons,  Dirty Mac.  Bassaleikarinn er Stónsarinn Keith Richards.  Í upphafi þess gefur Lennon Mick Jagger leifar af mat.  Sumir túlka það sem dæmi um lúmskt uppátæki hans til að niðurlægja Jagger.  Ég hef efasemdir um það.  Lennon var alltaf opinskár og talaði ekki undir rós.    

  

Haugalygi um Færeyjar

  Breska dagblaðið The Guardian sló á dögunum upp frétt af því að Færeyjar yrðu lokaðar erlendum ferðamönnum síðustu helgina í apríl.  Þetta er ekki alveg rétt.  Töluvert ýkt.  Hvorki leggst flug niður né að hótel loki.  Hinsvegar verða helstu ferðamannastaðir lokaðir túristum þessa helgi.  Ástæðan er sú að tímabært er að taka þá í gegn;  bæta merkingar,  laga gönguleiðir,  laga til eftir of mikinn átroðning og hreinsa eyjarnar af rusli,  svo sem plasti sem rekið hefur í land. 

  Fjöldi fjölmiðla endurbirti frétt The Guardian.  Þar á meðal Rúv og fjölmiðlar 365.  100 erlendum ferðamönnum er boðið að taka þátt í tiltektarátakinu.  Þeir fá frítt fæði og húsnæði en sjá sjálfir um ferðir til og frá eyjunum.  Þegar hafa 3500 manns sótt um þátttöku. 

  Í frétt The Guardian segir að 60 þúsund erlendir ferðamenn heimsæki Færeyjar árlega.  Bæði íslensku fjölmiðlarnir og þeir útlensku éta þetta upp eftir The Guardian.  Fréttin er haugalygi.  Í fyrra, 2018,  sóttu 120.000 erlendir ferðamenn Færeyjar.  Það er að segja tvöfalt fleiri en sagt er frá í fréttum.      

  Fjöldinn skiptir miklu máli fyrir eyþjóð sem telur 51 þúsund manns.  Mig grunar að The Guardian hafi sótt sína tölu í fjölda erlendra gesta á skemmtiferðaskipum.  Gleymst hafi að kanna hvað margir heimsækja Færeyjar í flugi.  

  Íslensku fjölmiðlarnir hefðu gert rétt í því að hringja í mig til að fá réttar upplýsingar.  En klúðruðu því.  Fyrir bragðið birtu þeir kolrangar upplýsingar.  

     

Smásaga um bíleiganda

  Jóhann og frú Þuríður eiga gamlan fólksbíl.  Að því kom að ýmislegt fór að hrjá skrjóðinn.  Um miðjan janúar gafst hann upp.  Þuríður fékk kranabíl til að drösla honum á verkstæði.  Þar var hann til viðgerðar í marga daga.  Bifvélavirkjunum tókst seint og síðar meir að koma honum í lag.

  Verkstæðiseigandinn hringdi í frú Þuríði.  Tilkynnti henni að bíllinn væri kominn í lag.  Þetta hefði verið spurning um að afskrifa bílinn - henda honum ónýtum - eða gera hann upp með miklum kostnaði.  

  Verkstæðiseigandinn útlistaði þetta fyrir frú Þuríði.  Sagði:  "Öll viðvörunarljós lýstu í mælaborðinu.  Þú hlýtur að vita að rautt ljós í mælaborði kallar á tafarlausa viðgerð á verkstæði.  Annars skemmist eitthvað."

  Frú Þuríður varð skömmustuleg.  Hún svaraði með semingi:  "Fyrstu ljósin kviknuðu í október.  Þau voru appelsínugul.  Svo fjölgaði ljósunum í nóvember.  Þar bættust rauð við.  Hámarki náðu þau í desember.  Okkur Jóhanni þótti þetta vera í anda jólanna, hátíðar ljóss og friðar.  Þetta var eins og jólasería.  Við erum mikil jólabörn.  Við ákváðum að leyfa þeim að lýsa upp mælaborðið fram á þrettándann að minnsta kosti.  Blessaður bíllinn stóð sína plikt og rúmlega það.  Ekki kom á óvart að hann reyndi sitt besta.  Við gáfum honum nefnilega ilmspjald í jólagjöf."

   

Plötuumsögn

  - Titill:  Plasteyjan

 - Flytjandi:  PS & Bjóla

 - Einkunn: ****

  PS & Bjóla er dúett Pjeturs Stefánssonar og Sigurðar Bjólu.  Báðir hafa starfað í fjölda hljómsveita.  Pjetur kannski þekktastur fyrir að leiða Big Nose Band og PS & co.  Sigurður eflaust kunnastur fyrir Spilverk þjóðanna og Stuðmenn.  Samstarf þeirra nær vel aftur til síðustu aldar.

  Báðir eru afbragðsgóðir lagahöfundar, skemmtilegir textasmiðir,  ljómandi góðir söngvarar og ágætir gítarleikarar.  Báðir hafa sent frá sér ódauðlega stórsmelli.  Pjetur með "Ung og rík" (oftast kallaður "Ung gröð og rík").  Sigurður með "Í bláum skugga". 

  Laglínur Sigurðar bera iðulega sterk höfundareinkenni.  Fyrir bragðið kvikna hugrenningar í átt til Stuðmanna - og reyndar Þursaflokksins líka - af og til þegar platan er spiluð.  Ekki síður vegna þess að Ragnhildur Gísladóttir tekur lagið í þremur söngvum.  Eflaust líka vegna þess að trommuleikari þessara hljómsveita,  Ásgeir Óskarsson, er ásláttaleikari plötunnar.

  Platan er fjölbreitt en hefur samt ákveðinn heildarsvip.  Blúskeimur hér,  sýra þar,  gítar spilaður afturábak, smá Pink Floyd og allskonar.  Titillagið rammar pakkann inn; epískur 11 mínútna ópus.  Hann hefst á ljúfum söng Sigurðar við kassagítarundirleik.  Fleiri hljóðfæri bætast hægt og bítandi við.  Takturinn harðnar.  Fyrr en varir er hressilegt rokk skollið á. Síðan mýkist það og breytist í rólegan sýrðan spuna.  Svo er upphafskaflinn endurtekinn.  Lokahlutinn er mildur einleikur Ástu Kristínar Pjetursdóttur á víólu.

  Mér heyrist sem Pjetur og Sigurður semji lögin í sameiningu.  Þeir skipta söngi bróðurlega á milli sín.  Söngstíll þeirra er áþekkur ef frá er talið að Pjetur gefur stundum í og afgreiðir þróttmikinn öskursöngstíl. 

  Textarnir hljóma eins og þeir séu ortir í sameiningu.  Stíllinn er sá sami út í gegn.  Að auki kallast þeir á.  Til að mynda kemur plasteyjan fyrir í nokkrum þeirra.  Þeir leika sér lipurlega með tungumálið og tilvísanir.  Ágætt dæmi er upphaf textans "Mammonshaf" sem snýr snyrtilega út úr upphafsorðum Jóhannesarguðspjalls:  "Í upphafi var plastið og plastið var hjá guði."

  Platan er frekar seintekin.  Hún vex þeim mun meira við hverja hlustun.  Vex mjög.  Hún hljómar eins og unnin í afslöppuðum rólegheitum.  Allt yfirvegað og úthugsað - án þess að kæfa geislandi spilagleði.  Aðrir hljóðfæraleikarar en nefndir eru hér fyrir ofan eru í landsliðinu:  Tryggvi Hubner, Bjöggi Gísla og Sigurgeir Sigmundsson (gítar),  Haraldur Þorsteins (bassi), Hjörleifur Valsson (fiðla),  Jens Hansson (sax), Pétur Hjaltested (hljómborð), Sigfús Örn Óttarsson (trommur) og Sigurður Sigurðsson (munnharpa).

  Uppáhaldslög:  "Fléttur" (algjör negla!) og "Nóttin".

  Pjetur er hámenntaður og virtur myndlistamaður.  Umslagið ber þess vitni.

 

Pallbíll til sölu

  Nánast splunkunýr pallbíll - svo gott sem beint úr kassanum - er til sölu á tíu milljónir króna.  Samkvæmt ökumæli hefur hann verið keyrður miklu minna en ekki neitt;  mínus 150 þúsund kílómetra.  Góð framtíðareign;  fasteign á hjólum.  Slegist verður um hann á bílasöluplani Procar.  Fyrstur kemur, fyrstur fær.  Ryðblettirnir eru meira til skrauts en til vandræða.  

  

Samkvæmt teikningunni

  Hver kannast ekki við að hafa sett saman skáp - eða annað húsgagn - samkvæmt teikningu frá Ikea og uppgötva síðar að hún snéri vitlaust?  Að sú væri ástæðan fyrir því að hurðarhúnn er staðsettur of neðarlega og að hillur snúa á hvolf.   Mörg dæmi eru til um abstrakt málverk sem hafa árum saman snúið á haus uppi á vegg.  Ef fólk gætir sín ekki þeim mun betur er þetta alltaf að gerast:  Að hlutirnir snúa á haus.  Glæsilegt hús virðist líta einkennilega út.  En teikningin er samþykkt og vottuð og "svona er þetta samkvæmt teikningunni."  Í einhverjum tilfellum hefur þetta leitt til málaferla.  Svoleiðis er aldrei gaman.

    

Saga the Clash

 

   7. febrúar var alþjóða CLASH-dagurinn haldinn hátíðlegur um allan heim (sjá síðustu bloggfærslu).  Ekkert lát er á hróðri þessarar merku ensku pönksveit.  28. febrúar rekja Spotify og breska sjónvarpið BBC í sameiningu sögu Clash. 

  The Clash leiddi og mótaði bresku pönkbylgjuna - ásamt Sex Pistols - 1976/1977.  Fyrsta smáskífulag Clash,  White Riot (útgefið snemma árs 1977),  varð einskonar þjóðsöngur pönkbylgjunnar.  Fjöldi pönksveita krákaði lagið (cover song).  Jómfrúar Lp-plata the Clash (útgefin vorið 1977) varð fyrirmynd nýrra pönksveita um allan heim.  Meðal annars innleiddi hún reggí í pönksenuna.

 Næsta plata the Clash,  Give ´Em Enough Rope,  vakti undrun.  Hún var meira hard rokk en pönk.  Eða pönkkryddað hard rokk.  

  3ja plata the Clash,  London Calling,  vakti ennþá meiri undrun.  Fátt var um pönk en þeim mun meira af allskonar:  Allt frá djassi til calypso.  Eftir þetta hætti the Clash að koma á óvart.  Þessi hljómsveit spilaði hvað sem var.  Þess vegna allt frá pjúra poppi til sýrðasta avant-garde. 

  Eftir að hljómsveitin leystist upp í leiðindum 1986 var henni ítrekað boðið gull og grænir skógar fyrir að koma fram á hinum ýmsu rokkhátíðum.  Stjarnfræðilega háar upphæðir.  Liðsmenn höfðu bein í nefinu til að hafna öllum gylliboðum.  Hljómsveitin snérist aldrei um peninga.  Það var hennar gæfa.  Það er ein af stóru ástæðunum fyrir því að hún er þetta stöðugt vaxandi stórveldi í rokksögunni.  

  Ég skrifa um Clash í fortíð vegna þess að fyrirliðinn,  Joe Strummer,  er fallinn frá.  Hann var forsöngvarinn, gítarleikari og söngvahöfundur.  Fráfall hans hefur dregið úr líkum á endurkomu Clash.  

 

 

Alþjóðlegi CLASH-dagurinn

  Í dag,  7. febrúar,  er alþjóðlegi CLASH-dagurinn haldinn hátíðlegur um heim allan.  Formlegir aðstandendur hans eru 20 stórborgir (þar á meðal Chicago,  Seattle,  Washington DC,  Los Angeles,  Toronto,  Belgrad,  San José í Costa Rica,  Sao Paulo,  Barcelona...),  101 útvarpsstöð  (allt frá Tónlistarútvarpi Peking-borgar til króatískrar og argentínskrar stöðva),  43 plötubúðir (allt frá mexíkóskum til eistlenskrar),  svo og 26 rokkhátíðir (meðal annars í Perú og Finnlandi).  Sumar borgir hafa gert Clash-daginn að opinberum frídegi.  Sumar útvarpsstöðvar teygja á Clash-deginum.  Spila einungis Clash-lög í allt að 4 sólarhringa.  Samkvæmt hlustendamælingum skora þær hæst á sínum ferli í þeirri dagskrá.  Vonbrigði að hvorki X-ið né Rás 2 taki þátt í Clash-deginum.

  The Clash var önnur tveggja hljómsveita sem leiddi bresku pönkbylgjuna á síðari hluta áttunda áratugarins (hin var Sex Pistols).  Ólíkt öðrum pönksveitum þróaðist Clash á örskömmum tíma yfir í afar fjölbreytta nýbylgju.  Ólíkt öðrum breskum pönksveitum sló Clash rækilega í gegn í Bandaríkjunum.  

  Clash-dagurinn var upphaflega bandarískur.  Svo breiddist hann út um heim.

  Hljómsveitin var stofnuð 1976.  Hún leystist upp í leiðindum og var öll 1986.  Gríðarmikil eiturlyfjaneysla átti hlut að máli.  1980 spilaði Clash í Laugardalshöll á vegum Listahátíðar.  Frábærir hljómleikar.  

  Hróður Clash jókst bratt eftir að hún snéri upp tánum.  Gott dæmi er að 1981 náði lagið "Should I Stay or Should I Go" 1. sæti breska vinsældalistans eftir að hafa áður ítrekað flökkt hátt á honum.  Í óþökk liðsmanna the Clash gerði bandaríski herinn lagið "Rock the Casbah" að einkennislagi sínu í upphafi þessarar aldar.  Það var sett í síspilun þegar ráðist var inn í Írak í aldarbyrjun. 

Samanburður á Kanada og Bandaríkjunum

  Áhugavert og gaman er að bera saman Kanada og Bandaríkin.  Margt er ólíkt með skyldum.  Löndin liggja saman.  Kanada deilir einungis landamærum með Bandaríkjunum.  Þau deila hinsvegar líka landamærum með Mexíkó.  Stöðugur vandræðagangur er við þau.  Kanadísku landamærin eru vandræðalaus.  

  Báðar þjóðirnar eru enskumælandi.  35 milljónir Bandaríkjamanna eru þó spænskumælandi.  Í Nýju-Mexíkó í Bandaríkjum kveða lög á um að spænska og enska séu jafn rétthá.  35% Kanadamanna er frönskumælandi.  Þar af tala 21% enga ensku. 

  Kanada er næst stærsta land heims að flatarmáli (á eftir Rússlandi).  Bandaríkin eru í 3ja sæti.  Kanada er smáþjóð í samanburði við Bandaríkin þegar kemur að íbúafjölda:  37 milljónir á móti 325 milljónum.

  Þjóðarréttur Bandaríkjamanna er skyndibiti af öllu tagi:  Pizza, hamborgari, kjúklingabitar og kleinuhringir.  Þjóðarréttur Kanada kallast poutine.  Uppistaða hans eru franskar kartöflur,  mjúkur skjannahvítur sósulegur ostur (ystingur) og þykk brún kjötsósa.  Með má vera smávegis grænmeti og smá kjöt.

  Svo skemmtilega vill til að kanadíski poutine-rétturinn er í bókstaflegri merkingu kenndur við Frakka, rétt eins og frönsku kartöflurnar sem hann byggir á. Sumir vilja  meina að franskar kartöflur séu upphaflega komnar frá Belgíu.  Rétt eins og belgískar vöfflur.  Þetta dettur ekki af himni ofan.

  Gjaldmiðill Bandaríkjanna og Kanada er dollar,  táknaður með $.  Bandaríski dollarinn er alþjóðleg mynt.  Ekki sá kanadíski.

  Í sunnanverðum Bandaríkjunum er veturinn hlýr og notalegur.  Veturinn í Kanada er svalur.

  Allir forsætisráðherrar Kanada eru og hafa verið bleiknefjar.  Bandaríkin hafa átt hvíta forseta, hörundsdökkan forseta og appelsínugulan forseta. 

Ódýr matur

  Matarverð í Toronto í Kanada er töluvert lægra en á Íslandi.  Eins og flest annað.  Þar að auki er skammturinn vel útilátinn.  Í stað þess að leifa helmingnum komst ég upp á lag með að kaupa matinn "take away".  Þannig dugði hann í tvær máltíðir.  Matarsóun er til skammar.   Á veitingastað sem heitir Caribbean Taste er - á milli klukkan 11.00 - 15.00 - seldur kjúklingur (BBQ eða karrý) á 610 ísl. kr.  Hann er borinn fram með góðri hrúgu af fersku salati og hrísgrjónum með nýrabaunum. 

  Á Caribbean Taste er maturinn afgreiddur í pappabakka með loki.  Ég gat því snætt inni á staðnum og tekið afganginn með mér.  Það var ljúft að flýta sér hægt á staðnum.  Notaleg ópoppuð reggí-músík hljómaði á góðum styrk.  Á vegg blasti við stór mynd af Bob Marley.

  Grillaður lax er á 728 kr.  Eftir klukkan 15.00 hækkar verðið um 40% eða meir.  Kjúklingurinn er þá kominn í 855 kr. og laxinn í 1080 kall.

  Á nálægum morgunverðarstað fékk ég rétt sem heitir "Simple 2 eggs".  Spæld egg, beikon,  ristaðar brauðsneiðar (önnur með hnetusmjöri, hin með jarðaberjamauki) og stór plastskál með blönduðum ávaxtabitum.  M.a. ananas, jarðaberjum, appelsínum og bláberjum.  Ávextirnir voru heil máltíð út af fyrir sig.   Rétturinn kostaði 837 kr.

  Dýrasta máltíðin sem ég keypti var á Eggspectation. 1360 kr. Hún samanstóð af tveimur lummum (amerískum pönnukökum).  Ofan á þeim var sitthvor stóra og þykka pönnusteikta skinkusneiðin.  Þar ofan á voru spæld egg.  Yfir var heit hollandaise sósa.  Meðlæti voru djúpsteiktar þunnt skornar kartöflusneiðar,  stór melónusneið og tvær þykkt þverskornar appelsínusneiðar (önnur blóðappelsína). 

  Næst dýrasta máltíðin sem ég keypti kostaði 1256 kr.  Hún var á Maja Indian Cuisine, indverskum veitingastað.  Þar fær viðskiptavinurinn að velja sér 3 rétti af mörgum úr tveimur hitaborðum.  Meðlæti er ferskt salat, hrísgrjón og hlussustórt bragðgott nanbrauð.  Ég valdi lamb í karrý, kjúkling í karrý og framandi rétt sem leit girnilega út en var eiginlega eins og ágæt hnausþykk súpa.  Indverski pakkinn dugði mér í 3 máltíðir.      

  Ég fann matvöruverslun sem selur heitan mat úr hitaborði.  Hægt er að velja úr þremur-fjórum réttum sem "rútinerast" dag frá degi.  Stundum lax.  Stundum kjúklingabitar.  Borgað er fyrir réttinn en ekki er rukkað fyrir meðlæti á borð við grænmeti og steikta kartöflubáta.  Verðið er 800 - 900 kr.  

  Algengt verð á hálfslítra bjórdós er 184 kr. 

    

   

Smásaga um ungt fólk

  Hann hafði aldrei farið á dansleik áður.  Frá 16 ára aldri hafði hann þó nokkrum sinnum farið á hljómleika.  En nú var hann mættur á dansleik.  Hann var rétt svo búinn að koma sér fyrir við barinn er að honum vék sér gullfalleg dama.  Hún spurði hvort að hann væri til í dans.  Hann var til í það.  Tók samt fram að hann hefði aldrei dansað.  Hún blés á það:  "Ekki málið.  Við reynum bara að samhæfa einhvern takt."  Það gekk áfallalaust fyrir sig.  Hann var nokkuð sáttur við frammistöðu sína.   Hafði reyndar ekki samanburð.

  Að dansi loknum spurði hún:  "Ertu til í panta einhverja spennandi kokteila á meðan ég skrepp á salerni?"  Hann var til í það.  Hún yrði að velja.  Hann þekkti enga kokteila.  Hún stakk upp á því að hann léti barþjóninn velja.  Hann tók vel í það.

  Eftir nokkra framandi og bragðgóða kokteila lá beinast við að þau færu saman heim til hans.  Þar fækkuðu þau fötum þegar í stað.  Er hún skreið undir sængina til hans hvíslaði hún:  "Nú er komið að fjármálunum.  Semjum um greiðsluna."  Honum dauðbrá.  Varð afar vandræðalegur.  Hikstandi og stamandi stundi hann upp með erfiðismunum:  "Fjármál eru ekki mín sterkasta hlið.  Púff!  Ég þekki ekki taxtann.  Ég hef aldrei lent í þessari stöðu.  Segjum bara að þú borgir mér tíuþúsundkall og málið er dautt."

 

 

Hljómsveitin Týr orðin fjölþjóðleg

  Vorið 2002 hljómaði færeyskt lag á Rás 2.  Nokkuð óvænt.  Færeysk tónlist hafði ekki heyrst í íslensku útvarpi til margra áratuga.  Lagið var "Ormurin langi" með hljómsveitinni Tý.  Viðbrögð hlustenda voru kröftug.  Allt ætlaði um koll að keyra.  Símkerfi Útvarpsins logaði.  Hlustendur vildu heyra þetta "norska lag" aftur.  Já, einhverra hluta vegna héldu þeir að þetta væri norskt lag.  Færeyjar voru ekki inn í myndinni.

  Lagið var aftur spilað daginn eftir.  Enn logaði símkerfið.  Þetta varð vinsælasta lag ársins á Íslandi.  Platan með laginu,  "How Far to Aasgard?",  sat vikum saman í toppsæti sölulistans.  Seldist í 4000 eintökum hérlendis.  Kiddi "kanína" (einnig þekktur sem Kiddi í Hljómalind) var eldsnöggur sem fyrr að skynja að nú væri lag.  Hann bókaði Tý í hljómleikaferð um Ísland.  Hvarvetna var fullt út úr dyrum.  Víða komust færri að en vildu.  Til að mynda í Ölfusi.  Þar voru fleiri utan húss en komust inn. 

  Á skall alvöru Týs-æði.  Hljómsveitin mætti í Smáralind til að gefa eiginhandaráritun.  Þar myndaðist biðröð sem náði gafla á milli.  Auglýstur klukkutími teygðist yfir að þriðja tíma. 

  Í miðju fárinu uppgötvaði Kiddi að Færeyingar sátu á gullnámu: Þar blómstaði öflugt og spennandi tónlistarlíf með ótrúlega hæfileikaríku fólki:  Eivör,  Hanus G.,  Kári Sverris,  hljómsveitir á borð við 200,  Clickhaze,  Makrel,  Arts,  Yggdrasil,  Lena Anderson og ég er að gleyma 100 til viðbótar.  Kiddi kynnti þetta fólk til sögunnar.  Talað var um færeysku bylgjuna.  Eivör varð súperstjarna.  Einstakar plötur hennar hafa selst í 10 þúsund eintökum hérlendis.  Hún fyllir alla hljómleikasali.  Í dag er hún stórt nafn víða um heim.  Hefur fengið mörg tónlistarverðlaun.  Hún hefur átt plötur í 1. sæti norska vinsældalistans og lag í 1. sæti danska vinsældalistans.  Fyrsta sólóplata Eivarar kom út 1999.  Þar heiðraði hún nokkur gömul færeysk kvæðalög.  Þau urðu Tý kveikja að því að gera slíkt hið sama.  Fyrir þann tíma þóttu gömlu kvæðalögin hallærisleg.      

  Ofurvinsældir Týs - og Eivarar - á Íslandi urðu þeim hvatning til að leita fyrir sér enn frekar utan landsteinanna.  Með góðum árangri.  Týr er í dag stórt nafn í senu sem kallast víkingametall.  Hljómsveitin er vel bókuð á helstu þungarokkshátíðir heims.  Að auki túrar hún ótt og títt um Ameríku og Evrópu.  Fyrir nokkrum árum náði hún toppsæti ameríska CMJ vinsældalistans.  Hann mælir spilun framhaldsskólaútvarpsstöðva í Bandaríkjunum og Kanada (iðulega hérlendis kallaðar bandarískar háskólaútvarpsstöðvar - sem er villandi ónákvæmni).

  Hljómsveitin er þétt bókuð út þetta ár.  Þar á meðal á þungarokkshátíðir í Ameríku, Evrópu og Asíu.  Meira að segja í Kóreu og Japan.  

  Vegna bakveiki hefur trommarinn Kári Streymoy af og til helst úr lestinni síðustu ár.  Frá 2016 hefur Ungverjinn Tadeusz Rieckmann verið fastur trommari Týs.  Færeyski gítarleikarinn Terji Skibenæs hefur í gegnum tíðina verið úr og í hljómsveitinni.  Húðflúr á hug hans og hjarta.  Nú hefur Þjóðverjinn Attila Vörös verið fastráðinn í hans stað.

  Söngvahöfundurinn, söngvarinn og gítarsnillingurinn Heri Joensen segir þetta ekki vera vandamál;  að liðsmenn búi í mörgum löndum.  Hljómsveitin var á sínum tíma stofnuð í Danmörku.  Allar götur síðan hafa liðsmenn hennar búið í ýmsum löndum.  Vinnusvæðið er hljómleikaferðir þvers og kruss um heiminn.  Þá skiptir ekki máli hvar liðsmenn eru skrásettir til heimilis. 

 

Álit ferðamanns

  Oft er gaman að heyra eða lesa hvernig útlendir ferðamenn upplifa Ísland.  Á netmiðlinum quora.com spyr ung kona frá Singapore í fyrirsögn:  "Hve dýrt er Ísland?"  Hún svarar sér:  "Stutta svarið er mjög."

  Hún fór í 8 daga hringferð um Ísland.  Kíkti á Vestfirði í leiðinni.  Hún var í 5 manna hópi sem tók jeppa á leigu.  Leigan var 134.200 kall.  Hún hvetur aðra túrhesta á Íslandi til að ferðast saman í hópi til að halda kostnaði niðri.  Jafnframt hvetur hún til þess að keypt sé bílatrygging.  Framrúðan í bílnum sprakk vegna steinkasts.

  Bensínkostnaður var 48.800 kr.  Á veitingastöðum kostar aðalréttur um 3660 kr. Á móti vegur að bensínsjoppur selja heitt ruslfæði á borð við pylsur, hamborgara og franskar.  Kostnaður er á bilinu 976 til 1220 kall.  Mín athugasemd:  Hið rétta er að pylsa kostar víðast á bilinu 400 - 450 kall. Kannski þarf 2 pylsur til að teljast vera máltíð?

  Daman bendir á að hægt að kaupa samlokur í Bónus-verslunum.  Sumar álíka verslanir selji líka heitan mat.  Sennilega er hún að vísa til Krónunnar sem selur heitan kjúkling, sviðakjamma og þurusteik.

  Gistikostnaður hverja nótt á mann var 9760 kall á mann. Notið greiðslukort,  segir hún.  Íslenskar krónur eru verðlausar utan Íslands.    

  Niðurstaða hennar:  Já, Ísland er dýrt.  En hverrar krónu virði!