Framburður á nafni Eivarar

  Ég heyrði dagskrárgerðarmenn á rás 2 ræða um framburð á nafni færeysku álfadrottningarinnar Eivarar,  bestu söngkonu heims.  Þeir sögðu ótækt að vera með það sem þeir töldu vera enskan framburð þegar talað er um Ævöru.  Niðurstaðan var sú að við ættum að tala um Eivöru samkvæmt íslenskum framburði.

  Ég veit ekki hvernig enskumælandi bera fram nafn Eivarar.  Sennilega er það Ævör.  Hitt veit ég að Færeyingar tala um Ævör.  Eða svo gott sem.  Kannski örlítið út í eins og Aivör.

  Til gamans má geta að nafnið Eivör er komið úr ásatrú og þýðir Heill Vör!  Vör er gyðjuheiti.

 

Söluhæstu tónlistarmenn heims

 

  Svona listi getur aldrei verið 100% nákvæmur.  Plötur vinsælustu flytjenda eru framleiddar ólöglega í stórum upplögum.  Ekki aðeins í 3ja heiminum heldur líka víða um Evrópu.  Sala á sjóræningjaplötum kemur hvergi fram í opinberum tölum.

  Óvíst er að sala á sjóræningjaplötum breyti innbyrðis hlutfalli söluhæstu flytjenda verulega.  Það er frekar að hún breyti upplagstölum. 

  Á aðdáendanetsíðum flytjenda og bókum um þá skráðum af aðdáanda eru iðulega gefnar upp mun hærri sölutölur en hlutlausar heimildir herma.  Aðdáendum hættir til að ýkja tölur um velgengni flytjandans og í sumum tilfellum verja þeir sína tölu með því að áætluð sala á sjóræningjaplötum sé með í tölunni.

  Það má - til gamans - velta fyrir sér ójafnri stöðu hljómsveita með stuttan líftíma og sólósöngvara með langan starfsferil.  Bítlarnir spiluðu inn á plötur í 6 ár.  Cliff Richard hefur verið að í hálfa öld og er hvergi nærri hættur. 

  Einnig má velta fyrir sér að jarðarbúum hefur fjölgað frá 2 milljörðum á sjötta áratugnum í hálfan sjöunda milljarð.  Á sjötta og sjöunda áratugnum var plötuspilari sjaldgæf lúxuseign.  Í dag er aðstaða til að spila plötur á allflestum vestrænum heimilum og víðar.  Vinsældir gömlu poppstjarnanna voru þess vegna hlutfallslega meiri en sölutölurnar gefa til kynna í samanburði við yngri poppstjörnur.

Söluhæstir - allir sem hafa selt 200 milljónir platna eða fleiri:

1.    Bítlarnir - rúmlega 1000 millj

2.    Elvis Presley - um 1000 millj

3.    Michael Jackson - 750 millj

4.    Frank Sinatra - 600 millj

5.    Bing Crosby - rúmlega 500 millj

6.    Abba - 370 millj

7.    Bob Marley - yfir 300 millj

7.    Drifters - yfir 300 millj

7.    Led Zeppelin - yfir 300 millj

8.    Nana Mouskouri - 300 millj

8.    Queen -300 millj

9.    Julio Iglesias - yfir 250 millj

10.  AC/DC - 250 millj

10.  Alla Pugacheva (rússneskur) - 250 millj

10.  Cliff Richard - 250 millj

10.  Elton John - 250 millj

11.  Bee Gees - 220 millj

12.  A.R. Rahman (indverskur) - yfir 200 millj

12.  Cher - yfir 200 millj

12.  Madonna - yfir 200 millj

12.  Pink Floyd - yfir 200 millj

12.  Rolling Stones - yfir 200 millj

12.  Wei Wei (sænsk - ættuð frá Kína) - yfir 200 millj

13.  Celena Dion 200 mill

13.  Herbert von Karajan (austurískur nasisti) - 200 millj

13.  Tino Rossi (franskur) - 200 millj

  Af íslenskum tónlistarmönnum hefur Björk selt,  ja,  15 milljónir platna?  Sigur Rós um 5 milljónir.  Hvað ætli hljómsveitin ömurlega,  Stjórnin, hafi selt?  0,015 milljónir?  Vonandi eru flestir búnir að henda þeim plötum í ruslið.  Þær eiga hvergi annarsstaðar heima. 

     

Merkustu konur rokksins

  Þennan lista yfir merkustu konur rokksins (greatest women in rock and roll) fann ég óvænt uppi í hillu hjá mér.  Nánar tiltekið á bakvið Biblíuna.  Tilviljun?  Ég veit það ekki.  Ég veit heldur ekki hvernig valið var á listann.  Enda skiptir það ekki máli út af fyrir sig.  Ég er nokkuð sáttur við listann.  En þú?  Það er sjónvarpsstöðin VH1 sem stendur að baki listanum. 

36

Björk

30

Rickie Lee Jones

29

Karen Carpenter

28

Carly Simon

27

Joan Baez

26

Bessie Smith

25

Marianne Faithfull

24

Dusty Springfield

23

The Mamas & The Papas

22

Emmylou Harris

21

Linda Ronstadt

20		Grace Slick
19		Etta James
18		Gladys Knight
17		Chaka Khan
16		The Supremes
15		Patti Smith
14		Stevie Nicks
13		Ella Fitzgerald
12		Debbie Harry
11		Patsy Cline
10		Carole King
9		Annie Lennox
8		Madonna
7		Chrissie Hynde
6		Billie Holiday
5		Joni Mitchell
4		Bonnie Raitt
3		Janis Joplin
2		Tina Turner
1		Aretha Franklin

Vinsældir = gæði?

 

  Fólk með vondan músíksmekk vísar stundum til þess að uppáhaldsplata þess eða flytjandi sé vinsælt fyrirbæri.  Það eru rökin fyrir því að um hágæða dæmi sé að ræða.  Þessi rök halda ekki vatni.  Vinsældir eru enginn mælikvarði á gæði.  Það er ekki einu sinni samhengi þar á milli.

  Ef samasemmerki er á milli vinsælda og gæða er Séð og heyrt besta selda tímarit landsins og Rauðar ástarsögur bestu bókmenntirnar.

  Söluhæsta plata heims er "Thriller" með Michael Jackson.  Heimildum ber ekki saman.  Sumar segja hana hafa selst í 60 milljónum eintaka.  Aðrar um 100 millj.   "Greatest Hits 1971 - 1975" með Eagles er sennilega næst söluhæst.  Hún hefur selst í um 40 milljónum eintaka. 

  Eru þetta bestu plötur sögunnar?  Þær komast aldrei í toppsæti yfir bestu plötur sögunnar þegar slíkir listar eru teknir saman.

  Bítlarnir hafa selt rösklega 1000 milljónir platna.  ABBA er næst söluhæsta hljómsveit heims með 370 milljónir seldra platna.

  Förum aðeins yfir hvað ræður plötusölu.  Þar ræður markaðssetning öllu.  Ekki gæði.  Plötufyrirtæki veðja á tilteknar plötur.  Ekki út frá gæðum heldur hversu auðvelt er að fjárfesta í þeim.  Plötufyrirtæki hafa sömuleiðis missterka möguleika á að búa til góða sölu. 

  Tökum "Thriller" sem dæmi.  Útgefandinn var CBS,  einn af risunum á alþjóðamarkaði.  Bandarískt fyrirtæki í eigu japanska hljómtækjaframleiðandans Sony.  Einn af hæst settu lykilmönnum fyrirtækisins var Íslendingurinn Ólafur Jóhann Ólafsson,  rithöfundur.  Með góða yfirsýn yfir evrópska markaðinn.

  Michael Jackson var blökkumaður en búinn að láta breyta sér í hvíta konu.  Öflugasti auglýsingamiðill Bandaríkjanna í músík var sjónvarpsstöðin MTV.  Þar á bæ var á þeim tíma vinnuregla að sýna ekki myndbönd blökkumanna.  CBS fór í verkfall gegn þessari stefnu.  Hótaði að loka fyrir sýningar á myndböndum með sínum skemmtikröftum ef myndband með Michael Jackson væri ekki í spilun á MTV.  CBS var með vinsælustu myndbönd með Bruce Springsteen og fleirum og gaf eftir.  Eftir hart stríð tók MTV myndbönd með Michael Jackson til sýningar.  Og þau slógu í gegn.  Við áhorf á MTV bættust 15% blökkumanna í Bandaríkjunum. 

  Við bættist að Sony opnaði upp á gátt fyrir Michael Jackson í Asíu og Evrópumarkaðurinn var líka virkjaður.

  Þetta þýðir ekki að "Thriller" sé besta plata allra tíma.  Reyndar þræti ég ekki fyrir að platan sé nokkuð vel heppnuð fyrir sinn hatt.  En djöfull leiðinleg fyrir minn smekk.

  Skoðum annað dæmi.  Lagið "Strawberry Fields Forever" með Bítlunum var fyrsta lag Bítlanna til margra ára til að "floppa".  Það náði ekki toppsæti breska vinsældalistans né ýmissa annarra evrópskra vinsældalista.  Síðar er þetta lag iðulega í toppsæti yfir bestu lög Bítlanna og jafnvel bestu lög rokksögunnar.

  Enn annað dæmi:  Plötunni "London Calling" með The Clash var slátrað af gagnrýnendum og náði hæst í 11.  sæti breska vinsældalistans.  Hún náði hæst í 27.  sæti bandaríska vinsældalistans.  Síðar var þessi plata valin besta plata níunda áratugarins af vinsælasta poppblaði heims,  bandaríska blaðinu Rolling Stone og er jafnan í efstu sætum yfir bestu plötur rokksögunnar.   

  Umræða um ABBA er hér aðeins fyrir neðan á blogginu mínu.  Þau gerðu allt fyrir frægðina nema koma nakin fram.  En samt næstum því.

Færeyskt fjör alla helgina

 

  Færeyskir dagar í Fjörukránni í Hafnarfirði hefjast í dag,  föstudag,  og standa fram á sunnudagskvöld.  Þeir samanstanda af færeyskum mat,  myndasýningu,  færeyskri tónlist fyrir matargesti og dansleikjum.  Færeyski listakokkurinn  Birgir Enni  mætir ásamt fríðu föruneyti og framreiðir fjölbreyttan veislumat. 

  Birgir er í hópi bestu kokka heims,  margverðlaunaður og var útnefndur Færeyingur ársins 2007.  Fjöldamörg af helstu sælkerablöðum heims hafa lofsungið matreiðslu Birgis.  Birgir kafar sjálfur eftir sjávarfangi og einna þekktastur er hann fyrir sérgrein sína,  matreiðslu á risaöðuskel.

  Matseðil Birgis og félaga í Fjörukránni um helgina má sjá á http://www.fjorukrain.is/fjorukrain/upload/files/pdf/matsedill_fram.pdf

  Í kvöld,  á milli klukkan 19.00 og 19.30,  verður Birgir með myndasýningu í Hellinum á Hótel Víking við hlið Fjörukrárinnar.  Þar gefst gestum kærkomið færi á að sötra fordrykki fyrir matinn.  Birgir er bróðir poppsöngvarans Brands Enni.

  Færeyski dúettinn  Neil Joensen og Eyðun Ásason  leika og syngja fyrir matargesti notalega kassagítarmúsík.  Ég hef nokkrum sinnum hlustað á þá spila í Færeyjum.  Þar ber jafnan hæst er þeir flytja lagið "Talað við gluggann" eftir Bubba Morthens.

  Á heimasíðunni www.fjorukrain.is segir að  hljómsveit Rúnars Þórs  leiki fyrir dansi í Fjörukránni í kvöld og annað kvöld.  Samkvæmt mínum færeyskum heimildum er það hinsvegar  færeyska stuðhljómsveitin 005 - með  Dagfinn Olsen  í broddi fylkingar - sem leikur fyrir dansi á Færeysku dögunum. 

Um Færeysku dagana:  http://www.fjorukrain.is/is/fjaran/faereyskir%5Fdagar/

Um Neil Joensen og Eyðun Ásason:  www.myspace.com/eydunasason  www.myspace.com/neiljoensen

Um Dagfinn Olsen: 

http://profile.myspace.com/index.cfm?fuseaction=user.viewprofile&friendid=388552538

 

Umræðan um "Stál og hníf"

 

  Nýverið var haft eftir mér í Lesbók Morgunblaðsins að textinn "Stál og hnífur" sé illa ortur.  Þetta voru af minni hálfu sakleysisleg ummæli.  Ég var spurður að því hvaða íslenskar plötur væru ofmetnar af þeim sem jafnan tróna efst á listum yfir bestu plötur íslensku rokksögunnar. 

  Margir hrukku illa við ummæli mín og hafa sent mér kaldar kveðjur á blogginu.  Telja mig hafa ráðist að ósekju á höfundinn,  Bubba.  Jafnframt hafa sumir reynt að færa rök fyrir því að lagið sé gott.  Með ágætum árangri. 

  Gæði eða vankantar textans hafa lítið með ágæti lagsins að gera.  Lagið er vissulega magnað.  Auðlært til söngs og undirleiks.  Vinsæll rútubílasöngur og hvar sem brestur á með fjöldasöng.  Allir aldurshópar virðast kunna lagið og textann.  Samt efast ég um að margir skilji textann. 

  Þegar "Stál og hnífur" kom út á plötu 1980 var það hluti af íslensku pönkbyltingunni sem ýmist var og hefur verið kennd við Bubba eða "Rokk í Reykjavík".  Hugmyndafræðin var að kýla á hlutina.  Það var ekki verið að leggja upp með listræn fullkomin verk gerð af meistara höndum.  Pönkið var að hluta uppreisn gegn flóknu og þunglamalegu framsæknu (progressive) rokki,  fingrafimum hljófæraleikurum,  yfirlegu og "heavy pælingum".  Einnig gegn metnaðarlausu krákuðu poppi með bulltextum.  Í samanburði við "Diggy Liggy Ló" hljómaði "Stál og hnífur" jarðbundinn texti um raunveruleika íslensks farandverkafólks.   Hrár texti af þessu tagi 1980 og næstu ár féll vel að stemmningunni.  Pönkið og nýbylgjan hljómuðu að stóru leyti sem "demó" í flesta staði.  Það var bara flott.

  Engu að síður er "Stál og hnífur" ruglingslegur texti og hefur elst illa.  Öfugt við lagið sem er og verður sígilt.  Það á ekki að þurfa að kryfja textann línu fyrir línu til að sýna fram á það.  Nægilegt er að benda á rímið í síðasta erindinu þar sem orðið manna rímar á móti manna.

  Skoðun mín á textanum "Stál og hnífur" lýsir engri andúð á Bubba eða hans músík.  Eftir hann liggja 500 textar - eða svo - á plötum.  499 þeirra eru betri en "Stál og hnífur".  Ég hef alltaf verið jákvæður í skrifum út í Bubba og hans músík.  Ég á tugi platna með honum og hlusta oft á þær mér til skemmtunar.  Ólíklegt er að margir poppskríbentar hafi hlaðið Bubba jafn miklu lofi og ég þegar allt er saman tekið.  Þetta dreg ég fram til að það sé á hreinu að skoðun mín á textanum "Stál og hnífur" ræðst ekki af neikvæðri afstöðu til Bubba.  Alls ekki.  Ég hef jákvæða afstöðu til Bubba.  Kannski þess vegna tel ég mig vera í þeirri aðstöðu að viðra skoðun um það sem miður vel hefur tekist hjá hjá honum.  Líka vegna þess að ég veit að Bubbi þolir það án þess að taka því illa.   

  Á einu bloggi sá ég spurt hæðnislega hvort ég hafi ort texta.  Það kemur málinu ekkert við.  "Stál og hnífur" verður hvorki betri né verri texti hvort sem ég hef ort texta eða ekki.  Né heldur hvort ég hef ort lélegan eða góðan texta.  Þó það komi málinu ekki við þá hef ég ort marga texta.  Alla lélega.    

Stál og hnífur

^AmollÞegar ég vaknaði um ^Dmollmorguninn
er þú ^Ekomst inn til ^Amollmín.
Hörund þitt eins og ^Dmollsilki
andlitið^E eins og ^Amollpostulín.

Við bryggjuna bátur vaggar ^Dmollhljótt,
í nótt^E mun ég ^Amolldeyja.
Mig dreymdi dauðinn segði ^Dmollkomdu fljótt
það er svo ^Emargt sem ég ætla þér að ^Amollsegja.

^FEf ég drukkna, ^Cdrukkna í nótt,
^Eef þeir mig ^Amollfinna.
Þú ^Fgetur komið ^Cog mig sótt
þá ^Evil ég á það ^Amollminna.

Stál og hnífur er ^Dmollmerki mitt
merki ^Efarandverka^Amollmanna.
Þitt var mitt og ^Dmollmitt var þitt
meðan ég ^Ebjó á meðal ^Amollmanna.

Plötuumsögn

 -  Titill:  Með kærri kveðju

 -  Flytjandi:  André Bachmann

 -  Útgefandi:  André Bachmann

 -  Einkunn: ****1/2  (af 5)

  Gleðigjafinn André Bachmann hefur skemmt landanum með söng,  trommuleik,  glaðværð og góðmennsku í áratugi.  Hann hefur gert út húshljómsveitir á Hótel Sögu,  Þórskaffi og víðar og haldið uppi fjöri þvers og kruss um landið.  Undanfarin ár hefur André látið trommurnar eiga sig og einbeitt sér að söngnum. 

  Ég held ég fari rétt með að þetta sé önnur sólóplata André.  Hann hefur að auki tekið lagið á safnplötum.  Ekki það að hann sé að trana sér.  Það gerir André ekki.  Hinsvegar hefur hann staðið að útgáfu safnplatna til styrktar Sjálfsbjörgu,  Styrktarfélagi vangefinna og fleiri.  Aðrir sem lagt hafa þar hönd á plóg hafa einfaldlega krafist þess að André sé með í músíkinni á plötunum.  Enda út í hött að jafn fínn söngvari og André haldi sig til hlés á plötum sem hann sjálfur á veg og vanda að.

  André hefur sömuleiðis verið duglegur að standa fyrir jólaskemmtunum fyrir fatlaða,  Barnaspítala Hringsins og fleiri.  Hann hefur valið sér það hlutverk í lífinu að gleðja aðra.  Ekki síst þá sem eiga um sárt að binda.

  André er,  já,  fínn söngvari.  Hann hefur góða söngrödd en kann þá list mörgum betur að halda aftur af sér.  Syngja frekar á mjúku nótunum og fara sparlega með að herða í.  Söngstíllinn er persónulegur.  André syngur af innlifun og skilar afbragðs vel anda lags og texta. 

  Tónlistin er rómantísk kokkteilmúsík.  Við getum líka kallað hana vandaða dinnermúsík.  Til að átta sig á hughrifum hennar skulum við ímynda okkur að við séum stödd á fínum veitingastað með dúkuðum borðum og dempruðum ljósum.  Á þeim standa blómavasar með lifandi blómum og kerti loga.  Gestir dreypa á rauðvíni með matnum og njóta augnabliksins undir notalegum,  hlýlegum og djössuðum flutningi hágæða hljómsveitar á kunnum söngperlum:  "Án þín" eftir Jón Múla og Jónas Árnasyni,  "Tondeleyó" og "Dagný" eftir Sigfús Halldórsson við texta Tómasar Guðmundssonar,  auk erlendra laga við íslenska texta Þorsteins Eggertssonar og fleiri.  Þar á meðal "Brostu (þótt margt þig angri)" ("Smile" eftir Chaplin) og "Ég er kominn heim" eftir T-Kalmann. 

  Síðarnefnda lagið hefur verið flutt af mörgum.  Þar á meðal Bubba og Birni Jörundi.  Flutningur André er einn sá allra besti.  Það er ekki á nokkurs færi að trompa magnaðan flutning Óðins Valdimarssonar.  André gerir jafntefli.    

  Við getum líka ímyndað okkur opnun glæsilegrar málverkasýningar.  Gestir ganga um með léttvínsglös, gæða sér á brauðsnittum,  virða fyrir sér listaverkin og hlusta á þægilega úrvalsmúsík.  Það er valinn maður í hverju hlutverki hljómsveitarinnar.  Fyrir utan söng André er Árni Scheving á bassa,  Einar Valur Scheving á trommur,  Kjartan Valdimarsson á hljómborð,  þungarokkarinn Sigurgeir Sigmundsson á gítar og Sigurður Flosason á blásturshljóðfæri. 

  Hljóðfæraleikurinn er aldrei áreitinn þó margt sé fagurlega afgreitt og svipsterkt,  svo sem saxófónsóló í "En sú indælis jörð" (What a Wonderful World) og skældur kántrý-gítar í "Hafnarljós" (Harbor Lights).

  Það er stundum auðvelt að afgreiða söngtexta Þorsteins Eggertssonar sem kæruleysislega orta.  Hann á engu að síður auðvelt með að túlka stemmningu lags og flytjenda.  Hér er hann á spariskónum og staðfestir hvers vegna hann er einn eftirsóttasti textahöfundur íslenskrar dægurlagmúsíkur.   

Ný skoðanakönnun - takið þátt!

  Ný skoðanakönnun var að svífa í gang.  Þar er spurt um hvaða tímabil íslensku rokksögunnar hafi verið frjóast og gefið mest af sér;  hvenær gróskan var mest og sköpunargleðin í hámarki.  Það er spurning hvort mér hafi yfirsést eitthvert gjöful rokkbylgja í upptalningu á þeim möguleikum sem gefnir eru upp.  Gaman væri að heyra rökin fyrir því hvernig þið greidduð atkvæði.

Bestu hljómsveitaforsprakkar rokksins

  Lesendur breska poppblaðsins New Musical Express hafa að undanförnu setið sveittir við að velja besta hljómsveitaforsprakka (front person) rokksins.  Viðkomandi er gefin einkunn frá 1 upp í 10 og meðaleinkunnin ræður niðurstöðunni.  Gaman væri að heyra viðhorf ykkar til úrslitanna.  Þau bera þess glöggt merki að kjósendur eru breskir.

1.   Robert Smith í The Cure,  einkunn 9,17

2.   Liam Gallagher í Oasis,  8,71

3.   Johnny Rotten í Sex Pistols og PIL,  6,54

4.   John Lennon í Bítlunum,  6,14

5.   Kurt Cobain í Nirvana,  6,00

6.   Jimi Hendrix í The Jimi Hendrix Experience,  5,99

7.   Freddie Mercury í Queen,  5,79

8.   Joe Strummer í The Clash,  5,67

9.   Robert Plant í Led Zeppelin,  5,55

10. Jim Morrison í The Doors,  5,54

11. Ian Curtis í Joy Division,  5,53

12. Thom Yorke,  Radiohead, 5,42

13. Morrissey í The Smiths,  5,39

14. Mick Jagger í The Rolling Stones,  5,32

15. Marc Bolan í T. Rex,  5,30

16. Matt Bellamy í Muse,  5,29

17. Roger Daltrey í The Who,  5,12

18. James Dean Bradfield í Manic Street Preachers,  5,10

19  Iggy Pop í The Stooges,  4,97

20. Jack White í The White Stripes, 4,96

Færeyska innrásin skollin á

  Hér fyrir neðan sagði ég frá fyrirhugaðri færeyskri tónlistarhátíð sem átti að vera á Stokkseyri um helgina.  Hún fauk út í buskann,  eða réttara sagt þá komust færeysku tónlistarmennirnir ekki frá eyjunum í gær né fyrradag vegna hvassviðris.  En þeir brutust til Íslands í dag.  Í kvöld spilar poppsöngkonan Guðrið Hansdóttir á Hressó í Reykjavík og þjóðlagahljómsveitin Kvonn spilar fjörug og dansvæn lög á Dubliner.  Sjá nánar um Guðriði og Kvonn á http://jensgud.blog.is/blog/jensgud/entry/668297.

  Færeysku tónlistarmennirnir voru ekki fyrr lentir á Reykjavíkurflugvelli en þeir fóru á búðarráp.  Vegna hruns íslensku krónunnar er færeyska krónan verðmikil í íslenskum verslunum.  Lengst af var ein færeysk króna jafngildi 10 íslenskra króna.  Í dag er færeyska krónan jafngildi um 20 íslenskra króna.  Færeyingarnir hafa nýtt sér þessa breytingu með því að versla tölvur,  fatnað og fleira á hálfvirði.