Skemmtilegt námsefni

  Þetta eru skrýtnir tímar.  Við erum flestöll í sjálfskipaðri sóttkví.  Eða forðumst að minnsta kosti margmenni og óþarfa heimsóknir og ráp.  Þetta er einkar erfitt ástand fyrir börn.  Þá er gott að vita af kennslubókunum Lærum saman.  Þær eru fjórar saman í handhægri öskju ásamt spennandi verkefnabók, fjórum spilastokkum og lykilorði að hljóðbókum með öllum sögunum og níu myndböndum.

  Verkefnabókin inniheldur æfingar og fylgigögn; föndur, leiki og spil. 

  Pakkinn er miðaður við aldurshópinn 5 - 8 ára.  Sögubækurnar segja frá systkinum sem eru einmitt 5 - 8 ára.  Þau fást við ýmislegt áhugavert sem býr þau undir skólagönguna sem framundir er.  Uppskriftin er þannig að hún veki löngun og áhuga barna á að læra meira.

  Bækurnar eru ríkulega myndskreyttar af Brimrúnu Birtu Friðþjófsdóttur.  Höfundur efnisins er Kristín Arnardóttir.

  Nánar um þetta á www.laerumsaman.is 

 

Bíll Önnu frænku á Hesteyri

  Góður frændi okkar Önnu Mörtu heitinnar á Hesteyri í Mjóafirði gaf henni bílpróf og bíl.  Þetta var á níunda áratugnum og Anna á sextugsaldri.  Bílprófið yrði hún að taka í Reykjavík.  Á ýmsu gekk.  Í sjálfu bilprófinu festist hún inni í hringtorgi.  Prófdómarinn sagðist ekki geta hleypt henni út í umferð þegar tæki hana 7 hringi að komast út úr hringtorgi.

  Anna var snögg að semja við hann.  Á Austfjörðum sé ekkert hringtorg.  Hún muni skuldbinda sig til að aka aldrei út fyrir Austfirði.  Þar með verði hringtorg ekkert flækjustig.  Eftir langar samningaviðræður keypti prófdómarinn rök Önnu.  Hún stóð við sitt. 

  Er hún var komin með bílpróf hringdi hún í mömmu.  Mamma hvatti hana til að heimsækja sig á Akureyri.  Anna spurði:  "Er hringtorg á Akureyri?"  Þegar mamma játaði því upplýsti Anna um heiðursmannasamkomulagið.

  Anna ók bílnum eins og dráttarvél.  Hún hélt sig við fyrstu tvo gírana.  Ók óvarlega yfir stokka og steina.  Að því kom að bíllinn pikkfestist í á.  Hún sagði mömmu tíðindin;  að bíllinn væri búinn að vera.  Mamma spurði hvort hann væri ekki bara fastur ofan á steini og mögulegt væri að draga hann af steininum.  Anna hafnaði því.  Sagðist oft hafa ekið bílnum yfir miklu stærri grjót.  Þetta væri alvarlegra.  Bíllinn væri dauður.  "Bílar endast ekki í mörg ár," útskýrði hún skilningsrík. 

  Anna sagði Gauja frænda okkar frá dauða bílsins.  Hún sagði:  "Hann er svo fastur að ég prófaði meira að segja að setja hann í kraftgírinn.  Samt haggaðist hann ekki."  Gauji frændi hefur í hálfa öld unnið með vélar af öllu tagi og átt marga bíla.  Hann veit ekki ennþá hvað kraftgír er.  Því síður ég. 

 

 

Afi landsfrægur til áratuga

  Afi var heljarmenni;  nautsterkur og fylginn sér.  Skapið hljóp iðalega með hann í gönur. Hann var varla kominn á unglingsár þegar hann var farinn að slást við fullorðna menn.  Þeir lömdu hann.  Pabbi hans brá á það ráð að koma honum til náms í hnefaleikum.  Eftir að hafa sótt tvo tíma gekk kennarinn á fund föðurins;  tjáði honum að ekki væri hægt að kenna afa.  Hann kynni ekki að taka leiðsögn.  Þegar taka ætti létta æfingu þá missti afi ætið stjórn á skapi sínu og færi að slást eins og upp á líf og dauða. 

  Eljan í afa dugði vel til bústarfa.  Hann breytti stórgrýttum melum í grösug tún.  Hann greip ótal misstórra steina í fangið og henti þeim út fyrir túnstæðið.  Sumum svo stórum að undrun sætir að hægt hafi verið að bifa þeim.  Þetta þótti svo mikið afrek að Kristján 10. Danakonungur verðlaunaði afa fyrir ótrúlegar jarðumbætur.  Verðlaunin voru fjármunir sem hjálpuðu afa að reisa glæsilegt íbúðarhús með samfastri hlöðu, fjósi og haughúsi 1937.  Það var fyrsta steinhúsið í Hjaltadal. 

  Þremur áratugum síðar bankaði farandsölumaður á dyr.  Hann var að selja stóla.  Mamma keypti af honum skrifstofustól og bauð honum í kaffi.  Í eldhúsinu sat afi.  Þeir sölumaðurinn kynntu sig með nafni.  Við að heyra nafn afa sagði sölumaðurinn:  "Stefán Guðmundsson á Hrafnhóli.  Þetta hljómar kunnuglegt.  Ég hef heyrt þetta nafn áður."

  Afi svaraði:  "Það er nú líkast til.  Það var sagt frá því í útvarpinu er ég fékk peningaverðlaun frá Kristjáni 10. Danakonungi."

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Kristján 10.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hrafnhóll

Afmælisveisla aldarinnar

  Guddi ákvað að halda upp á sjötugsafmæli sitt með stæl.  Hann talaði um það sem afmælisveislu aldarinnar.  Hann bauð sínum bestu vinum.  Þeir voru foreldrar mínir og hjónin á Hólkoti í Unadal í Skagafirði.  Fleiri yrðu ekki í veislunni.  Þeir myndu bara flækjast fyrir.  Veislan yrði á Hótel Mælifelli á Sauðárkróki.  Ekkert til sparað:  Dýrustu forréttir,  dýrustu aðalréttir,  dýrustu desertar,  dýrasta koníakið,  dýrustu vindlarnir.   

  Guddi stóð við sitt og stýrði veisluhöldum með glæsibrag. Eftir desertinn pantaði Guddi dýrustu vindla á línuna.  Gestirnir afþökkuðu vindlana.  Hann fékk sér hinsvegar rándýran vindil.  Þjónninn benti honum á að bannað væri að reykja vindil inni.  Guddi sýndi því skilning.  Sagðist bara bregða sér út og reykja vindilinn þar.  Sem hann og gerði.  Nema hann skilaði sér ekki aftur inn.  

  Þegar ekkert bólaði á Gudda í langan tíma tóku gestir að ókyrrast.  Að lokum fór pabbi út að leita að honum.   Þar var enginn Guddi. 

  Sem betur fer voru gestirnir með ávísanahefti og gátu gert upp við Mælifell.  Annað hefði orðið vandræðalegt. 

  Næstu misseri varð Gudda tíðrætt um veislu aldarinnar.  Sagði hverjum sem heyra vildi frá henni.  Ekki síst þótti honum gaman að rifja upp við gestina og spyrja hvort að þetta hafi ekki verið veisla aldarinnar.  Mamma spurði hvers vegna hann hafi stungið af úr veislunni.  Guddi svaraði:  "Veislan var búin og þá fóru náttúrulega allir heim til sin." 

 

  

    

Kenning Gudda

  Guddi keðjureykti.  Sennilega áttu reykingarnar einhvern þátt í miklum hóstaköstum sem hann fékk í tíma og ótíma.  Oftar í ótíma.

  Guddi slóst í hóp með systkinum mínum er þau skelltu sér á dansleik í Varmahlíð.  Er dansleik lauk sýndu gestir á sér fararsnið.  Þar á meðal Guddi og systkinin.  Líka piltur sem sýndi systir minni áhuga.  Gudda þótti hann full ágengur.  Hann snöggreiddist,  greip þéttingsfast um hálsmálið á kauða og reiddi hnefann til höggs.  Í sama mund fékk hann langt og heiftarlegt hóstakast.  Hnefinn lak niður.  En Guddi sleppti ekki takinu á hálsmálinu.  Né heldur rauf hann augnsambandið.  Hann starði heiftúðlegum augum á drenginn á meðan hann hann hóstaði og hóstaði.  Gaurinn sýndi engin viðbrögð.  Starði bara í forundran á Gudda.  Hann var töluvert stærri og kraftalegri en Guddi.  

  Er hóstakastinu linnti var Guddi búinn á því.  Hann sleppti takinu og bað systkinin um eitthvað að drekka.  Hann yrði að væta kverkarnar eftir svona hóstakast.

  Guddi var alltaf eldfljótur til svars.  Hann, ég og pabbi vorum að stinga út úr fjárhúsum.  Guddi lét reykingar sinar ekki trufla vinnuna.  Hann hélt sígarettum á milli vara og hafði hendur lausar til athafna. 

  Bróðir minn,  4ra eða 5 ára,  spurði Gudda:  "Af hverju reykir þú svona mikið?"

  Guddi svaraði þegar í stað:  "Þeir sem vinna mikið þurfa að reykja mikið!"

   

Guddi í áflogum við mannýg naut

  Guddi hét maður.  Hann varð heimilisvinur foreldra minna á Hrafnhóli í Hjaltadal.  Kom og dvaldi þar dögum saman.  Ég var fluttur að heiman.  Hitti hann aðeins einu sinni er ég heimsótti foreldrana.

  Þegar ég hitti hann þá sagði hann mér margar grobbsögur af sér.  Þær líktust sögum Munchausens.  Ein var af því þegar nautahjörð réðist á hann.  Nautin komu hlaupandi í halarófu að honum með hausinn undir sig.  Hátt í tuttugu skepnur.  Hraðinn á þeim var svo mikill að Guddi sá að vonlaust væri að flýja.  Eina ráðið var að standa gleiður og takast á við nautin.  Hann greip um hornin á þeim og snéri svo hratt upp á þau að kvikindin urðu afvelta.  Hann snéri þeim til skiptis til vinstri og hægri.  Þegar atinu lauk var hjörðin í tveimur hrúgum.  Svo dösuð var hún að Guddi gat gengið í rólegheitum á braut.  En nokkuð móður.

  Hann sagðist hafa sagt fólki í - eða frá - Keflavík frá þessu.  Það hefði ekki trúað sér.  Ég svaraði því til að það væri afar dónalegt að rengja frásagnir fólks.  Guddi sagði:  "Þú ert góður maður.  Ég ætla að gefa þér skyrtuna mína."  Svo reif hann síg úr skyrtunni og rétti að mér.  Ég sagðist eiga alltof margar skyrtur og bað hann um að fara aftur í skyrtuna sína.  Enda dálítið kjánalegt að sjá hann sitja beran að ofan við eldhúsborðið.  

 

      

 

Afi tískufrumkvöðull

  Undir lok sexunnar (sjöunda áratugarins) datt afa í hug gott sparnaðarráð.  Í stað þess að fara til hárskera á Sauðárkróki - með tilheyrandi kostnaði - gæti ég klippt hann.  Ég var um það bil 12 - 13 ára.  Uppskriftin var sú að renna greiðu um hársvörð hans og klippa hárin sem stóðu upp úr greiðunni.  

  Til að gera þetta skemmtilegra þá brá ég á leik.  Ég fylgdi uppskriftinni að undanskildu því að ég lét afa safna skotti neðst í hnakkanum.  Afi vissi aldrei af þessu.  Lyftigeta handa hans náði ekki til hnakkans.  

  Klippingin vakti undrun og kátínu hvert sem afi fór.  Foreldrar mínir stóðu í þeirri trú að afa þætti þetta flott.  Sennilega laug ég því í þau.  Einhverra hluta vegna nefndi enginn þetta við afa.  Mér er minnisstætt er mágkona pabba tók mömmu afsíðis og spurði hvaða uppátæki þetta væri hjá afa að vera með skott.  Þær voru sammála um að þetta væri furðulegt uppátæki hjá tengdapabba þeirra en svo sem ekkert furðulegra en margt annað í hans fari.  

  Svo skemmtilega vildi til að um og uppúr 1980 komst svona skott í tísku.  Bæði hérlendis og erlendis.  Afi var fyrstur.  Hann var frumkvöðullinn.

 

Svínað á Lullu frænku

  Mín góða og skemmtilega frænka úr Skagafirðinum,  Lulla, var ekki alveg eins og fólk er flest.  Oft var erfitt að átta sig á því hvernig hún hugsaði.  Viðbrögð hennar við mörgu voru óvænt.  Samt jafnan tekin af yfirvegun og rólegheitum.  Henni gat þó mislíkað eitt og annað og lá þá ekki á skoðun sinni.

  Hún flutti ung til Reykjavíkur.  Þar dvaldi hún af og til á geðdeild Borgarspítala og á Kleppi í bland við verndaða vinnustaði.  Henni var alla tíð afar hlýtt til Skagafjarðar og Skagfirðinga.

  Aksturslag hennar var sérstætt.  Sem betur fer fór hún hægt yfir.  1. og 2. gír voru látnir duga.  Aðrir bílstjórar áttu erfitt með að aka í takt við hana.  

  Á áttunda áratugnum var mágur minn farþegi hjá henni.  Þá tróðst annar bíll glannalega fram úr henni.  Lulla var ósátt og sagði:  "Þessi er hættulegur í umferðinni.  Hann svínar á manni."

  Mágur minn benti henni á að bílnúmerið væri K.  Þetta væri skagfirskur ökuníðingur.  Lulla svaraði sallaróleg:  "Já, sástu hvað hann tók fimlega framúr?  Skagfirðingar eru liprir bílstjórar!"

Fleiri sögur af Lullu frænku:  HÉR

 

Fjölmiðlar ljúga gróflega

  Íslenskir fjölmiðlar hafa hamrað á því dögum og vikum saman að coronaveiran - Covid 19 - sé komin til allra Norðurlandanna.  Framan af var reyndar hengt við fréttina að Ísland væri undanskilið.  Svo kom veiran til Íslands. 

  Stóra lygin í þessum fréttaflutningi er að veiran hefur ekki borist til Færeyja (í þessum skrifuðu orðum).  Hafa Færeyingar þó hvergi dregið af sér að spígspora um Tenerife og Ítalíu.

  Ólíklegt er að Færeyingar sleppi við veiruna til frambúðar.  Samt.  Færeyingar eru heilsubesta þjóð í Evrópu (og kannski í heiminum?).  Líka hamingjusamasta þjóð Evrópu (og kannski heims?).  Atvinnuþátttaka Færeyinga er sú mesta í Evrópu.  Bæði meðal karla og kvenna.  85,4 Færeyinga, 15 ára og eldri,  vinna sér til gagns og gamans.  Að auki eru Færeyingar frjósamasta þjóð Evrópu.  Þannig mætti áfram telja.  

  Annað en þó þessu skylt.  Samkvæmt óstaðfestum fréttum greindist maður í N-Kóreu með veiruna.  Hann var skotinn með það sama. 

 

Hvaða Bítlar voru nánastir?

 

  Svarið við spurningunni er ekki augljóst í fljótu bragði.  Bítlarnir voru allir afar nánir lengst af.  Þeir voru bestu vinir hvers annars.  Hnífur gekk ekki á milli þeirra.  Þeir heldu hópinn í frítímum;  héngu saman öllum tímum.  Á hljómleikaferðum - eftir að þeir slógu í gegn - fengu þeir sitthvert hótelherbergið en söfnuðust alltaf saman í eitthvert eitt herbergið.  Þar var mikið grínast og mikið hlegið. 

  1957 hélt þáverandi hljómsveit Johns Lennons,  The Quarrymen,  hljómleika í Liverpool.  Hann var 16 ára.  Paul McCartney var nýorðinn 15 ára.  Hann heilsaði upp á John og spilaði fyrir hann nokkur lög.  John hreifst af og bauð honum í hljómsveitina.

  Þeir smullu saman;  urðu samloka.  Hófu þegar að semja saman lög og texta.  Þeir vörðu öllum tímum saman.  Ýmist við að semja eða til að hlusta á plötur.  Þeir voru mestu aðdáendur og fyrirmynd hvors annars.   Áreiðanlega taldi Paul þá vera nánasta.  Sennilega John líka.

  Áður en Paul gekk í The Quarrymen var besti vinur hans George Harrison.  Hann var ári yngri og í sama skóla.  Paul suðaði í John um að fá George í hljómsveitina.  Lengi vel án árangurs.  George fékk þó að djamma af og til með.  Þeir John kynntust,  urðu miklir mátar og hann var fullráðinn í hljómsveitina vorið 1958.

  Innkoma Pauls og George kallaði á mannabreytingar.  1962 gekk Ringo Starr í hljómsveitina.  Þá hét hún The Beatles. 

  Ringo yfirgaf vinsælustu þáverandi hljómsveit Liverpool er hann gekk til liðs við Bítlana.  Þetta var áður en þeir urðu þekktir og vinsælir.  Ringó elskaði að umgangast þá og þeir elskuðu glaðværð hans, húmor og trommuleik.

  Af Bítlunum áttu John og Paul mest saman að sælda.  Þeir sömdu og sungu söngvana,  útsettu tónlistina og réðu ferðinni.  Paul er stjórnsamur, ofvirkur og óþolinmóður.  Það pirraði George og Ringo er á leið og stjórnsemi Pauls óx.  Hann vildi semja gítarsóló George og átti til að spila sjálfur á trommurnar.  1968 gekk Ringo á fund Johns og tilkynnti uppsögn.  Hann upplifði sig utanveltu.  Það tók John tvær vikur að dekstra hann aftur í bandið.  

  Vinátta getur birst í örfínum smáatriðum.  Á myndum standa Bítlarnir jafnan þétt saman.  Iðulega snertast þeir með höndunum.  Þeir eru svo miklir og nánir vinir að þeir gefa hver öðrum ekki persónulegt rými.  Persónulega rýmið nær aðeins yfir hljómsveitina í heild.  Algengast er að John og George séu hlið við hlið.  Svo sem undantekningar þar á.  En við bætist að þegar Bítlarnir ferðuðust þá sátu John og George alltaf saman,  hvort sem var í flugvél, lest eða bíl.  Er Bítlarnir gistu í 2ja manna hótelherbergjum þá deildu John og George alltaf saman herbergi.  Eftir að Bítlarnir hættu voru John og George í mestum samskiptum.  Meðal annars spilaði George á plötu Lennons Imagine.  Hann lýsti yfir löngun til að þeir John myndu stofna nýja hljómsveit og svo framvegis.