Fęrsluflokkur: Vķsindi og fręši
30.9.2017 | 18:21
Óhugnanlegar hryllingssögur
Ég var aš lesa bókina "Martröš meš myglusvepp". Rosaleg lesning. Höfundur er Skagfiršingurinn Steinn Kįrason umhverfisfręšingur, rekstrarhagfręšingur, garšyrkjufręšingur, tónlistarmašur, rithöfundur og sitthvaš fleira.
Fyrri hluti bókarinnar inniheldur įtta reynslusögur fórnarlamba myglusvepps. Žęr eru svo įtakanlegar og slįandi aš lesandinn er ķ "sjokki". Myglusveppurinn er lśmskur. Hann veldur hęgt og bķtandi miklum skaša į lķkama og sįl. Jafnvel til frambśšar. Hann slįtrar fjįrhag fórnarlambsins. Žaš žarf aš farga hśsgögnum, fatnaši og öšru sem sveppagró hafa borist ķ.
Ešlilega er lengsta og ķtarlegasta reynslusagan saga höfundar. Hinar sögurnar eru styttri endurómar. En stašfesta og bęta viš lżsingu Steins į hryllingnum.
Ķ seinni hluti bókarinnar er skašvaldurinn skilgreindur betur. Góš rįš gefin įsamt margvķslegum fróšleik.
Ég hvet alla sem hafa minnsta grun um myglusvepp į heimilinu til aš lesa bókina "Martröš um myglusvepp". Lķka hvern sem er. Žetta er hryllingssögubók į pari viš glępasögur Arnalds Indrišasonar og Yrsu. Margt kemur į óvart og vekur til umhugsunar. Til aš mynda aš rafsegulbylgjur žrįšlausra tękja hafi eflt og stökkbreytt sveppnum.
Vķsindi og fręši | Breytt 1.10.2017 kl. 07:43 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (4)
9.9.2017 | 11:45
Heilinn žroskast hęgar en įšur var tališ
Margt ungmenniš telur sig vita allt betur en ašrir. Eša žį aš žaš telur sig vera kjįna. Bjįna sem aldrei rętist neitt śr. Vonlaust eintak. Tilfelliš er aš ungt fólk er óžroskaš. Óttalega óžroskaš. Žess vegna fęr žaš ekki aš taka bķlpróf fyrr en 17 įra ķ staš 13 - 14 įra (um leiš og žaš nęr nišur į kśplingu og bremsu). Af sömu įstęšu fęr žaš ekki aš ganga ķ hjónaband og kjósa til Alžingis fyrr en 18 įra (aušveldara aš keyra bķl en vera ķ hjónabandi og kjósa).
Lengi var kenningin sś aš heilinn vęri ekki fullžroskašur fyrr en į 18 įra. Nżgiftu fólki meš kosningarétt er žó ekki treyst til žess aš kaupa įfengi fyrr en tveimur įrum sķšar.
Nś žarf aš endurskoša žetta allt saman. Meš nżjustu tękni til aš skoša virkni heilans hefur komiš ķ ljós aš heilinn er ekki fullžroskašur fyrr en į fertugs aldri. Um eša upp śr žrķtugs afmęlinu.
Žetta birtist į żmsan hįtt. Til aš mynda snarfellur glępahneigš upp śr 25 įra aldri. Žaš vekur upp spurnar um hvort įstęša sé til aš hafa žaš til hlišsjónar ķ sakamįlum. Nś žegar eru börn ósakhęf aš mestu.
Annaš sem breytist į žessum aldri er aš athyglisgįfa eflist sem og rökhugsun og skammtķmaminni. Jafnframt dregur śr kęruleysi, įhęttusękni og hvatvķsi. Fólk hęttir aš taka hluti eins oft og mikiš inn į sig og komast ķ uppnįm.
Vķsindi og fręši | Breytt s.d. kl. 12:15 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (18)
19.8.2017 | 09:45
Stórmerkilegt fęreyskt myndband spilaš 7,6 milljón sinnum
Fęreysk myndbönd eiga žess ekki aš venjast aš vera spilaš yfir 7 milljón sinnum. Eitt myndband hefur žó veriš spilaš yfir 20 milljón sinnum. Nś hefur annaš myndband slegiš ķ gegn. Žaš heitir "Hvat ger Rśni viš hondini". Žar sżnir Rśni Johansen svo lišuga hönd aš nįnast er um sjónhverfingu aš ręša.
Myndbandiš hefur veriš spilaš 4 žśsund sinnum į žśtśpunni og 7,6 milljón sinnum į LADbible sķšunni. Žaš hefur fengiš yfir 100 žśsund "like", 81 žśsund "komment" og veriš deilt 50,450 sinnum.
Mest spilaša fęreyska myndbandiš sżnir hval springa er Bjarni Mikkelsen stingur ķ hann.
Vķsindi og fręši | Breytt 20.8.2017 kl. 09:01 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (0)
9.8.2017 | 07:42
Dónaskapur
Ef fuglar kynnu sig og vęru "dannašir" žį myndu žeir grjóthalda goggi til klukkan sjö eša įtta aš morgni. Žvķ er ekki aš heilsa. Žessir skrattakollar byrja aš góla og kvaka af įkafa um - eša jafnvel fyrir - klukkan sex. Engin tillitssemi gagnvart vinnandi fólki. Sveittan!
9.7.2017 | 11:48
Žś getur lengt ęviskeišiš um fimm įr
Skemmtileg tilviljun. Ég var aš passa yndislegu barnabörnin. Ķ hamingjuvķmunni į eftir rakst ég į grein ķ tķmaritinu Evolution and Human Behaviour. Ķ henni greinir frį yfirgripsmikilli rannsókn sem var unnin af fimm hįskólum ķ Žżskalandi, Sviss og Įstralķu. Śrtakiš var 500 manns į aldrinum frį 70 og upp śr.
Nišurstöšur rannsóknarinnar leiddi ķ ljós aš fólk sem passar barnabörn lifir aš mešaltali fimm įrum lengur en ašrir. Tališ er aš bošefniš oxytocin hafi eitthvaš meš žetta aš gera. Žaš er kallaš vęntumžykju-hormóniš. Heilinn framleišir aukaskammt af žvķ žegar litiš er eftir barnabörnunum.
Eins er tališ aš pössunin žżši mikilvęgi žess aš gamalt fólk hafi eitthvaš fyrir stafni. Finni til įbyrgšar, geri įętlanir, skipuleggi sig og eigi glašar stundir.
Svona er einfalt og įnęgjulegt aš lengja lķfiš um fimm įr. Žetta er enn ein įstęšan fyrir žvķ aš virkja vistmenn elliheimila til barnagęslu.
26.6.2017 | 08:19
Įstęšan fyrir skökku brosi
Stundum er haft į orši aš hinn eša žessi hafi brosaš śt ķ annaš (munnvikiš). Eša glott śt ķ annaš. Leikarinn Bessi heitinn Bjarnason kunni žį list aš brosa (og hlęja) meš annarri hliš andlitsins en vera grafalvarlegur į hinni hlišinni. Žį fór žaš eftir žvķ hvoru megin fólk stóš viš hann hvernig žaš meštók orš hans; hvort hann vęri aš grķnast eša tala ķ alvöru.
Żmsir tónlistarmenn eru žekktir af žvķ aš brosa śt ķ annaš. Til aš mynda Bķtillinn George heitinn Harrison, Sid heitinn Vicious og Billy Idol.
Fram til žessa var lķfseig kenning um aš skakkt bros vęri afleišing lķtillar fęšingaržyngdar, svo sem vegna fyrirburafęšingar.
Nś hefur bandarķsk rannsókn kollvarpaš žessu og komist aš annarri nišurstöšu. Hśn byggir į margra įra skošun į hįtt ķ 7000 manns. Ķ ljós kom aš skakkt bros er afleišing langvarandi streitu og taugaįlags fyrstu ęviįrin. Einkum eru žaš fyrstu 3 įrin sem móta žannig tannstöšu og vöšvahreyfingar andlitsins aš śtkoman veršur skakkt bros.
Annaš mįl er hvaš veldur ungum börnum svona mikilli streitu? Heimilisįtök? Öskur og rifrildi? Óreglulegir svefn- og matartķmar? Diskómśsķk?
Vķsindi og fręši | Breytt s.d. kl. 14:48 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (8)
18.6.2017 | 13:00
Bensķnsvindliš
Margir kaupa eldsneyti į bķlinn sinn hjį Kaupfélagi Garšahrepps - heildverslun. Bensķnlķtrinn žar er aš minnsta kosti 11 kr. lęgri en į nęst ódżrustu bensķnstöšvum. Dęlt į tóman 35 lķtra tank er sparnašurinn 385 kr. Munar um minna. Annaš hefur vakiš athygli margra: Bensķniš er ekki einungis ódżrast heldur miklu kröftugra og endingarbetra.
Fjöldinn hefur upplżst og skipst į reynslusögum į Fésbók, tķsti og vķšar. Gamlar kraftlitlar druslur breytast ķ tryllitęki sem reykspóla af minnsta tilefni. Rólegheitabķlstjórar sem voru vanir aš dóla į 80 kķlómetra hraša į žjóšvegum eiga nś ķ basli meš aš halda hrašanum undir 100 km.
Einn sem įtti erindi śr Reykjavķk til Saušįrkróks var vanur aš komast į einum tanki noršur. Žaš smellpassaši svo snyrtilega aš hann renndi ętķš į sķšasta lķtranum upp aš bensķndęlu Įbęjar. Žar keypti hann pylsu af Gunnari Braga. Nś brį svo viš aš meš bensķn frį KG į tanknum var nóg eftir žegar hann nįlgašist Varmahlķš. Hann beygši žvķ til hęgri og linnti ekki lįtum fyrr en viš Glerįrtorg į Akureyri. Samt gutlaši enn ķ tanknum.
Hvernig mį žetta vera? KG kaupir bensķniš frį Skeljungi.
Skżringin liggur ķ žvķ aš Skeljungur (eins og Neinn og Olķs) žynnir sitt bensķn meš etanóli į stöšvunum. Žetta er gert ķ kyrržey. Žetta er leyndarmįl. Hitt er annaš mįl aš Costco blandar saman viš sitt bensķn efni frį Lubisol. Žsš hreinsar og smyr vélina.
Vķsindi og fręši | Breytt 22.6.2017 kl. 19:52 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (12)
12.6.2017 | 19:35
Nż og spennandi bók um myglusvepp
Skagfirski garšyrkjufręšingurinn, rithöfundurinn og söngvaskįldiš Steinn Kįrason hefur sent frį sér nżja bók. Sś heitir žvķ įhugaverša nafni "Martröš meš myglusvepp". Ķ henni eru einkenni greind, upplżst um heppilegar bataleišir og višraš hvernig žetta snżr aš lögum og réttindum og eitthvaš svoleišis.
Frekari upplżsingar um bókina mį finna meš žvķ aš smella HÉR
Vķsindi og fręši | Breytt s.d. kl. 19:37 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (2)
27.5.2017 | 09:59
Žannig sleppur žś viš sumarplįguna
Eins skemmtilegt og sumariš getur veriš žį fylgja žvķ einnig ókostir. Ekki margir. Ašeins örfįir. Sį versti er frjókornaofnęmi. Verra er aš žeim fjölgar stöšugt sem žjįst af žessu ofnęmi - eins og flestum öšrum ofnęmum. Margir vita ekki af žessu. Žeir skilgreina einkennin sem flensu. Tala um bölvaša sumarflensuna. Sķfellda nefrennsliš, rauš augu, sęrindi ķ hįlsi, hnerri...
Góšu fréttirnar eru žęr aš aušveldlega mį verjast frjókornunum. Mešal annars žannig:
- Foršist garšslįtt og heyvinnu.
- Halda sig sem mest innandyra.
- Loka öllum gluggum rękilega.
- Ekki žerra žvott utandyra.
- Fjarlęgja öll gólfteppi śr hśsinu.
- Losa sig viš alla lošfeldi.
- Skśra öll gólf daglega.
- Ryksuga sófasett og önnur hśsgögn sem mögulega geta hżst frjókorn.
- Vera meš sólgleraugu. Einkum žar sem hętta er į sólarljósi.
- Fara ķ sturtu eša baš fyrir hįttinn. Mikilvęgt aš žvo hįr og skegg rękilega.
- Skola nasir og augu meš léttsöltušu vatni.
- Vera meš sśrefnisgrķmu utandyra.
Vķsindi og fręši | Breytt s.d. kl. 10:15 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (2)
14.5.2017 | 17:03
Saltiš er saklaust
Löngum hefur fólk stašiš ķ žeirri barnslegu trś aš salt sé bölvašur óžverri. Saltur matur framkalli yfirgengilegan žorsta. Margir kannast viš žetta af eigin raun: Hafa snętt heldur betur saltan mat og uppskoriš óstöšvandi žorsta - meš tilheyrandi žambi į allskonar vökva.
Į börum liggur išulega frammi ókeypis snakk ķ skįl. Fyrst og fremst brimsaltar hnetur. Žetta er gildra. Višskiptavinurinn maular hneturnar. Žęr framkalla žorsta sem skilar sér ķ brįšažorsta. Lausnin er aš žamba nokkra kalda meš hraši.
Ķ framhjįhlaupi: Hneturnar ķ skįlinni eru löšrandi ķ bakterķum eftir aš ótal óhreinar lśkur hafa kįfaš įfergjulega į žeim.
Nś hefur fengist nišurstaša ķ merkilegri rannsókn į salti. Sś var framkvęmd af evrópskum og amerķskum vķsindastofnunum į įhrifum salts į geimfara. Žįtttakendum ķ rannsókninni var skipt ķ tvo hópa. Annar lifši um langan tķma į saltskertu fęši. Hinn į venjulegu fęši žar sem salt var ekki skoriš viš nögl.
Ķ ljós kom aš sķšarnefndi hópurinn sótti mun sķšur ķ vökva en hinn. Žetta hefur eitthvaš aš gera meš starfsemi nżrnanna. Segiši svo aš nżrun séu óžörf.
Vķsindi og fręši | Breytt 15.5.2017 kl. 20:37 | Slóš | Facebook | Athugasemdir (5)