Flott plata

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 - Titill:  Bláturnablús

 - Flytjandi:  Gillon

 - Einkunn:  ****

  Gillon er listamannsnafn Gísla Þórs Ólafssonar.  Hann er Skagfirðingur,  búsettur á Sauðárkróki.  Hann hefur sent frá sér fjölda ljóðabóka og hljómplatna.  Allt vænstu verk.  Á nýjustu afurðinni,  plötunni Bláturnablús,  eru öll lögin og ljóðin frumsamin.  Gillon syngur að venju og spilar á kassagítar og bassa.  Hans hægri hönd er upptökustjórinn Sigfús Arnar Benediktsson.  Hann spilar á trommur,  rafgítar,  gítarlele og ýmis hljómborð.

  Söngstíll Gillons er "spes".  Hann er í humátt eins og sitt lítið af Megasi,  Bjartmari og Birni Jörundi.  Stíllinn klæðir söngvana prýðilega.  Ljóðin eru í frjálsu formi og súrrealísk.  Sparlegu endarími bregður þó fyrir í einstaka ljóði.

  Platan er frekar seintekin.  Hún þarf nokkrar spilanir áður en fegurð laganna opinberast að fullu.  Kannski spilaði inn í hjá mér að við fyrstu yfirferðir var athyglin á hugmyndaríku og skemmtilegu ljóðunum.  

  Útsetningar og hljóðfæraleikur eru snyrtileg og smekkleg.  Enginn brjálaður hávaði og læti.  Lögin flest róleg eða á hóflegum millihraða.  Það er heldur poppaðra yfirbragð en á fyrri plötum Gillons.  Til að mynda lýkur plötunni á "sing-along" tralli Gillons og þriggja kvenna.  Gott niðurlag á flottri og skemmtilegri plötu.

  Teikning Óla Þórs Ólafssonar á framhlið umslagsins er virkilega "töff".     

 

Bestu hljómplötur allra tíma

  Bandaríski netmiðillinn Consequence hefur tekið saman og birt lista yfir bestu hljómplötur allra tíma.  Listinn ber þess að nokkru merki að vera tekinn saman af Bandaríkjamönnum.  Ég er alveg sáttur við valið á plötunum.  Aftur á móti er ég ekki eins sammála röðinni á þeim.  Til að mynda set ég "Abbey Road" í toppsætið. "London Calling" með The Clash set ég ofar "Rumours". Gaman væri að heyra álit ykkar.

  Svona er listinn:

1  Prince - Purple Rain 

2  Fleetwood Mac - Rumours

3  Bítlarnir - Abbey Road

4  The Clash - London Calling

5  Joni Mitchell - Blue

6  The Beach Boys - Pet Sounds

7  Kendrick Lamar - To Pimp a Butterfly

8  Radiohead - OK Computer

9  Marvin Gaye - What´s Going On

10 Nirvana - Nevermind

11 Lauryn Hill - The Miseducation of Lauryn Hill

12 Bob Dylan - Blonde on Blonde

13 The Velvet Underground - The Velvet Underground & Nico

14 Bítlarnir - Sgt, Pepper´s Lonely Hearts Club Band

15 David Bowie - The Rise and Fall of Ziggy Stardust

16 Bruce Springsteen - Born to Run

17 Patti Smith - Horses

18 Beyoncé - Lemonade

19 Talking Heads - Remain in Light

20 Kate Bush - Hounds of Love

21 Led Zeppelin - IV

22 Stevie Wonder - Songs in the Key of Life

23 Rolling Stones - Let it Bleed

24 Black Sabbath - Paranoid

25 Public Enemy - It takes a Nation of Millions to Hold Us Back

Magnaðar myndir

  Fátt er skemmtilegra að skoða en sláandi flottar ljósmyndir.  Einkum ljósmyndir sem hafa orðið til þegar óvart er smellt af á réttu augnabliki og útkoman verður spaugileg.  Tekið skal fram að ekkert hefur verið átt við meðfylgjandi ljósmyndir.  Ekkert "fótóshopp" eða neitt slíkt. 

  Myndirnar stækka og verða áhrifameiri ef smellt er á þær.

Rekinn og blómstraði sem aldrei fyrr

  Rokksagan geymir mörg dæmi þess að liðsmaður hljómsveitar hafi verið rekinn; í kjölfarið fundið sína fjöl og skinið skærar en hljómsveitin.  Nei,  ég er ekki að tala um trommuleikarann Pete Best sem var rekinn úr Bítlunum.  Hans ferill varð klúður á klúður ofan.

  Eitt frægasta dæmið í íslenskri rokksögu er þegar söngvarinn Pétur Kristjánsson var rekinn úr Pelican.  Þetta var um miðjan áttunda áratuginn.  Pelican var vinsælasta hljómsveit landsins.  Pétur brá við snöggt;  hafði samband við fjölmiðla sem slógu upp fyrirsögnum um brottreksturinn.  Samtímis stofnaði Pétur eldsnöggur nýja og ferska rokksveit,  Paradís,  með ungum hljóðfæraleikurum.  Það var kýlt á spilirí út og suður og hent í plötu.  Sá sem stýrði fjölmiðlaumræðunni var góðvinur okkar,  Smári Valgeirsson.  Sá hinn sami og á sínum tíma tók sögufrægt viðtal við Hörð Torfason.  Smári spilaði á fjölmiðla eins og á fiðlu.  Ég kom smá ponsu við sögu;  teiknaði myndir af Pétri í auglýsingar, málaði nafn hljómsveitarinnar á bassatrommuna og eitthvað svoleiðis. 

  Pétur fékk samúðarbylgju.  Rosa öfluga samúðarbylgju.  Pelican var allt í einu runnin út á tíma.

  Af erlendum dæmum má nefna Jimi Hendrix.  Hann var gítarleikari bandarískrar hljómsveitar, The Isle Brothers,  undirleikara Little Richard um miðjan sjöunda áratuginn.  Rikki var ofurstjarna áratug áður en mátti á þessum árum muna sinn fífil fegri.  Hendrix rakst illa í hljómsveit.  Hann var afar óstundvís og notaði vímuefni.  Rikki rak hann.  Ári síðar sló Hendrix í gegn með "Hey Joe" og varð í kjölfar stærsta gítarhetja rokksögunnar.

  Í fljótu bragði man ég líka eftir Lemmy.  Hann var söngvari og bassaleikari ensku hljómsveitarinnar Hawkwind á fyrri hluta áttunda áratugarins.  Allt gekk vel.  Nema dópneysla Lemmy þótti um of.  Hann var rekinn.  Stofnaði þá tríóið Motörhead.  Spilaði þar á gítar og hljómsveitin sló rækilega í gegn.

  Einnig má nefna enska söngvarann Ozzy Osbourne.  Dópneysla hans gekk fram af félögum hans í Black Sabbath.  Seint og síðar meir gáfust þeir upp og spörkuðu honum.  Með dyggri aðstoð konu sinnar snéri hann vörn í sókn og náði að trompa Black Sabbath á mörgum sviðum.

  Hér fyrir neðan má heyra Hendrix og Rikka litla spila lag frænda þess fyrrnefnda,  Woody Guthrie,  "Belle Star".   

     

Furðulegar upplifanir á veitingastöðum

  Hvers vegna borðar fólk á veitingastöðum?  Ein ástæðan getur verið að það sé svangt.  Mallakúturinn gargi á næringu.  Önnur ástæða getur verið að upplifa eitthvað öðruvísi.  Eitthvað framandi og meira spennandi en við eldhúsborðið heima.  Þó að pepperóni-sneiðar séu hversdaglegar má hressa þær við með því að þræða þær á skrítna grind.  

  Forréttur þarf ekki að vera matarmikill.  En hann getur orðið ævintýralegur sé honum stillt upp eins og hnöttum himins. 

  Nokkru skiptir hvernig þjónninn ber matinn fram.  Til dæmis með því að skottast með hann á stórri snjóskóflu. 

  Sumt fólk er með klósettblæti.  Það fær "kikk" út úr því að borða súkkulaðidesert upp úr klósetti. 

  Annað fólk er með skóblæti.  Þá er upplagt að snæða djúpsteiktan ost úr skó. 

  Hvernig geta beikonsneiðar sýnt á sér nýja hlið?  Til dæmis með því að vera hengdar upp á snúru.

  Smjörklípa er óspennandi.  Nema henni sé klesst á lófastóran stein. 

  Það er eins og maturinn sé lifandi þegar hann er staðsettur ofan á fiskabúri.

  Með því að smella á mynd stækkar hún.

 

 

Litli trommuleikarinn

  Fá hljóðfæri veita spilaranum jafn mikla eða meiri útrás en hefðbundið trommusett.  Hann hamast á settinu með öllum útlimum.  Hitaeiningabrennslan er eins og mesti hamagangur á líkamsræktarstöðvum.  Trommuleikarinn þarf að vera taktfastur,  næmur á nákvæmar tímasetningar og samhæfa sig öðrum hljóðfæraleikurum.  Einkum bassaleikaranum.  Trommuleikur er góður bakgrunnur fyrir annan hljóðfæraleik eða söng.  Margir af fremstu tónlistarmönnum landsins hófu sinn feril sem trommuleikarar.  Í fljótu bragði man ég eftir þessum:

Ragnar Bjarnason

Skapti Ólafsson

Óðinn Valdimarsson

Gunnar Þórðarson

Laddi (Þórhallur Sigurðsson)

Rúnar Þór Pétursson

Hilmar Örn Hilmarsson

Geir Ólafs

Friðrik Ómar

Ólafur Arnalds

Bjartmar Guðlaugsson

Jónas Sigurðsson

Smári Tarfur

Krummi Björgvinsson

Friðrik Dór 

Bönnuð lög

  Embættismönnum með vald þykir fátt skemmtilegra en að banna eitthvað.  Bannið kitlar og embættismaðurinn fær að þreifa á valdi sínu.  Tilfallandi bönn eldast illa að öllu jöfnu.  Eitt af því sem útvarpsstjórnendur víða um heim hafa skemmt sér við er að banna spilun á lögum og jafnvel heilum plötum. 

  Upp úr miðri síðustu öld urðu íslenskir útvarpsstjórnendur duglegir að banna lög.  Þeir héldu því áfram alveg fram á miðjan níunda áratuginn.

  Meðal - á annan tug - bannaðra laga var fyrsta íslenska rokklagið,  "Vagg og velta" (illa ortur texti),  svo og "Allt á floti allsstaðar" (klám) og "Ég er kokkur á kútter frá Sandi" (heimilisofbeldi).  Tvö lög á fyrstu plötu Trúbrots voru bönnuð.  Annað vegna þess að illa þótti farið með lag eftir Wagner.  Hitt út af því að orðið kýr var rangt fallbeygt. Eins gott að Sálin söng ekki fyrr en löngu síðar:  "Haltu ekki að þér hönd!".

 

  Fróðlegt er að rifja upp nokkur lög sem voru ýmist bönnuð í Bretlandi eða Bandaríkjunum:

  Mörg Bítlalög voru bönnuð í Bretlandi.  Þar á meðal "Lucy In Sky With Diamonds" (LSD dóp),  "A Day In The Life" (hassreykingar), "Happiness Is A Warm Gun" (klám),  "I´m The Walrus" (klám),  "Back In The USSR" (Sovétáróður) og "Come together" (Coca Cola auglýsing.  "Lola" með The Kinks var bannað af sömu ástæðu).    

 

  Eftir að Bítlarnir héldu í sólóferil var enn verið að banna lög þeirra.  "Imagine" með John Lennon (áróður gegn hernaði) og "Give Ireland Back To The Irish" með Paul McCartney (áróður fyrir aðskilnaði Norður-Írlands og Bretlandi).

  Lagið "Puff The Magic Dragon" með Peter, Paul & Mary var bannað samkvæmt skipun frá þáverandi varaforseta Bandaríkjanna,  Spiro Agnew.  Hann sagði þetta vera dóplag.  Bannið margfaldaði sölu á laginu.  Höfundarnir,  Peter og Paul,  hafa alltaf fullyrt að textinn hafi ekkert með dóp að gera.  Hann lýsi bara uppvexti unglings.

  "My Generation" með The Who var bannað vegna þess að söngvarinn leikur sér að því að stama.  Það var skilgreint sem árás á fólk með talgalla.  Ég stamaði mjög sem barn og geri töluvert af því enn.  Samt í mildari útgáfu með aldrinum.  Ég afgreiði stamið meira eins og hik í dag.   Mér þykir gaman að stama og elska lög eins og "My Generation" og "You Ain´t See Nothing Yet".  

  Upphaflega kom stamið hjá söngvaranum,  Roger Daltey,  óviljandi til af því að hann kunni ekki textann almennilega.  Öðrum þótti stamið setja skemmtilegan svip á flutninginn.

  Bandarísku ljúflingarnir í Blondie máttu sæta því að lagið "Atomic" var bannað.  Þótti vera gegn hernaði.  

 

Þetta vissir þú ekki um Paul McCartney

   Paul McCartney fagnaði áttræðisafmæli um helgina. Ýmissa hluta vegna vita fleiri flest um John Lennon. Færri vita flest um félaga hans, Paul McCartney. Ástæðan er margþætt. Til að mynda sú að Lennon var myrtur í blóma lífsins 1980. Eftir það hafa verið gefnar út margar ævisögur um hann. Einnig hafa verið gerðar um hann nokkrar kvikmyndir. Þar fyrir utan var John kjaftfor, yfirlýsingaglaður, afar orðheppinn, árásagjarn, opinskár og uppátækjasamur með afbrigðum. Hann var jafnframt stofnandi og forsprakki Bítlanna framan af.

  Paul McCartney hinsvegar er afskaplega diplómatískur, hógvær og kurteis. Prúður og ljúfur drengur. Hann varð í raun hljómsveitarstjóri Bítlanna síðustu árin - eftir að Lennon hvarf á vit gífurlegrar eiturlyfjaneyslu og varð að samlokunni John & Yoko.

  Paul var og er ofvirkur (og vinnualki). Margir hafa lýst því hvað Paul keðjureykti - og reykir áreiðanlega ennþá - sígarettur af miklum ákafa. Hann nánast borðar þær.

  Hér eru nokkrir punktar um Paul McCartney sem þú vissir ekki um (nema ákafur aðdáandi):

  - 1960 var Paul handtekinn í Hamborg í Þýskalandi fyrir íkveikju. Hann var settur í varðhald í marga klukkutíma og sparkað úr landi. Hann var reyndar á leið úr landi hvort sem var. Ástæða íkveikjunnar var að hann var einmitt að pakka niður í ljóslausu herbergi fyrir heimferð. Til að sjá í kringum sig kveikti hann af hvatvísi í smokkum og einhverju dóti. Það fór aðeins úr böndunum.

  - Féll á inntökuprófi í drengjakór. Já, þessi einn besti og frægasti söngvari tónlistarsögunnar féll tvívegis á inntökuprófi í drengjakór. Til gamans: Keith Richards var í drengjakór.

  - Klúðraði söng á fyrstu hljómleikum með hljómsveitinni The Quarrymen (sem síðar breyttist í Bítlana). 1957 kom Paul fyrst fram opinberlega með hljómsveitinni. Hann var svo svakalega taugatrekktur að í fyrsta laginu sem hann söng forsöng þá brast röddin. Ekki bætti úr skák að við það klúður fékk John hláturskast.

  - Paul var upphaflega trompetleikari. 14 ára byrjaði hann að spila á trompet. Fljótlega áttaði hann sig á því að ekki er hægt að syngja og spila á trompet samtímis. Hann skipti þess vegna yfir á gítar. Með The Quarrymen og á upphafsárum Bítlanna var Paul gítarleikari. Þegar bassaleikarinn Stu Sutcliffe hætti í hljómsveitinni vildi Paul að George Harrison tæki við bassanum. Hann varð að bíta í það súra epli - þegar á reyndi - að George var flinkari gítarleikari. Paul tók við bassagítarnum með ólund. Í uppreisn gegn því hlutverki tók Paul upp á því að spila söngrænan bassagang. Frekar en rígbinda sig við hefðbundinn bassagang leyfði Paul sér að spila bassalínur sem hann heyrði í hausnum á sér. Útkoman varð byltingarkenndur og frábær bassaleikur. Hann átti meira að segja til að syngja bassalínuna í stað þess að spila á bassagítar. Þannig er það í I Will. Enginn bassagítar. Paul syngur bassalínuna.

 

Mögnuð saga á bakvið smellinn

  Paul Simon er í hópi bestu söngvaskálda tónlistarsögunnar.  Mörg laga hans hafa trónað á toppi vinsældalista út um allan heim.  Bæði í flutningi hans sjálfs sem sólólistamanns, sem og annars helmings dúettsins Simon & Garfunkel;  og ennfremur í flutningi annarra. 

  Frægasta lag hans er "Bridge over troubled water".  Fast á hæla þess kemur "The sound of silence".  Forsaga þess lags er eftirfarandi:

  Gyðingurinn Art Garfunkel fór í Columbia-háskólann í Bandaríkjunum.  Herbergisfélagi hans á heimavistinni var Sandy Greenberg. Fljótlega uppgötvaðist að hann var með skæðan augnsjúkdóm sem leiddi til blindu.  Hann féll í þunglyndi.  Gafst upp á lífinu og einangraði sig með sjálfsvíg að markmiði.  Hélt heim í föðurhús fullur samviskubits yfir að verða baggi á fjölskyldunni.  Hann svaraði hvorki bréfum né símtölum.

  Art sætti sig ekki við þetta.  Hann keypti sér flugmiða á heimaslóðir Sandys.  Bankaði upp og sór þess eið að koma honum í gegnum háskólanámið.  Verða hans augu og námsfélagi.  Ekkert væl um blindu. 

  Til að Sandy upplifði sig ekki sem einstæðing uppnefndi Art sig "Darkness" (Myrkur).  Með dyggri hjálp Arts menntaðist Sandy, kom sér vel fyrir á vinnumarkaði og tók saman við menntó-kærustuna.

  Einn daginn fékk Sandy símtal frá Art.  Erindið var hvort hann gæti lánað sér 400 dollara (60 þúsund kall).  Hann væri að hljóðrita plötu með vini sínum,  Paul Simon,  en vantaði aur til að græja dæmið.  Svo vildi til að Sandy átti 404 dollara.  Honum var ljúft að lána Art þá.  Platan kom út en seldist slælega.  Ári síðar fór lagið "Sound of silence" óvænt á flug á vinsældalistum.  Texti Pauls Simons byggir á sambandi Arts og Sandys.  

 

Félagsfærni Bítlanna

  Félagsfærni er hæfileiki til að eiga samskipti við aðra.  Það er lærð hegðun.  Börn herma eftir öðrum.  Félagslynt fólk á öllum aldri speglar annað fólk.  Góðir vinir og vinkonur tileinka sér ósjálfrátt talsmáta hvers annars,  hegðun, ýmsa takta, húmor,  smekk á fatnaði, músík og allskonar.  

  Á upphafsárum Bítlanna voru þeir snyrtilega klipptir;  stutt í hliðum og hnakka en dálítill lubbi að ofan greiddur upp.  Svo fóru þeir að spila í Þýskalandi.  Þar eignaðist bassaleikarinn,  Stu Sutcliffe,  kærustu.  Hún fékk hann til að greiða hárið fram á enni.  Hinir Bítlarnir sprungu úr hlátri er þeir sáu útkomuna.  Þeir vöndust hárgreiðslunni.  Innan skamms tóku þeir,  einn af öðrum,  upp sömu greiðslu.  Nema trommarinn,  Pete Best.  Hann hefur alla tíð skort félags- og trommuhæfileika.  Öfugt við arftakann,  Ringo.

  Þegar fram liðu stundir leyfðu Bítlarnir hártoppnum að síkka meira.  Að því kom að hárið óx yfir eyru og síkkaði í hnakka.  Svo tóku þeir - tímabundið - upp á því að safna yfirvaraskeggi.  Þegar það fékk að fjúka söfnuðu þeir börtum.  Um leið síkkaði hárið niður á herðar.  

  Áður en ferli hljómsveitarinnar lauk voru allir komnir með alskegg.  Hártíska Bítlanna var aldrei samantekin ráð.  Þeir bara spegluðu hvern annan.  Á mörgum öðrum sviðum einnig.