Frétta- og fróðleiksþyrstir Kanadabúar

  Í Toronto er gefið út alvörugefið dagblað sem heitir Toronto Star.  Prentútgáfan selst í 319 þúsund eintökum að meðaltali.  Á laugardögum hoppar salan upp í 420 þús.  Merkilega góð sala í 6 milljón manna borg.  Að vísu reikna ég með að sala blaðsins nái út fyrir staðbundna borgina.  Þannig er það í Bandaríkjunum.  Dagblöð eins og New York Times og Washington Post eru seld víða um Bandaríkin.  Jafnvel utan Bandaríkjanna.  Til að mynda hefur verið hægt að kaupa þau í íslenskum ritfangaverslunum.

  Íbúar Bandaríkjanna eru 326 milljónir.  3ja fjölmennasta þjóð heims.  Til samanburðar er Kanada smáþjóð.  Íbúar 37 milljónir.  Þeim mun athyglisverðara er að söluhæsta bandaríska dagblaðið,  USA Today, selst "aðeins" í 957 þúsund eintökum.  

  Annað söluhæsta bandaríska dagblaðið,  New York Times,  selst í 572 þúsund eintökum aðra daga en sunnudaga.  Þá er salan 1,088 millj. 

  Söluhæsta dagblað Kanada heitir The Globe and Mail.  Salan á því er 337 þúsund eintök að meðaltali.  Þar af er laugardagsblaðið í 355 eintökum.  Rösklega fimmtungur kanadísku þjóðarinnar talar frönsku að móðurmáli.  Munar mestu um að í 8 milljón manna kanadíska fylkinu Quebec er franska ráðandi.  Dagblöð með frönskum texta seljast eins og heitar lummur.  Le Journal de Montreol selst í 233 þúsund eintökum að meðaltali.  Á laugardögum er salan 242 þús. 

  Eflaust segja sölutölur á kanadískum og bandarískum dagblöðum heilmikið um þjóðirnar.  Rétt er þó að undirstrika að hér er lagt út af prentmiðlum.  Öll dagblöðin eru einnig á netinu.  Þar eru þau seld í áskrift.  Einnig fá netsíður þeirra heimsóknir frá öðrum.  Útreikningar eru snúnir.  Talað er um þumalputtareglu:  Fyrir vestan haf megi margfalda heimsóknir á netsíður daglaða með 2,5 á prentað upplag til að fá út heildarneyslu dagblaðsins.. 

  Þetta er samt flóknara.  Við getum borið saman visir.is og mbl.is.  Þessar síður fá álíka mörg innlit.  Munurinn er sá að ýmist efni á mbl.is er aðeins aðgengilegt áskrifendum.  Þar fyrir utan er mikill munur á útbreiðslu prentmiðlanna.  Fréttablaðið nær til meira en tvöfalt fleiri en Morgunblaðið.

   Pappírsbrot kanadísku dagblaðanna er þannig að þau eru álíka breið og íslensk dagblöð.  En um þriðjungi hærri.  Efnisval er aðgreint í lausum "kálfum".  Það er þægilegt.  Þá er hægt að byrja á því að henda kálfunum "Sport" og "Business".   

 

Gleðilegt nýtt ár!

  Ég var í útlandinu.  Eins og jafnan áður þá fagna ég sigri ljóssins yfir myrkrinu í útlöndum.  Að þessu sinni hélt ég upp á hátíð ljóss og friðar í Toronto í Kanada.  Toronto er alvöru stórborg,  sú fjórða fjölmennasta í Norður-Ameríku.  Telur 6 milljónir íbúa.  Nokkuð vænn hópur.  Íbúar Kanada eru 37 milljónir.

  Toronto er friðsamasta og öruggasta borg í Ameríku.  Sem er merkilegt vegna þess að hún liggur upp við New York.  Þar kalla menn ekki allt ömmu sína þegar kemur að glæpatíðni.

  Þetta var mín fyrsta heimsókn til Kanada.  Ég hafði ekki gert mér grein fyrir því hvað bresk áhrif eru mikil þarna.  Munar þar einhverju um að æðsti þjóðhöfðingi Kanada er breska drottningin.  Mynd af henni "prýðir" 20 dollara seðilinn.  Fleiri Breta má finna á öðrum dollaraseðlum.  

  26 desember er stór dagur í Bretlandi.  Hann heitir "Boxing Day".  Þá ganga Bretar af göflunum.  Breskar verslanir losa sig við afgangslager;  kýla niður verð til að geta byrjað með hreint borð á nýju ári.  Viðskiptavinir slást um girnilegustu kaup.  Þaðan dregur dagurinn nafn sitt.  

  Í Kanada heitir 26. desember líka "Boxing Day".  Í Toronto er hamagangurinn ekki eins svakalegur og í Bretlandi.  Í og með vegna þess að fjöldi kanadískra verslana auglýsir og eru merktar stórum stöfum "Boxing Week".  Lagerhreinsunin varir til og með 1. janúar.

 Margir veitingastaðir bjóða upp á enskan morgunverð.  Það er svo sem ekki bundið við Kanada.  Hérlendis og víða erlendis má finna veitingastaði sem bjóða upp á enskan morgunverð.  En það er bresk stemmning að snæða í Kanada enskan morgunverð og fletta í leiðinni dagblaðinu Toronto Sun.  Það er ómerkilegt dagblað sem tekur mið af ennþá ómerkilegra dagblaði,  breska The Sun.  Þetta eru óvönduð falsfrétta slúðurblöð.  Kanadíska Sun reynir pínulítið að fela stælinguna á breska Sun.  Breska Sun er þekkt fyrir "blaðsíðu 3".  Þar er ljósmynd og kynning á léttklæddum stelpum.  Oft bara á G-streng einum fata.  Í Toronto Sun er léttklædda stelpan kynnt í öftustu opnu.     

  Meira og mjög áhugavert varðandi kanadísk dagblöð í bloggi helgarinnar.    

Gleðileg jól!

Heims um ból

halda menn jól;

heiðingjar, kristnir og Tjallar.

Uppi á stól

stendur í kjól

stuttklipptur prestur og trallar.

Veitingaumsögn

 - Staður:  Sægreifinn

 - Staðsetning:  Geirsgata 8 í Reykjavík

 - Réttur:  Kæst skata

 - Verð:  2350 kr.

 - Einkunn: ****

  Sægreifinn er skemmtilega hrár veitingastaður með sterkan persónuleika (karakter).  Hann er í senn "heimilislegur" og heillandi.  Andi stofnandans,  Kjartans Halldórssonar,  svífur yfir og allt um kring.  Hann var bráðskemmtilegur og magnaður náungi sem gustaði af.  Féll frá 2015.  Í hans tíð var ánægjuleg ábót við góða máltíð að ræða sjávarútvegsmál við hann.  Alltaf var stutt í húmorinn.  Hann sá broslegu hliðarnar í bland við annað.

  Eitt af sérkennum Sægreifans hefur verið og er að bjóða upp á kæsta skötu og siginn fisk.  Skata er svipuð frá einum veitingastað til annars.  Hjá Sægreifanum er hún frekar mild.  Með á disknum eru saltfisksbitar,  kartöflur,  hamsar og tvær rúgbrauðssneiðar með smjöri.  Í eftirrétt er hrísgrjónagrautur með rjóma og kanil,  kenndur við Steingrím Hermannsson,  fyrrverandi forsætisráðherra.  

  Einn af mörgum kostum Sægreifans er hófleg verðlagning.  Enginn veitingastaður á höfuðborgarsvæðinu býður upp á hagstæðara verð á skötumáltíð í ár. 

  Ég geri tvær athugasemdir við skötu Sægreifans:  Annarsvegar er skammturinn alltof ríflegur.  Það er ekki möguleiki að torga nema helmingi hans.  Þrátt fyrir að troða í sig löngu eftir að maður er orðinn saddur.  Hinsvegar sakna ég þess að fá ekki rófubita með.  Í sælli minningu á ég kæsta skötu á Sægreifanum með rófubita. 

Veitingaumsögn

 - Veitingastaður:  Rakang

 - Staðsetning:  Hraunbær 102A í Reykjavík

 - Réttur:  Tælenskt hlaðborð

 - Verð:  2000 / 2800 kr. 

 - Einkunn:  ****

  Rakang er tælenskur veitingastaður,  staðsettur í sama húsnæði og áður hýsti veitingastaðinn Blástein.  Hann rak Ásgeir heitinn Hannes Eiríksson.  Þetta er rúmgóður staður sem skiptist upp í nokkra sali.  Á góðum helgardegi var boðið upp á dansleiki.  

  Fyrir ókunnuga er erfitt að finna staðinn.  Hraunbær 102 teygir sig yfir nokkur hús í grennd við Orku bensínsölu.  Til að finna 102a þarf að keyra niður fyrir eitt húsið. 

  Asísk hlaðborð eru hvert öðru lík.  Enda eru þau iðulega blanda af tælenskum mat, víetnömskum og kínverskum.  Hlaðborðið á Rakang samanstendur af kjúklingabitum í sósu,  þunnt skornu nautakjöti í sósu,  djúpsteiktum svínakjötstrimlum,  djúpsteiktum fiski,  djúpsteiktum vængjum og tveimur núðluréttum með grænmeti.  Meðlæti eru hvít hrísgrjón,  græn karrýsósa,  rauð karrýsósa og súrsæt sósa. 

  Maturinn er bragðmikill og góður.  Á borðum eru flöskur til að skerpa enn frekar á bragði.  Þær innihalda soyja sósu,  sterka chilli sósu og sterka mayones sósu.

  Enginn laukur er í matnum,  ólíkt því sem algengt er í asískum mat.  Þeim mun meira er af grænmeti á borð við gulrætur, papriku og blómkáli. 

  Í hádegi er hlaðborðið á 2000 kr.  Á kvöldin er það 2800 kall.  Innifalið er kaffi og gosdrykkir.

  Ljósmyndirnar njóta sín betur ef smellt er á þær.

Stam

  Í síðustu viku var ég í viðtali á Útvarpi Sögu,  hjá Pétri Gunnlaugssyni.  Nokkru síðar hringdi í mig kunningi.  Hann var þá búinn að hlusta á spjallið í tvígang og hafði gaman af.  Hinsvegar sagðist hann taka eftir því að stundum komi eins og hik á mig í miðri setningu,  líkt og ég finni ekki rétta orðið.

  Ég upplýsti hann um að ég stami.  Af og til neita talfærin að koma strax frá sér tilteknum orðum.  Á barnsaldri reyndi ég samt að koma orðinu frá mér.  Þá hjakkaði ég á upphafi orðsins,  eins og spólandi bíll.  Með aldrinum lærðist mér að heppilegri viðbrögð væru að þagna uns ég skynja að orðið sé laust.  Tekur aldrei lengri tíma en örfáar sekúndur. 

  Þetta hefur aldrei truflað mig.  Ég hugsa aldrei um þetta og tek yfirleitt ekki eftir þessu.

Kinnasleikir

  Lengi er von á einum.  Nú hefur Óli kinnasleikir bæst við í skrautlega flóru íslenskra jólasveina.  Störfum hlaðin kynferðisbrotadeild ríkiskirkjunnar rannsakaði málið:  Komst hægt og bítandi að niðurstöðu;  um að háttsemi jólasveinsins falli undir eitt af mörgum fjölskrúðugum kynferðislegum áreitum og ofbeldi kirkjunnar þjóna.  Kinnasleikir vill frekar telja þetta til almennra þrifa.  Svona sé algengt.  Einkum meðal katta. 

 

 

Fóstureyðingar í Færeyjum

 

 

  Um þessar mundir eru fóstureyðingar fyrirferðamiklar í umræðunni hér - eða þungunarrof eins og fyrirbærið er einnig kallað.  Ástæða umræðunnar er sú að verið er að breyta lögum;  rýmka og lengja heimild til verknaðarins fram að 23. viku meðgöngu.

  Forvitnilegt er að bera saman á milli landa fjölda fóstureyðinga á ári.  Færeyingar skera sig rækilega frá öðrum norrænum löndum.  Í fyrra voru 19 fóstureyðingar þar.

  Berum saman hve margar fóstureyðingar eru á móti hverjum 1000 börnum sem fæðast.  Listinn er þannig:

Grænland 1030

Svíþjóð 325

Danmörk 264

Ísland 253

Noregur 224

Finnland 177

Færeyjar 29

  Þessi samanburður undirstrikar að Færeyjar eru mesta velsældarríki heims.  Annar listi sem styður það er hversu mörg börn hver kona eignast að meðaltali:

Finnland 1,5

Noregur 1,6

Ísland 1,7

Danmörk 1,75

Svíþjóð 1,8

Grænland 2,0

Færeyjar 2,5

 

Hugljúf jólasaga

  Sveinn hét maður. Hann var stórskorinn, brúnaþungur en hokinn í herðum;  nefið breitt og eyru útstæð.  Hann var náfrændi fjarskylds ættingja síns vestur á fjörðum. Þeir þekktust ekkert og eru nú báðir úr sögunni.

  Víkur þá sögu að vinnufélögunum Kolla og Tóta. Að löngum vinnudegi loknum plataði Kolli Tóta til að skutla sér heim. Gulrótin sem hann notaði var að lofa Tóta að bjóða honum upp á kaffi og döðlu. Sem hann sveik þegar á reyndi. Hann átti ekki einu sinni döðlu. Komnir heim að hrörlegum tveggja hæða kofa Kolla sótti hann stiga sem lá við húshliðina og reisti hann upp við framhliðina.

  - Viltu styðja við stigann, Tóti minn? Hann á það til að renna út á stétt.

  - Ekkert mál. Tóti greip þéttingsfast um stigann.

  Kolli brá við skjótt og sparkaði í gegnum rúðu í kjallaraglugga. Hún mölbrotnaði. Hann gerði sig líklegan til að skríða inn um opið. Tóti kallaði:

  - Ertu ekki með lykil að útidyrunum?

  - Jú, en mér þykir skemmtilegra að fara svona inn í húsið. Reyndar eru útidyrnar ólæstar. Nú fæ ég nóg að gera við að setja nýja rúðu í kjallaragluggann. Alltaf gott að hafa eitthvað fyrir stafni. Vinna göfgar.

  - En hvað með stigann?

  - Það er ekkert með hann. Bara reisn yfir því að sjá myndarlegan mann styðja við stiga sem enginn er að nota.

  Í þeim töluðu orðum stakk Kolli sér inn um gluggann. Hann veinaði skrækum rómi er glerbrotin skáru í útlimi. Svo hlunkaðist hann blóðrisa á gólfið. Samstundis spratt hann upp eins og stálfjöður; stangaði vegg, rotaðist í tæpar tvær mínútur og stakk síðan ringluðu höfðinu út um gluggann. Þeir félagarnir brustu þegar í stað í kröftugan söng svo undir tók í fjöllunum: "Bráðum koma blessuð jólin..."

Færeyska velferðarríkið blómstrar

  Færeyjar eru mesta velferðarríki heims.  Færeyingar mælast hamingjusamasta þjóð heims.  Atvinnuþátttaka kvenna er hvergi meiri í Evrópu,  82%.  Þar af flestar í hlutastarfi. Þær vilja vera fjárhagslega sjálfsstæðar.  Til samanburðar er atvinnuþátttaka Dana,  karla og kvenna,  75%.   

  Færeyskar konur eru þær frjósömustu í Evrópu.  Færeysk kona eignast 2,5 börn.  Íslensk kona eignast 1,7 barn.

  Til áratuga voru Færeyingar um 48 þúsund.  Í ársbyrjun urðu þeir 50 þúsund.  Á Ólavsvöku 29. júlí urðu þeir 51 þúsund.  Ætla má að í eða um næstu áramót verði þeir 52 þúsund.

  Aldrei áður hafa jafn fáir Færeyingar flutt frá Færeyjum og nú.  Aldrei áður hafa jafn margir brottfluttir Færeyingar flutt aftur til Færeyja.  Ástæðan er sú að hvergi er betra að búa. 

  Framan af öldinni heimsóttu 40 - 80 þúsund erlendir ferðamenn Færeyjar á ári.  2015 og 2016 brá svo við að sitthvort sumarið stóðu 500 Sea Shepherd-liðar misheppnaða vakt í Færeyjum.  Reyndu - án árangurs - að afstýra hvalveiðum.  Þess í stað auglýstu þeir í ógáti Færeyjar sem ævintýralega fagrar eyjar og óvenju gott og kærleiksríkt samfélag.  

  Áróður SS-liða gegn færeyskum hvalveiðum snérist í andhverfu.  Færeyjar urðu spennandi.  Í fyrra komu 160.000 ferðamenn til Færeyja. Miðað við bókanir næstu ára má ætla að erlendir ferðamenn í Færeyjum verði 200 þúsund 1920.   

  Vandamálið er að gistirými í Færeyjum svarar ekki eftirspurn.  Í Færeyjum er ekki til neitt sem heitir eignaskattur.  Þess vegna er algengt að Færeyingar eigi 2 - 3 hús til að lána vinum og vandamönnum í heimsókn.  38,9% gistinátta í fyrra voru í Airb&b.  Í skoðanakönnun Gallup upplýstu gestir að ekki hafi verið um aðra gistimöguleika að ræða.  Allt uppbókað.