Hvaða Bítlar voru nánastir?

 

  Svarið við spurningunni er ekki augljóst í fljótu bragði.  Bítlarnir voru allir afar nánir lengst af.  Þeir voru bestu vinir hvers annars.  Hnífur gekk ekki á milli þeirra.  Þeir heldu hópinn í frítímum;  héngu saman öllum tímum.  Á hljómleikaferðum - eftir að þeir slógu í gegn - fengu þeir sitthvert hótelherbergið en söfnuðust alltaf saman í eitthvert eitt herbergið.  Þar var mikið grínast og mikið hlegið. 

  1957 hélt þáverandi hljómsveit Johns Lennons,  The Quarrymen,  hljómleika í Liverpool.  Hann var 16 ára.  Paul McCartney var nýorðinn 15 ára.  Hann heilsaði upp á John og spilaði fyrir hann nokkur lög.  John hreifst af og bauð honum í hljómsveitina.

  Þeir smullu saman;  urðu samloka.  Hófu þegar að semja saman lög og texta.  Þeir vörðu öllum tímum saman.  Ýmist við að semja eða til að hlusta á plötur.  Þeir voru mestu aðdáendur og fyrirmynd hvors annars.   Áreiðanlega taldi Paul þá vera nánasta.  Sennilega John líka.

  Áður en Paul gekk í The Quarrymen var besti vinur hans George Harrison.  Hann var ári yngri og í sama skóla.  Paul suðaði í John um að fá George í hljómsveitina.  Lengi vel án árangurs.  George fékk þó að djamma af og til með.  Þeir John kynntust,  urðu miklir mátar og hann var fullráðinn í hljómsveitina vorið 1958.

  Innkoma Pauls og George kallaði á mannabreytingar.  1962 gekk Ringo Starr í hljómsveitina.  Þá hét hún The Beatles. 

  Ringo yfirgaf vinsælustu þáverandi hljómsveit Liverpool er hann gekk til liðs við Bítlana.  Þetta var áður en þeir urðu þekktir og vinsælir.  Ringó elskaði að umgangast þá og þeir elskuðu glaðværð hans, húmor og trommuleik.

  Af Bítlunum áttu John og Paul mest saman að sælda.  Þeir sömdu og sungu söngvana,  útsettu tónlistina og réðu ferðinni.  Paul er stjórnsamur, ofvirkur og óþolinmóður.  Það pirraði George og Ringo er á leið og stjórnsemi Pauls óx.  Hann vildi semja gítarsóló George og átti til að spila sjálfur á trommurnar.  1968 gekk Ringo á fund Johns og tilkynnti uppsögn.  Hann upplifði sig utanveltu.  Það tók John tvær vikur að dekstra hann aftur í bandið.  

  Vinátta getur birst í örfínum smáatriðum.  Á myndum standa Bítlarnir jafnan þétt saman.  Iðulega snertast þeir með höndunum.  Þeir eru svo miklir og nánir vinir að þeir gefa hver öðrum ekki persónulegt rými.  Persónulega rýmið nær aðeins yfir hljómsveitina í heild.  Algengast er að John og George séu hlið við hlið.  Svo sem undantekningar þar á.  En við bætist að þegar Bítlarnir ferðuðust þá sátu John og George alltaf saman,  hvort sem var í flugvél, lest eða bíl.  Er Bítlarnir gistu í 2ja manna hótelherbergjum þá deildu John og George alltaf saman herbergi.  Eftir að Bítlarnir hættu voru John og George í mestum samskiptum.  Meðal annars spilaði George á plötu Lennons Imagine.  Hann lýsti yfir löngun til að þeir John myndu stofna nýja hljómsveit og svo framvegis.

Dauðateygjur sekkjapípunnar

  Hljóðfærið sekkjapípa á sér langa og flókna sögu.  Hún nær aftur um aldir.  Í dag er hún einskonar þjóðarhljóðfæri Skota.  Skotar eru um hálf sjötta milljón.  Aðeins sex þúsund þeirra kann að spila á sekkjapípu.  Þeim fækkar hratt.  Svo hratt að reiknað hefur verið út að eftir örfáa áratugi heyri sekkjapípan sögunni til.  Til að viðhalda þekkingu á sekkjapípuspili þurfi 350 þúsund manns að kunna á hljóðfærið og kenna komandi kynslóðum á það.  

  Skotar geta tekið Grænlendinga sér til fyrirmyndar.  Fyrir nokkrum áratugum kunni aðeins einn Grænlendingur grænlenska trommudansinn.  Hann var sendur þvers og kruss um Grænland til að endurvekja trommudansinn.  Með einstaklega góðum árangri.  Áhugi grænlenskra barna var til staðar.  Í dag blómstrar grænlenski trommudansinn.   

EazyJet um Ísland og Íslendinga

  Á dögunum fór ég á flandur með ensku flugfélagi, EazyJet.  Skrapp til Edinborgar í Skotlandi.  Skömmu síðar aftur til Íslands.

  Í sætisvasa fyrir framan mig í flugvélinni fann ég bækling prentaðan í lit á pappír.  Yfirskrift hans er EazyJet Traveller. Þar má finna fróðleik um þjónustu flugfélagsins.  Líka auglýsingu um gott verð á skóm í tiltekinni verslun.  

  Skemmtilegasta lesefnið er tveggja blaðsíðna viðtal við íslenskan uppistandara. Ara Eldjárn.  Af framsetningu þess má ráða að Ari sé vinsæll og virtur uppistandari í Bretlandi.  Reyndar veit ég að svo er.

  Í viðtalinu dregur hann upp spaugilega - en góðlátlega - mynd af Íslendingum.  Hárfín og bráðfyndin kímnigáfan hittir glæsilega í mark. Stöngin inn með látum! 

  Gaman var að sjá hundruð flugfarþega frá öllum heimshornum lesa um Ara - og vita að mörgum sinnum fleiri eigi eftir að gera það.

  Í sama bæklingi er grein sem ber (á ensku) yfirskriftina "3 topp húðflúrstofur í Reykjavík".  Þar eru taldar upp nokkrar stofur og lýsing á þeim.  Þessar stofur eru: 

1.  Black kross

2.  Apollo ink

3.  Reykjavik ink

  Blaðamaður EasyJet hlýtur að hafa reynslu af þessum stofum.  Einnig fleiri reykvískum stofum fyrst að hann getur raðað upp í toppsæti. 

  Íslenskir húðflúrarar eru þeir bestu í heimi.  Ég skrifa af reynslu til margra ára.  Minn frábæri húðflúrari er Svanur Guðrúnarson í Lifandi List tattoo studio.  Hann er ekki á listanum yfir bestu reykvísku stofur vegna þess að stofan hans er í Hafnarfirði.  

 

Breskar sígarettur

  Í nýlegri dvöl minni í Skotlandi vakti athygli að allt þarlent reykingafólk virtist reykja sömu sígarettutegund.  Og það tegund sem ég kannaðist ekki við.  Eðlislæg forvitni var vakin.  Ég gerðist svo djarfur að spyrja reykingamann út í málið.  Þá var ég upplýstur um að í Bretlandi séu allir sígarettupakkar alveg eins.  Það eru lög.  Furðulög.  Rökin eru þau að ef að fólk veit ekki hvort að það er að reykja Camel eða Salem þá hættir það að reykja og maular gulrætur í staðinn. 

Frásögn bresks blaðs af íslenskum jólum

  Hátíð ljóss og friðar,  jólunum,  varði ég í Skotlandi.  Í góðu yfirlæti.  Í Bretlandseyjum er gefið út götublað að nafni Daily Mirror.  Það er frekar lélegt blað.  En prentað á ágætan pappír.  Þannig lagað.

  Á aðfangadegi birti það grein undir fyrirsögninni "Jólasveinasnakk"  (Santa´s snack).  Þar segir: 

  "Jólin á Íslandi spanna 26 daga.  Þar af telja 13 jólasveinar, svo og tröll sem ofan koma úr fjöllunum og gefa gjafir.  Í þakklætisskini færa börnin þeim laufabrauð.  Það smakkast eins og stökkar vöfflur."

Ósvífin börn gerðu hróp að gömlum manni

  Ég fagnaði jólunum í Edinborg í Skotlandi.  Tók hvorki með mér tölvu né síma.  Var bara í algjörri hvíld.  Þannig hleður maður batteríin.  Verra var að illa uppalin börn gerðu hróp að mér með uppnefnum.  Og það í tvígang.  Í bæði skiptin var um að ræða á að giska fimm ára stelpur.  Í fyrra tilfellinu var ég á gangi í tívolí-garði.  Skimaði þar eftir indverskum mat.  Þá vatt sér að mér frekjuleg stelpa sem togaði í ermina á mér og sagði á ensku:

  "Jólasveinn,  komdu í heimsókn til okkar!"

  Það lá við að ég gæfi barninu "fuck you" merki.  En stillti mig.  Veifaði bara í staðinn.

  Næst var ég staddur á matsölustað.  Fékk mér djúpsteiktan þorsk.  Á næsta borði sat karl ásamt börnum.  Hann var með bendingar á eitt barnið og hló dátt.  Ég vissi ekki hvað það átti að þýða.  Svo yfirgaf hópurinn staðinn.  Þá snéri sér að mér stelpa sem hrópaði upp í opið geð á mér hátt og snjallt á ensku:  "Hóhóhó!  Gleðileg jól,  jólasveinn!"

 

Gleðilegar vetrarsólstöður, jól og áramót!

  Kannski fæ ég kökusneið;

komin eru jólin!

  Nú er allt á niðurleið

nema blessuð sólin.

  Heims um ból höldumn við jól;

heiðingjar, kristnir og Tjallar.

  Uppi á stól stendur í kjól

stuttklipptur prestur og trallar.

Sýnishorn úr bráðfyndinni bók

  Bókin heitir "Hann hefur engu gleymt ... nema textunum!"  Gamansögur úr íslenska tónlistarheiminum.  Guðjón Ingi Eiríksson safnaði sögunum saman úr ýmsum áttum og skráði.  Þær eru eins fjölbreyttar og þær eru margar.  Í formála segir meðal annars:  "Farið er yfir holt og hæðir og beygjur teknar - sumar ansi krappar - með óteljandi hliðarsporum yfir drullupytti og aðrar vegleysur." 

  Hér eru dæmi:

  Eftir að hljómsveitin Upplyfting hafði verið að spila á dansleik í Miðgarði fór Kristján Björn Snorrason,  harmóníkuleikari hennar,  út baka til og sá þar ungan sveitapilt,  sem greinilega hafði skemmt sér fullvel þá um nóttina, liggja á grúfu úti undir vegg.

  "Hvern andskotann ertu að gera þarna?"  spurði Kristján Björn. 

  Eitthvað lífsmark var greinilega með pilti sem svaraði þvoglumæltur: 

  "Ég er að rannsaka íslenskan jarðveg."

  *

  Skúli Ágústsson,  bóndi í Auðholti og Birtingaholti,  en lengst af verslunarstjóri hjá Sláturfélagi Suðurlands í Reykjavík,  var góður bassi og söng lengi með Karlakór Reykjavíkur.  

  Á efri árum Skúla fékk hann eitt sinn boð á árshátíð kórsins.  Hann var þá hættur í kórnum og svaraði boðinu með eftirfarandi vísu:  

Ég held ég láti hófið bíða,

mér hentar ekki þvílíkt rall.

Hættur að drekka, dansa og ríða.

Hvern djöfulinn á ég að gera á ball? 

*

  Magnús Þór Sigmundsson söng:

  "Eru álfar kannski menn?"

  Eitthvað var um að þetta tæki breytingum og yrði:

  "Eru álfar danskir menn?"

*

  Óskar Pétursson var gestur á hljómleikum Þuríðar Sigurðardóttur og fór að vanda á kostum.  Þau spjölluðu og grínuðust heilmikið á milli laga og meðal annars kom Jesú Kristur til tals.  Þá sagði Óskar:

  "Ég skil ekkert í mönnum að kalla það kraftaverk þegar hann breytti vatni í vín, hérna á sínum tíma.  Heima í Skagafirði kallast þetta nú bara að brugga landa!"

Elífðarunglingar

 

  Flestir fagna því að eldast;  að vaxa upp úr galgopalegu útliti ungrar manneskju.  Öðlast þess í stað útlit virðulegs eldri borgara. 

  Gríðarlega gaman er að fylgjast með jafnöldrum eldast og þroskast.  Fyrir mig - fæddan um miðjan sjötta áratuginn -  hefur verið góð skemmtun að fylgjast með guttunum í The Rolling Stones komast til manns.  Þeir voru vart af unglingsaldri er þeir fylgdu í fótspor Bítlanna við að leggja undir sig heiminn. Ég var 8 ára eða svo.

  Rollingarnir þóttu ljótir,  klæmnir og ruddalegir.  Bítlarnir voru krútt.  Paul þeirra sætastur.  George heillandi dulrænn. Ringo fyndið ofurkrútt.  Lennon bráðgáfaður og leiftrandi fyndinn. 

  Núna,  55 árum eftir að Bítlarnir og The Rolling Stones rúlluðu upp vinsældalistum heims, er forvitnilegt að skoða hvernig strákarnir hafa elst. 

  The Rolling Stones og Bítlarnir fylgdust að í gríðarlega mikilli eiturlyfjaneyslu og áfengisdrykkju.  Liðsmenn The Rolling Stones náðu ásjónu virðulegra eldri manna á undan Bítlunum.  Samt eru þeir yngri en Bítlarnir.  Þar af er Ronnie Wood (sjá mynd efst til vinstri) 5 árum yngri en elstu Bítlar og 7 árum yngri en Harrison.   

  Myndin hér fyrir neðan af Harrison er gölluð.  Hún er 18 ára gömul (hann dó 2001). 

  Ringo og Paul er ótrúlega unglegir. Myndin af Lennon er keyrð í gegnum forrit sem uppfærir hana til samræmis við aldur (hann var myrtur 1980). 

     

Skammir

  Ég var staddur í matvöruverslun.  Þar var kona að skamma ungan dreng,  á að giska fimm eða sex ára.  Ég hlustaði ekki á skammirnar og veit ekki út á hvað þær gengu.  Þó heyrði ég að konan lauk skömmunum með því að hreyta í drenginn:  "Þú hlustar aldrei á mig!"

  Hún gat ekki varist hlátri - fremur en viðstaddir - þegar strákurinn svaraði hátt, snjallt og reiðilega:  "Stundum finnst mér nú eins og ég hlusti of mikið á þig!"