Stórtíðindi af breskri plötusölu

  Þær eru óvæntar sviptingarnar í plötusölu í Bretlsndi þessa dagana.  Og þó.  Einhverjir voru búnir að spá því að mögulega gæti þessi staða komið upp.  Formlegt heiti breska plötusölulistans er Official Album Chart Top 100.  Hann mælir plötusölu í öllu formi,  hvort heldur sem er vinyl,  geisladiskar, niðurhal eða streymi.

  Þetta eru söluhæstu plöturnar í dag:

1.   Abbey Road með Bítlunum

2.   Wy Me Why Not með Liam Gallagher

3.   Divinlely Uninspired To A Hellish Extent með Levis Capaldi

  Aldrei áður hefur hálfrar aldar gömul plata snúið aftur á vinsældalistann og endurheimt 1. sætið.  Þetta er met.  Á sínum tíma var platan í 13 vikur á listanum.

  Í 28. sæti er Bítlaplatan 1.  Hún hefur verið á listanum í 230 vikur.   Þar af hæst í 1. sæti.

  Í 69. sæti er Bítlaplatan Sgt Peppers Lonely Hearts Club Band.  Hún hefur verið á listanum í 274 vikur.  Þar af hæst í 1. sæti.

  Í 72. sæti er Bítlasafnplatan 1967-1970.  Hún hefur verið í 41 viku á listanum.  Þar af hæst í 4. sæti.

  Í 94. sæti er Bítlaplatan Hvíta albúmið.  Hún hefur verið í 37 vikur á listanum.  Þar af hæst í 1. sæti.

 

Bítlalögin sem unga fólkið hlustar á

  Síðasta platan sem Bítlarnir hljóðrituðu var "Abbey Road".  Hún kom út undir lok september 1969.   Þess vegna er hún hálfrar aldar gömul.  Meiriháttar plata.  Hún hefur elst vel.  Hún gæti hafa komið út í ár án þess að hljóma gamaldags.  

  Svo merkilegt sem það er þá hlustar ungt fólk í dag á Bítlana.  Bæði börn og unglingar.  Í minni fjölskyldu og í mínum vinahópi eru Bítlarnir í hávegum hjá fjölda barna og unglinga.  Lokaritgerð frænku minnar í útskrift úr framhaldsskóla var um Bítlana.  Mjög góð ritgerð.  Fyrir nokkrum árum hitti ég 14 ára dóttur vinafólks mín.  Hún var svo fróð um Bítlana að ég hafði ekki roð við henni um smáatriði tengd Bítlatónlist.  Tel ég mig þó vera nokkuð fróðan um Bítlana.   

  Spilanir á músíkveitunni Spotify staðfesta að þetta sama má segja um börn og unglinga út um allan heim.  

  Þessi Bítlalög eru mest spiluð af börnum og unglingum upp að 18 ára aldri.

1.  Here Comes The Sun

2.  Let It Be

3.  Hey Jude

4.  Come together

5.  Twist And Shout

Þessi lög eru mest spiluð af aldurshópnum 18 - 24 ára:

1.  I Want To Hold Your Hand

2.  Here Comes The Sun

3.  Come Together

4.  Penny Lane

5.  You Never Give Me Your Money 

   

Plötuumsögn

 

 - Titill: Punch

 - Flytjandi: GG blús

 - Einkunn: ****1/2 (af 5)

  GG blús er dúett skipaður Guðmundunum Jónssyni og Gunnlaugssyni.  Sá fyrrnefndi spilar á gítar og er einn lunknasti smellasmiður landsins; þekktastur fyrir störf sín með Sálinni, Pelican, Vestanáttinni, Nykri og Kikki.  Hinn síðarnefndi er best kunnur fyrir trommuleik með Kentári, X-izt og Sixties.  Báðir voru í Jötunuxum.  Báðir eru ágætir söngvarar og raddir þeirra liggja vel saman. 

  Töluverða færni og útsjónasemi þarf til að gítar/trommur dúó hljómi sannfærandi; að hlustandinn sakni ekki drynjandi bassalínu.  Hljómsveitum eins og White Stripes, Black Keys og dauðapönksveitinni Gyllinæð hefur tekist þetta. Líka GG blús - og það með glæsibrag!  

  GG blús spilar kraftmikinn og harðan rokk-blús.  Platan er bærilega fjölbreytt.  Sum laganna eru mýkt með rólegum kafla.  Hluti af söng í sumum lögum er keyrður í gegnum "effekt" sem lætur hann hljóma í humátt að gjallarhorni.  Sjö af tíu lögum plötunnar eru frumsamin.  Öll af Guðmundi Jónssyni.  Þar af þrjú samin með nafna hans.  Í hinu KK-lega "Lost and Found" er Mike Pollock meðhöfundur nafnanna og gestasöngvari.  Aðkomulögin eru "Money" eftir Roger Waters, "Cradle" eftir Rory Gallagher og "Spoonful" eftir Willie Dixon, best þekkt í flutningi Howlin´ Wolf.  

  Flutningur GG blús á "Money" er ólíkur frumútgáfunni með Pink Floyd.  Framan af er ekki auðheyrt hvaða lag um ræðir.  Sigurður Sigurðsson - iðulega kenndur við Kentár - skreytir lagið listavel með munnhörpublæstri.  Hið sama gerir Jens Hansson með saxófónspili í "Spoonful".  Blessunarlega er platan laus við hefðbundin rokk- og blúsgítarsóló, ef frá er talið progað titillag.  Í því er sitthvað sem kallar Audioslave upp í hugann.  Rétt eins og í "Touching the Void".    

 Yrkisefnið er töluvert blúsað.  Sungið er um allskonar krísur og deilt á misskiptingu auðs og fégræðgi.  Allt á ensku.  Sýna má því umburðarlyndi vegna útlendu laganna.

  Hljómur á plötunni er sérdeilis hreinn og góður.  Eiginlega er allt við plötuna afskaplega vel heppnað.  Það á einnig við um umslagshönnun Ólafar Erlu Einarsdóttur. 

  Skemmtileg og flott plata!

Bítlalögin sem John Lennon hataði

".  .

  Bítillinn John Lennon var óvenju opinskár og hreinskiptinn.  Hann sagði undanbragðalaust skoðun sína á öllu og öllum.  Hann var gagnrýninn á sjálfan sig ekki síður en aðra.  Ekki síst lög sín.  Hann hafði óbeit á mörgum lögum Bítlanna - þó hann hafi sætt sig við að þau væru gefin út á sínum tíma vegna þrýstings frá útgefandanum, EMI.  Bítlarnir voru samningsbundnir honum til að senda frá sér tvær plötur á ári og einhverjar smáskífur.  Til að uppfylla samninginn leyfðu Bítlarnir lögum að fljóta með sem voru uppfyllingarefni - að þeirra mati.

  Að sögn gítarleikarans George Harrison litu þeir Ringo og Paul alltaf á John sem leiðtoga hljómsveitarinnar - þrátt fyrir að stjórnsami og ofvirki bassaleikari Paul McCartney hafi að mörgu leyti stýrt Bítlunum síðustu árin eftir að umboðsmaðurinn Brian Epstein dó.   

  Paul sýndi George og trommuleikaranum Ringo ofríki þegar þar var komið sögu.  En bar lotningarfulla virðingu fyrir John.  Stofnaði ekki til ágreings við hann.  Þeir skiptust á tillögum og ábendingum um sitthvað sem mátti betur fara.  Báðir tóku því vel og fagnandi.  Þeir voru fóstbræður. 

  Þó komu upp nokkur dæmi þar sem Paul mótmælti John.  Fyrst var það þegar John dúkkaði upp með lagið "She said, she said" á plötunni Revolver.  Paul þótti það vera óboðleg djöflasýra.  John fagnaði því viðhorfi vegna þess að hann ætlaði laginu einmitt að túlka sýrutripp.  Í stað þess að rífast um lagið stormaði Paul úr hljóverinu og lét ekki ná á sér við hljóðritun þess.  Lagið var hljóðritað án hans.  George spilaði bassalínuna í hans stað.  Síðar tók Paul lagið í sátt og sagði það vera flott.  

  Í annað sinn lagðist Paul - ásamt George og Ringo - gegn furðulagi Johns "Revolution #9".  En John fékk sínu fram.  Lagið kom út á "Hvíta albúminu".  Hann var sá sem réði.  Samt þannig að hann umbar öll þau lög Pauls sem honum þóttu léleg.

  Eftirtalin Bítlalög hafði John óbeit á.  Fyrir aftan eru rökin fyrir því og tilvitnanir í hann. 

1   It´s Only Love (á plötunni Help) - "Einn af söngvum mínum sem ég hata.  Glataður texti."

2   Yes it Is (smáskífa 1965) - "Þarna reyndi ég að endurtaka leikinn með lagið This Boy.  En mistókst.

3   Run For Your Life (á Rubber Soul).  - "Uppfyllingarlag.  Enn eitt sem mér líkaði aldrei.  George hefur hinsvegar alltaf haldið upp á þetta lag."

4   And Your Bird Can Sing (á Revolver).  - "Enn ein hörmung.  Enn eitt uppfyllingarlagið."

5   When I m Sixty-Four (á Sgt. Peppers...) - "Afalag Pauls.  Ég gæti aldrei hugsað mér að semja svona lag." 

6   Glass Onion (á Hvíta albúminu) - "Þetta er ég að semja uppfyllingarlag"

7   Lovely Rita (á Sgt. Peppers...) - "Ég kæri mig ekki um að semja lag um fólk á þennan hátt."

8   I ll Get You (á 4ra laga smáskífu 1963) - "Við Paul sömdum þetta saman en lagið var ekki að gera sig."

9   Hey Bulldog (á smáskífu 1967) - "Góð hljómgæði á merkingarlausu lagi."

10  Good Morning, Good Morning (á Sgt. Peppers...) - "Einskonar bull en samt falleg orð.  Uppfyllingarlag."

11  Hello, Goodbye - John var mjög ósáttur þegar EMI gaf þetta lag út á smáskífu.  Honum þótti það ekki þess virði.

12  Lady Madonna (á smáskífu 1968) - "Gott píanóspil sem nær þó aldrei flugi."

13  Ob-La-Di Ob-La-Da (á Hvíta albúminu) - Paul vildi ólmur að þetta lag yrði gefið út á smáskífu.  John tók það ekki í mál.   

14  Maxwells Silver Hammer (á Abbey Road) - John leiddist þetta lag svo mikið að hann harðneitaði að taka þátt í hljóðritn þess.  Engu að síður sagði hann það vera ágætt fyrir hljómsveitina að hafa svona léttmeti með í bland.  Þannig næðu plöturnar til fleiri.     

15  Martha My Dear (á Hvíta albúminu) - John leiddist þetta lag.  Samt ekki meira en svo að hann spilar á bassa í því.

16  Rocky Racoon (á Hvíta albúminu) - "Vandræðalegt!"

17  Birtday (á Hvíta albúminu) - "Drasl!"

18  Cry Baby Cry (á Hvíta albúminu) - "Rusl!"

19  Sun King (á Abbey Road) - "Sorp!"

20  Mean Mr. Mustard (á Abbey Road) - "Óþverri sem ég samdi í Indlandsdvölinni."

21  Dig a Pony (á Let it be) - "Enn ein vitleysan.  Ég var í orðaleik og þetta er bókstaflega rugl."

22  Let It Be (á Let it be) - "Þetta lag hefur ekkert með Bítlana að gera.  Ég skil ekki hvað Paul var að pæla með þessu lagi."  

  Rétt er að taka fram að John skipti oft um skoðun á flestum hlutum.  Líka á Bítlalögum.  Til að mynda er til upptaka þar sem hann hrósar Let It Be sem glæsilegu lagi.  Þetta fór dálítið eftir dagsforminu;  hvernig lá á honum hverju sinni.   

   

Hvað ef John og Paul hefðu aldrei kynnst?

  1956 var litla enska hafnarborgin Liverpool "slömm".  Margir Englendingar neituðu að viðurkenna Liverpool sem hluta af Englandi.  Þetta ár bankaði 14 ára gutti,  Paul McCartney, hjá 16 ára bæjarvillingnum John Lennon.  Bauð sig fram sem gítarleikara, söngvara og lagahöfund í hljómsveit Johns,  The Querrymen.  Þarna varð til öflugasta tvíeyki sögunnar. Frábært söngvapar,  hugmyndaríkir flytjendur og djarfir tilraunakenndir útsetjarar sem toguðu og teygðu tónlist lengra og víðar en áður þekktist.

  The Querrymen breyttust í The Beatles.  Á íslensku alltaf kallaðir Bítlarnir.  Bítlarnir frá Liverpool rúlluðu heimsbyggðinni upp eins og strimlagardínu.  Allt í einu urðu Liverpool og England ráðandi forysta í dægurlagamarkaði heimsins. 

  Pabbi Johns,  Freddie Lennon,  var söngvari,  söngvaskáld og banjoleikari.  Mamma Johns var líka banjoleikari og píanóleikari.  John ólst ekki upp hjá þeim en erfði frá þeim tónlistarhæfileika.  Þegar plötufyrirtækið EMI gerði útgáfusamnning við Bítlana var það munnhörpuleikur Johns sem heillaði upptökustjórann,  George Martin, umfram annað. 

  Pabbi Pauls lagði hart að honum að fara í markvisst tónlistarnám.  Rökin voru:  "Annars endar þú eins og ég;  að spila sem láglaunamaður á pöbbum."  En Paul valdi að læra sjálfur að spila á gítar og píanó. 

  Foreldrar George Harrison eru sagðir hafa verið góðir söngvarar.  Mamma hans er skráð meðhöfundur "Piggies" á Hvíta albúminu.

  Ringó Starr ólst upp á tónlistarheimili.  Þar var allt fullt af hljóðfærum af öllu tagi.  Hann hélt sig við trommur en getur gutlað á píanó og gítar.

  Synir allra Bítlanna hafa haslað sér völl sem tónlistarmenn.  Zak Starkey,  sonur trommuleikarans Ringos,  hefur vegnað vel sem trommuleikari The Who og Oasis.  Eldri sonur Johns,  Julian,  kom bratt inn á markað 1984 með laufléttu alltof ofunnu reggí-lagi um pabba sinn,  "Too Late for goodbyes".  Þetta var á skjön við vinnubrögð Johns sem gengu út á hráleika.  Síðan hefur hvorki gengið né rekið hjá Julian - fremur en hjá öðrum sonum Bítlanna að Zak undanskildum.  Vegna frægðar Bítlanna hafa synir þeirra forskot á aðra í tónlistarheimi.  Þrátt fyrir að þeir séu alveg frambærilegir tónlistarmenn þá vantar upp á að tónlist þeirra að heilli nógu marga til að skila lögum þeirra og plötum inn á vinsældalista. 

  Niðurstaðan er sú að ef John og Paul hefðu ekki kynnst þá hefðu þeir ekki náð árangri út fyrir Liverpool-slömmið.  Lykillinn að yfirburðum þeirra á tónlistarsviðinu lá í samstarfi þeirra.  Hvernig þeir mögnuðu upp hæfileika hvors annars.

  John var spurður út í samanburð á Bítlunum og The Rolling Stones.  Hann svarði eitthvað á þá leið að Rollingarnir væru betri tæknilega.  Þeir væru skólaðir.  Bítlarnir væru amatörar.  Sjálflærðir leikmenn.  En spjöruðu sig.  Svo bætti hann við:  Þegar heildarútgáfa á flutningi á Bítlalögum er borin saman við flutning annarra þá hallar ekki á Bítlana.

Spaugilegt

  Um miðjan sjöunda ártuginn fór bandaríska hljómsveitin The Byrds með himinskautum á vinsældalistum með lagið "Turn, Turn, Turn".  Líftími lagsins er langur.  Það lifir enn í dag góðu lífi.  Er sívinsælt (klassík).  Fjöldi þekktra tónlistarmanna hafa krákað lagið.  Allt frá Mary Hopkins og The Seekers til Dolly Parton og Judy Collins.  Að auki hljómar lagið í mörgum sjónvarpsþáttum og kvikmyndum,  Til að mynda í "Forrest Gump".

  Flestir vita að texti lagsins er úr Biblíunni.  Samt ekki allir.  Á föstudaginn póstaði náungi laginu í músíkhópinn "Þrumur í þokunni" á Fésbók.  Svaný Sif skrifaði "komment".  Sagðist vera nýbúin að uppgötva þetta með textann.  Hún var að horfa á trúarlegt myndband.  Presturinn las upp textann úr Biblíunni.  Svaný skildi hvorki upp né niður í því hvers vegna presturinn væri að þylja upp dægurlagatexta með The Byrds.      

 

Samband Johns og Pauls

 

  John Lennon og Paul McCartney voru fóstbræður.  Þeir kynntust á unglingsárum á sjötta áratugnum og urðu samloka.  Vörðu öllum frítímum saman við að semja lög og hlusta á rokkmúsík.  John gerði út hljómsveitina Querrymen.  Hún er ennþá starfandi.  Reyndar án Johns.  John var stofnandi hljómsveitarinnar og forsprakki;  söngvari, gítarleikari og söngvahöfundur.

  Paul segir að á þessum tíma hafi allir unglingar í Liverpool vitað af John. Hann var fyrirferðamikill ofurtöffari. Svalasti gaurinn í Liverpool, að sögn Pauls.  Liverpool er hafnarbær.  Íbúar á sjötta áratugnum kannski 200 eða 300 þúsund eða þar í grennd.  John var kjaftfor og reif stólpakjaft við alla,  slóst á börum eins og enginn væri morgundagurinn,  þambaði sterk vín, reykti og svaf hjá stelpum.   Hann var dáldið geggjaður.  Eins og mamma hans. 

  Paul sá í hendi sér að frami sinn í Liverpool væri fólginn í því að vingast við John.  Hann bankaði upp hjá John.  Kynnti sig og spilaði fyrir hann nokkur lög til að sanna hæfileika í hljóðfæraleik og söng.  Jafnframt sagðist Paul vera lagahöfundur. 

 John angaði eins og bruggverksmiðja þegar þeir hittust.  Koníak gutlaði í honum.  Eftir að Paul spilaði og söng fyrir John hugsaði hann eitthvað á þessa leið:  Ég get auðveldlega orðið aðal rokkstjarnan í Liverpool.  En með Paul mér við hlið get ég sigrað heiminn.  Ég verð að gefa eftir forystuhlutverkið.  Deila því með Paul.  Við getum sigrað heiminn saman. Þetta varð niðurstaðan.  Þetta var langsótt niðurstaða á þessum tíma.  Varðandi heimsfrægð.  Liverpool var útkjálki og þótti "slömm". 

  John var um margt afar erfiður í umgengni.  Hann tók skapofsaköst.  Hann var "bully";  árásagjarn til orðs og æðis.  Hann lamdi fyrri konu sína. Hann lamdi Paul og fleiri í hljómsveitinni Querrymen.  

  Paul var og er mjög stjórnsamur og ofvirkur.  Í Bítlunum sýndi hann George og Ringo ofríki.  En forðaðist árekstra við John.  Þegar John gekk fram af honum með gríðarlegri eiturlyfjaneyslu og flaut í sýrumóki við hljóðritun á laginu "She said, she said" 1966 þá ofbauð Paul.  Hann stormaði út úr hljóðverinu, tók ekki þátt í hljóðritun lagsins og lét ekki ná á sér.  George Harrison spilar bassalínu lagsins.  Í bókinni góðu "Beatlesongs" er Paul ranglega skráður bassaleikarinn.  Lagið hljómar í dag ósköp venjulegt.  1969 var þetta brengluð sýra. 

  Annað dæmi er lagið "Come together" á Abbey Road plötunni.  Síðustu hljóðversplötu Bítlanna.  Framan af ferli Bítlanna sungu Paul og John flest lög saman.  Að mörgu leyti var það einkenni Bítlanna og gaf hljómsveitinni forskot á aðrar hljómsveitir.  Undir lok ferils Bítlanna dró mjög úr dúettsöngnum.  Meira varð um þríröddun þeirra Pauls, Johns og Georges.  Líka sólósöngs þeirra hvers fyrir sig.  Paul saknaði tvíröddunarinnar.  Þeir John,  Paul og George voru allir afar flinkir í að radda og sniðgengu iðulega viðurkennda tónfræði.  

  Er John kynnti til sögunnar "Come Together" bað Paul um að fá að radda lagið með honum.  Paul sárnaði mjög er John svaraði:  "Ég græja það sjálfur."  Sem hann reyndar gerði ekki.  Paul laumaðist í skjóli nætur til að radda með í laginu.  John heyrði ekki þá útfærslu fyrr en platan kom út.          

Af hverju túra Paul og Ringo ekki saman?

  Paul McCartney og Ringo Starr eru einu eftirlifandi Bítlarnir.  Þeir eru mjög góðir vinir.  Á hljómleikum gera báðir út á gömlu Bítlalögin.  Paul á það til að fá Ringo sem gest á hljómleika sína.  Þá trommar kappinn í nokkrum Bítlalögum.  

  Af hverju túra þeir aldrei saman?  Væri það ekki stórkostleg upplifun fyrir Bítlaaðdáendur?  Jú,  vissulega.  Hængur er á.  Illilega myndi halla á Ringo.  Hann er frábær trommari,  orðheppinn og bráðfyndinn.  Hinsvegar hefur hann ekki úr mörgum frumsömdum lögum að moða.  Því síður mörgum bitastæðum.  Þar fyrir utan er hann ekki góður söngvari.  Öfugt við Paul sem er einn besti og fjölhæfasti söngvari rokksögunnar.  Þeir John Lennon voru ótrúlaga frábærir söngvarar - og Paul er ennþá.   Paul hefur úr að velja frumsömdum lögum sem eru mörg hver bestu lög rokksögunnar.  Á hljómleikum stekkur Paul á milli þess að spila á píanó,  orgel, gítar, bassa og allskonar.  Meira að segja ukulele.  Frábær trommuleikur Ringos býður ekki upp á sömu fjölbreytni.   

  Bæði Paul og Ringo átta sig á því að tilraun til að endurskapa anga af Bítladæmi sé dæmt til að mistakast.  Það var ekki einu sinni hægt á meðan George Harrison var á lífi.  Eins og Geroge sagði:  "Bítlarnir verða ekki aftur til á meðan John er dáinn."  Ég set spurngamerki við "á meðan".   

      

Blessun

  Ég er alltaf kallaður Jens Guð.  Þess vegna er ég í símaskránni skráður Jens Guð - að frumkvæði símaskráarinnar.  Eða hvort að þetta heitir 1819 eða 1919 í dag?  Í morgun hringdi í mig barnung stúlka.  Kannski 5, 6 ára.  Hún sagðist heita Emilía og eiga heima í Keflavík.  Hún spurði hvort ég væri Jens Guð.  Ég játaði því.  Hún spurði hvort ég væri til í að blessa hana.  Ég svaraði:  "Alveg sjálfsagt.  Strax eftir þetta símtal skal ég blessa þig."  Hún þakkaði fyrir og þar með lauk símtalinu.  Ég stóð við minn hluta samkomulagsins.  Sendi henni að auki í huganum sálm með þýsku pönkdrottningunni Nínu Hagen.  Hún er mér töluvert uppteknari af trúmálum. 

 

Hressilegt rokk

 

 

 

 

 

Titill:  För

Flytjandi:  Nýríki Nonni

Einkunn:  ****  (af 5)

  2016 spratt fram á sjónarsvið afar sprækt pönkrokkstríó,  Nýríki Nonni.  Liðsmenn voru og eru:  Guðlaugur Hjaltason (gítar og söngur), Logi Már Einarsson (bassi) og Óskar Þorvaldsson (trommur).  Það sem sker tríóið frá öðrum nýstofnuðum pönkböndum er að liðsmenn eru ekki unglingar að stíga sín fyrstu skref í hljómsveit heldur virðulegir miðaldra menn sem búa að góðri færni á hljóðfæri. 

  Á nýútkominni plötu tríósins,  För,   slæðist snyrtilegt hljómborð með.  Ég veit ekki hver afgreiðir það. Gulli liggur undir grun.

  Óvænt hefst plata pönktríósins á rólegu lagi,  titillaginu För.  Þau eru fleiri rólegu lögin á plötunni.  Inn á milli eru svo hressilegu pönklögin.  Gulli er höfundur laga og texta.  Hann er fagmaður á báðum sviðum.  Textarnir lúta að mestu undir hefðbundið form stuðla, hljóðstafa og ríms.  Þeir eru ádeilutextar.  Stinga á kýlum. 

  Fyrir minn smekk eru pönklögin skemmtilegust.  Í heild er platan skemmtilega fjölbreitt.  Já, og fyrst og síðast bráðskemmtileg.