Hugljúf jólasaga

  Sveinn hét maður. Hann var stórskorinn, brúnaþungur en hokinn í herðum;  nefið breitt og eyru útstæð.  Hann var náfrændi fjarskylds ættingja síns vestur á fjörðum. Þeir þekktust ekkert og eru nú báðir úr sögunni.

  Víkur þá sögu að vinnufélögunum Kolla og Tóta. Að löngum vinnudegi loknum plataði Kolli Tóta til að skutla sér heim. Gulrótin sem hann notaði var að lofa Tóta að bjóða honum upp á kaffi og döðlu. Sem hann sveik þegar á reyndi. Hann átti ekki einu sinni döðlu. Komnir heim að hrörlegum tveggja hæða kofa Kolla sótti hann stiga sem lá við húshliðina og reisti hann upp við framhliðina.

  - Viltu styðja við stigann, Tóti minn? Hann á það til að renna út á stétt.

  - Ekkert mál. Tóti greip þéttingsfast um stigann.

  Kolli brá við skjótt og sparkaði í gegnum rúðu í kjallaraglugga. Hún mölbrotnaði. Hann gerði sig líklegan til að skríða inn um opið. Tóti kallaði:

  - Ertu ekki með lykil að útidyrunum?

  - Jú, en mér þykir skemmtilegra að fara svona inn í húsið. Reyndar eru útidyrnar ólæstar. Nú fæ ég nóg að gera við að setja nýja rúðu í kjallaragluggann. Alltaf gott að hafa eitthvað fyrir stafni. Vinna göfgar.

  - En hvað með stigann?

  - Það er ekkert með hann. Bara reisn yfir því að sjá myndarlegan mann styðja við stiga sem enginn er að nota.

  Í þeim töluðu orðum stakk Kolli sér inn um gluggann. Hann veinaði skrækum rómi er glerbrotin skáru í útlimi. Svo hlunkaðist hann blóðrisa á gólfið. Samstundis spratt hann upp eins og stálfjöður; stangaði vegg, rotaðist í tæpar tvær mínútur og stakk síðan ringluðu höfðinu út um gluggann. Þeir félagarnir brustu þegar í stað í kröftugan söng svo undir tók í fjöllunum: "Bráðum koma blessuð jólin..."

Hvað segir músíksmekkurinn um þig?

  Margt mótar tónlistarsmekk.  Þar á meðal menningarheimurinn sem manneskjan elst upp í,   kunningjahópurinn og aldur.  Líkamsstarfsemin spilar stórt hlutverk.  Einkum hormón á borð við testósteron og estrógen.  Þetta hefur verið rannsakað í bak og fyrir.  Niðurstaðan er ekki algild fyrir alla.  Margir laðast að mörgum ólíkum músíkstílum.  Grófa samspilið er þannig:

  - Ef þú laðast að meginstraums vinsældalistapoppi (Rihanna, Justin Bieber...) er líklegt að þú sért félagslynd manneskja, einlæg og ósköp venjuleg í flesta staði.  Dugleg til vinnu og með ágætt sjálfsálit.  En dálítið eirðarlaus og lítið fyrir skapandi greinar. 

  - Rappheimurinn hefur ímynd ofbeldis og árásarhneigðar.  Engu að síður leiða rannsóknir í ljós að rappunnendur eru ekki ofbeldisfyllri eða ruddalegri en annað fólk.  Hinsvegar hafa þeir mikið sjálfsálit og eru opinskáir. 

  - Kántrýboltar eru dugnaðarforkar,  íhaldssamir,  félagslyndir og í góðu tilfinningalegu jafnvægi. 

  - Þungarokksunnendur eru blíðir,  friðsamir,  skapandi,  lokaðir og með frekar lítið sjálfsálit. 

  - Þeir sem sækja í nýskapandi og framsækna tónlist (alternative, indie...) eru að sjálfsögðu leitandi og opnir fyrir nýsköpun,  klárir,  dálítið latir,  kuldalegir og með lítið sjálfsálit.   

  -  Unnendur harðrar dansmúsíkur eru félagslyndir og áreiðanlegir.

  -  Unnendum klassískrar tónlistar líður vel í eigin skinni og eru sáttir við heiminn,  íhaldssamir,  skapandi og með gott sjálfsálit. 

  -  Djassgeggjarar,  blúsarar og sálarunnendur (soul) eiga það sameiginlegt að vera íhaldssamir,  klárir,  mjög skapandi með mikið sjálfstraust og sáttir við guði og menn.

 

 

Færeyska velferðarríkið blómstrar

  Færeyjar eru mesta velferðarríki heims.  Færeyingar mælast hamingjusamasta þjóð heims.  Atvinnuþátttaka kvenna er hvergi meiri í Evrópu,  82%.  Þar af flestar í hlutastarfi. Þær vilja vera fjárhagslega sjálfsstæðar.  Til samanburðar er atvinnuþátttaka Dana,  karla og kvenna,  75%.   

  Færeyskar konur eru þær frjósömustu í Evrópu.  Færeysk kona eignast 2,5 börn.  Íslensk kona eignast 1,7 barn.

  Til áratuga voru Færeyingar um 48 þúsund.  Í ársbyrjun urðu þeir 50 þúsund.  Á Ólavsvöku 29. júlí urðu þeir 51 þúsund.  Ætla má að í eða um næstu áramót verði þeir 52 þúsund.

  Aldrei áður hafa jafn fáir Færeyingar flutt frá Færeyjum og nú.  Aldrei áður hafa jafn margir brottfluttir Færeyingar flutt aftur til Færeyja.  Ástæðan er sú að hvergi er betra að búa. 

  Framan af öldinni heimsóttu 40 - 80 þúsund erlendir ferðamenn Færeyjar á ári.  2015 og 2016 brá svo við að sitthvort sumarið stóðu 500 Sea Shepherd-liðar misheppnaða vakt í Færeyjum.  Reyndu - án árangurs - að afstýra hvalveiðum.  Þess í stað auglýstu þeir í ógáti Færeyjar sem ævintýralega fagrar eyjar og óvenju gott og kærleiksríkt samfélag.  

  Áróður SS-liða gegn færeyskum hvalveiðum snérist í andhverfu.  Færeyjar urðu spennandi.  Í fyrra komu 160.000 ferðamenn til Færeyja. Miðað við bókanir næstu ára má ætla að erlendir ferðamenn í Færeyjum verði 200 þúsund 1920.   

  Vandamálið er að gistirými í Færeyjum svarar ekki eftirspurn.  Í Færeyjum er ekki til neitt sem heitir eignaskattur.  Þess vegna er algengt að Færeyingar eigi 2 - 3 hús til að lána vinum og vandamönnum í heimsókn.  38,9% gistinátta í fyrra voru í Airb&b.  Í skoðanakönnun Gallup upplýstu gestir að ekki hafi verið um aðra gistimöguleika að ræða.  Allt uppbókað.

Ennþá fleiri gullmolar úr "Ekki misskilja mig vitlaust!"

  "Þrír skór á verði tveggja."  Útvarpsauglýsing frá íþróttavöruversluninni Under Armour vorið 2018.

  "Komið þið sæl - ég verð því miður að afboða forföll á sambandsþingið - óska ykkur góðs gengis.  Kv. Vigdís."  Vigdís Hauksdóttir.

  "Það er hver höndin upp á móti annarri við að hjálpa hinni."  Þórarinn Kristjánsson frá Hólum í Geiradal að lýsa hjálpsemi sveitunga sinna.

  "Hann var frændi minn til fjölda ára,  flutti svo háaldraður til Reykjavíkur og lést þar á besta aldri."  Langi-Sveinn (Sveinn Sveinsson) vörubílstjóri á Selfossi.

  "Ég er í vandræðum með að fá föt á stelpuna því hún er svo ermalöng."  Ína frá Víðidalsá í Steingrímsfirði (Þorsteinsína Guðrún Gestsdóttir) að kaupa peysu á dóttur sína.

  "Þetta voru ekki góð mistök hjá Herði."  Bjarnólfur Lárusson í knattspyrnulýsingu á Stöð 2.

 

Fleiri sýnishorn úr bókinni "Ekki misskilja mig vitlaust!"

  Í síðustu færslu sagði ég frá nýútkominni bók,  "Ekki misskilja mig vitlaust!".  Hér eru nokkur sýnishorn úr henni:  

  "Í Kína eru mannréttindi brotin daglega á hverjum degi." Þóra Kristín Ásgeirsdóttir, fréttakona hjá RÚV.

  "Það dregur úr vexti lambanna að slátra þeim of ungum."  Páll Zóphóníasson.

  "Hann hefur verið með meðfæddan galla frá fæðingu." Hörður Magnússon ,  íþróttafréttamaður Stöðvar 2.

   "Aðalverðlaunin eru ferð á páskamót sem Disney-garðurinn í París heldur í lok árs."  Karl Garðarsson,  fréttamaður á Stöð 2.

  "Ég get bara alveg sagt ykkur að hérna úti við vegamótin fórum við Reynir framhjá að minnsta kosti 100 manna hreindýrahópi."  Gugga Reynis á Vopnafirði.

  "Jæja,  þá erum við allir dánir, bræðurnir, nema ég og Gulla systir."  Árni á Brúnastöðum í Fljótum eftir jarðarför bróður síns á Siglufirði.

Bráðskemmtileg bók

  Í vikunni kom út bókin "Ekki misskilja mig vitlaust!".  Hún inniheldur samantekt á spaugilegum mismælum og ambögum þjóðþekktra manna.  Einkum þeirra sem hafa mismælt sig í beinni útsendingu í ljósvakamiðlum. Líka er vitnað til annarra.  Til að mynda er titill bókarinnar sóttur í ummæli Guðbjarts Jónssonar.  Hann var löngum kenndur við veitinga- og skemmtistaðinn Vagninn á Flateyri.

  Allar tilvitnanir eru feðraðar.  Þær eru ekki uppdiktaður útúrsnúningur.  Það gefur textanum aukið vægi.  Fjölbreytni er meiri en halda mætti að óreyndu.  Margar tilvitnanir eru einnar línu setning.  Aðrar slaga upp í smásögur.  

  Þrátt fyrir að bókin sé aðeins um 80 blaðsíður þá er textinn það þéttur - án mynda - að lestur tekur töluverðan tíma.  Best er að lesa hana í áföngum.  Japla á textanum í smáum skömmtum.  Sum broslegustu mismælin eru þannig að maður áttar sig ekki á þeim við fyrsta lestur. Önnur er gaman að endurlesa og jafnvel brúka til gamans. 

  Höfundur bókarinnar er Guðjón Ingi Eiríksson.  Í formála segir hann meðal annars:  "Mismæli og ambögur ... og oft er útkoman algjör snilld!  Merkir jafnvel eitthvað allt annað en upp var lagt með og kitlar þá stundum hláturtaugarnar.  Tengist oft misheyrn og misskilningi og auðvitað öllu þar á milli."

  Sýnishorn:

  "Heilbrigðisráðherra tók ákvörðunina að höfðu samræði við lækna." Heimir Már Pétursson,  fréttamaður á Stöð 2.

  "Bíllinn er hálfur á hliðinni."  Telma Tómasson,  fréttakona á Stöð 2.

  "Nú eru allir forsetar þingsins konur í fyrsta sinn."  Páll Magnússon í fréttalestri í Ríkisútvarpinu.

 

 

Vilt þú syngja á jólatónleikum?

Norska söngkonan Sissel Kyrkjebø verður með jólatónleika í Reykjavík núna fyrir jólin (af hverju eru aldrei jólatónleikar eftir jól?). Hún leitar að íslenskri söngkonu sem er til í að syngja dúett með henni. Skiptir engu máli hvort viðkomandi er þekkt eða óþekkt. Ert þú til? Afritaðu þá á eftirfarandi slóð copy/paste:   http://sissel.net/singwithsissel/ 

Auglýst eftir konu

  Eftirfarandi frásögn svipar til brandara sem fór eins og eldur í sinu á níunda áratug síðustu aldar. 

  Færeyskur piltur,  Klakksvíkingurinn John Petersen,  fékk sér far með Dúgvuni,  farþegabáti sem siglir á milli Klakksvíkur og Leirvíkur.  Um borð keypti hann lakkrís og súkkulaðistykki.  Sætaskipan er þannig að allir sitja til borðs með öllum.  Ókunnug stúlka settist við sama borð og John.  Skyndilega tekur hún sig til og brýtur vænan bita af súkkulaðinu.  Honum þótti þetta "ódönnuð" framkoma.  Lét samt eins og ekkert væri og fékk sér sjálfur vænan súkkulaðibita.  Hún braut sér annan bita.  Þá fór að síga í John.  Til að tapa ekki restinni upp í stúlkuna gerði hann sér lítið fyrir og sporðrenndi henni með látum eins og langsoltinn hundur. 

  Kominn á land í Leirvík varð John á að fálma í úlpuvasa sinn.  Þar fann hann súkkulaðið ósnert.  Rann þá upp fyrir honum að hann væri dóninn.  Ekki stúlkan.  Hann hafði étið súkkulaði hennar.  Hún var horfin úr sjónmáli.  Þess vegna hefur hann nú tekið til bragðs að auglýsa eftir henni.  Honum er í mun að biðjast afsökunar og útskýra hvað fór úrskeiðis.   

   

Bruðlsinnar leiðréttir

  Guðmundur Ingi Kristinsson,  þingmaður Flokks fólksins,  hefur varpað ljósi á einn anga bruðls með fé skattborgara.  Hann var sendur til Grænlands við tíunda mann á fund Norðurlandaráðs.  Þar voru samþykktar eldri ályktanir.  Snúnara hefði verið að samþykkja þær rafrænt.  Óvisst er að allir kunni á tölvu. 

  Guðmundi var stefnt til Nuuk tveimur dögum fyrir ráðstefnuna.  Þar dvaldi hann í góðu yfirlæti á dýrasta hóteli sem hann hefur kynnst;  144 þúsund kall fyrir vikudvöl.  Rösklega 20 þúsund kall nóttin.  

  Bruðlsinnar vísa til þess að einungis sé flogið til Nuuk frá Íslandi einu sinni í viku.  Þess vegna hafi íslenskir ráðstefnugestir neyðst til að væflast í reiðuleysi í einhverja daga umfram ráðstefnudaga.     

  Vandamálið með dýra hótelgistingu sé að einungis eitt hótel finnist í Nuuk.

  Hið rétta er að flogið er til og frá Nuuk og Reykjavík þrisvar í viku. Að auki er ágætt úrval af gistingu í Nuuk.  Ekki allt 5 stjörnu glæsihótel;  en alveg flott gistiheimili á borð við Greenland Escape Acommodation.  Nóttin þar er á 11 þúsund kall. 

  Skoða má úrvalið HÉR.

  Góðu fréttirnar - sem allir eru sammála um - eru að ráðstefnugestir fengu í hendur bækling prentaðan á glanspappír með litmyndum.  Þar sparaðist póstburðargjald.

Talnaglögg kona

  Ég var að glugga í héraðsfréttablaðið Feyki.  Það er - eins og margt fleira - í eigu Kaupfélags Skagfirðinga.  Samt skemmtilegt og fróðlegt blað sem segir frá Skagfirðingum og Húnvetningum.  Þar á meðal Unu.  Ég skemmti mér vel við lestur á eftirfarandi.  Ekki kom annað til greina en leyfa fleirum að skemmta sér.

 

„Feykir, góðan daginn...“

„Já, góðan daginn, hvar sagðirðu að þetta væri?“

„Hjá Feyki. Get ég eitthvað gert fyrir þig?“

„Já, sæll. Ég ætlaði einmitt að hringja í Feyki.“

„Jæja.“

„Já, ég var að hugsa um að gerast áskrifandi. Hef reyndar lengi ætlað að gerast áskrifandi en betra er seint en aldrei, hehe...“

„Jáá, hvað segirðu, gerast áskrifandi, bíddu aðeins meðan ég næ mér í blað og blýant... hvað segirðu, hvert er nafnið?“

„Ég heiti nú Sigurveig Una Sólmundardóttir, fyrrum bókhaldari hjá...“

„Una segirðu... já, og kennitalan?“

„Kennitalan mín er einnmilljarður sexhundruðogellefumilljónir þrjúhundruðfimmtíuogáttaþúsund tvöhundruðfimmtíuogníu.“

„Ha? Hvað sagðirðu?!“

„Ég sagði einnmilljarður sexhundruðogellefumilljónir þrjúhundruðfimmtíuogáttaþúsund tvöhundruðfimmtíuogníu.“

„Já, hérna... kannski er best að fá bara hjá þér Visa-númerið. Ertu ekki annars með kreditkort Una?“

„Jú, það væri ljómandi gott væni, kreditkortanúmerið er fjórar trilljónir áttahundruðsextíuogsjöbilljarðar níuhundruðmilljarðar áttatíuogníumilljónir fimmhundruðþrjátíuogeittþúsund tvöhundruðfimmtíuogsex... Viltu fá endingartímann?“

„Nei, heyrðu Una, ég held ég biðji hana Siggu hérna í afgreiðslunni að hringja í þig í fyrramálið. Ég held það fari betur á því svo það verði enginn ruglingur. Hvað er símanúmerið hjá þér?“ „Jájá, ekkert mál væni minn. Númerið er... bíddu við... já, fyrst eru tvö núll og síðan er þetta bara þrírmilljarðar fimmhundruðtuttuguogáttamilljónir níuhundruðogfjórtánþú....“

„Takk, takk, Una. Við finnum þig á ja.is. Hún Sigga hringir í þig. Blessuð.“ 

 

Hvetja til sniðgöngu

  Ég er ekki andvígur Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva,  Evrusjón.  Þannig lagað.  Hugmyndin með keppninni er góðra gjalda verð:  Að heila sundraðar Evrópuþjóðir í kjölfar seinni heimstyrjaldarinnar.  Fá þær til að hvíla sig frá pólitík og daglegu amstri.  Taka þess í stað höndum saman og skemmta sér saman yfir léttum samkvæmisleik.  Kynnast léttri dægurlagamúsík hvers annars.

  Þetta hefur að mestu gengið eftir.  Mörgum þykir gaman að léttpoppinu.  Líka að fylgjast með klæðnaði þátttakenda,  hárgreiðslu og sviðsframkomu.  Söngvakeppnin er jól og páskar hommasamfélagsins.    

  Nú bregður svo við að fjöldi þekktra tónlistarmanna og fyrrum þátttakenda í Söngvakeppninni hvetur til þess að hún verði sniðgengin á næsta ári.  Ég fylgist aldrei með keppninni og þekki því fá nöfn á listanum hér fyrir neðan.  Þar má sjá nöfn Íslendinga,  Daða Freys og Hildar Kristínar.  Einnig nöfn fólks sem hefur aldrei nálægt keppninni komið,  svo sem Roger Waters (Pink Floyd),  Brian Eno,  Leon Russelson,  samísku Marie Boine og írska vísnasöngvarans Christy Moore.

L-FRESH The LION, musician, Eurovision 2018 national judge (Australia)

Helen Razer, broadcaster, writer (Australia)

Candy Bowers, actor, writer, theatre director (Australia)

Blak Douglas, artist (Australia)

Nick Seymour, musician, producer (Australia)

DAAN, musician, songwriter (Belgium)

Daan Hugaert, actor (Belgium)

Alain Platel, choreographer, theatre director (Belgium)

Marijke Pinoy, actor (Belgium)

Code Rouge, band (Belgium)

DJ Murdock, DJ (Belgium)

Helmut Lotti, singer (Belgium)

Raymond Van het Groenewoud, musician (Belgium)

Stef Kamil Carlens, musician, composer (Belgium)

Charles Ducal, poet, writer (Belgium)

Fikry El Azzouzi, novelist, playwright (Belgium)

Erik Vlaminck, novelist, playwright (Belgium)

Rachida Lamrabet, writer (Belgium)

Slongs Dievanongs, musician (Belgium)

Chokri Ben Chikha, actor, theatre director (Belgium)

Yann Martel, novelist (Canada)

Karina Willumsen, musician, composer (Denmark)

Kirsten Thorup, novelist, poet (Denmark)

Arne Würgler, musician (Denmark)

Jesper Christensen, actor (Denmark)

Tove Bornhoeft, actor, theatre director (Denmark)

Anne Marie Helger, actor (Denmark)

Tina Enghoff, visual artist (Denmark)

Nassim Al Dogom, musician (Denmark)

Patchanka, band (Denmark)

Raske Penge, songwriter, singer (Denmark)

Oktoberkoret, choir (Denmark)

Nils Vest, film director (Denmark)

Britta Lillesoe, actor (Denmark)

Kaija Kärkinen, singer, Eurovision 1991 finalist (Finland)

Kyösti Laihi, musician, Eurovision 1988 finalist (Finland)

Kimmo Pohjonen, musician (Finland)

Paleface, musician (Finland)

Manuela Bosco, actor, novelist, artist (Finland)

Noora Dadu, actor (Finland)

Pirjo Honkasalo, film-maker (Finland)

Ria Kataja, actor (Finland)

Tommi Korpela, actor (Finland)

Krista Kosonen, actor (Finland)

Elsa Saisio, actor (Finland)

Martti Suosalo, actor, singer (Finland)

Virpi Suutari, film director (Finland)

Aki Kaurismäki, film director, screenwriter (Finland)

Pekka Strang, actor, artistic director (Finland)

HK, singer (France)

Dominique Grange, singer (France)

Imhotep, DJ, producer (France)

Francesca Solleville, singer (France)

Elli Medeiros, singer, actor (France)

Mouss & Hakim, band (France)

Alain Guiraudie, film director, screenwriter (France)

Tardi, comics artist (France)

Gérard Mordillat, novelist, filmmaker (France)

Eyal Sivan, film-maker (France)

Rémo Gary, singer (France)

Dominique Delahaye, novelist, musician (France)

Philippe Delaigue, author, theatre director (France)

Michel Kemper, online newspaper editor-in-chief (France)

Michèle Bernard, singer-songwriter (France)

Gérard Morel, theatre actor, director, singer (France)

Daði Freyr, musician, Eurovision 2017 national selection finalist (Iceland)

Hildur Kristín Stefánsdóttir, musician, Eurovision 2017 national selection finalist (Iceland)

Mike Murphy, broadcaster, eight-time Eurovision commentator (Ireland)

Mary Black, singer (Ireland)

Christy Moore, singer, musician (Ireland)

Charlie McGettigan, musician, songwriter, Eurovision 1994 winner (Ireland)

Mary Coughlan, singer (Ireland)

Luka Bloom, singer (Ireland)

Robert Ballagh, artist, Riverdance set designer (Ireland)

Aviad Albert, musician (Israel)

Michal Sapir, musician, writer (Israel)

Ohal Grietzer, musician (Israel)

Yonatan Shapira, musician (Israel)

Danielle Ravitzki, musician, visual artist (Israel)

David Opp, artist (Israel)

Assalti Frontali, band (Italy)

Radiodervish, band (Italy)

Moni Ovadia, actor, singer, playwright (Italy)

Vauro, journalist, cartoonist (Italy)

Pinko Toma Partisan Choir, choir (Italy)

Jorit, street artist (Italy)

Marthe Valle, singer (Norway)

Mari Boine, musician, composer (Norway)

Aslak Heika Hætta Bjørn, singer (Norway)

Nils Petter Molvær, musician, composer (Norway)

Moddi, singer (Norway)

Jørn Simen Øverli, singer (Norway)

Nosizwe, musician, actor (Norway)

Bugge Wesseltoft, musician, composer (Norway)

Lars Klevstrand, musician, composer, actor (Norway)

Trond Ingebretsen, musician (Norway)

José Mário Branco, musician, composer (Portugal)

Francisco Fanhais, singer (Portugal)

Tiago Rodrigues, artistic director, Portuguese national theatre (Portugal)

Patrícia Portela, playwright, author (Portugal)

Chullage, musician (Portugal)

António Pedro Vasconcelos, film director (Portugal)

José Luis Peixoto, novelist (Portugal)

N’toko, musician (Slovenia)

ŽPZ Kombinat, choir (Slovenia)

Lluís Llach, composer, singer-songwriter (Spanish state)

Marinah, singer (Spanish state)

Riot Propaganda, band (Spanish state)

Fermin Muguruza, musician (Spanish state)

Kase.O, musician (Spanish state)

Soweto, band (Spanish state)

Itaca Band, band (Spanish state)

Tremenda Jauría, band (Spanish state)

Teresa Aranguren, journalist (Spanish state)

Julio Perez del Campo, film director (Spanish state)

Nicky Triphook, singer (Spanish state)

Pau Alabajos, singer-songwriter (Spanish state)

Mafalda, band (Spanish state)

Zoo, band (Spanish state)

Smoking Souls, band (Spanish state)

Olof Dreijer, DJ, producer (Sweden)

Karin Dreijer, singer, producer (Sweden)

Dror Feiler, musician, composer (Sweden)

Michel Bühler, singer, playwright, novelist (Switzerland)

Wolf Alice, band (UK)

Carmen Callil, publisher, writer (UK)

Julie Christie, actor (UK)

Caryl Churchill, playwright (UK)

Brian Eno, composer, producer (UK)

AL Kennedy, writer (UK)

Peter Kosminsky, writer, film director (UK)

Paul Laverty, scriptwriter (UK)

Mike Leigh, writer, film and theatre director (UK)

Ken Loach, film director (UK)

Alexei Sayle, writer, comedian (UK)

Roger Waters, musician (UK)

Penny Woolcock, film-maker, opera director (UK)

Leon Rosselson, songwriter (UK)

Sabrina Mahfouz, writer, poet (UK)

Eve Ensler, playwright (US)

Alia Shawkat, actor (US)

Kvikmyndaumsögn

 - Titill:  Lof mér að falla

 - Leikstjóri:  Baldvin Z

 - Helstu leikendur:  Elín Sif Halldórsdóttir,  Eyrún Björk Jakobsdóttir,  Þorsteinn Bachmann,  Sólveig Arnarsdóttir... 

 - Handrit:  Baldvin Z og Birgir Örn Steinarsson

 - Einkunn:  *****

  15 ára Magnea kynnist 18 ára Stellu.  Magnea er góður námsmaður; á gott líf og bjarta framtíð.  Stella fiktar við eiturlyf.  Magnea laðast að henni og ævintýralegum lífsstíl hennar.  Fyrr en varir eru þær orðnar djammfélagar og Magnea farin að fikta við eiturlyf.  

  Framan af er mikið fjör,  hvort heldur sem er á skemmtistöðum eða í gleðskap í heimahúsum.  Fylgifiskurinn er skróp í skóla og farið á bakvið foreldra.  Hægt og bítandi harðnar ástandið og verður ofbeldisfyllra.  Samviskan hverfur, svikin verða grófari og ósvífnari.

  Myndin kemur þessu aðdáunar vel til skila.  Hún er afar trúverðug.  Enda byggð á sönnum atburðum.  Elín Sif og Eyrún Björk túlka Magneu og Stellu á sannfærandi hátt.  Ótrúlegt að þær séu ekki menntaðar í leiklist og að þetta sé frumraun þeirra á því sviði.  Hugsanlega skilaði reynsluleysi þeirra sér í raunverulegu sakleysislegu fasi í fyrri hluta myndarinnar.  

  Myndin flakkar til og frá í tíma.  Ég fattaði það ekki strax.  Kannski vegna þess að ég er vandræðalega ómannglöggur.  Einnig ruglaði mig pínulítið í ríminu að Magnea og Stella skiptu ítrekað um hárlit.  Þetta kom ekki að sök eftir að ég áttaði mig á þessu.  Frekar að þetta hjálpaði við að staðsetja þær á tímalínu.

  Að mestu er sneitt framhjá sýnilegu ofbeldi.  Óhugnaðurinn er meira gefinn í skyn eða nefndur í samtölum.  Þetta er mun áhrifaríkara en grafískar senur.

  Átakanlegt er að fylgjast með varnar- og ráðaleysi foreldranna.

  Músík leikur töluvert hlutverk.  Hún er í höndum Ólafs Arnalds.  Hann kann fagið.

  "Lof mér að falla" er áhrifaríkasta mynd íslensku kvikmyndasögunnar.  Frábær í alla staði.  Skilur mikið eftir sig.  Besta forvarnarmynd sem hægt er að sýna í grunnskólum. 

  "Vonarstræti" hefur verið velt úr sessi.  Það er ekki lengur besta íslenska kvikmyndin.     

  

Fékk sér sushi og missti hönd

  Suður-kóreskur gutti slapp í sushi á dögunum.  Skipti engum togum að í kjölfarið mynduðust stórar blöðrur á annarri hendi hans.  Þær voru fylltar blóði.  Læknar stungu á blöðrurnar og hleyptu blóðinu úr þeim.  Þá bættust við stór opin sár.  Þeim fjölgaði jafnt og þétt upp höndina án þess að hægt væri að stöðva sýkinguna.  Neyðarráðstöfun var að fjarlægja höndina af til að bjarga öðrum hluta líkamans.

  Hrár fiskur er varasamur.  Hrái fiskurinn í sushi inniheldur iðulega bakteríur og orma.  Það gerir heilsuhraustum ekki mein að ráði.  Í mesta lagi smávægileg magaóþægindi í einn eða tvo daga.  Verra er þegar um heilsulitla er að ræða.  Eins og í þessu tilfelli.  Maðurinn er með léleg nýru og sykursýki 2.  Þar að auki er hann á áttræðisaldri og hlustar á Bee Gees.   

Veitingaumsögn

 - Veitingastaður:  PHO Vietnam Restaurant,  Suðurlandsbraut 6,  Reykjavík

 - Réttir:  Grísakótelettur og lambakótelettur

 - Verð:  1890 - 3990 kr.

 - Einkunn: **** (af 5)

  Móðir mín á erfitt með gang eftir að hún fékk heilablóðfall.  Vinstri hluti líkamans lamaðist.  Öllum til undrunar - ekki síst læknum - hefur henni tekist að endurheimta dálítinn mátt í vinstri fót.  Nægilegan til að notast við göngugrind.  Henni tekst jafnvel að staulast afar hægt um án grindarinnar. 

  Þetta er formáli að því hvers vegna ég fór með hana á PHO Vietnam Restaurant.  Hún er búsett á Akureyri en brá sér í dagsferð til borgarinnar.  Henni þykir gaman að kynnast framandi mat.  Ég ók með hana eftir Suðurlandsbraut og skimaði eftir spennandi veitingastað með auðveldu aðgengi fyrir fatlaða.  Vietnam Restaurant virtist vera heppilegt dæmi.  Ég ók upp á gangstétt og alveg að útidyrahurðinni.  Þar hjálpaði ég mömmu út úr bílnum og sagði henni að ég yrði eldsnöggur að finna bílastæði. 

  Mamma var ekki fyrr komin út úr bílnum en ungur brosmildur þjónn staðarins spratt út á hlað, studdi hana inn og kom henni í sæti.  Aðdáunarverð þjónusta.  Þetta var á háannatíma á staðnum;  í hádegi.

  PHO Vietnam Restaurant er fínn og veislulegur staður. 

  Ég fékk mér grillaðar grísakótelettur.  Mamma pantaði sér grillaðar lambakótelettur.  Meðlæti voru hvít hrísgrjón,  ferskt salat og afar mild súrsæt sósa í sérskál.  Á borðum var sterk chili-sósa í flösku.  Við forðumst hana eins og heitan eld.  Þóttumst ekki sjá hana.  

  Réttirnir litu alveg eins út.  Þess vegna er undrunarefni að minn réttur kostaði 1890 kr. en lambakóteletturnar 3990 kr.  Vissulega er lambakjöt eilítið dýrara hráefni.  Samt.  Verðmunurinn er ekki svona mikill.

  Kóteletturnar litu ekki út eins og hefðbundnar kótelettur.  Engin fituarða var á þeim.  Fyrir bragðið voru þær dálítið þurrar.  Vegna þessa grunar mig að þær hafi verið foreldaðar.  Sem er í góðu lagi.  Ég var hinn ánægðasti með þær.  Mömmu þóttu sínar aðeins of þurrar.  Að auki fannst henni þær skorta íslenska lambakjötsbragðið;  taldi fullvíst að um víetnamskt lamb væri að ræða.  Ég hef efasemdir um að veitingastaður á Íslandi sé að flytja til Íslands lambakjöt yfir hálfan hnöttinn.  Nema það sé skýringin á verðmuninum.

  Kóteletturnar,  þrjár á mann,  voru matarmiklar.  Hvorugu okkar tókst að klára af disknum. 

  Að máltíð lokinni sagði ég mömmu að hinkra við á meðan ég sækti bílinn.  Er ég lagði aftur upp á stétt sá ég hvar brosandi þjónn studdi mömmu út.  Annar en sá sem studdi hana inn.  Til fyrirmyndar.

Ný verslun, gamalt verð

  Í vikunni hafa stórar tveggja blaðsíðna auglýsingar birst í dagblöðum.  Þar er boðað að splunkuný verslun verði opnuð með stæl í dag (laugardaginn 1. september).  Gefin eru upp skapleg verð á skóm og fleiri vörum.  Svo skemmtilega vill til að einnig eru gefin upp önnur og hærri verð á sömu vörum.  Fyrir framan þau segir: Verð áður.  Hvernig getur búð vitnað í eldra verð sem gilti áður en hún var opnuð?  

Nýtt og öðruvísi súkkulaði

  Fátt er hollara og bragðbetra en súkkulaði.  Einkum svokallað suðusúkkulaði.  Fyrirferðarlítill orkubiti í fjallgöngur.  Jafnvel líka í eftirleit.  Verra er að á allra síðustu árum hafa verið blikur á lofti.  Kínverjar eru hægt og bítandi að uppgötva súkkulaði.  Þeir eru fimmti hluti jarðarbúa.  Þegar þeir uppgötva klósettpappír og eldhúsrúllur getum við kvatt regnskógana.

  Óttinn við að Kínverjar klári súkkulaðibirgðir heimsins byggist á smá misskilningi.  Ég ræddi þetta í gær við helsta súkkulaðifræðing Íslands.  Heimsendaspáin gengur út á óbreytta ræktun kakóbaunarinnar.  Hið rétta er að framboð á nýjum ræktarlöndum heldur í við vaxandi eftirspurn.  

  Ennþá skemmtilegra:  Tekist hefur að hanna frá grunni og rækta splunkunýja kakóbaun.  Súkkulaði unnið úr henni hefur ekkert með uppskrift á öðru súkkulaði að gera.  Þetta er alveg nýtt og sjálfstætt súkkulaði,  kallað Rúbin.  Bragðið er súkkulaðibragð en samt mjög "spes".  Til að skynja muninn er ráð að halda fyrir nefið á meðan súkkulaðinu er stungið upp í munn.  Síðan er beðið eftir því að súkkulaðið bráðni á tungunni.  Upplagt að ráða krossgátu eða Soduku á meðan.  Að því loknu er andað með nefinu á ný.  Heillandi og nýstárlegt bragð nýja súkkulaðisins kemur skemmtilega á óvart. 

  Tekið skal fram að ég sé ekki um auglýsingar fyrir Nóa, Síríus, Freyju,  Góu né neina aðra sælgætisframleiðslu.  Engin leynd er yfir því að ég vann í Freyju sumarið 1977.  1980-og-eitthvað hannaði ég einhverjar sælgætisumbúðir fyrir Freyju.  Kannski eru  umbúðirnar um rauðar lakkrísmöndlur enn í umferð?  Síðan hef ég ekki átt nein samskipti við Freyju.  Þar fyrir utan er ekkert sælgæti framleitt í Færeyjum.  Á dögunum hófst þar í fyrsta skipti í sögunni framleiðsla á ís.

 

    

Gátan leyst um það hver samdi eitt frægasta Bítlalagið

  Hátt á þriðja hundrað lög hafa komið út á plötu með Bítlunum.  Það eru góð afköst.  Hljómsveitin starfaði á plötuútgáfumarkaði aðeins í 6 ár.  Uppistaðan af lögunum voru skráð á höfundana John Lennon og Paul McCartney. Framan af sömdu þeir flest lög í sameiningu.  Þegar á leið varð algengara að þeir semdu lögin sitt í hvoru lagi.

 Eftir upplausn Bítlanna 1969 var endi bundinn á samstarfið.  Paul lenti í hatrömmu stríði við hina Bítlana vegna uppgjörs á fjármálum.  Allir Bítla hófu sólóferil.

  Í blaðaviðtölum næstu ár voru John og Paul iðulega spurðir að því hver hefði samið hvað í hinu og þessu laginu.  Þeir voru algjörlega sammála um allt þar um að undanskildum tveimur lögum.  Merkilegt hvað þeir voru smmála í ljósi þess að hljómsveitin gekk í gegnum tímabil þar sem liðsmenn voru hálfir út úr heimi í dópþoku.  

  Lögin tvö sem þá greindi á um eru "In My Life" og "Eleanor Rigby".  Hið fyrrnefnda hefur iðulega sigrað í kosningu um besta dægurlag allra tíma.  Þess vegna skiptir þetta miklu máli.  Og þó.  Lennon og McCartney litu alltaf á sig á sjöunda áratugnum sem teymi.  Afrek annars var sjálfkrafa einnig afrek hins.

  Paul heldur því fram að hann hafi samið lagið "In My Life" en John textann.  Paul segist hafa samið lagið undir áhrifum frá lagi eftir Smokey Robinson.  John hélt því fram að hann hafi samið bæði lag og texta með smávægilegum ábendingum frá Paul.  Sterk vísbending um höfund lagsins er að John er forsöngvari þess.    

  Breskur stærðfræðiprófessor,  Jason Brown,  hefur rannsakað málið í 10 ár.  Fleiri hafa lagt honum lið við að greina og skrásetja höfundarsérkenni Johns og Pauls í 149 lögum.  Niðurstaðan er ótvíræð:  John samdi "In My Life" að uppistöðu til.  Bæði lag og texta.  Reyndar var aldrei ágreiningur um að textinn væri Lennons.  Þar fyrir utan hefði það verið á skjön við önnur vinnubrögð að texti og lag væru ekki samin samtímis.  Að vísu var texti stundum endursaminn eftirá.  Stundum var texti eftir Paul umskrifaður lítillega af John.  Aldrei samt neitt umfram vinsamlegar ábendingar.  Þó að John væri miklu betra ljóðskáld þá var Paul fínn textahöfundur líka.  John studdi hann alltaf sem textahöfund - og reyndar á öllum sviðum - og hvatti til dáða.  Paul hafði gott sjálfstraust vitandi að ef eitt besta ljóskáld rokksins,  John Lennon,  væri sátt við texta hans þá væri textinn í góðu lagi.   

  Niðurstaða Jasons Browns er ekki óvænt fyrir okkur Bítlanörda.  Ég ætla að flestir sem hlusta mikið á Bítlana hafi skynjað að um ekta Lennon-lag sé að ræða.  1989 kom út í Bandaríkjunum afar vönduð heimildarbók um Bítlalög,  "Beatlesongs".  Hún er almennt talin vera ein besta heimild um hver er hvað og hvers er hvurs í hverju einstaka Bítlalagi.  Reyndar hafa komið upp dæmi sem sýna að hún er ekki algjörlega óskeikul.  Í bókinni er höfundarhlutur Johns og Pauls í laginu skilgreindur 65% / 35%.  Miðað við að texti Lennons sé allt að 50% af dæminu þá er hlutur hans í lagi vanmetinn.  Réttari hlutur ætti að vera nær 90/10%.  Nema ef Paul á meira í textanum en halda má.  Sem er ólíklegt.   Textinn er afar Lennon-legur. 

  Þessu er öfugt farið með "Eleanor Rigby".  Enga tíu ára rannsókn þarf til að finna út að það sé höfundarverk Pauls.  Í laginu er ekkert sem ber höfundareinkenni Johns - ef frá er talin textalínan "Ah,  look at all the lonely people."  Í dag er vitað að sú lagína var samin af George Harrison.  Hans er þó ekki getið í höfundarskráningu lagsins.  Sem er ósanngjarnt.  Þessi laglína vegur þungt í heildarmynd lagsins.  Texti línunnar er blús-legur að hætti Johns.  Þó má vera að George hafi ort hana líka.  Nema að hann hafi aðeins lagt til laglínubrotið og þess vegna ekki verið skráður meðhöfundur Lennon-McCartney?

 

 

      

 

Minningarorð um Kristínu Guðmundsdóttur

  Í dag er til moldar borin ástkær skólasystir,  Kristín Guðmundsdóttir í Grindavík.  Við vorum samferða í Héraðsskólanum á Laugarvatni á fyrri hluta áttunda áratugarins.

  Allir strákarnir í skólanum nema einn voru skotnir í Stínu.  Ekki aðeins vegna þess að hún var gullfalleg.  Líka vegna hennar geislandi persónuleika.  Hún var glaðvær,  jákvæð, hlý og afskaplega skemmtileg.

  Nemendum á Laugarvatni var mismunað gróflega eftir kynjum.  Drengjaheimavistir og stúlknaheimavistir.  Stranglega var bannað að flakka þar á milli.  Slík ósvífni kostaði brottrekstur úr skólanum.

  Stína bjó á heimavist sem hét Hlíð.  Nauðsyn braut lög.  Reglur viku fyrir ljúfum eftirmiðdögum um helgar.  Fátt var skemmtilegra en að heimsækja Stínu og vinkonur hennar síðdegis um helgar.  Bara að spjalla saman,  vel að merkja.  Ekkert annað.   Það var góð skemmtun.  Þarna varð til sterk lífstíðarvinátta.

  Fyrir nokkrum árum tókum við skólasystkini frá Laugarvatni upp á því að hittast af og til.  Meiriháttar gaman.  Skugga bar á síðasta endurfund er Stína var fjarri vegna baráttu við krabbamein.  Hennar er nú sárt saknað.  Ein skemmtilegasta og indælasta manneskja sem ég hef kynnst.  Ég er þakklátur fyrir frábær kynni.

 

Afi gestrisinn

  V-íslensk frænka mín í Kanada,  Deb Ísfeld,  hefur boðað komu sína til Íslands.  Hún tilheyrir ekki rótgrónu íslensku Ísfeldsættinni.  Langafi hennar,  Guðjón Ísfeld,  tók upp Ísfeldsnafnið er hann flutti vestur um haf í byrjun síðustu aldar.  Margir gerðu það.

  Guðjón var bóndi á Hrafnhóli í Hjaltadal.  Þá bjó Stefán afi minn á Nautabúi í Hjaltadal.  Kindurnar hans fenntu í kaf og drápust.  Við það snöggreiddist afi og hafði vistaskipti við Guðjón frænda sinn. 

  Þegar ég var krakki á Hrafnhóli á sjöunda áratugnum kom Gísli sonur Guðjóns í heimsókn.  Afi var upprifinn af heimsókninni.  Gísli talaði íslensku með enskuívafi.  Er Gísli sat við eldhúsborðið heima tók afi eftir því að kaffibollinn hans tæmdist.  Afi brá við snöggt og sótti kaffikönnuna.  Hún stóð á eldavélarhellu hinumegin í eldhúsinu.

  Afi átti erfitt um gang vegna brjóskeyðingar í mjöðmum.  Utan húss studdist hann við tvo stafi.  Innan húss studdist hann við borð,  bekki og stóla.  Hann fór því hægt yfir með kaffikönnuna.  Í þann mund er hann byrjaði að hella í bolla Gísla spurði pabbi að einhverju.  Gísli svarði snöggt:  "No, no, no!".  Afi hélt að hann ætti við kaffið og væri að segja:  "Nóg, nóg, nóg!".  Afi tautaði:  "Þú ræður því."  Hann brölti með kaffikönnuna til baka.  Gísli horfði í forundran til skiptis á eftir afa og í rétt botnfullan kaffibollann. 

 

 

Örstutt smásaga um bílaverkstæði

  Stelpurnar á bílaverkstæðinu Þrjú hjól undir bílnum raða sér í kringum eldhúsborðið.  Það er kaffitími.  Sigga "litla" brestur í grát.  Hún grætur með hljóðum eins og kornabarn.  Hinar stelpurnar þykjast taka ekki eftir þessu.  Þetta gengur vonandi fljótt yfir.  Svo reynist ekki vera.  Hún gefur í.  Korteri síðar spyr Sigga "sprettur":  "Hvað er að?  Meiddir þú þig í tánni?"

  "Ég fékk uppsagnarbréf áðan,"  upplýsir Sigga "litla".  "Mér er gert að rýma skrifborðið mitt fyrir klukkan fimm."  Henni er eins og smávegis létt.  Nokkuð slær á grátinn.

  "En þú ert sú eina sem kannt á kaffivélina,"  mótmælir Sigga "stóra".  Hún fær þegar í stað kvíðakast.  Sigga "litla" róar hana:  "Þið getið notað hraðsuðuketilinn og skipt yfir í te."

  "Kakómjólk er líka góð," skýtur Sigga "sæta" að.  "Hún er sérlega góð með rjómatertu sem er skreytt með jarðaberjum og kíví.  Ég hef smakkað svoleiðis.  Ég hef líka smakkað plokkfisk."

  Kaffispjallið er truflað þegar inn þrammar stór, spikfeitur og tröllslegur maður.  Hann hefur rakað af sér vinstri augabrúnina.  Fyrir bragðið er léttara yfir þeim hluta andlitsins.  "Ég þarf að láta stilla bílinn minn," segir hann.

  "Stilla vélina?" spyr Sigga "litla" kjökrandi.

  "Nei, útvarpið.  Það er stillt á Rás 2.  Ég vil að það sé stillt á rás 1."

  "Ekkert mál.  Þú mátt sækja bílinn á föstudaginn í næstu viku."

  "Frábært!  Lánið þið manni bíl á meðan?"

  "Nei,  en við getum leigt þér reiðhjól.  Reyndar er það í barnastærð.  Á móti vegur að leigan er lág.  Aðeins 7000 kall dagurinn."

  "Ég hef prófað að setjast á reiðhjól.  Þá datt ég og fékk óó á olnbogann.  Kem ekki nálægt svoleiðis skaðræðisgrip aftur.  Ég kaupi mér frekar bíl á meðan þið dundið við að stilla á Rás 1." 

  "Þú getur líka keypt pylsuvagn.  Hérna neðar í götunni er einn til sölu."

  "Takk fyrir ábendinguna.  Þetta lýst mér vel á.  Ég skokka þangað léttfættur sem kiðlingur."  Hann kjagar umsvifalaust af stað.  Í vitlausa átt.

  Andrúmsloftið er léttara.  

  "Eigum við ekki að syngja kveðjusöng fyrir Siggu "litlu?",  stingur Sigga "sprettur" upp á.  Því er vel tekið.  Fyrr en varir hljómar fagurraddað  "Éttu úldinn hund kona,  éttu úldinn hund". 

  Þetta er svo fallegt að Siggu "litlu" vöknar enn og aftur um augu.  Hún hugsar með sér að úldið hundakjöt þurfi ekki endilega að vera síðra en þorramatur.  Kannski bara spurning um rétt meðlæti.

   Er síðustu söngraddirnar fjara út grípur Sigga "sprettur" tækifærið og biður Siggu "litlu" um að tala við sig undir fjögur augu.  Þær ganga út á mitt gólf. 

  "Hvað er málið með þennan brottrekstur?"

  "Ég fékk formlega viðvörun fyrir 3 mánuðum.  Mér var hótað brottrekstri ef ég bætti ekki mætinguna.  Þú veist að ég sef of oft yfir mig.  Vekjaraklukkan er til vandræða.  Hún gengur fyrir rafmagni.  Þegar rafmagni slær út þá fer klukkan í rugl."

  "Þú færð þér þá bara batterísklukku."

  "Ég get það ekki.  Ég á ekkert batterí."

  "Það er einhver skekkja í þessu.  Þú stofnaðir verkstæðið.  Þú ert eini eigandi þess og ræður öllu hérna.  Hvernig getur þú rekið sjálfa þig?"

  "Að sjálfsögðu hvarflar ekki að mér að mismuna fólki eftir því hvort að um eiganda eða óbreyttan launþega ræðir.  Annað væri spilling.  Svoleiðis gera Íslendingar ekki.  Hefur þú ekki lesið blöðin?  Ísland er óspilltasta land í heimi."