Enn stendur slagur á milli Bítla og Stóns

 Á sjöunda áratugnum sló breska hljómsveitin Bítlarnir (The Beatles) í gegn á heimsmarkaði.  Rækilega.  Svo rækilega að hvert met var slegið af öðru.  Met sem mörg standa enn hálfri öld síðar.  Met sem aldrei verða jöfnuð.

  Dæmi:  Ef undan er skilin fyrsta smáskífa Bítlanna,  "Love me do",  fóru allar aðrar smáskífur þeirra og stórar plötur í 1. sæti breska vinsældalistans og síðar þess bandaríska.

  Vorið 1964 áttu Bítlarnir 5 söluhæstu lög á bandaríska vinsældalistanum.  Í árslok reyndust 6 af hverjum 10 seldum plötum það ár í Bandaríkjunum vera Bítlaplötur.

  Þegar Bítlarnir héldu í hljómleikaferð til Bandaríkjanna urðu uppþot fastur liður.  Hljómleikasalurinn tók kannski 5000 eða 7000 manns.  En allt upp í 50 þúsund reyndu að kaupa miða.  Þeir sem ekki náðu miðum gengu berserksgang.  Grenjuðu eins og kornabörn,  brutu rúður og unnu önnur eignaspjöll.  Allt upp að 240 manns á dag voru fluttir stórslasaðir á slysavarðstofu. Í það minnsta tífalt fleiri voru lemstraðir án þess að leita á náðir sjúkrahúsa.

  Lögreglan réði ekki við ástandið. Þetta var neyðarástand. Lausn fólst í því að færa hljómleika Bítlanna úr hljómleikahöllum yfir í íþróttaleikvangi. Þeir rúma marga tugi þúsunda gesti.  Jafnvel uppfyrir 50 þúsund.  Allsstaðar uppselt.

  Þetta var nýtt:   Að hljómleikar væru haldnir á íþróttaleikvangi.  Hljóðkerfi íþróttaleikvanganna var ömurlegt og ekki hannað fyrir tónlist.  Skipti engu. Áheyrendur voru mættir til að sjá Bítlana og öskra.  

  Hvar sem Bítlana bar niður mættu þúsundir á flugvöllinn til að berja þá augum.  Í Ástralíu spannaði hópurinn 15 kílómetra svæði.  Kvartmilljón manns! 

  Ein hljómsveit komst með tær þar sem Bítlarnir höfðu hæla.  Það var the Rolling Stones.   Fjölmiðlar stilltu almenningi upp við vegg og spurðu:  "Hvort ertu Bítill eða Stónsari?"  Í uppstillingunni voru Bítlarnir snotrir, snyrtilegir og settlegir sætabrauðspopparar en Stónsarar ófríðir, ruddalegir og hættulegir blús-rokkarar.

  Almenningur vissi ekki að um snjalla sviðssetningu var að ræða.  Í raunveruleika voru það Bítlarnir sem uppgötvuðu the Rolling Stones;  komu þeim á plötusamning,  sömdu fyrir þá fyrsta smellinn og kenndu þeim að semja lög.  Togstreita á milli hljómsveitanna var tilbúningur.  Þær störfuðu náið saman.  Sendu aldrei frá sér lög eða plötur á sama tíma.  Þess var gætt að þær felldu ekki lag eða plötu hvorrar annarrar úr 1. sæti.

  Bítlahljómsveitin leystist upp 1969.  Stóns er hinsvegar enn í fullu fjöri.  Ein lífseigasta hljómsveit sögunnar. Í fyrra var hún söluhæsta hljómleikahljómsveit heims - eins og svo oft áður.  Númer 2 var bítillinn Paul McCartney.  Samanburðurinn er ekki alveg sanngjarn.  Einn sólóbítill á móti rótgróinni hljómsveit.  Langt þar á eftir var í 3ja sæti nýstirnið drepleiðinlega Ed Sheeran.

Það er svo undarlegt með augabrúnir

  Augabrúnir eru til prýðis.  Þær hjálpa til við að ramma andlitið inn.  Jafnframt gegna þær því göfuga hlutverki að hindra að sviti bogi niður enni og ofan í augu.  

  Konur hafa löngum skerpt á lit augabrúnna.  Á síðustu árum er algengt að þær láti húðflúra augabrúnastæðið.  Það er flott.  Í sunnanverðum Bandaríkjunum eru konur kærulausari með þetta.  Þær eru ekkert að eltast við augabrúnastæðin af nákvæmni.  Iðulega raka þær af sér augabrúnirnar og láta húðflúra augabrúnir uppi á miðju enni.  Eða stílisera lögun augabrúnna á annan hátt.  Fögnum fjölbreytni!

Hvenær er sumarfrí SUMARfrí?

  Á eða í Smáratorgi eru tveir ljómandi góðir matsölustaðir.  Annar er asískur.  Þar er hægt að blanda saman allt að þremur réttum.  Einhverra hluta vegna er það 100 krónum dýrara en að blanda saman tveimur réttum.  Ódýrast er að kaupa aðeins einn rétt.  Engu að síður er eins réttar skammturinn alveg jafn stór og þriggja rétta máltíðin.  Verðið ætti þess vegna að vera hið sama.

  Hinn veitingastaðurinn heitir Food Station.  Margir rugla honum saman við Matstöðina vestast í Kópavogi.  Nöfnin eru vissulega lík.  Annað þó þjóðlegra.  Þessa dagana er Food Station lokuð.  Á auglýsingatrönu fyrirtækisins stendur: "Lokað vegna sumarleyfa frá 15. mars til 4. apríl". Í mínum huga er ekkert sumarlegt við mars.  Sumardagurinn fyrsti er ekki fyrr en 19. apríl.  Hann er meira að segja of snemma.  Myndi heita vordagurinn fyrsti ef ekki væri nokkru áður frjósemishátíð vorsins,  kennd við frjósemisgyðjuna Easter (páskar).    

   

Samgleðjumst og fögnum!

  Aldrei er hægt að gera Íslendingum til hæfis.  Stöðugt er kvartað undan lágum launum, lélegri sjónvarpsdagskrá og öðru sem skiptir máli.  Nú beinist ólund að Neinum fyrir það eitt að forstjórinn náði að hækka laun sín um 20,6% á milli ára.   

  Að óreyndu mátti ætla að landsmenn samfögnuðu forstjóranum.  Það væri gleðifrétt að eigendur Neins - lífeyrissjóðirnir og lífeyrissjóðsfélagar - hefðu efni á að borga honum næstum 6 milljónir á mánuði (þrátt fyrir hratt minnkandi hagnað olífélagsins undir stjórn ódýra forstjórans).  En ónei.  Í samfélagsmiðlum og heitum pottum sundlauga hvetja menn hvern annan til að sniðgöngu.  Með þeim árangri að um þessar mundir sjást fáir á ferli við bensínstöðvar fyrirtækisins.  Eiginlega bara hálaunamenn, svo sem stjórnarmenn lífeyrissjóðanna.  

  Svo verður þetta gleymt eftir helgi.

 

  

Allir fái sömu hækkun og forstjórinn

Hvaða áhrif hefur tónlist?

  Nútímatækni heilaskanna og allskonar græja hafa staðfest að tónlist hefur gríðarmikil áhrif á okkur.  Það var svo sem vitað fyrir.  Bara ekki mælt með myndum af starfsemi heilans.

  Gamlar rannsóknir leiddu í ljós að sérútfærð músík spiluð í stórmörkuðum getur aukið sölu um fjórðung.  Það er rosalega mikið. 

  Hver og einn einstaklingur þekkir að músík hefur áhrif.  Sum lög koma okkur í gott stuð.  Önnur framkalla angurværð.  Enn önnur framkalla minningar.  

  Þegar hlustað er á músík verður virkni heilans mikil.  Þar á meðal heilastöðvar sem hafa að gera með athyglisgáfu,  námsgetu,  minni og framtíðaráform.  

  Tónlist kemur umsvifalaust af stað öflugri framleiðslu á vellíðunarboðefninu dópamín.  Það og fleiri boðefni heilans eru á við öflug verkjalyf og kvíðastillandi.  Eru að auki örvandi gleðigjafar og efla varnarkerfi líkamans svo um munar.  Til viðbótar bætist við framleiðsla á hormónum sem einnig efla varnarkerfi líkamans.  

  Sjúklingar sem hlusta á sína uppáhaldsmúsík áður en þeir gangast undir uppskurð framleiða hormónið cortisol.  Það eyðir áhyggjum og streitu.  

  Þegar hlustað er á uppáhaldstónlist þá verða viðhorf gagnvart öðrum jákvæðari.  Fólk verður félagslyndara.  Finnur jafnvel fyrir sterkri löngun til að bjóða upp í dans.  

  Börn sem læra á hljóðfæri stækka þann hluta heilans sem hefur að gera með sköpunargáfu í víðtækustu merkingu.  Sú er ástæðan fyrir því að flestir tónlistarmenn eru jafnframt áhugasamir um aðrar listgreinar.  Bítlarnir eru gott dæmi.  John Lennon var myndlistamaður og rithöfundur.  Paul McCartney var áhugateiknari og sendi frá sér teiknimyndabók.  George Harrison var með leiklistadellu og gaf út kvikmyndir Monthy Pyton.  Ringo Starr var einnig með leiklistadellu.  Hann lék í fleiri kvikmyndum en Bítlamyndum.  John Lennon sagði að ef liðsmenn Bítlanna hefðu ekki náð saman á réttu augnabliki og á réttum forsendum þá hefði aðeins Ringo náð að spjara sig.  Hann væri það hæfileikaríkur leikari.

  Hægur taktur tónlistar lækkar blóðþrýsting.  Hún er einnig besta meðal gegn mígreni og höfuðverk.  Meira en það:  Hlustun á uppáhaldstónlist dregur mjög svo verulega úr flogaköstum veikra.  Músíkástríða mín sem barns kvað niður flogaveikiköst (þau voru af gerð sem kallast drómasýki).  

          

     

Vikublað kvatt

 

  Bretar eiga allra þjóða mestri velsæld að fagna í tónlist.  Miðað við höfðatölu selja breskir tónlistarmenn mest allra á heimsmarkaði.  Þessi litla 60 milljón manna þjóð telur langt innan við 1% af jarðarbúum en á stóran hluta af söluhæstu tónlistarmönnum heims og söluhæstu plötum heims.  Þar af er skammlífa hljómsveitin Bítlarnir söluhæst allra flytjenda heims.  Hafa selt á annan milljarð eintaka platna.  Neðar á lista en í sæti 5, 6 og 7 eru í þessari röð Bretarnir Elton John, Led Zeppelin og Pink Floyd.

  Um síðustu aldamót útnefndu helstu fjölmiðlar heims Bretann John Lennon sem merkasta tónlistarmann síðustu aldar.  Munaði þar mestu um að hljómsveit hans,  Bítlarnir,  stal senunni á fyrri hluta sjöunda áratugnum og stýrði tónlistarheimi alþjóðar fram yfir virkan feril sem lauk haustið 1969.  Fjöldi breskra hljómsveita flæddi í kjölfar Bítlanna yfir heimsbyggðina.  Flóðið gekk undir nafninu "Breska innrásin". 

  Heimsvinsældir breskrar tónlistar urðu til þess að bresk tónlistartímarit fóru á flug.  Þau höfðu ekki undan að svala þorsta tónlistarunnenda í umfjöllun,  fréttir og viðtöl við breskar poppstjörnur.  Lengi voru gefin út fjögur hnausþykk tónlistarvikublöð í dagblaðabroti:  Melody Maker, New Musical Express, Sound og Record Mirror - ásamt fjölda hálfsmánaðar- og mánaðarritum á glanspappír.  

  Þegar pönkið og nýbylgjan tóku yfir á seinni hluta áttunda áratugarins og frameftir þeim níunda gekk blöðunum misvel að fóta sig í breyttum heimi.  Sérstaða Record Mirror lá í léttpoppslagsíðu.  Sérstaða Sound lá í þungarokkslagsíðu.  Hvorugt skoraði hátt hjá pönkkynslóðinni.  Þessi blöð náðu þó að tóra löskuð fram á tíunda áratug.  Melody Maker var íhaldsamt.  Var upphaflega djasstímarit en náði að skipta um gír þegar Bítlaæðið skall á.  Þorði ekki að skipta jafn afgerandi um gír í pönkbyltingunni.  Tók skrefið til hálfs.  Náði að halda haus fram til ársins 2000.  NME var hinsvegar í essinu sínu.  Blaðið var fyrst til að gera rækilega úttekt á pönkinu.  Á meira að segja heiðurinn af því að gefa - haustið 1976 - nýju bresku rokkhreyfingunni nafnið pönk.  Fram að því voru nýju hljómsveitirnar (Sex Pistols, The Clash, The Damned, The Buzzcocks...) með vandræðagangi ýmist skilgreindar sem "einhverskonar" pöbbarokkarar eða glamrokkarar.  Sem þær voru hvorugt.  

  Fyrir pönkbyltinguna var NME opnast allra poppblaða fyrir nýjum hljómsveitum og nýjum straumum.  Naut sín í botn í umróti nýbylgjunnar.  Varð söluhæsta breska tónlistartímaritið.  Náði að selja á fjórða hundrað þúsund eintaka af hverju tölublaði.  

  Nú hafa útgefendur NME tilkynnt að prentútgáfunni verði hætt.  Ástæðan er "of hár" prentkostnaður, samdráttur í auglýsingum í prentmiðlum og að framtíðin liggi í netmiðlum.  Já,  NME blómstrar sem netmiðillinn www.nme.com.  En það er eftirsjá af prentmiðlinum.  Ég var áskrifandi til kannski 20 ára eða svo.  Utan áskriftar keypti ég blaðið oft í lausasölu.  Þó að fátt sé um ferskar nýjungar í tónlist á þessari öld þá er nýtt að fylgjast með NME aðeins á netinu.  Það var spes stemmning að lesa pappírinn. 

Einkennilegt mál skekur Færeyjar

  Glæpir eru fátíðir í Færeyjum.  Helst að Íslendingar og aðrir útlendingar séu til vandræða þar.  Sömuleiðis eru Færeyingar óspilltasta þjóð Evrópu.  Að auki fer lítið fyrir eiturlyfjaneyslu.  Í einhverjum tilfellum laumast ungir Færeyingar til að heimsækja Kristjaníu í Kaupmannahafnarferð og fikta við kannabis.  Einstaka maður.   

  Í ljósi þessa er stórundarlegt mál komið upp í Færeyjum.  Það snýr að virtum þingmanni, sveitarstjórnarmanni í Tvöreyri og lögregluþjóni.  Sá heitir Bjarni Hammer.  Hann hefur nú sagt af sér embættum.  Ástæðan er sú að hann reyndi að selja ungum stúlkum hass.

  Bjarni var lögþingsmaður Jafnaðarmannaflokksins.  Önnur stúlkan er formaður ungliðahreyfingar Þjóðveldisflokksins.  Hin i Framsóknarflokknum.  Þær geymdu upptöku af samskiptunum.

  Í Færeyjum er gefið út eitt dagblað.  Það heitir Sósialurin.  Ritstjóri er hin ofurfagra Barbara Hólm.  Hún er gift forsprakka pönksveitarinnar 200, sem á fjölmarga aðdáendur á Íslandi og hefur margoft spilað hér.  Barbara er fyrrverandi formaður ungliðahreyfingar Þjóðveldisflokksins.  Hún frétti af málinu frá fyrstu hendi.  Stormaði umsvifalaust með upptökuna til lögreglunnar og upplýsti málið í Sósíalnum.

  Almenningur fékk áfall.  Viðbrögð flokkssystkina Bjarna eru þau að fullyrða að málið sé pólitískt.  Ósvífnir pólitískir andstæðingar Jafnaðarmanna hafi með slóttugheitum gómað hrekklaust góðmenni í gildru.  Misnotað rómaðan velvilja manns sem leggur sig fram um að hjálpa og greiða götu allra.  

  Vinur Bjarna hefur stigið fram og lýst því yfir að hann hafi komið í heimsókn til sín 2014.  Þar var fleira fólk.  Vinurinn kallar á konu sína til vitnis um að í það skiptið hafi Bjarni hvorki gefið né selt vímuefni.

  Annað þessu skylt; um væntanlega útgáfu ríkisins á vest-norrænni söngbók.  Smella HÉR   

 

Fólk er fíklar

  Allir eru að fá sér.  Allir eru fíklar.  Munurinn liggur í því hver fíknin er.  Sumir eru nikótínfíklar.  Aðrir eru matarfíklar,  spilafíklar,  alkar,  athyglissjúkir,  ástarfíklar,  dansfífl eða eitthvað allt annað.  

  Séra Óli sleikur er kattþrifinn sleikifíkill.  Hann má ekki sjá ósleikta konukinn án þess að stökkva á hana og sleikja.  Vegna jafnaðarhugsjónar er honum óstætt á að sleikja aðeins aðra kinn.  Hann finnur sig knúinn til að sleikja báðar kinnar.  Líka eyru og háls ef tími gefst til.

  Samkvæmt úrskurðarhópi og úrskurðarnefnd fagaðila og amatöra ríkiskirkjunnar er sleikiþörf embættismannsins eðlilegt embættisverk.  Óhreinar kinnar skulu sleiktar uns þær verða hreinar.  Þetta er eins og að skírast upp úr heilögu kranavatni.

  Fundið hefur verið að því að séra Óli sleikur ríghaldi konum föstum á meðan hann sleikir á þeim báðar kinnar, eyru og háls. Þessu ber að sýna skilning.  Ef konurnar væru að hlaupa út um allt á meðan séra Óli sleikur sleikir á þeim kinnar þá er næsta víst að sleikur myndi misfarast að hluta.  Jafnvel lenda aftan á hálsi eða baki.  Ekki vill ríkiskirkjan það.  Því síður mælir hún með því af sama krafti og umskurði.  

 

Danir fjárfesta í Íslendingi

  Í fyrrakvöld horfði ég á dönsku sjónvarpsstöðina DR1.  Á dagskrá var þáttur sem heitir Lövens Hule.  Í þættinum eru ný fyrirtæki sett undir smásjá.  Forsvarsmenn þeirra eru yfirheyrðir og farið yfir áætlanir.  Fjárfestum gefst færi á að kaupa fyrir lítinn pening smáan hlut í vænlegum hugmyndum.  Ég man eftir íslenskri útgáfu af þessum þætti í - að mig minnir - Rúv.

  Í þættinum í DR1 kynnti Íslendingur,  Guðmundur Örn Ísfeld,  vinylplötufyrirtæki sitt RPM Records.  Hann flutti til Danmerkur fyrir nokkrum árum.  Fyrir jól bloggaði ég um þetta fyrirtæki.  Sjá HÉR

  RPM Records hefur ekki ennþá hafið starfsemi.  Það er verið að setja upp flókinn tækjabúnaðinn og innrétta aðstöðuna.  Engu að síður sló uppskriftin í gegn í sjónvarpsþættinum.  Tveir fjárfestar keyptu sitthvorn hlutinn á 8.350.000 ísl kr.  (500.000 danskar krónur).  Samtals 16,7 milljónir.  

  Í sögu Lövens Hule hafa viðbrögð ekki verið jafn jákvæð og skilað þetta hárri upphæð.  Íslendingurinn Guðmundur Örn Ísfeld er að gera verulega gott mót í Danaveldi.

  

Kántrý-skotnir vísnasöngvar

 Ljóðin í sálinni er fjórða plata Góla - Guðmundar Óla Scheving.  Hún inniheldur 21 lag.  Spilunartíminn er klukkustund.  Það er þriðjungi lengri spilunartími en venja er.  Öll lögin eru frumsamin.  Á fyrri plötum hafa textar verið eftir Góla í bland við eftir helstu ljóðskáld síðustu aldar, svo sem Stein Steinarr, Örn Arnarson og fleiri, ásamt snjöllum hagyrðingum þessarar aldar á borð við hinn margverðlaunaða Guðmund djákna Brynjólfsson.  Að þessu sinni eru öll kvæðin eftir Davíð Stefánsson frá Fagraskógi.  Þau eru bragðsterkir og fjölbreyttir konfektmolar.  Samúð liggur með vinnandi stéttum og málleysingjum.  Hæðst er að borgarastéttinni.

  Lögin klæða ljóðin prýðisvel.  Gæða þau lífi.  Galsafengin ljóð fá fjörleg lög;  tregafull ljóð fá angurvær lög og svo framvegis.  Öll eru þau grípandi,  söngræn og einföld; flæða lipurlega.  Hægt er að syngja með þeim strax við fyrstu hlustun.  Mörg eru seyðandi fögur.  Sterkust í þeim stíl eru Fasteignasalinn, Léttúðin og Sporin þín.  Mörg önnur gefa þeim lítið eftir.  Þeirra á meðal Auðnin þegir.

  Ljóðin bjóða ekki upp á afgerandi viðlög.  Það er snyrtilega leyst í útsetningum sem jafnframt gefa lögunum sérkenni.  Gott dæmi er skemmtilega einföld en áleitin gítarlína í glaðlega kántrý-laginu Dönsku skónum.  Annað dæmi er lagið Þú.  Það hefst á söng við mildar kassagítarstrokur (strömm), rís síðan upp við fullan hljómsveitarflutning með rafgítar og bakraddasöng. Í kántrý-laginu Einn kemur, þá annar fer er einskonar viðlagsbútur trallaður.

  Ofar er nefnt lagið magnaða Sporin þín.  Framan af einkennir það sérlega skemmtilegur trommuleikur. Er á líður verður orgelspil áberandi.  Útsetningin staðsetur lagið bæði í flokkinn heimspopp (world music) og framsækna jaðarmúsík (alternative).  Aðrir músíkstílar á plötunni falla undir víða skilgreiningu á þjóðlagakenndum vísnasöng (folk music) ásamt kántrý-sveiflu.  Hljóðfæraleikur er sparlegur.  Víða aðeins kassagítar.  

  Góli er ágætur og blæbrigðaríkur söngvari.  Stundum syngur hann lágstemmt og blítt.  Stundum þenur hann sig.  Allt eftir yrkisefni ljóðsins.  Auðheyranlega kann hann kvæðin utanað og túlkar innihald þeirra af innlifun og einlægni.

  Ljóðin í sálinni er góð og eiguleg plata.  Og skemmtileg.  Hljóðheimurinn (sánd) er tær og hreinn.  Þökk sé www.studionorn.is.                       

       

Fréttablaðið er að standa sig

  Ég var að hlusta á útvarp.  Þar var nýr framboðslisti Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík skilgreindur sem rauðsokkulisti.  Ég veit ekkert um réttmæti þess.  Vel liðnum núverandi borgarfulltrúum er sparkað út í hafsauga.  Þakkað góð störf með því að vera hent í ruslið.

  Í stað þeirra er raðað á framboðslistann konum sem fáir vita deili á.  Þeirri sem stillt er upp í 2. sæti er sögð vera frambjóðandi Jóns Ásgeirs/Baugs/365 miðla.  Dóttir eða tengdadóttir ritstjóra Fréttablaðsins.

  Kannski er það sterkur leikur að bjóða fram í 1. sæti frambjóðanda Morgunblaðsins og í 2. sæti frambjóðanda Baugsmiðla.  Það er skotheld uppskrift á góðri fjölmiðlaumfjöllun stærstu fjölmiðla landsins.  Munar um minna.  

  Fréttablaðið er komið á flug.  Nýverið hleypti það af stokkum nýrri og ferskri netsíðu.  Hún mætir sterk til leiks.  Birtir allt aðra áhugaverða punkta en rata í prentútgáfu Fréttablaðsins.  Þar á meðal HÉR

   

    

Grænlendingum fækkar

  Íslendingum fjölgar sem aldrei fyrr.  Veitir ekki af.  Einhverjir þurfa að standa undir klaufalegum fjárfestingum lífeyrissjóða.  Líka ofurlaunum stjórnarmanna lífeyrissjóða og fyrirtækja sem þeir fjárfesta í.  Tröllvaxinn ferðamannaiðnaður kallar á vinnandi hendur.  Rótgrónir Íslendingar vilja ekki vinna í fiski, við þrif eða við ummönnun.  Þá koma útlendingar til góða sem gerast íslenskir ríkisborgarar.

  Á síðasta áratug - 2007-2017 - fjölgaði Íslendingum svo um munar.  Ekki vegna frjósemi heldur vegna innflytjenda.  2007 voru Íslendingar 307 þús.  Í dag erum við nálægt 350 þús.     

  Færeyingar eru frjósamastir norrænna þjóða.  Þeir eru iðnir við kolann.  Enda fegurstir og kynþokkafyllstir.  2007 voru þeir 48 þús.  Í dag eru þeir yfir 50 þús.

  Norðmönnum fjölgaði um 12,3%.  Þökk sé innflytjendum.  Meðal annars Íslendingum í þúsundatali.  Flestir með meirapróf.  Íbúar Noregs, Finnlands og Danmörku eru hver um sig vel á sjöttu milljón.  Svíar eru 10 milljónir.  Samanlagt erum við norrænu þjóðirnar um 30 milljónir.  Fjölgar árlega.

  Verra er að Grænlendingum fækkar.  Undanfarin ár hafa þeir ýmist staðið í stað eða fækkað.  2007 voru þeir næstum 57 þúsund.  Í fyrra voru þeir innan við 56 þúsund.  Ekki gott.  Á móti vegur að íslenskt fyrirtæki hefur tryggt sér rétt til gullgrafar á Grænlandi.  

 

    

 

Kvartað undan píkupoppi

  Írska hljómsveitin U2 er stöðugt undir smásjá.  Ekki skrýtið.  Þetta er og hefur verið eitt allra stærsta hljómsveitarnafn heims til hátt í fjögurra áratuga.  Fékk meira að segja að fara í hljómleikaferð um Bandaríkin með Sykurmolunum á níunda áratugnum.  Að auki hefur söngvari hljómsveitarinnar,  Bono,  verið duglegur við að tjá sig um ýmis hitamál.  Til að mynda barist gegn fátækt og skuldum í 3ja heiminum,  tekið virkan þátt í forsetakosningum í Bandaríkjunum og verið upptekinn af trúmálum.

  U2 hefur verið mörgum hljómsveitum víða um heim fyrirmynd í tónlist.  Hérlendis heyrist það einna best í tónlist Gildrunnar.

  Nú liggur Bono undir þungum ásökunum um karlrembu og kvenfyrirlitningu.  Í viðtali við bandaríska tímaritið Rolling Stone kvartar hann undan því að músíkiðnaðurinn í dag sé ofurseldur píkupoppi (very girly music).  Hann segist áhyggjufullur yfir því að lítið svigrúm sé fyrir unga rokkara til að fá útrás fyrir reiði.  Hipp-hopp sé eini vettvangur ungra reiðra drengja.  Það sé ekki nógu gott.  

  "Hvað er rokk?" spyr hann og svarar sjálfur:  "Reiði er hjarta rokksins."  Ýmsir hafa komið Bono til varnar.  Bent m.a. á að vinsælustu karlpoppararnir í dag spili kvenlæga músík,  svo sem Ed Sheeran og Sam Smith.  Aðrir eru ósáttir.  Sumir fordæma að þessi nú meinta karlremba hafi verið tilnefnd "Maður ársins 2016" af glanstímaritinu Glamour.   

Færeyingar innleiða þorrablót

  Þorrablót er gamall og góður íslenskur siður.  Ungt fólk fær tækifæri til að kynnast fjölbreyttum og bragðgóðum mat fyrri alda.  Það uppgötvar að fleira er matur en Cocoapuffs,  Cheerios,  pizzur,  hamborgarar,  djúpsteiktir kjúklingabitar og franskar kartöflur.  Flestir  taka ástfóstri við þorramat.  Þannig berst þorramatarhefðin frá kynslóð til kynslóðar.

  Víða um heim halda Íslendingafélög myndarleg þorrablót.  Í einhverjum tilfellum hefur fámennur hópur Íslendinga í Færeyjum haldið þorrablót.  Nú bregður svo við að Færeyingar halda þorrablót næsta laugardag.  

  Skemmtistaðurinn Sirkus í Þórshöfn,  kráin Bjórkovin (á neðri hæð Sirkuss) og Borg brugghús á Íslandi taka höndum saman og bjóða Færeyingum og Íslendingum á þorrablót.  Allar veitingar ókeypis (þorrablót á Íslandi mættu taka upp þann sið).  Boðið er upp á hefðbundinn íslenskan þorramat, bjórinn Surt, snafs og færeyskt skerpukjöt.

  Gaman er að Færeyingar taki þorrablót upp á sína arma.  Hugsanlega spilar inn í að eigandi Sirkus og Bjórkovans,  Sunneva Háberg Eysturstein,  vann sem dyravörður á íslenska skemmtistaðnum Sirkus við Klapparstíg um aldarmótin.  Hér kynntist hún þorrablótum.

 

    

Eggjandi Norðmenn

  Ólympíuleikar voru að hefjast áðan í Seúl í Suður-Kóreu.  Meðal þátttakenda eru Norðmenn.  Með þeim í fylgd eru þrír kokkar.  Þeir pöntuðu 1500 egg.  Íbúar Kóreu eru um 100 milljónir eða eitthvað álíka.  Nágrannar eru 1400 milljónir Kínverjar og skammt frá 1100 milljónir Indverjar.  Til samanburðar eru 5 milljónir Norðmanna eins og smáþorp.  Þess vegna klúðruðu kóresku gestgjafarnir pöntun norsku kokkanna.  Í stað 1500 eggja fengu Norsararnir 15.000 egg.  Mataræði norskra keppenda á Ólympíuleikunum verður gróflega eggjandi.

  Hvað fá þeir í morgunmat?  Væntanlega egg og beikon.  En með tíukaffinu?  Smurbrauð með eggjum og kavíar.  Í hádeginu ommelettu með skinkubitum.  Í síðdegiskaffinu smurbrauð með eggjasalati.  Í kvöldmat ofnbakaða eggjaböku með parmaskinku.  Með kvöldkaffinu eggjamúffu með papriku.  Millimálasnakk getur verið linsoðin egg.     

Alþjóðlegi Clash dagurinn

  5. febrúar 2013 brá bandaríska útvarpsstöðin KEXP á leik;  Hún spilaði einungis lög með bresku hljómsveitinni the Clash þann daginn.  Þetta varð the Clash dagurinn.  Dagskráin vakti mikla athygli og gríðarmikla hrifningu hlustenda.  Hlustun á þessa vinsælu útvarpsstöð margfaldaðist.  Fyrr en varði endurtóku aðrar útvarpsstöðvar leikinn.  5. febrúar varð formlegi Clash dagurinn.  Í fyrra og í ár er hann reyndar 7. febrúar.  Það hefur eitthvað með það að gera að hann beri ekki upp á frídag.  Meðal annars vegna þess að 15 ríki og stórborgir halda í dag Clash daginn hátíðlegan sem frídag.  

  Bandaríska Seattle-borg var fyrst til að gera Clash daginn að opinberum hátíðisdegi.  Svo bættist við Washington ríki sem hýsir Seattle-borg. Einnig Washington DC ríki.  Toronto-borg í Kanada er komin með í leikinn.

  Á annað hundrað útvarpsstöðvar víða um heim halda Clash-daginn hátíðlegan; spila einungis the Clash lög.  Þær eru ekki aðeins í Bandaríkjunum heldur einnig í Póllandi, Argentínu,  Kanada,  Írlandi,  Spáni og Japan. 

  Fyrir nokkrum árum hitti ég poppskríbent frá Seattle.  Hann sagði mér að ímynd útlensks rokks þar á borg sé fyrst og fremst Bítlarnir og the Clash.

   The Clash var önnur tveggja hljómsveita sem leiddi bresku (og alþjóðlegu) pönkbyltinguna 1976/77 (hin var Sex Pistols)  Hún varð eina breska pönksveitin sem náði ofurvinsældum í Amiríku.  Ekki síst í Bandarkjum Norður-Ameríku - þrátt fyrir að útgáfufyrirtæki hennar, CBS,  hafi þráskallast við að selja jómfrúarplötu hennar þar.  Enn í dag á fyrsta plata the Clash met í sölu á plötu í póstkröfu til Bandaríkjanna:  Hátt í hálfa milljón eintaka.  CBS hélt áfram að bregða fæti fyrir the Clash fram á síðasta dag.  Til að mynda gaf CBS út á smáskífu lagið "Remote control" - gegn áköfum mótmælum liðsmanna the Clash sem skilgreindu lagið sem lélegasta uppfyllingarlag jómfrúarplötunnar.  Síðar harðneitaði móðurfyrirtæki CBS í Bretlandi að gefa út lagið "Bankrobber".  Eftir illvígar deilur náðist lending um að útibú CBS í Þýskalandi gæfi lagið út án afskipta breska móðurfyrirtækisins (sem sá ekki einu sinni um heildsöludreifingu á því í Bretlandi).  Ljóst er að the Clash hefði orðið mun stærra nafn á ferlinum ef hljómsveitin hefði notið myndarlegs stuðnings CBS í stað ítrekaðra leiðinda í bland við afskiptaleysi.       

  Að Bítlunum frátöldum hefur engin hljómsveit þróað sína tónlist jafn hratt og í allar áttir frá fyrstu plötum og the Clash. Eftir að hljómsveitin brotlenti illa um miðjan níunda áratuginn og leystist upp hefur vegur hennar vaxið jafnt og þétt.  Til að mynda kraumaði lagið "Should I Stay or Should I Go" á vinsældalistum til margra ára uns það náði 1. sæti breska vinsældalistans 1991. Stærsta tónlistartímarit heims,  bandaríska Rolling Stone, útnefndi "London Calling" sem bestu plötu níunda áratugarins.  Í Bandaríkjunum varð the Clash risa "statium" band.  Spilaði fyrir allt að 140.000 manns á stökum hljómleikum.     

  Vinsældir the Clash eru ofurmiklar í spænskumælandi löndum.  Þar gera ótal hljómsveitir út á lög the Clash.  Ýmsir fleiri hafa gert það gott út á tónlist hljómsveitarinnar.  Til að mynda er margverðlaunað lag M.I.A. "Paper Planes" í kvikmyndinni "Slumdog Millionar" byggt á lagi the Clash "Straight to Hell".  Aðrir hafa gert það gott út á the Clash lagið "Guns of Brixton".  Lengi mætti áfram telja.  

               

Önnur plata fyrrverandi borgarstjóra

 

  Það er skammt stórra högga á milli.  Haustið 2016 spratt fram á völl nýr en fullskapaður tónlistarmaður á sjötugsaldri.  Þar var kominn heimilislæknirinn,  fjallgöngugarpurinn,  umhverfisverndarkappinn og besti borgarstjóri Reykjavíkur,  Ólafur F.  Magnússon,  með hljómplötuna "Ég elska lífið".  Bættust þá við á hann titlarnir lagahöfundur, ljóðskáld og söngvari.

  Í lok liðins árs hristi Ólafur fram úr erminni aðra plötu.  Sú heitir "Vinátta" eftir opnulaginu.  Ljóðið er heilræðisvísa; eins og fleiri á plötunni.  Önnur yrkisefni eru m.a. Tyrkjaránið sem svo er kallað (Við Ræningjatanga) og þjóðhátíðarljóð Vestmannaeyja 1932 (Heimaey).  Höfundur þess síðarnefnda er Magnús Jónsson, langafi Ólafs.  Aðrir textar eru eftir ÓLaf.  Hann er sömuleiðis höfundur allra laga.  Meðhöfundur tveggja er Vilhjálmur Guðjónsson.  Sá snillingur sér jafnframt um útsetningar og hljóðfæraleik.  Í tveimur lögum í samvinnu við Gunnar Þórðarson.  Gunni afgreiðir einn útsetningu og kassagítarplokk í laginu "Við Ræningjatanga".

  "Vinátta" er jafnbetri/heilsteyptari plata en "Ég elska lífið".  Er "Ég elska lífið" þó ljómandi góð.  Þar syngur Ólafur aðeins helming laga.  Á nýju plötunni syngur hann öll lög nema eitt.  Í lokalaginu, "Lítið vögguljóð",  syngur Guðlaug Dröfn Ólafsdóttur á móti honum.  Hún hefur afar fagra, hljómþýða og agaða söngrödd sem fellur einstaklega vel að söngrödd Ólafs.  Hann er prýðilegur dægurlagasöngvari.  Syngur af einlægni og innlifun með notalegri söngrödd.

  Lög hans eru söngræn, snotur og hlýleg.  Ljóðin eru haganlega ort og innihaldsrík með stuðlum og höfuðstöfum.  Standa keik hvort heldur sem er án eða með tónlistinni.           

  Tónlistin ber þess merki að Ólafur lifir og hrærist í klassískri tónlist.  Útsetningar eru hátíðlegar,  lágstemmdar og sálmakenndar.  Eitt lagið heitir meira að segja "Skírnarsálmur".  Annað er barokk (Þú landið kæra vernda vilt).  Hið þriðja er nettur vals (Ísafold).  Þannig má áfram telja.

  Eitt lag sker sig frá öðrum hvað varðar útsetningu, flutning og áferð.  Það er "Bláhvíti fáninn".  Þar syngur óperusöngvarinn Elmar Gilbertsson um gamla íslenska fánann.  Hann er rosalega góður og þróttmikill söngvari.  Þenur sig kröftuglega.  Kannski þekktastur fyrir hlutverk Daða í óperunni um Ragnheiði Brynjólfsdóttur.   "Bláhvíti fáninn" er sterkur og hástemmdur ættjarðaróður sem leysir "Öxar við ána" af með glæsibrag.  

  Ég óska Ólafi til hamingju með virkilega góða plötu,  "Vináttu". Hún fæst í verslun 12 Tóna á Skólavörðustíg. 

 

Uppreisn gegn karllægu tungumáli

  Íslenskan er mjög karllægt tungumál.  Jón Gnarr hefur tekið eftir því.  Hann stýrir skemmtilegum síðdegisþætti á Rás 2 á laugardögum (Sirkus Jóns Gnarr).  Þar sker hann meðvitað upp herör gegn þessum kynjahalla tungumálsins.  Heyrist þá glöggt hvað hallinn er yfirþyrmandi og allt í kring.  Þannig til að mynda ávarpar hann hlustendur með orðunum:  "Komið þið sælar hlustendur góðar."

  Svo einkennilega vill til að einstök erlend tungumál eru líka karllæg.  Eitt þeirra er enska.  Yfirstjórn breskra hermála gerir nú gangskör í að leiðrétta þetta.  Hún hefur tekið saman lista upp á tvær blaðsíður yfir orð sem má ekki nota í hernum og hvaða orð skuli nota í staðinn.  Dæmi (rauðu orðin eru bannorð.  Hin eiga að koma í þeirra stað):

Maður = fólk, persóna

Heiðursmannasamkomulag = óskráð samkomulag

Húsmóðir = heimavinnandi

Drenglyndi = sanngirni

  Önnur dæmi er erfitt að þýða yfir á íslensku öðruvísi en lenda á eintómum karllægum orðum.  Þar á meðal þessi:

Manpower = human resources

Forefathers = ancestors, forebears

Delivery man = delivery clerk, courier

Mankind = humanity, humankind, human race, people

  Margir breskir hermenn hafa brugðist ókvæða við.  Þeim finnst að herinn eigi að sinna hagnýtari hlutum en að endurskrifa tungumálið.  Talsmenn hersins segja á móti að þetta sé hagnýtt skref inn í framtíðina.  Það muni auðvelda yfirmönnum að ávinna sér virðingu og traust á meðal kvenna, samkynhneigðra, tvíkynhneigðra, kynskiptinga og svo framvegis.  Herinn þarf á því að halda.

   

Ósvífinn þjófnaður H&M

  Færeyskir fatahönnuðir eru bestir í heimi.  Enda togast frægar fyrirsætur, fegurðardrottningar, tónlistarfólk og fleiri á um færeyska fatahönnun. 

  Fyrir tveimur árum kynnti færeyski fatahönnuðurinn Sonja Davidsen til sögunnar glæsilegan og smart kvennærfatnað.  Hún kynnir hann undir merkinu OW Intimates.  Heimsfræg módel hafa sést spranga um í honum.  Þ.á.m. Kylie Jenner. 

  Nú hefur fatakeðjan H&M stolið hönnuninni með húð og hári.  Sonju er eðlilega illa brugðið.  Þetta er svo ósvífið.  Hún veit ekki hvernig best er að snúa sér í málinu.  Fatahönnun er ekki varin í lögum um höfundarrétt.  Eitthvað hlýtur samt að vera hægt að gera þegar stuldurinn er svona algjör.   Þetta er spurning um höfundarheiður og peninga.

  Á skjáskotinu hér fyrir neðan má sjá til vinstri auglýsingu frá Sonju og til hægri auglýsingu frá H&M.  Steluþjófahyski. 

 

 

Íslandsvinur hannar neyðarhjálpardróna

  Á fyrri hluta aldarinnar var breski olympíuskylmingameistarinn og rokksöngvarinn Bruce Dickinson með annan fótinn á Íslandi.  Hann var flugmaður hjá Iceland Express og söng - og syngur enn - með þungarokkshljómsveitinni Iron Maiden.

  Heimsathygli vakti um árið þegar Iron Maiden var aðalnúmer á Hróarskeldurokkhátíðinni í Danmörku.  Aðdáendur Iron Maiden frá Ameríku og víðar tóku framhaldsflug frá Keflavík.  Andlitið datt af þeim við flugtak þegar flugmaðurinn kynnti sig í hátalarakerfi:  Bruce Dickinson.   

  Brúsi er um margt ólíkur rokkstjörnuímyndinni.  Hann hefur aldrei notað vímuefni.  Þess í stað lærði hann sagnfræði; hefur skrifað sagnfræðibækur.  Söngtextar hans bera merki áhuga hans á sögunni.  A sviði er hann engu að síður rokkstjarnan sem gefur allt í botn.  Hann segist vera rosalega ofvirkur.  Sú er ástæðan fyrir því að hann sniðgengur vímuefni - vitandi að annað hvort er í ökkla eða eyra.  Aldrei neitt þar á milli.

  Að undanförnu hefur Brúsi unnið að hönnun neyðarhjálpardróna;  flygildis sem getur borið hjálpargögn til fólks á hamfarasvæðum þar sem öðrum leiðum verður illa við komið.  Uppskrift hans gengur út á að koma hjálpargögnum til 50 manns á einu bretti.  Þar á meðal vatni, mat og sjúkravörum.  

  Útgangspunkturinn og sérstaða í hönnun Brúsa er að flygildið sé kolefnafrítt.  Jafnframt svo ódýrt í innkaupum og ódýrt í rekstri að hjálparsveitum muni ekki um að bæta því í búnað sinn.  

  Brúsi er 60 ára og hefur selt yfir 100 milljónir platna.