Leyndarmálin afhjúpuð

  Hver hefur ekki velt því fyrir sér hvernig sólin liti út ef hún væri blá?  Eða hvernig útsýnið væri ef Júpíter væri jafn nálægt jörðinni og tunglið?  Mér er ljúft og skylt að svipta hulunni af leyndarmálunum.  Ekki aðeins með orðum heldur öllu heldur með ljósmyndum.

  Sólin er á vinstri myndinni.

 

Dularfull bilun

  Ég ók í rólegheitum á mínum þrettán ára gamla bíl.  Eðlilega er hann orðinn dálítið lúinn,  blessaður.  Ég kem að rauðu ljósi.  Í útvarpinu - Rás 1 - hljómaði ljúfur og djassaður píanóleikur.  Skyndilega er eins og bensíngjöfin sé stigin í botn.  Það hvín í vélinni.  Ég var ekki með fót á bensíngjöfinni.  Ég leit á hana.  Hún var uppi.  Þetta hafði því ekkert með hana að gera.

  Ég ákvað að bruna að verkstæði sem er þaulvant að gera við bílinn.  Í sama mund breytist hljóðið.  Þá átta ég mig á því að hljóðið kom úr útvarpinu.  Kontrabassi hafði bæst við píanóleikinn.  Hófst með langdregnum tóni sem hljómaði glettilega líkt vélarhljóði bílsins. 

  Þegar lagið var afkynnt kom í ljós að þarna var á ferð bassasnillingurinn, Íslands- og Færeyjavinurinn Niels-Henning heitinn Örsted Pedersen.

  Ég finn ekki lagið á youtube.  Sem gerir ekkert til.  Det var en lördag aften er skemmtilegra.

 

 

           

Fullur þingmaður

  Eitt sinn er ég brá mér á Ólafsvökuna í Færeyjum þá var íslenskur alþingismaður í sömu flugvél.  Bæði á leiðinni út og á heimleiðinni.  Hann var blindfullur.  Hann átti að ávarpa færeyska lögþingið.  Hvernig það gekk fyrir sig hef ég ekki hugmynd um.  Ég sá hann ekki aftur fyrr en á heimleiðinni.  Þá var hann blindfullur.  Hann stillti sér upp framarlega í vélinni og hóf að raða farþegum í sæti:  "Sest þú hérna, góði minn" og "Sest þú þarna, góða mín."  Fólkið hlýddi.  Flugfreyjan stökk að honum og öskraði:  "Hvern djöfulinn heldurðu að þú sért að gera?  Allir eru með sætanúmerið sitt prentað á flugmiðann!"

  Þingmaðurinn svaraði hinn rólegasti:  "Ég var nú bara að reyna að hjálpa til."

Af hverju reyndi Paul að koma John og Yoko saman á ný?

  John Lennon og Yoko Ono urðu samloka nánast frá fyrsta degi sem þau hittust.  Þau voru yfirgengilega upptekin af og háð hvort öðru.  Þau límdust saman.  Endalok Bítlanna 1969 má að mörgu leyti rekja til þess - þó að fleira hafi komið til.

  Nokkrum árum síðar dofnaði sambandið.  John var erfiður í sambúð.  Hann tók skapofsaköst og neytti eiturlyfja í óhófi.  (Er hægt að dópa í hófi?).  Að auki urðu þau ósamstíga í kynlífi er á leið.  Kynhvöt Yokoar dalaði bratt.  En ekki Johns.  Sennilega spilaði aldur inn í dæmið.  Hún var 7 árum eldri.

  Spennan og pirringurinn á heimilinu leiddi til uppgjörs.  Yoko rak John að heiman.  Sendi hann til Los Angelis ásamt 22ja ára stúlku,  May Pang, sem var í vinnu hjá þeim hjónum.  John hafði aldrei ferðast einn.  Hann var alltaf ringlaður á flugstöðvum.  Sjóndepurð átti þátt í því. Hann var háður ferðafélaga.

  Yoko gaf May ekki fyrirmæli um að verða ástkona Johns.  Hún hefur þó viðurkennt fúslega að dæmið hafi verið reiknað þannig.  Sem varð raunin.

  Verra var að John missti sig algjörlega.  Hann datt í það.  Svo rækilega að hann var blindfullur í 18 mánuði samfleytt.  Hann ákvað meira að segja að drekka sig til dauða.  Fór í keppni við Ringo,  Keith Moon (trommara The Who) og Harry Nilson um það hver yrði fyrstur til að drekka sig til dauða.  Keith og Harry unnu keppnina.  Ýmsu var bætt inn í uppskriftina til að auka sigurlíkur.  Meðal annars að henda sér út úr bíl á ferð.

  Að því kom að fjölmiðlar birtu ljósmynd af John langdrukknum og blindfullum til vandræða á skemmtistað.  Hann var með dömubindi límt á ennið.

  Er Paul McCartney sá myndina fékk hann sting í hjartað.  Þekkjandi sinn nánasta fósturbróður sá hann óhamingjusaman, örvinglaðan,  ringlaðan og týndan mann.  Fram til þessa höfðu þeir átt í harðvítugum málaferlum vegna uppgjörs Bítlanna.  Að auki hafði John sent frá sér níðsöng um Paul,  How do you sleep?, og sent honum hatursfulla pósta.    

  Það næsta sem gerðist hefur farið hljótt.  Ástæðan:  Enginn spurði Paul, John og Yoko um það.  Engum datt þessi óvænta atburðarrás í hug.  Paul heimsótti í snatri Yoko.  Vinskapur þeirra hafði aldrei verið mikill.  Eiginlega ekki vinskapur.  En þarna ræddust þau við í marga klukkutíma.  Spjallið varði langt fram á nótt.  Paul bar undir hana alla hugsanlega möguleika á að hún sættist við John og tæki við honum aftur.  Yoko var erfið og setti fram ýmis skilyrði sem John yrði að fallast á.

  Því næst heimsótti Paul blindfullan og dópaðan John og fór með honum yfir kröfur Yokoar. John þurfti umhugsun en féllst að endingu með semingi á kröfur hennar.  Betur er þekkt að Elton John hélt í framhaldi af þessari atburðarrás hljómleika í Bandaríkjunum og bauð Yoko að hitta sig baksviðs.  Þar var þá John.  Þau féllust í faðma og tóku saman á ný.  Eignuðust soninn Sean Lennon.  John lagði tónlist á hilluna í nokkur ár.  Kom svo aftur til leiks sem léttpoppari 1980 - að því er virtist hamingjusamur.  Þá var hann myrtur.  

  Eftir stendur spurningin:  Hvers vegna var Paul mikið í mun að sætta John og Yoko?  Svar:  Í fyrsta lagi saknaði hann fóstbróður síns sárlega.  Í öðru lagi þráði hann að þeir næðu að endurnýja vinskapinn.  Ekki endilega að endurreisa Bítlana heldur að ná sáttum.  Sem tókst.  Þeir skildu í góðum vinskap áður en yfir lauk.  Paul hefur sagt að það hafi hjálpað sér mikið í sorginni sem fylgdi morðinu.

  Til gamans má geta að fyrir nokkrum árum hittust Yoko og May Pang óvænt á Hilton Hóteli í Reykjavík.  Þær þóttust ekki vita af hvor annarri.  Heilsuðust ekki einu sinni.  Einhver ólund í gangi.  Eins og gengur.

 

Viðbjóðslegir veitingastaðir

  Til margra ára hef ég stundum horft á sjónvarpsþætti enska matreiðslumannsins  Gordons Ramseys.  Hann heimsækir bandaríska veitingastaði.  Smakkar mat þeirra.  Aldrei bregst að hann lýsir mat þeirra sem mesta viðbjóði er hann hefur séð og smakkað.  Það hlýtur að þýða að bandarísk matreiðsla hrörni stöðugt dag frá degi.  Annars gætu þessir matsölustaðir ekki toppað alla fyrri ógeðslegu matsölustaði ár eftir ár.

  Áhugavert er að hann afhjúpar ætíð í leiðinni rosalegan sóðaskap á matsölustöðunum.  Bandrtíska Heilbrigðiseftirlitið er ekki að standa sig. 

  Svo hundskammar hann alltaf óhæfan eiganda staðarins og kokkinn.  Er mjög ruddalegur og árásagjarn í orðum.  Keyrir þá upp að vegg.  Oftast er tekist hart á í orðum.  Svo gefur hann þeim góð ráð.  Viðkomandi knúsar hann í lok þáttar og allt verður gott. Þetta er ljómandi skemmtilegt sjónvarpsefni.  Eitt það besta er að nægilegt er að horfa á tíunda hvern þátt.  Hinir eru allir eins.

Hvaða Bítill var gáfaðastur?

 

  Augljósa svarið er John Lennon.  Eða hvað?  Svo skemmtilega vill til að allir Bítlarnir tóku greindarpróf (IQ) á unglingsárum í skólanum sínum.  Einhverra hluta vegna ber heimildum ekki saman um skor Lennons.  Flestar herma að hans IQ hafi mælst 165.  Aðrar heimilidir gefa upp 140.  Enn aðrar 150.  Ég hallast að hærri tölunum.  Í skóla velti John fyrir sér hvort að hann væri ofviti eða klikkaður.  Hann undraðist hvað hann átti létt með að máta kennara í tilsvörum.  Á sama tíma upplifði hann ýmislegt sérkennilegt.  Til að mynda sá hann nöfn og orð í lit.  Engir aðrir sem hann þekkti gerðu það.  Að auki samdi hann smásögur sem voru svo "sýrðar" að hann varð ringlaður.

  Paul McCartney mældist með 137 IQ.  George Harrison 117 IQ.  Ringo er sagður hafa verið skammt undan Harrison.  Meðagreind er 100 IQ.  Allir Bítlarnir voru því yfir meðalgreind.  Það þarf ekki að koma á óvart.  Yfirburðir Bítlanna á tónlistarsviði staðfesta það ásamt mörgu öðru. Kannski gáfaðasta rokkhljómsveit sögunnar.  Ofurgreind er skilgreind sem !Q 140 og þar yfir. 

  Engum blöðum er um að fletta að John Lennon var bráðgáfaður.  Leiftrandi góður húmoristi í tilsvörum,  bráðskemmtilegur og fyndinn smásagnahöfundur og einn af bestu ljóðskáldum rokksins.  

  Gáfur eru eitt.  Annað að nýta þær á besta hátt.  John Lennon stríddi við ótal vandamál sem hann kunni ekki að vinna úr.  Þau fylgdu honum alla ævi.  Hann ólst ekki upp hjá foreldrum sínum.  Hann kynntist þeim ekki fyrr en á fullorðinsárum.  Hann ólst upp hjá frænku sinni.  Hann kallaði hana aldrei mömmu.  Hann kallaði hana Mimi frænku.  Hún var ströng,  kuldaleg, stíf og afar snobbuð millistéttarfrú.  Hann var henni erfiður; reif kjaft og var óhlýðinn.  Hún skammaði hann fyrir að umgangast lágstéttarguttana Paul og George.  Til gamans má geta að pabbi Pauls varaði hann við að umgangast John.  Það myndi aðeins leiða til vandræða.  John var alræmdur í Liverpool fyrir að vera kjaftfor og árásargjarn uppvöðsluseggur.  Paul segir að allir unglingar í Liverpool hafi vitað af honum.  Hann var svo fyrirferðamikill.  Paul fannst John vera aðaltöffari Liverpool. 

  John drakk áfengi og reykti frá barnsaldri.  Hann var alki en hellti sér út í gríðarmikla eiturlyfjaneyslu sem leysti drykkjuna af hólmi um nokkurra ára skeið.

  Samskipti hans við Mimi frænku á uppvaxtarárum voru án hlýju og faðmlaga.  Hann reyndist henni vel á fullorðinsárum.  Gaf henni risastórt hús - að hennar sögn alltof stóra höll - í Liverpool og hringdi í hana aldrei sjaldnar en vikulega.  Oft tvisvar eða þrisvar í viku.

  Samskipti Johns við eiginmann Mimi frænku voru betri.  Sá var léttur og hress.  Hann gaf John munnhörpu.  Hann náði góðum tökum á henni.  Þegar upptökustjórinn George Martin tók ákvörðun um að gera plötusamning við Bítlana þá var það munnhörpuleikurinn sem heillaði hann umfram annað.  Fóstrinn dó er John var 12 ára.  Þar með missti hann sinn besta vin fram til þessa. 

  John Lennon sríddi við skapofsaköst.  Hann fór á bari til að slást.  Hann lamdi skólafélaga sína,  hann lamdi spilafélaga sína í hljómsveitinni sem varð Bítlarnir.  Hann lamdi Paul.  Hann lamdi Cyntheu fyrri konu sína.  Í viðtali við tímaritið Playboy sagðist hann sjá eftir því að hafa ekki lamið George Harrison þegar sá tók ólundarkast eftir að Yoko át súkkulaðikex hans.   

  John burðaðist með áfallastreituröskun.  Á fyrstu sólóplötu hans er upphafslagið,  "Mother",  sársaukafullur reiðisöngur í garð foreldra sinna fyrir að hafa yfirgefið hann.  Reyndar kynntist hann mömmu sínni óvænt um fermingaraldur.  Hún hafði allan tímann búið í næstu götu án þess að hann hefði hugmynd um það.  Gáfurnar og tónlistarhæfileika erfði hann frá henni.  Hún spilaði á banjó og píanó.  Hún gaf honum gítar og kenndi honum að spila banjó-hljóma.  En hún var geggjaður bóhem.  Svo ók fullur lögregluþjónn yfir hana og drap hana.  Einmitt þegar John var nýbyrjaður að njóta þess að kynnast mömmu sinni.  Pabba sinn hitti hann aðeins einu sinni.  Það var eftir að Bítlarnir slógu í gegn.  Þá bankaði kallinn upp hjá honum og sníkti pening.  John gaf honum pening en bað starfsfólk Bítlanna um að hleypa honum aldrei aftur aftur til síns.

  Sólóferill Johns hófst glæsilega.  En svo datt hann í það.  Var fullur og dómgreindarlaus í nokkur ár á fyrri hluta áttunda atatugarins.  Hann kallaði tímabilið "týndu helgina".  Allt var í rugli hjá honum.  Eiginkonan,  Yoko,  henti honum út.  Seint og síðar meir sættust þau og John dró sig út úr tónlistarheimi og sviðsljósi.

  1980 mætti hann aftur til leiks.  Samdi ennþá góð lög og texta.  En var orðinn léttpoppari.  Sagðist hafa í fríinu hætt að hlusta á framsækna músík.  Þess í stað hlustaði hann á léttpopp í útvarpinu.  Svo var hann myrtur.

  Félagsfærni Johns var broguð.  Hann hafði áráttu fyrir því að ganga fram af fólki og móðga það.  Var iðulega ruddi. Í fyrsta sinn sem Eric Clapton kynnti Lennon fyrir kærustu sinn þá gekk hann svo fram af henni með klámfengnum ruddaskap að eftir það var Clapton stöðugt á varðbergi í samskiptum við Lennon.

  Að sumu leyti hefur Paul unnið betur úr sínum gáfum.  Hann er "diplómat".  Að vísu pirraði sjórnsemi hans George og Ringo undir lok Bítlaferils.  Er umboðsmaður Bítlanna,  Brian Epstein,  dó gerðist Paul eiginlegur hljómsveitarstjóri þeirra.  Hann og George og Ringo litu þó alltaf á Bítlana sem hljómsveit Johns.  En hann var meira og minna hálfur eða allur út úr heimi í eiturlyfjaneyslu.  Paul er ofvirkur; hefur skipulagshæfileika þó að hann hafi ekki gætt nærgætni við Ringo og George er hér var komið sögu. 

  Meistaraverkið "Sgt. Peppers.." var hugmynd Pauls.  Líka "Hvíta albúmið" og "Abbey Road". 

  Einkalíf Pauls hefur verið farsælt.  Undan er skilið að hann lét gullgrafarann Heather Mills plata sig.  Gegn mótmælum barna hans. 

   Paul er 77 ára og er ennþá að afgreiða öskursöngsrokk eins og enginn sé morgundagurinn.  Hljómleikar hans eru rómaðir sem meiriháttar.  Hann spilaði betur úr sínum spilum en John.     

 

Skemmtilegt verðlag í Munchen

  Ég er enn með hugann við Munchen í Þýskalandi eftir að hafa dvalið þar um páskana.  Ísland er dýrasta borg í heimi.  Munchen hefur til margra ára dansað í kringum 100. sæti.  Verðlag þar er nálægt þriðjungi lægra en í Reykjavík að meðaltali.  Auðveldlega má finna dæmi þar sem munurinn er meiri.

  Ég fer aldrei inn í verslanir í útlöndum.  Nema stórmarkaði.  Já, og plötubúðir.  Helstu útgjöld snúa að mat og drykk.  Í stórmarkaðskeðju sem heitir Rewe fann ég Beck´s bjór á 94 kr. (0,69 evrur).  Hálfur lítri. 4,9%.   

  Á Íslandi er Beck´s örlítið dýrari,  389 kall í ÁTVR.  Taka má tillit til þess að hérna er hann 5%.  Það telur. 

  1,5 lítra vatnsflaska kostar 41 kr. (0,30 evrur).

  Glæsilegt morgunverðarhlaðborð kostar 667 kr (4,9 evrur).

  Á gistiheimilinu sem hýsti mig kostar hálfur lítri af bjór úr krana á 340 kr. (2,5 evrur) fram á kvöld.  Síðar um kvöldið hækkar verðið í 476 kr. (3,5 evrur).

  Ég hef engan áhuga á fínum veitingastöðum.  Nenni ekki að sitja og bíða eftir að matur sé eldaður.  Kýs frekar mat sem þegar er eldaður.  Ég gerði þó undantekningu er ég sá að á asískum veitingastað var boðið upp á stökka önd (crispy) með grænmeti og núðlum.  Sá veislumatur kostar 803 kr. (5,9 evrur).  Enginn málsverður kostaði mig 1000 kall.  Sá dýrasti var á 952 kr.  Það var lambakjöt í karrý. 

 

Tilviljun?

  Listafræðikennarinn minn í Myndlista- og handíðaskóla Íslands á áttunda áratugnum var Björn Th. Björnsson.  Hann var afskaplega skemmtilegur.  Hann hafði sérstæðar kenningar um hitt og þetta og fylgdi þeim eftir af rökfestu.  Ein var sú að ekki væri til neitt sem heiti tilviljun.  Einhverjir mölduðu í móinn og tefldu fram sögur af meintum tilviljunum.  Björn fór yfir dæmið lið fyrir lið.  Ætíð tókst honum að greina fyrirbærið þannig að í raun hefði frekar verið tilviljun að þetta hefði ekki gerst.

  Mér varð hugsað til Björns er ég var í Munchen um páskana.  Þá sat ég á gistiheimilinu á spjalli við tvo aðra gesti; unga dömu frá Indlandi og ungan mann frá Afganistan.  Hann er búsettur í Eistlandi.  Þau höfðu aldrei áður hitts.

  Fljótlega kom í ljós að bæði voru á leið til Írlands með haustinu.  Norður-Írlands eða lýðveldisins?  Dublin.  Hvers vegna Dublin?  Til að fara í skóla þar.  Hvaða skóla?  Þau reyndust vera á leið í sama skóla.  Bæði göptu af undrun áður en þau ákváðu að verða Fésbókarvinir og halda hópinn.  Til að byrja með myndu þau ekki þekkja neina aðra samnemendur skólans. 

   Tilviljun?  Björn Th.  hefði farið létt með að hrekja þá kenningu.  Samt.  Af 7,5 milljörðum jarðarbúa eru tveir unglingar - sem ekki þekktust - frá sitthvoru landinu á leið til Dublin í haust.  Þeir voru samtímis á litlu gistiheimili í Munchen í Þýskalandi í örfáa daga.  Þeir tóku tal saman.  Ég giska á að hvorugur hafi lent á spjalli við fleiri en kannski 10 aðra gesti gistiheimilisins.

        

Furðuleg lög

  Ég fagnaði frjósemishátíðinni - kenndri við frjósemisgyðjuna Easter (Oester) - úti í Munchen í Þýskalandi.  Næstum aldarfjórðungur er síðan ég kom þangað síðast.  Margt hefur breyst.  Á þeim tíma var fátítt að hitta einhvern enskumælandi.  Allt sjónvarpsefni var á þýsku.  Hvergi var hægt að kaupa tímarit, dagblöð eða annað lesefni á ensku.  Í dag tala allir ensku.  Í fjölvarpinu nást enskar sjónvarpsstöðvar.  Í blaðabúðum fást ensk og bandarísk tímarit og dagblöð. 

  Á meðan rigndi í Reykjavík var steikjandi sólskin í Munchen alla daga.  Það var notalegt.  Ég var vel staðsettur mitt í miðbænum,  við hliðina á umferðamiðstöðinni (central station).  Þar inni sem og fyrir utan er ekki þverfótað fyrir veitingastöðum og allrahanda verslunum.  Ég átti ekki erindi inn í eina einustu verslun,  ef frá eru taldir stórmarkaðir og blaðsölustaðir.  

  Fyrsta daginn rölti ég um nágrennið;  reyndi að átta mig á því og kortleggja það.  Að því kom að ég þreyttist á röltinu og hitanum.  Hvergi var sæti að sjá nema við veitingastaði.  Ég tyllti mér á tröppur fyrir utan DHL póstþjónustu.  Lét sólina skína á andlit og handleggi.  Hún býr til D-vítamín á húðinni.  Það kemur af stað kalkupptöku sem þéttir bein og styrkir hár, húð og tennur.  

  Ég var varla fyrr sestur en að mér snaraðist lögreglumaður.  Hann tilkynnti mér að stranglega væri bannað að sitja á gangstéttum.  Ég benti honum á að ég sæti á tröppum en ekki gangstétt.  Hann hélt því fram að tröppurnar væru skilgreindar sem hluti af gangstétt.  Ég stóð upp og spurði hver væri ástæðan fyrir svona banni.  "Af því að þetta eru lög," útskýrði laganna vörður ábúðafullur á svip.

  Þetta olli mér vangaveltum.  Helst dettur mér í hug að lögunum sé beint gegn betlurum,  útigangsmönnum og rónum.  Að minnsta kosti sáust engir slíkir þarna.  Það er sérstakt í miðbæ stórborgar (hálf önnur milljón íbúa).  Reyndar varð einn betlari á vegi mínum.  Hann var fótalaus en á stöðugu vappi.  Rölti um á höndunum.   

  

Gleðilega frjósemishátíð!

Stríðið harðnar

  Sumarið 2014 og 2015 stóðu hryðjuverkasamtökin Sea Sheperd fyrir stórtækri herferð gegn marsvínaveiðum Færeyinga.  500 SS-liðar dvöldu sumarlangt í Færeyjum.  Vöktuðu alla firði eyjanna og héldu blaðamannafundi með heimsfrægu fólki.  Þar af vakti blaðamannafundur kanadísku leikkonunnar Pamelu Anderson mesta athygli. 

  Herferð SS varð samtökunum til mikillar háðungar.  Þau náðu engum árangri í að trufla hvalveiðarnar.  Þess í stað gerðu Færeyingar ýmsar eigur þeirra upptækar,   svo sem spíttbáta, tölvur, myndavélar og myndbandsupptökugræjur.  Til viðbótar var fjöldi SS-liða sektaður sem einstaklingar og gerðir brottrækir úr Færeyjum til margra ára.  Hæstu sektir voru um hálf milljón kr.  Flestar voru þó um 100 þúsund kall. 

  Athyglin sem herferðin fékk í heimspressunni gerði ekki annað en framkalla bylgju ferðamanna til Færeyja.  Póstar SS-liða á samfélagsmiðlum lögðu sitt af mörkum.  Þeir rómuðu náttúrfegurð eyjanna,  vinalega framkomu heimamanna og sitthvað fleira sem kom þeim ánægjulega á óvart.  M.a. gott úrval af grænmeti og ávöxtum í versunum.

  Í fyrra reyndu SS að hefna harma.  Færeyska hljómsveitin Týr fór í hljómleikaferð um Bandaríkin.  SS blésu í lúðra.  Hvatti til sniðgöngu.  Forsprakki samtakanna,  Paul Watson,  hvatti til mótmælastöðu fyrir utan hljómleikastaðina.  Sjálfur mætti hann samviskusamlega í mótmælastöðuna.  Aldrei náðu aðrir mótmælendur 2ja stafa tölu.  Andófið gerði ekki annað en auglýsa hljómsveitina og hljómleikana.  Hvarvetna spilaði hljómsveitin fyrir fullu húsi.

  Núna er Týr á hljómleikaferð um Evrópu.  Með í för er hollenska hljómsveitin Heidevolk og ungverska hljómsveitin Dalriada.  SS hafa beitt sér af fílefldun krafti gegn hljómleikunum.  Hótað hljómleikahöldurum öllu illu.  Af 22 hljómleikastöðum hafa þrír lúffað.  Tveir í Frakklandi og einn í Hannover í Þýskalandi.  Þeir hafa ekki aflýst hljómleikunum heldur tekið Tý af þeim.   

  Í gær brá hljómsveitin á leik.  Laumaðist inn í hljómleikahöllina í Hannover og upp á svið.  Þar stilltu þeir sér upp í skyrtubolum með áletruninni "Týr ritskoðuð".  Að hálfri annarri mínutu liðinni yfirgáfu Týsarar staðinn. 

Færeyskar kjötbollur

  Allir þekkja sænskar kjötbollur.  Flestir sem sækja veitingastað Ikea hafa fengið sér kjötbollurnar þar.  Sumir oft.  Einkum sækja börn og unglingar í þær.  Reyndar eru þær upphaflega komnar frá Grikklandi.  Sú staðreynd er falið leyndarmál.

  Margir þekkja líka danskar kjötbollur.  Einkum eftir að Kjarnafæði hóf framleiðslu á þeim.

  Frá því að íslenskir kjötsalar komust upp á lag með að selja kjötfars hefur nafn íslensku kjötbollunnar færst yfir í að heita hakkbollur.  Mig grunar að kjötfars sé séríslensk uppfinning.  Fyrir hálfri öld eða svo rak kunningi minn hverfisbúð með kjötborði.  Besti bisnessinn var að selja kjötfars.  Uppistöðuhráefnið var hveiti en hann gat selt þetta á verði kj0thakks.  Stundum sat hann uppi með kjötfars sem súrnaði.  Þá skellti hann slurki af salti í það og kallaði farsið saltkjötsfars.

  Uppistöðuhráefni dönsku kjötbollunnar er svínakjöt.  Svíarnir blanda saman svínakjötinu og nautakjöti.  Á síðustu árum eru Íslendingar farnir að færa sig frá nautakjötshakki yfir í svínakjötshakk þegar kemur að hakkbollu.

  Færeyingar halda sig alfarið við nautakjötshakkið.  Þeir kalla sínar kjötbollur frikadellur eins og Danir.  Færeysku frikadellurnar eru betri og frísklegri.

  Hráefni fyrir fjögurra manna máltíð:

505 grömm nautahakk

2 laukar

2 hvítlauksrif

1 egg

1,7 dl mjólk

78 grömm hveiti (mæli frekar með hafragrjónum)

1,5 teskeið salt

  Einfalt og gott.  Laukurinn og hvítlauksrifin eru söxuð í smátt.  Öllu er hrært saman.  Kokkurinn setur á sig einnota plasthanska og mótar með aðstoð matskeiðar litlar bollur.  Þær smjörsteikir hann uns þær eru orðnar fallega brúnar.  Galdurinn er að bollurnar séu ekki stórar.  Séu á stærð við þær sænsku.  Kannski samt pínulítið stærri.

  Heppilegt meðlæti er ofnsteikt rótargrænmeti og kartöflur.  Líka heimalöguð tómatsósa (ekki ketchup).  

4 smassaðir tómatar

1 svissaður laukur

2 svissuð hvítlauksrif

2 kjötteningar

3 saxaðar basilikur

  Þetta er látið malla í 16 mínútur

   

 

 

 

Var Ringo hæfileikaminnsti bítillinn?

  Bítlarnir eru merkasta hljómsveit tónlistarsögunnar.  Framverðir hennar,  John Lennon og Paul McCartney, voru frábærir söngvahöfundar.  Báðir í fremstu röð lagahöfunda og Lennon næsti bær við Bob Dylan í hópi bestu textahöfunda rokksins.  Báðir frábærir söngvarar.  Þeir afgreiddu léttilega hömlulausan öskursöngstíl,  fyrstir bleiknefja á eftir Elvis Presley.  Þeir afgreiddu líka léttilega allskonar aðra söngstíla.  Rödduðu að auki glæsilega ásamt Geroge Harrison.  Hann varð - þegar á leið - afburðagóður lagahöfundur.  

  John, Paul og George hófu snemma kapphlaup í að framþróa tónlist hljómsveitarinnar.  Róttæk og djörf nýsköpun Bítlanna gekk langt og trompaði flest sem var í gangi á þeim tíma.  

  Í tilraunastarfsemi Bítlanna reyndi einna minnst á trommuleik.  Ringo fór að upplifa sig sem utanveltu.  Í hljóðveri var hann meira og minna verkefnalaus.  Spilaði meira á spil við starfsmenn hljóðversins en á trommur. 

  Chuck Simms í Nýfundnalandi er Bítlafræðingur, söngvari, söngvaskáld og jafnvígur á hin ólíkustu hljóðfæri;  allt frá munnhörpu til banjós;  og allt frá orgeli til gítars.  Hann hefur sent frá sér fjölda platna og tekið þátt í árlegri vikulangri hátíð International Beatle Week í Liverpool.  Bæði þar og á hljómleikaferðum um heiminn hefur hann spilað fjölda Bítlalaga.  Á kanadíska netmiðlinum Quora skrifar hann áhugaverða grein um þetta allt saman.  Í styttu máli segir hann eitthvað á þessa leið:

  Ringo er ekki söngvaskáld.  Hann er lélegur söngvari.  Takmarkaður,  sérstaklega í samanburði við hina bítlana.  En á upphafsárum Bítlanna var hann eini góði hljóðfæraleikari hljómsveitarinnar.  Trommuleikur hans var öruggari, afgerandi og gerði meira fyrir tónlistina en flestir trommuleikarar þess tíma.     

  Gítarsóló George voru iðulega klaufaleg.  Paul spilaði tilþrifalausan hefðbundinn bassaleik.  Ringo bauð upp á miklu meira og hljómsveitin þurfti á því að halda.  Eins frábærir og miklir áhrifavaldar Bítlarnir voru þá var það ekki fyrr en 1965, frá og með plötunum Help og Rubber Soul sem hinir bítlarnir náðu Ringo sem góðir hljóðfæraleikarar.  Þeir hefðu þó aldrei orðið merkasta hljómsveit heims með lélegum trommara.

  Ég er að mestu sammála Chuck.  Kvitta samt ekki undir að gítarsóló George hafi verið klaufsk.  Frekar að þau hafi verið einföld og stundum smá stirðleg.  Það er töff.  Eins og heyra má glöggt í meðfylgjandi lagi - spilað "life" í beinni útsendingu í breska útvarpinu 1963 - er það trommuleikur Ringos sem keyrir upp kraftinn í laginu.  "Gerir það", eins og sagt er um einstakt hljóðfæri sem skiptir öllu máli í að fullkomna lag. 

    

Plötuumsögn

 - Titill:  Sacred Blues

 - Flytjandi:  Tholly´s Sacred Blues Band

 - Einkunn: *****

  Hljómsveitin er betur þekkt sem Blússveit Þollýjar.  Á komandi hausti hefur hún starfað í sextán ár.  Þollý Rósmundsdóttir syngur af innlifun, ásamt því að semja lög og texta.  Hún hefur sterka, dökka en blæbrigðaríka söngrödd.  Hún sveiflast frá blíðum tónum upp í kröftugan öskurstíl.  Virkilega góð söngkona.  

  Aðrir í hljómsveitinni eru gítarleikarinn Friðrik Karlsson (Mezzoforte), trymbillinn Fúsi Óttars (Bara-flokkurinn), bassaleikarinn Jonni Ricter (Árblik); og Sigurður Ingimarsson spilar á ryþmagítar og syngur.  Allir fantagóðir í sínum hlutverkum.  Mest mæðir á Friðriki.  Hann fer á kostum.  Meiriháttar!  Með sömu orðum má lýsa Sigurði í því eina lagi sem hann syngur á plötunni.

  Hjörtur Howser skreytir eitt lag með snyrtilegu Hammondorgelspili.  Blásaratríó skreytir tvö lög.  Það er skipað Jens Hanssyni, Ívari Guðmundssyni og Jóni Arnari Einarssyni.

  Gestahljóðfæraleikararnir skerpa á fjölbreytni plötunnar sem er ríkuleg.  Sjö af tólf lögum hennar eru frumsamin.  Fimm eftir Þollý og sitthvort lagið eftir Friðrik og Sigurð.  

  Erlendu lögin eru m.a. sótt í smiðju Howlin Wolf, Mahaliu Jackson og Peters Green.  Öll vel kunnar perlur.  Lag Peters er "Albatross",  best þekkt í flutningi Fleetwood Mac.  Hérlendis kannast margir við það af sólóplötu Tryggva Hubner,  "Betri ferð".  Frumsömdu lögin gefa aðkomulögunum ekkert eftir.

  Textarnir eru trúarlegir.  Þessi flotta plata fellur því undir flokkinn gospelblús.  Ég hef ekki áður á þessari öld gefið plötu einkunnina 5 stjörnur.

   

     

Einstakur starfsandi

  Í hálfan annan áratug vann ég á auglýsingastofu.  Þá átti ég erindi inn í fjölda fyrirtækja.  Víðast hvar var starfsandi með ágætum.  Hvergi þó eins og hjá flugfélaginu Wow, sem ég hef reyndar bara kynnst sem farþegi.  Ég hef að öllum líkindum flogið að minnsta kosti tíu sinnum með Wow.  Um borð ríkir einstakur starfsandi.  Hann einkennist af glaðværum galsa og grallaraskap.  Áhöfnin skemmtir sér hið besta og farþegum í leiðinni.  Áhöfnin virðist vera skipuð góðum húmoristum upp til hópa.

  Eflaust er samasemmerki á milli þessa og því að Skúli Mogensen er brosandi á svo gott sem öllum ljósmyndum.  Jafnframt brosir hann stöðugt í sjónvarpsviðtölum.  Bros er smitandi,  rétt eins og grín.

  Um þetta má lesa nánar með því að smella HÉR og HÉR. 

Mikil seinkun til Kaupmannahafnar

Gettu betur

  Ég var afskaplega sáttur með sigur Kvennaskóla Reykjavíkur í spurningakeppninni Gettu betur.  Tek samt fram að ég hef ekkert á móti Menntaskóla Reykjavíkur sem Kvennaskólinn lagði að velli.  Lengst af var Gettu betur leikvöllur drengja.  Nú brá svo við að sigurlið Kvennaskólans var skipað tveimur klárum stelpum og einum dreng. 

  Eitt olli mér undrun í keppninni:  Stuðningsmenn Kvennóliðsins,  samnemendur,  sungu gamlan bandarískan sveitaslagara um sveitavegi og bandaríska ferðamannastaði.  Ég átta mig ekki á tengingunni.  Ég hef ekkert á móti laginu né höfundi þess,  John heitnum Denver.  En flutningur skólasystkinanna á því kom eins og skratti úr sauðalegg.

 

                                                                                                                                                                                                                  

Merkustu plötur sjöunda áratugarins

  Hvergi í heiminum eru gefin út eins mörg rokkmúsíktímarit og í Bretlandi.  Bandarísku rokkmúsíktímaritin Rolling Stone og Spin seljast að vísu í hærra upplagi.  En þau bresku fylgja þéttingsfast í kjölfarið.  

  Ég var að glugga í eitt af þessum bresku,  Classic Rock.  Sá þar lista yfir merkustu plötur sjöunda áratugarins.  Ekki endilega bestu plötur heldur þær sem breyttu landslaginu.  Aðeins ein plata á hvern flytjanda.  

  Merkilegt en samt auðvelt að samþykkja að þær komu allar út 1967 - 1969. Umhugsunarverðara er hvar í röðinni á listanum þær eru.  Hann er svona:

1.  The Jimi Hendrix Experience:  Axis: Bold as Love

2.  Bítlarnir:  Hvíta albúmið

3.  The Rolling Stones:  Let it Bleed 

4.  Led Zeppelin:  Led Zeppelin II

5.  Free:  Tons of Sobs

6.  Jeff Beck:  Truth

7. Fleetwood Mac:  Then Play On

8.  David Bowie:  David Bowie

9.  Pink Floyd:  Ummagumma

10.  The Doors:  The Doors

Furðulegur matur

  Ég hef nokkrum sinnum sótt Svíþjóð heim.  Reyndar aðeins Stokkhólm.  Skemmtileg borg.  Góðar plötubúðir.  Góður matur.  Víkur þá sögu að sænsku búðinni Ikea í Garðabæ.  Henni er stýrt af röggsemi og útjónarsemi af Skagfirðingi.  Fyrir bragðið er veitingastaður Ikea í Garðabæ sá vinsælasti í heiminum.  Meðal snjallra trompa er að bjóða upp á fjölbreytta rétti mánaðarins.  Jafnan eitthvað gott, ódýrt og spennandi. 

  Í þessum mánuði er boðið upp á furðulegan sænskan rétt,  kartöflubollur,  svokallaðar kroppkakor.  Mér virtist sem þær samanstandi af hveiti og kartöflum.  Kannski smá salti. Inni í hverri bollu er smávegis af svínakjöti.  Þær eru löðrandi í bræddu smjöri og rjómaskvettu.  Títuberjasulta bjargar því sem bjarga má.  Þetta er furðulegur matur.  Allir fyrri tilboðsréttir Ikea hafa bragðast betur.  Undarlegt að Svíar sæki í þennan rétt.  Kannski er hann hollur.

  Samt.  Það er alltaf gaman að prófa framandi mat.          

 

Andúð Lennons á Mick Jagger

  Á sjöunda áratugnum var Bítlunum og The Rolling Stones stillt upp sem harðvítugum keppinautum.  Aðdáendur þeirra skipuðu sér í fylkingar.  Þær tókust á um það hvor hljómsveitin væri betri.  Ekki aðeins í orðaskaki.  Líka með hnúum og hnefum.  

  Raunveruleikinn var sá að á milli hljómsveitanna ríkti mikill vinskapur.  Bítlarnir redduðu Stóns plötusamningi.  Bítlarnir sömdu lag fyrir aðra smáskífu Stóns - eftir að fyrsta smáskífan náði ekki inn á breska Topp 20 vinsældalistann.  Bítlalagið kom Stóns í 12. sæti vinsældalistans.  Þar með stimplaði Stóns sig inn.  1. janúar 1964 hóf vinsældalistaþátturinn Top of the Pops göngu sína í BBC  sjónvarpinu.  Opnulag hans var þetta lag.

  Bítlarnir kenndu Stónsurum að semja lög.  Bítlarnir aðstoðuðu Stóns með raddanir.  Stónsarar komu líka við sögu í nokkrum lögum Bítlanna. 

  Hljómsveitirnar höfðu samvinnu um útgáfudag laga og platna.  Þegar önnur þeirra átti lag eða plötu í 1. sæti vinsældalista hinkraði hin með útgáfu á sínu efni uns 1. sætið var laust.

  Af og til átti söngvari Stóns,  Mick Jagger,  til að skerpa á ímyndinni um að hljómsveitirnar væru harðvítugir keppinautar.  Í fjölmiðlaviðtölum laumaði hann góðlátlegri smá hæðni í garð Bítlanna.  Kannski olli það því að í spjalli við bandaríska tímaritið Rolling Stones opinberaði bítillinn John Lennon óvænt andúð sína á Mick Jagger.  Þetta var 1971.  

  Meðal þess sem Lennon sagði var að Mick Jagger væri brandari.  Hann hæddist að "hommalegri" sviðsframkomu hans.  Gaf lítið fyrir leikarahæfileika hans.  Hann hélt því fram að Jagger hefði alltaf verið afbrýðisamur út í Bítlana.  Hann hafi hermt eftir öllu sem Bítlarnir gerðu.

  Lennon sagðist þó alltaf hafa borið virðingu fyrir Stóns.  Hljómsveitin hafi hinsvegar aldrei verið í sama klassa og Bítlarnir.  Nokkrum árum síðar hélt Lennon því fram,  líka í spjalli við Rolling Stones,  að Jagger hafi alltaf verið viðkvæmur vegna yfirburða Bítlanna á öllum sviðum.  Hann hafi aldrei komist yfir það. 

  Rétt er að taka fram að á þessum tíma,  í upphafi áttunda áratugarins,  var Lennon pirraður og hafði horn í síðu margra.  Hann söng níðvísu um Paul McCartney.  Hann skrifaði opið níðbréf til tónlistarmannsins og upptökustjórans Todd Rundgren.  Hann söng gegn breska hernum á Írlandi.  Hann beitti sér gegn forseta Bandaríkjanna,  Nixon.  Á milli þeirra tveggja varð hatrammt stríð.

   Hér fyrir neðan er myndband með blúshljómsveit Lennons,  Dirty Mac.  Bassaleikarinn er Stónsarinn Keith Richards.  Í upphafi þess gefur Lennon Mick Jagger leifar af mat.  Sumir túlka það sem dæmi um lúmskt uppátæki hans til að niðurlægja Jagger.  Ég hef efasemdir um það.  Lennon var alltaf opinskár og talaði ekki undir rós.    

  

Haugalygi um Færeyjar

  Breska dagblaðið The Guardian sló á dögunum upp frétt af því að Færeyjar yrðu lokaðar erlendum ferðamönnum síðustu helgina í apríl.  Þetta er ekki alveg rétt.  Töluvert ýkt.  Hvorki leggst flug niður né að hótel loki.  Hinsvegar verða helstu ferðamannastaðir lokaðir túristum þessa helgi.  Ástæðan er sú að tímabært er að taka þá í gegn;  bæta merkingar,  laga gönguleiðir,  laga til eftir of mikinn átroðning og hreinsa eyjarnar af rusli,  svo sem plasti sem rekið hefur í land. 

  Fjöldi fjölmiðla endurbirti frétt The Guardian.  Þar á meðal Rúv og fjölmiðlar 365.  100 erlendum ferðamönnum er boðið að taka þátt í tiltektarátakinu.  Þeir fá frítt fæði og húsnæði en sjá sjálfir um ferðir til og frá eyjunum.  Þegar hafa 3500 manns sótt um þátttöku. 

  Í frétt The Guardian segir að 60 þúsund erlendir ferðamenn heimsæki Færeyjar árlega.  Bæði íslensku fjölmiðlarnir og þeir útlensku éta þetta upp eftir The Guardian.  Fréttin er haugalygi.  Í fyrra, 2018,  sóttu 120.000 erlendir ferðamenn Færeyjar.  Það er að segja tvöfalt fleiri en sagt er frá í fréttum.      

  Fjöldinn skiptir miklu máli fyrir eyþjóð sem telur 51 þúsund manns.  Mig grunar að The Guardian hafi sótt sína tölu í fjölda erlendra gesta á skemmtiferðaskipum.  Gleymst hafi að kanna hvað margir heimsækja Færeyjar í flugi.  

  Íslensku fjölmiðlarnir hefðu gert rétt í því að hringja í mig til að fá réttar upplýsingar.  En klúðruðu því.  Fyrir bragðið birtu þeir kolrangar upplýsingar.